آشنايي با ريه و دستگاه تنفس

 

هر نفسي که فرو مي‌رود، مي‌رسد به ريه
 

شما نمي‌‌توانيد ريه‌ها را ببينيد ولي لمس کردن آنها آسان است. دست‌تان را روي قفسه سينه بگذاريد و نفس عميق بکشيد. احساس مي‌کنيد قفسه سينه کمي بزرگ‌تر مي‌شود. حالا هواي داخل ريه را بيرون بفرستيد. قفسه سينه به ‌اندازه قبلي بر مي‌گردد. در حقيقت نيروي ريه‌ها را احساس کرده‌ايد.
بعضي کارهايي که هر روزه انجام مي‌دهيد، چيست؟
مهم نيست شما کجاييد يا با چه کسي هستيد؟
الف) درباره ناهار فردا فکر کنيد !
ب) انگشتتان را روي بيني خود قرار دهيد !
ج) آهنگ مورد علاقه تان را زمزمه کنيد !
د) نفس بکشيد !
ممکن است بعضي، مورد الف و يا ب و ج را انجام دهند ولي هر فردي در جهان قسمت د را حتماً انجام مي‌دهد. تنفس هوا براي حفظ حيات انسان و بسياري از حيوانات ضروري مي‌باشد. دو عضو بزرگ، مسوول نفس کشيدن شما هستند. نفس کشيدن با کدام عضو انجام مي‌شود؟ اگر فکر مي‌کنيد با ريه‌ها نفس مي‌کشيد درست حدس زده‌ايد. ريه‌ها از بزرگ‌ترين ارگان‌هاي بدن مي‌باشند و با سيستم تنفسي کار مي‌کنند. هواي تازه را وارد بدن و هواي کثيف را از بدن خارج مي‌کنند. بيايد تا در ريه هم سيري کنيم.
تنفس فرآيندي است كه از طريق آن،‌ بدن اكسيژن كسب مي‌كند (براي توليد انرژي) و دي‌اكسيدكربن (محصول دفعي اصلي) را دفع مي‌كند. هوا از طريق بيني يا دهان وارد شده، از طريق ناي (لوله هوا) به طرف برونش‌ها (راه‌هاي هوايي تحتاني) و برونشيول‌ها (راه‌هاي هوايي كوچك‌تر) در ريه‌ها مي‌رود. برونشيول‌ها به كيسه‌هايي به نام حبابچه ختم مي‌شوند كه در اطراف آنها رگ‌هاي خوني قرار دارد. اينجا اكسيژن وارد خون و دي‌اكسيدكربن وارد ريه‌ها مي‌شود تا به خارج دميده شود. تنفس توسط ديافراگم (يك عضله) و عضلات بين دنده‌اي انجام مي‌شود. دستگاه تنفسي شامل حلق (گلو)، حنجره و اپي گلوت نيز هست. لوزه‌هاي واقع در حـلق به مبارزه با عفونت‌ها كمـك مي‌كنند. حنجره، حاوي طناب‌هاي صوتي است كه براي توليد صدا به لرزش در مي‌آيند. اپي گلوت در طول بلع، ناي را مي‌بندد تا غذا وارد ريه‌ها نشود.

تنفس چگونه انجام مي‌شود؟
 

جريان هوا به درون و بيرون از بدن، به خاطر حركت هوا از نواحي پرفشار به كم فشار صورت مي‌گيرد. براي تنفس به درون (دم)، ديافراگم و عضلات بين دنده‌ها منقبض شده، قفسه سينه را بزرگ مي‌كنند. در نتيجه، فشار هوا در ريه‌ها كاهش پيدا مي‌كند، به طوري كه كمتر از فشار هواي اطراف مي‌شود و هوا وارد ريه‌ها مي‌گردد. براي تنفس به بيرون (بازدم)، عضلات شل شده، حجم ريه را كاهش مي‌دهند. فشار هوا در ريه‌ها بيش از هواي اطراف ‌شده و باعث خروج هوا از بدن مي‌شود.
وقتي قدم مي‌زنيد يا اتاق‌تان را تميز مي‌کنيد و يا واليبال بازي مي‌کنيد شايد درباره دم (فرو فرستادن هوا به داخل ريه‌ها) فکر نکنيد و به چيزهاي ديگر بينديشيد اما هميشه هوا را به داخل ريه‌ها فرو مي‌فرستيد. ده‌ها عضو بدن با هم کار مي‌کنند تا هوا را به جايي که شما هرگز درباره آن فکر نکرده‌ايد بفرستيد.
در حالي‌ که نفس مي‌کشيد ديافراگم شل و در نتيجه پهن مي‌شود و اين باعث مي‌شود به سمت پايين برود بنابراين ريه‌ها در حالي‌ که پر از هوا مي‌شوند فضاي بيشتري براي بزرگ شدن دارند. تا زماني‌که ريه‌ها به ديافراگم مي‌گويند ديگر پايين نرو، ما پر از هوا شده‌ايم. ديافراگم تنها عضوي نيست که براي ريه‌ها جاي بيشتر باز مي‌کند. ماهيچه‌هاي روي دنده نيز دنده‌ها را بالا و کنار مي‌برند تا فضا براي ريه‌ها باز شود.
اکسيژن وارد خون مويرگ‌هاي کوچک ‌شده و با فشار وارد سلول‌هاي سرخرگ مي‌شود و از طريق لايه‌هاي رگ‌هاي خوني وارد قلب مي‌شود، سپس قلب خون
اکسيژن‌دار را به تمام سلول‌هاي بدن مي‌فرستد.
حالا نوبت به بازدم رسيد
وقتي بازدم صورت مي‌گيرد، همه چيز برعکس دم است. در اين موقع به ديافراگم گفته مي‌شود حرکت کن. ديافراگم استراحت مي‌کند و بالا مي‌آيد و هوا را از ريه‌ها بيرون مي‌فرستد. ماهيچه‌هاي روي دنده شل مي‌شوند و دنده‌هاي سينه دوباره حرکت مي‌کنند و فضا را در قفسه سينه کوچک‌تر مي‌کنند.
تا به حال سلول‌ها، اکسيژن مورد نياز را گرفته‌اند و خون، دي اکسيد کربن و گازهاي ديگر را در بر دارد که بايد از بدن خارج شود. خون دوباره از طريق مويرگ‌ها بر مي‌گردد و بدن آنها را به بيرون مي‌فرستد. گازهاي اضافي از طريق نايچه وارد نايژک و سپس ناي و بالاخره از دهان و بيني خارج مي‌شود.
هوايي که از دهان و بيني خارج مي‌شود نه تنها گازهاي اضافي و دي اکسيد کربن دارد بلکه گرم هم مي‌باشد. در حالي‌ که هوا در بدن سير مي‌کند کمي گرم مي‌شود. اگر دستان خود را مقابل بيني و دهن قرار دهيد، اين گرما را حس مي‌کنيد. آيا مي‌دانيد درجه حرارت هوايي که از دهان يا بيني خارج مي‌شود، چند است؟
با تمام اين حرکت‌ها شايد تعجب کنيد چرا زماني‌که ريه‌ها پر و خالي مي‌شود سوراخ نمي‌‌شوند؟ لايه‌هاي مخصوص و صيقلي روي ريه‌ها را پوشانده است که به آنها غشاي جنب مي‌گويند. اين غشاها از طريق مايعي جدا مي‌شوند و زماني‌که دم و بازدم صورت مي‌گيرد به راحتي مي‌توانند به اطراف حرکت کنند.

 

منبع:www.salamat.com
/م