انواع فرآورده‌هاي سويا و کاربردهاي آن

محققان به تازگي دريافته‌اند كه مصرف مكمل‌هاي روزانه ژنيستنين موجود در سويا در تركيب با كلسيم، ويتامين D و يك رژيم غذايي سالم‌ مي‌تواند به پيشگيري از بروز بيماري‌هاي قلبي و تنظيم قند خون در زنان يائسه كمك كند. نتايج اين بررسي بار ديگر توجه همه را به اين دانه کوچک جلب کرده است.
سويا گياهي يکساله است که 3500 گونه آن شناخته شده و رنگ دانه آن بر حسب انواع مختلف، متفاوت است و به رنگ‌هاي زرد، سفيد، سياه، خاکستري و خالدار ديده مي‌شود. دانه سويا به بزرگي يک نخود است. اين گياه داراي طعم شيرين و خواص درماني بي‌مانند است. دانه سياه سويا بيشتر در طب گياهي مصرف دارد ولي از دانه زرد رنگ آن بيشتر براي روغن‌گيري استفاده مي‌کنند.
سويا از انواع حبوبات است که محل کشت اوليه آن در آسيا بوده اما توليد انبوه آن در ايالات متحده آغاز شد. سويا را مي‌توان يک دانه همه کاره ناميد. اين دانه گياهي قرن‌ها است که غذاي مردم آسيا به خصوص چين بوده و چيني‌ها آن را همراه با برنج به عنوان غذاي اصلي خود مصرف مي‌کنند. سويا در ايران به نام (لوبيا روغني)، (لوبياچيني) سوژا و دانه سويا معروف است.

سويا و ارزش تغذيه‌اي
 

به علت داشتن 9 آمينو اسيد ضروري، سويا يک پروتئين تقريبا کامل به شمار مي‌آيد و چون ميزان اسيدهاي چرب امگا 3 و چربي اشباع نشده آن بالاست، منبع خوبي براي دريافت چربي و بهبود وضعيت کلسترول خون است. سويا از نظر ويتامين‌هاي گروه B بسيار غني است و داراي مقاديري ويتامين‌هاي C ,D ,E ,K و کمي‌کاروتن است. سويا همچنين داراي کلروفيل و آنتي‌بيوتيکي به نام کاناوالين است که گفته مي‌شود خاصيت ضدعفوني‌کنندگي دارد. جدول زير مواد موجود در 100 گرم دانه خشک و رسيده جوانه سويا، شير سويا و سبوس سويا را نشان مي‌دهد.
از نظر تغذيه‌اي سويا با داشتن 150 کالري انرژي، 8 گرم چربي و 14 گرم پروتئين، 9 گرم کربوهيدرات، 2ميلي گرم سديم و 5 گرم فيبر در 100 گرم، از منابع غذايي خوب به شمار مي‌آيد.

کاربردهاي سويا
 

از سويا استفاده‌هاي گوناگوني مي‌شود و فرآورده‌هاي مختلفي از آن استخراج مي‌شود، از جمله:
1) شيرسويا: مخلوطي از شير سويا، آب و شکر است.
2) آرد سويا: از دانه‌هاي سرخ و کنگره‌دار سويا تهيه مي‌شود.
3) ميزو (خميرسويا): در سوپ‌هاي ژاپني از آن استفاده مي‌شود.
4) جوانه سويا: براي طعم دادن به انواع سالادها.
5) سويا برگروهات داگ سويا: به عنوان جايگزين گوشت قرمز.
6) توفو: پنير به دست آمده از شير سويا که جايگزين گوشت قرمز مي‌شود.
7) آجيل سويا: کم چرب‌تر از بادام زميني است و در سالادها کاربرد دارد.
8) دانه‌هاي سوياي پخته شده: مانند حبوبات مصرف مي‌شود.
9) تمپو: نوعي کيک پف کرده است.
10) بافت پروتئيني سويا: به صورت آبدار و يخ زده.
11) مکمل‌هاي سويا: محلول‌ها، قرص‌ها و پروتئين‌هاي تکه‌اي سويا که در نوشابه‌ها و آبنبات‌ها کاربرد دارد.
12) سس سويا: نوعي سس تخمير شده است که از سويا، غلات برشته شده، آب و نمک تهيه مي‌شود. به طور معمول از اين نوع سس در غذاهاي آسيايي استفاده مي‌شود. اين سس اولين بار در کشور چين ابداع شد اما امروزه در سراسر قاره آسيا به خصوص کشور ژاپن و حتي در ديگر نقاط دنيا از آن استفاه مي‌شود. البته سس سويايي که مردمان ژاپن در تهيه غذايشان به کار مي‌برند با سس سوياي چيني بسيار متفاوت است.
اگرچه سس سويا انواع مختلفي دارد ولي تمام آنها شورمزه و قهوه‌اي رنگ هستند که براي مزه‌دار کردن غذاها هنگام پخت و يا سر ميز مورد استفاده قرار مي‌گيرند. چون سس سويا شور است و استفاده از آن براي برخي افراد مناسب نيست به تازگي سس سوياي کم نمک براي کساني که رژيم غذايي خاصي دارند به بازار آمده است. اين نوع سس کم نمک را يکي از انواع سس سويا به حساب نمي‌آورند، چون هر کدام از انواع سس سويا را مي‌توان با نمک کم هم تهيه کرد. در هر حال، نمي‌توان اين سس را بي‌نمک تهيه کرد و کساني که مصرف مقادير بسيار کم از نمک هم برايشان مضر است، نبايد از اين سس استفاده کنند.

فايده سويا
 

خواص درماني متفاوتي به سويا نسبت داده مي‌شود که برخي از آنها طي تحقيقات به اثبات رسيده است و برخي از آنها هنوز مورد تاييد محققان قرار نگرفته است به هر حال کارکرد‌هاي نسبت داده شده به سويا در مورد سلامت به شرح زير است:
• حفظ سلامت قلب از طريق افزايش کلسترول خوب بدن، تميز کردن رگ‌هاي خوني و تسريع گردش خون.
• جلوگيري از سرطان پروستات به وسيله آنتي اکسيدان برجسته ايزوفلاوين که از ايجاد غدد سرطاني جلوگيري مي‌کند.
• تضمين سلامت استخوان‌ها از طريق جبران کمبود مواد معدني.
• حفظ سلامت روده بزرگ به وسيله کاهش تکثير سلول‌هاي سرطاني و از بين بردن باکتري‌هاي مضر به وسيله آنتي‌بيوتيک موروميکس.
• تقويت سيستم ايمني از طريق زداينده قوي به نام ساپونين که ميکروب‌هاي مضر را از بين مي‌برد.
• کمک به بيماران ديابتي و کليوي از طريق کاهش گلوکز خون.
منبع:www.salamat.com
/ع