کدام دندان عقل را بايد کشيد؟
گفتگو با دکتر سيدمهدي جعفري، متخصص جراحي دهان و فک و صورت
وقتي پاي خارج کردن دندان عقل به ميان مي‌آيد خيلي‌ها از مطب دندانپزشکي فرار مي‌کنند. شما درباره دندان عقل و دردسرهايش چه مي‌دانيد؟ با دکتر سيدمهدي جعفري، متخصص جراحي دهان و فک و صورت و عضو هيات علمي دانشکده دندانپزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران و آزاد اسلامي، درباره همين دندان پرماجرا صحبت کرده‌ايم.
قبل از اينکه وارد بحث دندان عقل بشويم، لطفا به اين سؤال جواب بدهيد که اصلا چرا كار به کشيدن دندان مي‌رسد؟
دندان‌هايي که ديگر قابل نگهداري نيستند و دچار ساييدگي و يا پوسيدگي بسيار پيشرفته و غيرقابل ترميم شده‌اند و يا اينکه درمان‌هاي لثه براي نگهداري آنها موفق نبوده، محكوم به فنا هستند. اما گاهي دندان‌ها را براي ايجاد فضا در قوس دنداني در حين درمان ارتودنسي و يا به‌دليل بد جايي نيز خارج مي‌کنيم. دندان‌هاي دچار شکستگي طولي ريشه و گاهي دندان‌هاي مجاور خط شکستگي فک پايين نيز خارج مي‌شوند.
اما فكر مي‌كنم از همه دشوارتر، خارج كردن دندان عقل باشد؛ اين‌طور نيست؟
نه! بنده چنين تصوري ندارم. به‌طور معمول خارج کردن دندان عقل روييده به همان سختي و يا آساني ساير دندان‌هاي خلفي است ولي دسترسي به آن گاهي مشکل‌تر است.
کار درست اين است که دنداني را خارج کنيم که مورد تجويز خارج کردن دارد. اگر دندان عقل روييده در قوس دنداني است و در وظيفه جويدن غذا نيز به خوبي شرکت مي‌کند دليلي براي خارج کردن آن وجود ندارد.
حالا چه كساني بايد دندان عقل‌شان را خارج كنند؟
اگر مقصود شما دندان‌هاي عقل نهفته است بهترين دليل براي خارج کردن آنها فقط اين است که دندان به خودي خود موفق به رويش نشده و به دنبال آن براي بيمار ايجاد عوارض کرده باشد. امروزه تحقيقات منتشر شده چندان با خارج کردن پروفيلاکتيک (پيشگيرانه) جوانه و يا خود دندان عقل در صورتي که بدون علامت و بدون عارضه باشد موافق نيستند به‌خصوص نظريه غالب اين است که دندان‌هاي عقل نهفته بدون علامت پس از 26سالگي فقط پيگيري راديولوژيک ساليانه بشوند و چنانچه با علايم ديگري مانند فشار به ريشه دندان مجاور و يا دردهاي راجعه و انعکاسي همراه نباشند اجازه داده شود تا در فک باقي بمانند.
چه سني براي جراحي خارج کردن دندان عقل مناسب‌تر است؟
اگر قرار باشد دندان نهفته خارج شود بهترين زمان هنگامي است که نيمي از ريشه آن تشکيل شده باشد زيرا اين زمان دقيقا قبل از مرحله شروع به رويش است و خارج کردن آن هم به مراتب راحت‌تر از زماني است که صرفا به صورت جوانه بوده است.
حالا تصور كنيد كسي دندان عقلش را جراحي كرده است. اين فرد وقتي از مطب به منزل مي‌رود بايد چه كار‌هايي انجام دهد؟
شب اول از مواد غذايي نرم و خنک استفاده کند و داروهاي تجويز شده را طبق دستور مصرف نمايد؛ سيگار نکشد و از دستکاري محل عمل هم خودداري کند.
بعضي‌ها مي‌گويند دندان عقل موجب نامرتبي ساير دندان‌ها مي‌شود. اين درست است؟
اين مساله ثابت نشده. گاهي نامرتبي در قسمت قدامي قوس دنداني حتي پس از رويش کامل دندان‌هاي عقل و يا خارج کردن آنها هم بروز مي‌نمايد. در مساله نامرتبي دندان‌ها عوامل متعددي مي‌توانند دخالت داشته باشند که يکي از جزيي‌تر‌ين آنها فشار دندان عقل در حال رويش مي‌تواند باشد و اما دندان‌هاي عقلي که واقعا مورد تجويز بيرون آوردن داشته باشند چنانچه مورد بي‌اعتنايي قرار گرفته و در محل باقي بمانند مي‌توانند ايجاد گير غذايي و پوسيدگي و يا بيماري لثه در دندان‌هاي مجاور نمايند يا ضايعات پاتولوژيک را سبب شوند و يا عامل درد و عفونت در محل باشند. تصميم‌گيري در مورد لزوم يا عدم لزوم خارج کردن دندان‌هاي عقل در آن دسته از بيماران که تحت درمان ارتودنسي قرار دارند و يا درمان ارتودنسي آنها به تازگي خاتمه يافته باشد فقط به عهده ارتودنتيست مربوطه است و به دليل احتمال بروز مشکلات قانوني بعدي، توصيه بنده به همکاران اين است که حتما درخواست و يا اجازه مکتوب ارتودنتيست مربوطه را در پرونده بيمار نگهداري کنند.
بعد از خارج كردن دندان بايد منتظر چه عوارضي باشيم؟
درد پس از عمل و تورم ناشي از جراحي همواره پس از خارج کردن دندان‌هاي عقل نهفته روي مي‌دهند و امري طبيعي هستند. بعضي از بيماران و يا اطرافيان آنها از مشاهده تورم پس از عمل بسيار دستپاچه مي‌شوند و آن را حمل بر عفونت در محل مي‌نمايند که اين يک اشتباه بزرگ است. تورم جزيي از التيام است و بايد بيمار بدون وقفه اين مرحله را پشت سر بگذارد. بعضي از همکاران پس از عمل براي تمامي بيماران بدون استثنا ترکيب استروييد تجويز مي‌نمايند که بنده با شمول عام آن موافق نيستم زيرا اين مواد علاوه بر اختلال در پديده التيام، ممکن است تمامي مشکلات شب اول عمل را به شب‌هاي بعد منتقل کرده و دوران نقاهت بيمار را طولاني کنند. زمان التيام در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است بين هفت تا بيست و يک روز به طول بينجامد.
منبع:www.salamat.com
/ج
وقتي پاي خارج کردن دندان عقل به ميان مي‌آيد خيلي‌ها از مطب دندانپزشکي فرار مي‌کنند. شما درباره دندان عقل و دردسرهايش چه مي‌دانيد؟ با دکتر سيدمهدي جعفري، متخصص جراحي دهان و فک و صورت و عضو هيات علمي دانشکده دندانپزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران و آزاد اسلامي، درباره همين دندان پرماجرا صحبت کرده‌ايم.
قبل از اينکه وارد بحث دندان عقل بشويم، لطفا به اين سؤال جواب بدهيد که اصلا چرا كار به کشيدن دندان مي‌رسد؟
دندان‌هايي که ديگر قابل نگهداري نيستند و دچار ساييدگي و يا پوسيدگي بسيار پيشرفته و غيرقابل ترميم شده‌اند و يا اينکه درمان‌هاي لثه براي نگهداري آنها موفق نبوده، محكوم به فنا هستند. اما گاهي دندان‌ها را براي ايجاد فضا در قوس دنداني در حين درمان ارتودنسي و يا به‌دليل بد جايي نيز خارج مي‌کنيم. دندان‌هاي دچار شکستگي طولي ريشه و گاهي دندان‌هاي مجاور خط شکستگي فک پايين نيز خارج مي‌شوند.
اما فكر مي‌كنم از همه دشوارتر، خارج كردن دندان عقل باشد؛ اين‌طور نيست؟
نه! بنده چنين تصوري ندارم. به‌طور معمول خارج کردن دندان عقل روييده به همان سختي و يا آساني ساير دندان‌هاي خلفي است ولي دسترسي به آن گاهي مشکل‌تر است.
کار درست اين است که دنداني را خارج کنيم که مورد تجويز خارج کردن دارد. اگر دندان عقل روييده در قوس دنداني است و در وظيفه جويدن غذا نيز به خوبي شرکت مي‌کند دليلي براي خارج کردن آن وجود ندارد.
حالا چه كساني بايد دندان عقل‌شان را خارج كنند؟
اگر مقصود شما دندان‌هاي عقل نهفته است بهترين دليل براي خارج کردن آنها فقط اين است که دندان به خودي خود موفق به رويش نشده و به دنبال آن براي بيمار ايجاد عوارض کرده باشد. امروزه تحقيقات منتشر شده چندان با خارج کردن پروفيلاکتيک (پيشگيرانه) جوانه و يا خود دندان عقل در صورتي که بدون علامت و بدون عارضه باشد موافق نيستند به‌خصوص نظريه غالب اين است که دندان‌هاي عقل نهفته بدون علامت پس از 26سالگي فقط پيگيري راديولوژيک ساليانه بشوند و چنانچه با علايم ديگري مانند فشار به ريشه دندان مجاور و يا دردهاي راجعه و انعکاسي همراه نباشند اجازه داده شود تا در فک باقي بمانند.
چه سني براي جراحي خارج کردن دندان عقل مناسب‌تر است؟
اگر قرار باشد دندان نهفته خارج شود بهترين زمان هنگامي است که نيمي از ريشه آن تشکيل شده باشد زيرا اين زمان دقيقا قبل از مرحله شروع به رويش است و خارج کردن آن هم به مراتب راحت‌تر از زماني است که صرفا به صورت جوانه بوده است.
حالا تصور كنيد كسي دندان عقلش را جراحي كرده است. اين فرد وقتي از مطب به منزل مي‌رود بايد چه كار‌هايي انجام دهد؟
شب اول از مواد غذايي نرم و خنک استفاده کند و داروهاي تجويز شده را طبق دستور مصرف نمايد؛ سيگار نکشد و از دستکاري محل عمل هم خودداري کند.
بعضي‌ها مي‌گويند دندان عقل موجب نامرتبي ساير دندان‌ها مي‌شود. اين درست است؟
اين مساله ثابت نشده. گاهي نامرتبي در قسمت قدامي قوس دنداني حتي پس از رويش کامل دندان‌هاي عقل و يا خارج کردن آنها هم بروز مي‌نمايد. در مساله نامرتبي دندان‌ها عوامل متعددي مي‌توانند دخالت داشته باشند که يکي از جزيي‌تر‌ين آنها فشار دندان عقل در حال رويش مي‌تواند باشد و اما دندان‌هاي عقلي که واقعا مورد تجويز بيرون آوردن داشته باشند چنانچه مورد بي‌اعتنايي قرار گرفته و در محل باقي بمانند مي‌توانند ايجاد گير غذايي و پوسيدگي و يا بيماري لثه در دندان‌هاي مجاور نمايند يا ضايعات پاتولوژيک را سبب شوند و يا عامل درد و عفونت در محل باشند. تصميم‌گيري در مورد لزوم يا عدم لزوم خارج کردن دندان‌هاي عقل در آن دسته از بيماران که تحت درمان ارتودنسي قرار دارند و يا درمان ارتودنسي آنها به تازگي خاتمه يافته باشد فقط به عهده ارتودنتيست مربوطه است و به دليل احتمال بروز مشکلات قانوني بعدي، توصيه بنده به همکاران اين است که حتما درخواست و يا اجازه مکتوب ارتودنتيست مربوطه را در پرونده بيمار نگهداري کنند.
بعد از خارج كردن دندان بايد منتظر چه عوارضي باشيم؟
درد پس از عمل و تورم ناشي از جراحي همواره پس از خارج کردن دندان‌هاي عقل نهفته روي مي‌دهند و امري طبيعي هستند. بعضي از بيماران و يا اطرافيان آنها از مشاهده تورم پس از عمل بسيار دستپاچه مي‌شوند و آن را حمل بر عفونت در محل مي‌نمايند که اين يک اشتباه بزرگ است. تورم جزيي از التيام است و بايد بيمار بدون وقفه اين مرحله را پشت سر بگذارد. بعضي از همکاران پس از عمل براي تمامي بيماران بدون استثنا ترکيب استروييد تجويز مي‌نمايند که بنده با شمول عام آن موافق نيستم زيرا اين مواد علاوه بر اختلال در پديده التيام، ممکن است تمامي مشکلات شب اول عمل را به شب‌هاي بعد منتقل کرده و دوران نقاهت بيمار را طولاني کنند. زمان التيام در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است بين هفت تا بيست و يک روز به طول بينجامد.
منبع:www.salamat.com
/ج
