گفتگو با دکتر اعظم‌السادات موسوي درباره سرطان تخمدان
درباره سرطان تخمدان زياد شنيديم از جمله اينکه استفاده زياد از کرم‌پودرها و تعدادي از لوازم آرايشي، 17 درصد احتمال بروز سرطان تخمدان را افزايش مي‌دهد. سرطان تخمدان چهارمين علت مرگ ناشي از سرطان در خانم‌هاست. پس مهم است که درباره آن بيشتر بدانيم. گفتگوي ذیل را با دکتر اعظم‌السادات موسوي متخصص زنان و عضو هيات علمي دانشگاه در اين باره ب‌خوانيد.
سرطان تخمدان چه‌جور سرطاني است؟
سرطان تخمدان يک توده بدخيم است که در غدد جنسي تخمدان رشد پيدا مي‌کند. تخمدان‌ها دو عضو بادامي شکل هستند که در دو طرف لگن قرار گرفته و تخمک را توليد مي‌کنند. اين اعضا منبع اصلي هورمون‌هاي زنانه و استروژن و پروژسترون هستند. وقتي سلول‌هاي تخمدان بيشتر از حد کنترل رشد کنند، توده را ايجاد مي‌کنند.
سرطان تخمدان چه‌جور سرطاني است؟
سرطان تخمدان يک توده بدخيم است که در غدد جنسي تخمدان رشد پيدا مي‌کند. تخمدان‌ها دو عضو بادامي شکل هستند که در دو طرف لگن قرار گرفته و تخمک را توليد مي‌کنند. اين اعضا منبع اصلي هورمون‌هاي زنانه و استروژن و پروژسترون هستند. وقتي سلول‌هاي تخمدان بيشتر از حد کنترل رشد کنند، توده را ايجاد مي‌کنند.
اين سرطان هم مثل بقيه سرطان‌ها انواع مختلفي دارد؟
سه نوع وجود دارد که برخي خوش‌خيم و بقيه بدخيم هستند. نام‌گذاري آنها برحسب منشا اوليه سلولي آنها صورت مي‌گيرد. شايع‌ترين نوع آنها، از سلول‌هاي پوشاننده سطح تخمدان‌ها منشا مي‌گيرد. همچنين توده‌هاي تخمداني از سلول‌هاي سازنده تخمک (که تومور سلول زايا ناميده مي‌شوند) و يا از بافت زمينه‌اي در برگيرنده تخمدان (که تومورهاي بستر) ناميده مي‌شوند، منشا مي‌گيرند، اگرچه اين نوع سرطان نادر است.
ميزان مرگ ناشي از آن چقدر است؟
سرطان تخمدان چهارمين علت مرگ ناشي از سرطان است. تخمين زده مي‌شود که تعداد 16210 خانم طي سال جاري در اثر اين بيماري فقط در آمريکا جان خود را از دست مي‌دهند.
چه عواملي در بروز اين بيماري موثرند؟
علل اصلي ايجاد بدخيمي تخمدان چندان شناخته شده نيستند. اگرچه مطالعات عوامل مشخصي را با احتمال تاثير در افزايش احتمال پيشرفت بيماري دخيل دانسته‌اند. مادر، دختر و خواهر زني که مبتلا به سرطان تخمدان شده است، در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به بيماري است. در صورت ابتلاي ساير بستگان اگرچه اين خطر کمتر مي‌شود ولي باز هم از ميانگين افراد معمول جامعه بالاتر است. همچنين سابقه خانوادگي بدخيمي روده (کولون) و پستان هم با افزايش خطر ابتلا به بدخيمي تخمدان مرتبط است. بيشتر سرطان‌هاي تخمدان در سنين بالاي 50 سال رخ مي‌دهد که بالاترين خطر در سن بالاي 60 سالگي بروز مي‌کند. زناني که هرگز بچه نداشته‌اند، به نظر بيشتر در معرض خطر ابتلا به بدخيمي تخمدان هستند. زنان مبتلا به بدخيمي پستان يا کولون ممکن است خطر افزايش يافته ابتلا به بدخيمي تخمدان را از خود نشان دهند. برخي شواهد از احتمال افزايش اندک خطر در افراد تحت درمان با هورمون‌ها در دوران يائسگي حاکي است.
آيا سرطان تخمدان علايم و نشانه‌اي هم دارد؟
متاسفانه بدخيمي تخمدان بيشتر علايم واضحي را تا مراحل پيشرفته خود نشان نمي‌دهد. در صورت وجود، اين علايم مي‌تواند مشتمل بر موارد زير باشد: احساس ناراحتي و درد شکمي (وجود گاز، سوء هاضمه، فشار، تورم، قولنج روده و...) تهوع و استفراغ، اسهال، يبوست يا ادرار متناوب، بي‌اشتهايي، احساس سيري حتي پس از مصرف يک وعده غذاي سبک، افزايش يا کاهش وزن بدون توجيه، خون‌ريزي غيرطبيعي از مجراي تناسلي و واژن؛ اين علايم مي‌تواند به علل کمتر جدي نيز حادث شود که اهميت آنها بايد با پزشک در ميان گذاشته شود.
اين بيماري را پزشکان چگونه تشخيص مي‌دهند؟
هرچه سرطان تخمدان زودتر تشخيص داده شود و مورد مداوا قرار گيرد، احتمال بهبود بيمار بيشتر است اما تشخيص زودرس سرطان تخمدان دشوار است و بسياري از زنان تا مراحل پيشرفته آن علامتي نشان نمي‌دهند. دانشمندان در حال جستجو براي يافتن تکنيکي هستند که غيرتهاجمي بوده و بتوان به کمک کامپيوتر ترکيبات پروتئين خون را آناليز کرد. به تازگي با انجام يک آزمايش خون 30 دقيقه‌اي توانسته‌اند بدخيمي تخمدان را در تمامي بيماران حتي در مراحل اوليه بيماري تشخيص دهند. هم‌زمان با ارزيابي سيستم تناسلي با استفاده از سونوگرافي که روشي براي تشخيص زود هنگام اين بدخيمي است، اگر شواهدي نيز مبني بر شک بدخيمي تخمدان وجود داشته باشد، پزشک مي‌تواند از سي.تي.اسکن، ام.آر.آي و همچنين نمونه‌برداري براي تشخيص بهره گيرد.
مختصري هم درباره درمان توضيح دهيد.
روش درماني به عوامل متعددي چون مرحله بيماري و سلامت عمومي بيمار بستگي دارد. روش‌هاي اصلي درمان سرطان تخمدان شامل جراحي، شيمي‌درماني و پرتوتابي هستند که در روش جراحي برداشتن کامل تخمدان‌ها، لوله‌هاي رحمي، رحم و دهانه آن و ساير بخش‌هاي درگير انجام مي‌گيرد. در برخي بيماران از دو و حتي سه روش درماني استفاده مي‌شود. روش سنتي جراحي سبب يائسگي و ناباروري مي‌شود اما اگر خانمي بخواهد توانايي باروري خود را براي آينده حفظ کند، پزشک مربوطه مي‌تواند بيمار را بدون برداشتن هر دو تخمدان و رحم درمان کند.
منبع:www.salamat.com
/ع
