بررسي و توصيف حوادث كربلا در اشعار اهلي شيرازي (4)

اهلي در توصيف وقايع كربلا از طبيعت و عناصر آن بهره ي بسياري مي گيرد : نيل دچار كبودي لب مي شود. روي زمين از اين حادثه، خونين مي شود، جهان سياه گشته و در زمين و زمان شوري برپا مي شود. شب كلاغ وار منقار به اين خون سرخ نموده، پس بايد سياهروي و مطرود شود؛ نرگس بعد از شهادت امام حسين (عليه السلام) دوباره
دوشنبه، 25 بهمن 1389
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
بررسي و توصيف حوادث كربلا در اشعار اهلي شيرازي (4)

بررسي و توصيف حوادث كربلا در اشعار اهلي شيرازي (4)
بررسي و توصيف حوادث كربلا در اشعار اهلي شيرازي (4)


 

نويسنده: دكتر عليرضا نبي لو*




 

 

2-3.بهره گيري از طبيعت در توصيف حوادث كربلا :
 

اهلي در توصيف وقايع كربلا از طبيعت و عناصر آن بهره ي بسياري مي گيرد : نيل دچار كبودي لب مي شود. روي زمين از اين حادثه، خونين مي شود، جهان سياه گشته و در زمين و زمان شوري برپا مي شود. شب كلاغ وار منقار به اين خون سرخ نموده، پس بايد سياهروي و مطرود شود؛ نرگس بعد از شهادت امام حسين (عليه السلام) دوباره چشم باز مي كند و زندگي آغاز مي نمايد، به همين دليل بايد به عدم و نيستي برگردانده شود. اگر گل بي روي حسين لب به خنده باز كند، چنان به گريه گرم گرفتار مي شود كه سراسر گلاب گردد. لاله در اين عزا مي سوزد و سياهي و داغ او را فرا مي گيرد. بنفشه در اين اندوه ماتم گرفته، پس لايق پوشيدن جامه ي نيكان و بهشتيان است. خاكي كه از سر تيره دلي در آن روز خون حسين را خورد، بايد مانند مس سرخ مذاب گردد:

 

در مصر اگر نه شور عزاي حسين خاست
نيل از چه لب كبود عرب وار كرده است

(همان ، ص 428)

چندان نخفت خون شهيدان كه عاقبت
روي زمين ز خون همه گلنار كرده است

(همان ، ص 429)

تنها نه در ميانه ي ما شور اين عزاست
كاين شور در زمين و زمان هم گرفته است

(همان ، ص 430)

ازداغ دل بسوخت چنان لاله زين عزا
كآتش ز داغ سينه به پراهنش گرفت

(همان ، ص 442)

منقار زاغ شب گر ازين خون شفق نماست
رويش سيه به خواري بئس الغراب كن

(همان ، ص 498)

نرگس كه بي گل رخ او چشم كرد باز
بازش به خوابگاه عدم مست خواب كن

(همان)

همچون بنفشه ما گر ازين ماتميم پير
تشريف ما اشاره به خيرالثياب كن

(همان)

خاكي كه خورد خون حسين از سيه دلي
زان خون گرم چون مس سرخش مذاب كن

(همان ، ص 497)

 

3-3.بهره گيري از سرنوشت ظالمان و دژخيمان در بيان تأثير حوادث كربلا :

ظالمان و دژخيماني مانند يزيد، شمر، عمر سعد و ابن زياد از خشم و غضب الهي در امان نيستند؛ يزيد در چاه ويل گرفتار است و چون سگ در دوزخ، زنجير بر گردنش آويخته و بدبخت و بد اقبال در آنجا مي ماند؛ شمر از قهر خداوند رهايي ندارد و آتش خشم الهي تمام وجود او را در بر مي گيرد. او از سگان جهنم و چون سفالي است كه سگان از آن آب مي خورند. عمر سعد به لعنت الهي گرفتار است و ابن زياد نيز با خرس و خوک محشور خواهد شد. اين ظالمان در عذاب هستند و در محشر آرام و قرار ندارند و هر چه در اين دنيا اندوختند، چون آتشي به جانشان مي افتد :

 

از تاب برق قهر تن شمر كي رهد
گر همچو نقش آينه در آهنش گرفت

(همان ، ص 443)

اي واي او كه آتش خشم خدا چو شمع
از پاي تا به سر همه جان و تنش گرفت

(همان)

بدبخت هر دو كون شد از كودني يزيد
كاين راه ناصواب دل كودنش گرفت

(همان )

زير زمين ز مكمن غيبش عذاب هاست
تنها نه دست مرگ درين مكمنش گرفت

(همان)

همسايه هم ز پهلوي او سوخت زير خاک
زان آتش عذاب كه در مدفنش گرفت

(همان )

خون حسين آنكه پي لعل و در بريخت
آن لعل و در شد آتش و در مخزنش گرفت

(همان)

جاي يزيد در چه ويل است يا علي
كافراسياب خشم تو چون بيژن گرفت

(همان)

در طوق لعنت است به دوزخ يزيد سگ
در گردنش سلاسل آتش طناب كن

(همان ، ص 498)

در محشرش چو دانه به آتش مده قرار
كارش هميشه سوختن و اضطراب كن

(همان)

شمر لعين كه خود ز سگان جهنم است
لب تشنه اش بدرد سفال كلاب كن

(همان)

بر كفر خويش چون عمر سعد سكه زد
در خطبه اش به لعنت يزدان خطاب كن

(همان)

ابن زياد سگ كه ز سگ كمتر است هم
حشرش به خرس و خوک و به شرالدواب كن

(همان)

 

4-3.بهره گيري از موضوعات ديگر در توصيف حوادث كربلا :
 

از غم و اندوه اين حوادث و وقايع، كربلا نيز سياه پوش مي شود. انسان ها در اين سوگ جامه مي درند و غم و اندوه قاف تا قاف جهان را در بر مي گيرد. اين حادثه سبب مي شود خضر از جست و جوي آب حيوان بايستد و آب حيات نيز پنهان گردد. تمام عالم ازاين اندوه بزرگ فراگير مي شود؛ به گونه اي كه طوفان غصه در دل آب زمزم مي پيچد و آينه ي جمشيد تيره و تار مي گردد و نيزه ها و پرچم ها آتش مي گيرند و روح القدس از سخن باز مي ماند و خاموشي اختيار مي كند :

 

روز عزاست اي پسر سعي صفا چه مي كني
كعبه سياه پوش شد رفت ز مروه هم صفا

(همان ، ص 422)

در غم ماتمي چنين جامه چه مرد و زن درد
زن بود آن كه در برش جامه نمي شود قبا

(همان)

آب خضر به پرده ظلمت نهفته چيست
گر نيست شرمسار شهيدان كربلا

(همان ، ص 423)

گر خضر از حيات پشيمان شود رواست
كو نيست در شمار شهيدان كربلا

(همان)

آمد عشور و در همه ماتم گرفته است
آه اين چه ماتم است كه عالم گرفته است

(همان ، ص 430)

زان غم كه گشت آب فرات از حسين دور
طوفان غصه در دل زمزم گرفته است

(همان)

بر نيزه نيست سرخي از سر حسين
كآتش به جان نيزه و پرچم گرفته است

(همان)

كس را مجال نطق درين داوري كجاست
روح القدس درين سخنش دم گرفته است

(همان)

زان هر محرم است جهان تا جهان سياه
كان آفتاب ماه محرم گرفته است

(همان)

زين دود سينه ها كه برآمد عجب مدار
گر تيرگي در آينه ي جم گرفته است

(همان)

سيمرغ وار گم شد ازين غصه خرمي
كز قاف تا به قاف جهان غم گرفته است

(همان)
 

پی نوشت ها :
 

* استاد يار دانشگاه قم
 

منبع: فصلنامه شيعه شناسي شماره 27
ادامه دارد...



 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
بررسی مرقع و قطاع در خوشنویسی
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
play_arrow
خیابانی: آقای بیرانوند! من بخواهم از نام بردن تو معروف بشوم؟ خاک بر سر من!
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
play_arrow
توضیحات وزیر رفاه در خصوص عدم پرداخت یارانه
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
play_arrow
حمله پهپادی حزب‌ الله به ساختمانی در نهاریا
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
play_arrow
مراسم تشییع شهید امنیت وحید اکبریان در گرگان
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
play_arrow
به رگبار بستن اتوبوس توسط اشرار در محور زاهدان به چابهار
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
play_arrow
دبیرکل حزب‌الله: هزینۀ حمله به بیروت هدف قراردادن تل‌آویو است
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
play_arrow
گروسی: فردو جای خطرناکی نیست
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
play_arrow
گروسی: گفتگوها با ایران بسیار سازنده بود و باید ادامه پیدا کند
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
play_arrow
گروسی: در پارچین و طالقان سایت‌های هسته‌ای نیست
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
play_arrow
گروسی: ایران توقف افزایش ذخایر ۶۰ درصد را پذیرفته است
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
play_arrow
سورپرایز سردار آزمون برای تولد امیر قلعه‌نویی
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
play_arrow
رهبر انقلاب: حوزه‌ علمیه باید در مورد نحوه حکمرانی و پدیده‌های جدید نظر بدهد
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
play_arrow
حملات خمپاره‌ای سرایاالقدس علیه مواضع دشمن در جبالیا
کنایه علی لاریجانی به حملات تهدیدآمیز صهیونیست‌ها
play_arrow
کنایه علی لاریجانی به حملات تهدیدآمیز صهیونیست‌ها