دانستني‌هاي سرطان کليه

كليه‌ها اندام‌هاي لوبيايي شكلي هستند كه حدود 12 سانتيمتر طول و شش سانتيمتر عرض دارند و به تعداد دو عدد در خلف حفره شكم زير لبه پاييني دنده‌هاي عقب قرار گرفته‌اند. اين لوبياهاي كوچك وظايف مهمي را برعهده دارند كه مهمترين آنها دفع آب و برخي مواد زايد از بدن از طريق توليد ادرار است. كليه‌ها اندام‌هاي بسيار پركاري هستند اما اگر يكي از اين اندام‌ها را به‌طور كامل حذف كنيم، كليه مقابل مي‌تواند تمام وظايف آن را برعهده بگيرد و مشكلي براي فرد ايجاد نخواهد شد. اين اندام‌هاي كوچك نيز مانند هر عضو ديگري در بدن ممكن است كه به سرطان مبتلا شوند و انواع تومورهاي خوش‌خيم و بدخيم كليه را پيدا كنند.
سرطان كليه در حدود 9/1 درصد سرطان‌ها را در ايران تشكيل مي‌دهد كه در مردان حدود سه برابر شايعتر از زنان بوده و بيشتر از همه در سنين 60 تا 70 سال ديده مي‌شود. سرطان كليه انواع متعددي دارد كه شايع‌ترين نوع آن نوع غده‌اي يا آدنوكارسينوم كليه است كه حدود 85 درصد سرطان‌هاي بدخيم كليه را به خود اختصاص داده و 15درصد باقيمانده را انواع ديگر تشكيل مي‌دهند.

چه کساني در خطرند؟
 

علت اين سرطان ناشناخته مانده است ولي برخي از عوامل محيطي را در ايجاد آن دخيل مي‌دانند. يكي از مهمترين اين عوامل كه ارتباط كاملا اثبات‌شده‌اي با سرطان كليه دارد، استعمال، دخانيات است كه خطر اين سرطان را حدودا دو برابر مي‌كند.
جالب است بدانيد كه اين افزايش خطر هيچ ربطي به تعداد نخ‌هاي سيگار يا قليان كه فرد در طول شبانه‌روز مي‌كشد، ندارد و صرف كشيدن سيگار يا قليان با هر تعدادي اين خطر را دو چندان خواهد كرد. از جمله عوامل خطر ديگر، چاقي، تماس با پنبه نسوز يا آزبست (كه در ساخت ايرانيت‌هاي سيماني به كار مي‌رود)، حلال‌هاي آلي (در صنعت رنگسازي، نقاشي، رنگرزي كه فرد با اين حلال‌ها تماس دارد) و فلزاتي مانند كادميوم است. گفته مي‌شود، كساني كه به دليل نارسايي كليه دياليزهاي خوني طولاني مدت مي‌شوند و كليه‌هاي آنها كيست‌هاي ريز و متعدد دارد، در حدود 30 برابر بيشتر از جمعيت عادي در معرض خطر سرطان كليه قرار دارند كه البته اين خطر در كليه‌هاي نارسايي كه دياليز نمي‌شوند و حتي پس از پيوند موفقيت‌آميز كليه نيز ديده شده است.
سرطان كليه، توموري است كه از بافت‌هاي لوله‌اي درون خود اين عضو منشا مي‌گيرد و بزرگ مي‌شود. اين تومور هم به اندام‌هايي كه در كنارش وجود دارند تهاجم مي‌كند و هم مي‌تواند از طريق سياهرگ كليه‌اي به نواحي و اعضاي دورتر مانند ريه‌ها، كبد، استخوان، مغز و كليه مقابل دست‌اندازي كرده و آنها را نيز درگير سازد. به‌طور مسلم هرچه تومور سريع‌تر و در مراحل زودتري تشخيص داده شود، كوچكتر و محدودتر خواهد بود و درمان آن نيز راحت‌تر است.

علايم و نشانه‌ها
 

شايع‌ترين علامت باليني كه 60 درصد بيماران با آن مراجعه مي‌كنند، وجود خون در ادرار است كه يا خود بيمار آن را به طور واضح و آشكار در ادرار مي‌بيند و يا اينكه اين خون تنها با ميكروسكوپ و به وسيله آزمايشگاه قابل شناسايي است. از نشانه‌هاي ديگري كه مي‌تواند همراه با سرطان كليه باشد، درد شكم و وجود توده شكمي است كه گاهي در لمس آنقدر بزرگ است كه كل حفره شكم را پر مي‌كند. اگر بيماري خيلي دير كشف شود و فرد نسبت به علايم خود بي‌توجهي كند، ممكن است زماني به پزشك مراجعه كند كه ديگر خيلي دير شده و تومور سرطاني به اعضاي ديگر بدن وي تهاجم كرده باشد و فرد با اين علايم نظير سرفه و تنگي نفس (تهاجم به ريه)، سردرد (صرع و تهاجم به مغز) يا دردهاي استخواني (تهاجم به استخوان‌ها) به مطب بيايد اين است كه در واقع وجود اين علايم نشانه بيماري پيشرفته و غيرقابل علاج خواهد بود.
يكي از خصوصيات مهم اين تومور سرطاني اين است كه مواد خاصي را از خود توليد و ترشح مي‌كند و موجب مي‌شود كه در مريض علايمي ايجاد شود كه در ظاهر هيچ ربطي به سرطان وي ندارد. به اين علايم در علم پزشكي «نشانگان‌هاي پارانئوپلاستيك» مي‌گويند. برخي از اين علايم عبارتند از: افزايش غلظت خون، افزايش سطح كلسيم خون، افزايش فشارخون و ايجاد اختلال در كار كبد. البته توجه داشته باشيد كه وجود علايمي كه ذكر آن رفت، به هيچ وجه نشانه پيش‌آگهي بد بيمار نيست! و در بسياري از موارد كه بيمار سرطان كليه نيز ندارد، پيدا مي‌شود.
وقتي بيمار مسني كه عوامل خطرساز گفته شده را دارد مانند سيگاركشيدن، چاقي، تماس با موادي چون پنبه‌نسوز و... با علايمي مانند خون در ادرار و درد پهلوها يا توده شكمي مراجعه مي‌كند و ما به سرطان كليه مشكوك مي‌شويم، اولين اقداماتي كه در جهت ارزيابي علايم وي انجام مي‌دهيم، سونوگرافي و عكس رنگي از كليه‌هاست. اگر طي اين بررسي‌ها توده مشكوكي در كليه‌ها پيدا كرديم براي اثبات تشخيص خود از سي‌تي‌اسكن شكم استفاده مي‌كنيم زيرا اين روش، بهترين روش تشخيصي براي سرطان كليه است و با كمك آن مي‌توان فهميد كه آيا سرطان ايجاد شده مربوط به كليه‌هاست يا نه و اگر هست به كدام اعضا تهاجم كرده و اندازه تومور به‌طور دقيق چقدر است؟

چه بايد کرد؟
 

شيوه درمان تومور كليه به اين بستگي دارد كه سرطان در چه مرحله‌اي كشف شده باشد. هرچه سرطان زودتر تشخيص داده شود و كوچك‌تر و محدودتر باشد درمان آن راحت‌تر است و احتمال بهبودي و بقاي بيمار بيشتر خواهد بود. سرطان كليه، جزو سرطان‌هايي است كه نسبت به شيمي‌درماني و پرتو درماني مقاوم است و پاسخ خوبي به درمان با آنها نمي‌دهد بنابراين اصلي‌ترين درمان آن، جراحي كليه است. به عمل جراحي برداشتن كليه در اصطلاح طب «راديكال نفركتومي» مي‌گويند يعني جراح اورولوژيست طي عمل علاوه بر برداشتن كامل كليه سرطاني شده، بافت‌هاي اطراف كليه، غده‌هاي لنفاوي اطراف كليه، غده فوق كليوي و ميزناي همان طرف را نيز با جراحي به طور كامل از بدن بيمار خارج مي‌كند. همانطور كه گفتيم، سرطان كليه به پرتودرماني مقاوم است ولي گاهي تهاجم‌هاي مغزي و استخواني اين تومور را مي‌توان با كمك پرتودرماني تحت كنترل درآورد. سرطان كليه هم مانند تمام سرطان‌هاي بدن اگر زود تشخيص داده شود قابل كنترل و تا حدودي قابل درمان خواهد بود، پس نسبت به بدن خود مهربان باشيد و علايم غيرطبيعي اعضاي بدن خود را جدي بگيريد.
منبع:www.salamat.com
/ک