بيم ها و اميدها؛ نگاهي به مهد کودک ها
نويسنده: مرضيه معيني
از خانه اي که آشناست و محل دلدادگي، به ناچار مي گذرد و به جايي قدم مي گذارد که نام آشناست. نمي داند اين جا کجاست و فقط پدر و مادرش را مي خواهد. اشک هاي پي در پي اش فرو مي ريزد. او هم چنان به نماندن اصرار مي کند.
محلي که البته بي شباهت به خانه نيست ولي نه... يک سري مقررات آن ها را با هم متفاوت مي کند. در چهار ديواري آشنا، مي توان اسباب بازي را هر جايي رها کرد و رفت، مي توان تا هر وقت که نياز باشد، خوابيد و هر وقت که ميل باشد صبحانه خورد. اگر هم دعوايي باشد با يک نفر يا دو نفر است؛ اما در موقعيت ناآشنا مقررات طبق قانون، از قبل نوشته شده است و ندانستن اين که قانون آن جا چيست، خود يکي از مشکلات است. وجود «مقررات» با ايجاد «امنيت و راحتي»زياد به نظر هم آهنگ نمي آيد.
وظيفه ي اين محيط نگه داري از فرزندان در يک زمان معين و ايجاد زمينه ي تفريحي گسترده به وسيله ي اسباب بازي ها و لوازم آموزشي بي شمار است؛ ولي چون همراه با اعمال قوانين است، تأثير چندان زيادي ندارد؛ به همين دليل عده اي از کودکان در خو گرفتن با آن مشکل دارند.
در اکثر مهد کودک هاي کشور، فعاليت ها معمولاً در فضاي شبيه به کلاس هاي درس و همراه با مربيان آموزشي است که بيش تر يادآور کلاس هاي دوران تحصيل است. در واقع تفاوت زيادي با کلاس هاي مقاطع ابتدايي ندارد. فضا خيلي متناسب با کودک نيست، و به عنوان اولين محل براي ورود کودک به جامعه ، خيلي جذاب به نظر نمي رسد.
مقررات مهد کودک ها به نسبت خشک است و در کنار فضاي شادي که مربيان سعي دارند براي بچه ها ايجاد کنند، محيط ناهم خواني را ايجاد مي کنند. فشاري که به خاطر پرداخت شهريه از سوي مديران به خانواده ها اعمال مي شود، به تشديد مقررات مي انجامد، و هم نوايي با آن ها را مشکل مي کند.
در واقع اثرات مثبت مهد در حد به کارگيري فکر و خلاقيت و مهارت هاي اجتماعهي است که با مشاهده ي مؤلفه هاي هوش و يا حفظ اشعار و قصه ها و مهارت هاي حرکتي مي توان به اين مطلب پي برد.
براي بالا بردن اين مکان ها، بايستي ديگر نهادهاي اجتماهي با آن در هم کاري و ارتباط تنکاتنگ باشند. چون کار براي کودکان بسيار گسترده است، از رسانه هاي گوناگون و مجلات گرفته تا شرکت هاي ساخت اسباب بازي و باشگاه هاي ورزشي، کلاس هاي هنري و نيز بخش هاي درماني که نه تنها باعث بالا رفتن سطح مطالبات و توقعات کودکان مي شوند. لذا کار يک جانبه و يک سويه ي اين مراکز، شايد به قسمتي از نيازهاي آنان کمک کند، ولي چون ديگر نيازها برآورده نمي شود و حتي سطح نيازها هم بالاتر مي رود، که از جهات ديگر، مشکلاتي بروز خواهد کرد.
در رفتارهاي ناهنجار کودکان، همواره اين مسئله مطرح است که چرا بايد اين نوع رفتارها در محيطي شاد وجود داشته باشد. گفتن اين نکته ضروري است که مجموعه ي کادر فرهنگي اگر هم آهنگ و با توجه به نياز يکديگر عمل نکند، در کاهش برخوردهاي نامناسب هم مؤثر نخواهند بود و اگر اين رفتارها ، نگران کننده ارزيابي شود، فقط باعث تشديد برخوردها خواهد شد.
در مواردي که مربيان رفتارهاي ناپسند کودکان مثل: بي ادبانه صحبت کردن ، دروغ گفتن، رياست طلبي، خشونت، عدم رعايت نکات بهداشتي و در آخر، بد غذا خوردن را مطرح مي کنند، بايد بررسي کرد که آيا بعضي از کودکان قابليت پاي داري در مراحل رشد و تحول را دارند يا نه؛ که به نوبه ي خود مشارکت والدين را در اين مسائل، با اين مجموعه مي طلبد. امروزه از مربيان آموزش ديده، کارشناسان سلامتي و رواني و نيز تشکيل جلسات براي مادران در بهتر شدن کيفيت کار، آن هم در شکلي وسيع استفاده مي شود. در اين راستا، مشارکت والدين به طور خاص، به لحاظ اجتماعي ، عاطفي ، مالي و... به هم کاري متقابل و افزايش انگيزه ي مسئولان منجر خواهد شد.
ارتباط دو سويه نونهال با خانواده نيز در مسائل عاطفي نهفته است به طوري که محيط خانه در ارتباط متقابل با محيط بيرون و کودک است، در نتيجه حال بد او بر روي مربي ، دوستان و خانواده اثر دارد.
پدر و مادر بايد توجه داشته باشند که به جاي يک ديگر ايفاي نقش نکنند و يا يکي از آن ها به تنهايي هر دو نقش را نپذيرند، زيرا اگر يکي از آن ها نتواند به خوبي از عهده ي اين وظيفه برآيد، قرباني اين نقش مضاعف خواهد شد.
نارضايتي اي که از آمدن به مکان شاد ايجاد مي شود مي تواند با نشانه هايي مثل:لج بازي ، به هم خوردن خواب شبانه ، گريه هاي افراطي ، صبحانه نخوردن يا کم خوردن و به هم زدن نظم و قراردادهاي خانه، بروز کند که در نتيجه با مقاومت در برابر اصرار والدين همراه است.
با اين که در يک سن به خصوص نونهالان پذيرفته خواهند شد، ولي همان سن هم در بعضي بچه ها زودتر از موعد مقرر فرا مي رسد. در واقع گاهي کودک، حاضر به ترک خانه آن هم فقط در ساعاتي خاص است و يا محيط ناآشنا را براي دقايقي مي پذيرد. چون دل بستگي به والدين و استقلال در يک فضايي نو و جديد، او را به دوگانگي خواهد کشاند، و لذا اضطراب مفرطي را تجربه خواهد کرد. تجربه ي چندين سال کار با بچه ها، مربيان را آن قدر پخته کرده است که بدانند آن ها از چه رنج مي برند، و توجه به تجربه ي آنان بي نتيجه نخواهد بود.
اگر در ابتدا براي آمدن به مهد کودک انگيزه ي بالايي داشت- که آن هم بيشتر به خاطر هم راهي والدين تا ساعتي با او بوده است-ولي اکنون ديگر انگيزهاي براي رفتن به آن جا ندارد زيرا ترس از دست دادن والدين و جدايي از آن ها او را به خانه برگشت مي دهد.
قصد مادر اگر فقط نگهداري کودک در مهد باشد، براي وي بيشتر مايه ي عذاب است ، چون ديگر راحتي ندارد، ولي اگر قصدش پيشرفت کودک باشد، در صورت نرفتن هم آن قدر نگران کننده نخواهد بود. توجه به کاردستي هايي که درست مي کنند و بازي با آن ها، در بالارفتن علاقه خردسال و بازگشت دوباره به مهد ياري مي کند.
بعضي از مادران مدعي اند که هر کاري از دست شان بر آمده کرده اند ولي نتيجه نگرفته اند! چنين ادعايي شايد به اين خاطر است که براي برخي مادران فقط ماندن کودک در مهد مهم است در حالي که اگر قصد ما پيش رفت فرزندمان باشد در صورت نماندن در مهد هم نگران و کلافه نمي شويم. گاهي دوري از يک محيط تکراري و ماندن در خانه حتي با بدخلقي و لج بازي ، بهتر است از رفتن به مهد همراه با برخوردهايي نامناسب. ناگفته نماند منظم بودن والدين در آوردن و بردن کودک، کمک زيادي از لحاظ روحي، به او مي کند، چرا که به هم خوردن خواب روزانه از ديگر مواردي است که موجب نارضايتي فزرندان مان مي شود.
کودک معمولاً تا اواسط روز مي خوابد، ولي حالا بايد اول صبح بيدار شود. اين مسئله نياز به هم آهنگ شدن با محيط جديد دارد و زمان مي برد. صبر و تحمل فراوان، لازمه ي اين تغيير است. والديني که شاغل اند در زود بيدار شدن نونهال خود مشکل دارند. حتماً در مرحله ي شکل دهي عادت خواب، بايد با روان شناس باليني مشورت کنند. اين مورد مي تواند نشانه اي براي بيماريهاي روحي مثل: اضطراب جدايي و يا يک بيماري باشد. به هر حال توجه به اين نياز ضروري است چون اگر نگوييم افسردگي، حداقل به منزله ي يک خلق و عاطفه ي نامتغير در اين سنين بروز مي کند.
به نظر مي رسد که مديران مهد کودک ها بايستي براي پايمال نشدن حق کودکان و پاسخ به سؤالات رفتاري آن ها، از کارشناسان تجربي و مشاوره اي استفاده کنند.
نقش و هم کاري صحيح و مناسب بين مربيان و مديران هم تأثير مطلوبي دارد. مديراني که با مربيان خود دوستانه و ارزشمند برخود مي کنند و نظرات شان را جويا مي شوند ، در واقع در امر آموزش و کمک به آن ها هم کاري لازم را به عمل مي آورند.
برپايي برنامه هاي شاد و اجراي خوب که با کوشش پدر و مادرها-خصوصاً مادران-ميسراست ، درک بالايي را مي طلبد؛ چون يک مادر مي داند سرو کله زدن با يک کودک چقدر وقت گير است، چه برسد به مراقبت از ده ها کودک که به وسيله ي چند نفر صورت مي گيرد، و اين کار به حوصله و زمان نياز دارد. سلامتي و ايمني نونهالان نيز بايد مدنظر قرار گيرد؛ گزارش از روند ناامني فيزيکي و جاني دل بندان شرايط سختي را براي کودک و والدين او ايجاد مي کند.لذا نقش مربي و مراقبين نيز درخور توجه است. مراقبين چون نقش محافظت، تغذيه و بهداشت را بر عهده دارند، در نتيجه سلامتي جسمي و تن درستي کودک از وظايف آن هاست. کار با يک جمعيت- خصوصاً کودک- نيرو و توان بيشتري را مي طلبد که بي توجهي به شرايط کاري و ناديده گرفتن حقوق آنها، سبب دلسردي و بي رغبتي اين افراد نسبت به محافظت و مراقبت از کودکان مي شود. نقش ارزشمند مربي و مراقب و هم کاري بين آنان، در پويايي نهاد فرهنگي، تأثير به سزايي دارد. در واقع ترکيب درست مربي و مراقب و مدير، هم چنين استفاده ي درست از امکانات بايد در مسير جهت دار شدن هدايت کودک باشد.
از ديگر نهادهاي بشري وجود «آموزش و پرورش» است که اين سازمان بايستي به مثابه پلي باشد که دانش آموزان از آن عبور کنند و به پيش رفت برسند. نه چون ديواري بلند در مقابل آن ها قد علم کند. اين ديوار بلند در واقع قوانين نسبتاً خشک مدارس است. مي توان گفت: آموزش و پرورش از همان سال اول دبستان هدفي جداي از نهاد مهد کودک دارد، يعني هدف، تحصيل فرد است نه خود فرد، اما در فضاي مهد که محيطي زيبا و باصفا است، هدف بر خود کودک متمرکز است.
به اين صورت که کودک بعد از گذراندن دوره اي شاد در محيطي نسبتاً آزاد شاد، وارد محيطي خشک مي شود که فقط کارش تحصيل و گرفتن نمره است. به نظر مي آيد که در محيط مدرسه و تحصيل آن نقش و رشد فرد ناديده گرفته شده، و فاصله ي زيادي بين هدف اولي با هدف بعدي که آموزش و پرورش است، ايجاد مي شود؛ گويا اين سازمان کار خود را جداگانه و بدون در نظر گرفتن نيازها و مقتضيات زماني و شرايط محيطي فرد، ادامه مي دهد. با عبور کودک از مقطع پيش دبستاني به دبستان، اين پرسش ها مطرح مي شود که:
-هدف چيست؟
-تحصيلات چه فوائد و چه مضراتي دارد؟
-آيا اضافه شدن پيش دبستاني، به مقطع دبستان کمي براي کودک سنگين نيست؟
-چه تدابيري در اين باره در نظر گرفته شده است؟
براي شناسايي استعداد بچه ها تکيه بر نمرات درسي دردي را دوا نمي کند و بهتر است که به کارايي افراد در زمينه هاي هنري، فني و فرهنگي آن ها با توجه به توانايي خردسالان در نهاد مهد تأکيد شود. ما از آموزش و پرورش انتظار داريم کم کم استعداد هاي بچه ها را بشناسد و در مسير درست هدايت کند، طوري که در شناخت توانايي ها مرجعي شود براي ديگر نهادهاي انساني و اجتماعي.
زيستن بهتر افراد در زير سايه ي سازمان بهزيستي نه فقط با حمايت هاي مالي، بلکه با درک بهتر جامعه و هم سو شدن با ديگر نهادها ميسر خواهد بود. مهد کودکي که از اين سازمان مجوز مي گيرد انتظار دارد که مرکزي پويا باشد و به نحو احسن پيش رفت کند. در سايه ي اين انتظار، جهت دادن به برنامه ها و حمايت کردن از نيازهاي آنان مطالبه مي شود؛ هم چنين توجه به کارشناسان رواني ، براي ارزيابي فرزندان طلاق يا در شرف طلاق و افرادي که در زمره ي خانواده هاي آسيب پذيرند و نيز شناخت وضعيت فرزندان در خانواده ها و بهتر شدن زندگي آنان، از همان ابتداي کودکي تا هنگام بزرگ سالي ضروري است؛ زيرا آن چه مهم است، آينده ي فرهنگي و تحصيلي و رفاهي دل بندان ماست و اين اهميت بايد تا آنجا پيش رود که نقش متقابل بهزيستي و آموزش و پرورش پررنگ تر شود.
منبع:نشريه ي پيام زن، شماره216.
/ج
محلي که البته بي شباهت به خانه نيست ولي نه... يک سري مقررات آن ها را با هم متفاوت مي کند. در چهار ديواري آشنا، مي توان اسباب بازي را هر جايي رها کرد و رفت، مي توان تا هر وقت که نياز باشد، خوابيد و هر وقت که ميل باشد صبحانه خورد. اگر هم دعوايي باشد با يک نفر يا دو نفر است؛ اما در موقعيت ناآشنا مقررات طبق قانون، از قبل نوشته شده است و ندانستن اين که قانون آن جا چيست، خود يکي از مشکلات است. وجود «مقررات» با ايجاد «امنيت و راحتي»زياد به نظر هم آهنگ نمي آيد.
وظيفه ي اين محيط نگه داري از فرزندان در يک زمان معين و ايجاد زمينه ي تفريحي گسترده به وسيله ي اسباب بازي ها و لوازم آموزشي بي شمار است؛ ولي چون همراه با اعمال قوانين است، تأثير چندان زيادي ندارد؛ به همين دليل عده اي از کودکان در خو گرفتن با آن مشکل دارند.
در اکثر مهد کودک هاي کشور، فعاليت ها معمولاً در فضاي شبيه به کلاس هاي درس و همراه با مربيان آموزشي است که بيش تر يادآور کلاس هاي دوران تحصيل است. در واقع تفاوت زيادي با کلاس هاي مقاطع ابتدايي ندارد. فضا خيلي متناسب با کودک نيست، و به عنوان اولين محل براي ورود کودک به جامعه ، خيلي جذاب به نظر نمي رسد.
مقررات مهد کودک ها به نسبت خشک است و در کنار فضاي شادي که مربيان سعي دارند براي بچه ها ايجاد کنند، محيط ناهم خواني را ايجاد مي کنند. فشاري که به خاطر پرداخت شهريه از سوي مديران به خانواده ها اعمال مي شود، به تشديد مقررات مي انجامد، و هم نوايي با آن ها را مشکل مي کند.
در واقع اثرات مثبت مهد در حد به کارگيري فکر و خلاقيت و مهارت هاي اجتماعهي است که با مشاهده ي مؤلفه هاي هوش و يا حفظ اشعار و قصه ها و مهارت هاي حرکتي مي توان به اين مطلب پي برد.
براي بالا بردن اين مکان ها، بايستي ديگر نهادهاي اجتماهي با آن در هم کاري و ارتباط تنکاتنگ باشند. چون کار براي کودکان بسيار گسترده است، از رسانه هاي گوناگون و مجلات گرفته تا شرکت هاي ساخت اسباب بازي و باشگاه هاي ورزشي، کلاس هاي هنري و نيز بخش هاي درماني که نه تنها باعث بالا رفتن سطح مطالبات و توقعات کودکان مي شوند. لذا کار يک جانبه و يک سويه ي اين مراکز، شايد به قسمتي از نيازهاي آنان کمک کند، ولي چون ديگر نيازها برآورده نمي شود و حتي سطح نيازها هم بالاتر مي رود، که از جهات ديگر، مشکلاتي بروز خواهد کرد.
در رفتارهاي ناهنجار کودکان، همواره اين مسئله مطرح است که چرا بايد اين نوع رفتارها در محيطي شاد وجود داشته باشد. گفتن اين نکته ضروري است که مجموعه ي کادر فرهنگي اگر هم آهنگ و با توجه به نياز يکديگر عمل نکند، در کاهش برخوردهاي نامناسب هم مؤثر نخواهند بود و اگر اين رفتارها ، نگران کننده ارزيابي شود، فقط باعث تشديد برخوردها خواهد شد.
در مواردي که مربيان رفتارهاي ناپسند کودکان مثل: بي ادبانه صحبت کردن ، دروغ گفتن، رياست طلبي، خشونت، عدم رعايت نکات بهداشتي و در آخر، بد غذا خوردن را مطرح مي کنند، بايد بررسي کرد که آيا بعضي از کودکان قابليت پاي داري در مراحل رشد و تحول را دارند يا نه؛ که به نوبه ي خود مشارکت والدين را در اين مسائل، با اين مجموعه مي طلبد. امروزه از مربيان آموزش ديده، کارشناسان سلامتي و رواني و نيز تشکيل جلسات براي مادران در بهتر شدن کيفيت کار، آن هم در شکلي وسيع استفاده مي شود. در اين راستا، مشارکت والدين به طور خاص، به لحاظ اجتماعي ، عاطفي ، مالي و... به هم کاري متقابل و افزايش انگيزه ي مسئولان منجر خواهد شد.
ارتباط دو سويه نونهال با خانواده نيز در مسائل عاطفي نهفته است به طوري که محيط خانه در ارتباط متقابل با محيط بيرون و کودک است، در نتيجه حال بد او بر روي مربي ، دوستان و خانواده اثر دارد.
پدر و مادر بايد توجه داشته باشند که به جاي يک ديگر ايفاي نقش نکنند و يا يکي از آن ها به تنهايي هر دو نقش را نپذيرند، زيرا اگر يکي از آن ها نتواند به خوبي از عهده ي اين وظيفه برآيد، قرباني اين نقش مضاعف خواهد شد.
نارضايتي اي که از آمدن به مکان شاد ايجاد مي شود مي تواند با نشانه هايي مثل:لج بازي ، به هم خوردن خواب شبانه ، گريه هاي افراطي ، صبحانه نخوردن يا کم خوردن و به هم زدن نظم و قراردادهاي خانه، بروز کند که در نتيجه با مقاومت در برابر اصرار والدين همراه است.
با اين که در يک سن به خصوص نونهالان پذيرفته خواهند شد، ولي همان سن هم در بعضي بچه ها زودتر از موعد مقرر فرا مي رسد. در واقع گاهي کودک، حاضر به ترک خانه آن هم فقط در ساعاتي خاص است و يا محيط ناآشنا را براي دقايقي مي پذيرد. چون دل بستگي به والدين و استقلال در يک فضايي نو و جديد، او را به دوگانگي خواهد کشاند، و لذا اضطراب مفرطي را تجربه خواهد کرد. تجربه ي چندين سال کار با بچه ها، مربيان را آن قدر پخته کرده است که بدانند آن ها از چه رنج مي برند، و توجه به تجربه ي آنان بي نتيجه نخواهد بود.
اگر در ابتدا براي آمدن به مهد کودک انگيزه ي بالايي داشت- که آن هم بيشتر به خاطر هم راهي والدين تا ساعتي با او بوده است-ولي اکنون ديگر انگيزهاي براي رفتن به آن جا ندارد زيرا ترس از دست دادن والدين و جدايي از آن ها او را به خانه برگشت مي دهد.
قصد مادر اگر فقط نگهداري کودک در مهد باشد، براي وي بيشتر مايه ي عذاب است ، چون ديگر راحتي ندارد، ولي اگر قصدش پيشرفت کودک باشد، در صورت نرفتن هم آن قدر نگران کننده نخواهد بود. توجه به کاردستي هايي که درست مي کنند و بازي با آن ها، در بالارفتن علاقه خردسال و بازگشت دوباره به مهد ياري مي کند.
بعضي از مادران مدعي اند که هر کاري از دست شان بر آمده کرده اند ولي نتيجه نگرفته اند! چنين ادعايي شايد به اين خاطر است که براي برخي مادران فقط ماندن کودک در مهد مهم است در حالي که اگر قصد ما پيش رفت فرزندمان باشد در صورت نماندن در مهد هم نگران و کلافه نمي شويم. گاهي دوري از يک محيط تکراري و ماندن در خانه حتي با بدخلقي و لج بازي ، بهتر است از رفتن به مهد همراه با برخوردهايي نامناسب. ناگفته نماند منظم بودن والدين در آوردن و بردن کودک، کمک زيادي از لحاظ روحي، به او مي کند، چرا که به هم خوردن خواب روزانه از ديگر مواردي است که موجب نارضايتي فزرندان مان مي شود.
کودک معمولاً تا اواسط روز مي خوابد، ولي حالا بايد اول صبح بيدار شود. اين مسئله نياز به هم آهنگ شدن با محيط جديد دارد و زمان مي برد. صبر و تحمل فراوان، لازمه ي اين تغيير است. والديني که شاغل اند در زود بيدار شدن نونهال خود مشکل دارند. حتماً در مرحله ي شکل دهي عادت خواب، بايد با روان شناس باليني مشورت کنند. اين مورد مي تواند نشانه اي براي بيماريهاي روحي مثل: اضطراب جدايي و يا يک بيماري باشد. به هر حال توجه به اين نياز ضروري است چون اگر نگوييم افسردگي، حداقل به منزله ي يک خلق و عاطفه ي نامتغير در اين سنين بروز مي کند.
به نظر مي رسد که مديران مهد کودک ها بايستي براي پايمال نشدن حق کودکان و پاسخ به سؤالات رفتاري آن ها، از کارشناسان تجربي و مشاوره اي استفاده کنند.
نقش و هم کاري صحيح و مناسب بين مربيان و مديران هم تأثير مطلوبي دارد. مديراني که با مربيان خود دوستانه و ارزشمند برخود مي کنند و نظرات شان را جويا مي شوند ، در واقع در امر آموزش و کمک به آن ها هم کاري لازم را به عمل مي آورند.
برپايي برنامه هاي شاد و اجراي خوب که با کوشش پدر و مادرها-خصوصاً مادران-ميسراست ، درک بالايي را مي طلبد؛ چون يک مادر مي داند سرو کله زدن با يک کودک چقدر وقت گير است، چه برسد به مراقبت از ده ها کودک که به وسيله ي چند نفر صورت مي گيرد، و اين کار به حوصله و زمان نياز دارد. سلامتي و ايمني نونهالان نيز بايد مدنظر قرار گيرد؛ گزارش از روند ناامني فيزيکي و جاني دل بندان شرايط سختي را براي کودک و والدين او ايجاد مي کند.لذا نقش مربي و مراقبين نيز درخور توجه است. مراقبين چون نقش محافظت، تغذيه و بهداشت را بر عهده دارند، در نتيجه سلامتي جسمي و تن درستي کودک از وظايف آن هاست. کار با يک جمعيت- خصوصاً کودک- نيرو و توان بيشتري را مي طلبد که بي توجهي به شرايط کاري و ناديده گرفتن حقوق آنها، سبب دلسردي و بي رغبتي اين افراد نسبت به محافظت و مراقبت از کودکان مي شود. نقش ارزشمند مربي و مراقب و هم کاري بين آنان، در پويايي نهاد فرهنگي، تأثير به سزايي دارد. در واقع ترکيب درست مربي و مراقب و مدير، هم چنين استفاده ي درست از امکانات بايد در مسير جهت دار شدن هدايت کودک باشد.
از ديگر نهادهاي بشري وجود «آموزش و پرورش» است که اين سازمان بايستي به مثابه پلي باشد که دانش آموزان از آن عبور کنند و به پيش رفت برسند. نه چون ديواري بلند در مقابل آن ها قد علم کند. اين ديوار بلند در واقع قوانين نسبتاً خشک مدارس است. مي توان گفت: آموزش و پرورش از همان سال اول دبستان هدفي جداي از نهاد مهد کودک دارد، يعني هدف، تحصيل فرد است نه خود فرد، اما در فضاي مهد که محيطي زيبا و باصفا است، هدف بر خود کودک متمرکز است.
به اين صورت که کودک بعد از گذراندن دوره اي شاد در محيطي نسبتاً آزاد شاد، وارد محيطي خشک مي شود که فقط کارش تحصيل و گرفتن نمره است. به نظر مي آيد که در محيط مدرسه و تحصيل آن نقش و رشد فرد ناديده گرفته شده، و فاصله ي زيادي بين هدف اولي با هدف بعدي که آموزش و پرورش است، ايجاد مي شود؛ گويا اين سازمان کار خود را جداگانه و بدون در نظر گرفتن نيازها و مقتضيات زماني و شرايط محيطي فرد، ادامه مي دهد. با عبور کودک از مقطع پيش دبستاني به دبستان، اين پرسش ها مطرح مي شود که:
-هدف چيست؟
-تحصيلات چه فوائد و چه مضراتي دارد؟
-آيا اضافه شدن پيش دبستاني، به مقطع دبستان کمي براي کودک سنگين نيست؟
-چه تدابيري در اين باره در نظر گرفته شده است؟
براي شناسايي استعداد بچه ها تکيه بر نمرات درسي دردي را دوا نمي کند و بهتر است که به کارايي افراد در زمينه هاي هنري، فني و فرهنگي آن ها با توجه به توانايي خردسالان در نهاد مهد تأکيد شود. ما از آموزش و پرورش انتظار داريم کم کم استعداد هاي بچه ها را بشناسد و در مسير درست هدايت کند، طوري که در شناخت توانايي ها مرجعي شود براي ديگر نهادهاي انساني و اجتماعي.
زيستن بهتر افراد در زير سايه ي سازمان بهزيستي نه فقط با حمايت هاي مالي، بلکه با درک بهتر جامعه و هم سو شدن با ديگر نهادها ميسر خواهد بود. مهد کودکي که از اين سازمان مجوز مي گيرد انتظار دارد که مرکزي پويا باشد و به نحو احسن پيش رفت کند. در سايه ي اين انتظار، جهت دادن به برنامه ها و حمايت کردن از نيازهاي آنان مطالبه مي شود؛ هم چنين توجه به کارشناسان رواني ، براي ارزيابي فرزندان طلاق يا در شرف طلاق و افرادي که در زمره ي خانواده هاي آسيب پذيرند و نيز شناخت وضعيت فرزندان در خانواده ها و بهتر شدن زندگي آنان، از همان ابتداي کودکي تا هنگام بزرگ سالي ضروري است؛ زيرا آن چه مهم است، آينده ي فرهنگي و تحصيلي و رفاهي دل بندان ماست و اين اهميت بايد تا آنجا پيش رود که نقش متقابل بهزيستي و آموزش و پرورش پررنگ تر شود.
منبع:نشريه ي پيام زن، شماره216.
/ج
