اولين علايم ايدز در دهان
نويسنده: دکتر آرش منصوريان*
ويروس‌هاي مختلف به سلول‌ها و بافت‌هاي مختلفي از بدن حمله مي‌کنند.
ولي ويروس ايدز يا HIV به سيستم ايمني حمله مي‌کند. سيستم ايمني، گروهي از سلول‌ها هستند که بدن را در برابر انواع عفونت‌ها محافظت مي‌کند و بدون آنها توانايي بدن براي مبارزه با انواع عفونت‌ها تضعيف مي‌شود. لذا وقتي ويروس HIV وارد بدن فردي شود، به تدريج قدرت دفاعي بدن وي ضعيف مي‌شود و اين فرد در برابر انواع بيماريها و عفونت‌ها حتي آنهايي که در حالت عادي بيماري‌زا نيستند آسيب‌پذير مي‌شود. اين روند قابل رويت نيست و راهي وجود ندارد تا با نگاه کردن به افراد بگوييم که آيا به HIV مبتلا هستند يا خير ولي آزمايش خون مي‌تواند پس از چند ماه از اولين تماس، ويروس را در خون آشکار کند. افراد آلوده به HIV ممکن است سال‌ها کاملا سالم بمانند و حتي خودشان ندانند که آلوده هستند. ولي در اين دوره يا در دوره نهفته بيماري بعضي افراد مي‌توانند علايم دهاني خاصي داشته باشند که توجه به آنها در تشخيص به موقع اين بيماري مي‌تواند کمک کننده باشد. مثلا فرد دچار عفونت قارچي يا کانديدايي در دهان شود. منظور از کانديدا ضايعات شيري رنگ يا سفيد روي زبان، سطح داخلي گونه‌ها و گاهي سقف دهان، لثه‌ها و لوزه‌ها مي‌باشد. از علايم بروز کانديدا در دهان مي‌توان احساس طعم بد و سوزش در دهان را ذکر کرد. در ابتلاي معمولي به کانديدا درمانهاي رايج مي‌تواند جوابگو باشد ولي در فرد مبتلا به ايدز، درمان پاسخ نمي‌دهد. علامت بعدي خطوط سفيدي است که در کناره زبان ديده مي‌شود و ما اصطلاحا به آن لکوپلاکياي مويي مي‌گوييم، که عامل اصلي به وجود آوردنده آن ويروس است. به محض مشاهده چنين ضايعه‌اي بايد فورا به متخصص بيمار‌ي‌هاي دهان مراجعه کرد.
آفت‌هاي متعددي که در نواحي مختلف دهان ايجاد مي‌شود، مرتب عود مي‌کند و به راحتي درمان نمي شود از علايم مهم ديگر وجود ويروس ايدز در خون است. از علايم ديگر تبخال‌هاي مزمن و طولاني مدت چه در داخل دهان چه در لب‌هاست که به طور متعدد فرد را مبتلا مي‌کند. با مشاهده چنين علايمي دندانپزشک بايد بيمار را مشکوک به ايدز فرض کند. البته بايد توجه داشت که بسياري از اين علايم اختصاصي براي ايدز نيستند مثلا عفونت قارچي علل ديگرهم دارد؛ اما اگر به راحتي درمان نشود مي‌تواند نشانگر ابتلا به ايدز باشد. همچنين آفت و تبخال معمولي در بسياري از افراد ديده مي‌شود اما اگر به صورت شديد در نواحي مختلف دهان و همراه با عود مکرر باشد مي‌تواند نشانه ابتلا به ايدز باشد. به هرحال در همه اين موارد تشخيص پزشک ضروري است. در بعضي تحقيقات از بزاق دهان براي تشخيص ويروس ايدز استفاده مي‌شود که با تاييد اين آزمايش مي‌توان به راحتي در مطب به بررسي وجود ويروس در بدن پرداخت و اين اهميت بزاق را در تاييد تشخيص بعضي بيماريها نشان مي‌دهد. براي پيشگيري و احتياط، اگر پوست دندانپزشک صدمه ديده نبايد براي بيمار کار مستقيم دندانپزشکي انجام دهد.
/ع
ولي ويروس ايدز يا HIV به سيستم ايمني حمله مي‌کند. سيستم ايمني، گروهي از سلول‌ها هستند که بدن را در برابر انواع عفونت‌ها محافظت مي‌کند و بدون آنها توانايي بدن براي مبارزه با انواع عفونت‌ها تضعيف مي‌شود. لذا وقتي ويروس HIV وارد بدن فردي شود، به تدريج قدرت دفاعي بدن وي ضعيف مي‌شود و اين فرد در برابر انواع بيماريها و عفونت‌ها حتي آنهايي که در حالت عادي بيماري‌زا نيستند آسيب‌پذير مي‌شود. اين روند قابل رويت نيست و راهي وجود ندارد تا با نگاه کردن به افراد بگوييم که آيا به HIV مبتلا هستند يا خير ولي آزمايش خون مي‌تواند پس از چند ماه از اولين تماس، ويروس را در خون آشکار کند. افراد آلوده به HIV ممکن است سال‌ها کاملا سالم بمانند و حتي خودشان ندانند که آلوده هستند. ولي در اين دوره يا در دوره نهفته بيماري بعضي افراد مي‌توانند علايم دهاني خاصي داشته باشند که توجه به آنها در تشخيص به موقع اين بيماري مي‌تواند کمک کننده باشد. مثلا فرد دچار عفونت قارچي يا کانديدايي در دهان شود. منظور از کانديدا ضايعات شيري رنگ يا سفيد روي زبان، سطح داخلي گونه‌ها و گاهي سقف دهان، لثه‌ها و لوزه‌ها مي‌باشد. از علايم بروز کانديدا در دهان مي‌توان احساس طعم بد و سوزش در دهان را ذکر کرد. در ابتلاي معمولي به کانديدا درمانهاي رايج مي‌تواند جوابگو باشد ولي در فرد مبتلا به ايدز، درمان پاسخ نمي‌دهد. علامت بعدي خطوط سفيدي است که در کناره زبان ديده مي‌شود و ما اصطلاحا به آن لکوپلاکياي مويي مي‌گوييم، که عامل اصلي به وجود آوردنده آن ويروس است. به محض مشاهده چنين ضايعه‌اي بايد فورا به متخصص بيمار‌ي‌هاي دهان مراجعه کرد.
آفت‌هاي متعددي که در نواحي مختلف دهان ايجاد مي‌شود، مرتب عود مي‌کند و به راحتي درمان نمي شود از علايم مهم ديگر وجود ويروس ايدز در خون است. از علايم ديگر تبخال‌هاي مزمن و طولاني مدت چه در داخل دهان چه در لب‌هاست که به طور متعدد فرد را مبتلا مي‌کند. با مشاهده چنين علايمي دندانپزشک بايد بيمار را مشکوک به ايدز فرض کند. البته بايد توجه داشت که بسياري از اين علايم اختصاصي براي ايدز نيستند مثلا عفونت قارچي علل ديگرهم دارد؛ اما اگر به راحتي درمان نشود مي‌تواند نشانگر ابتلا به ايدز باشد. همچنين آفت و تبخال معمولي در بسياري از افراد ديده مي‌شود اما اگر به صورت شديد در نواحي مختلف دهان و همراه با عود مکرر باشد مي‌تواند نشانه ابتلا به ايدز باشد. به هرحال در همه اين موارد تشخيص پزشک ضروري است. در بعضي تحقيقات از بزاق دهان براي تشخيص ويروس ايدز استفاده مي‌شود که با تاييد اين آزمايش مي‌توان به راحتي در مطب به بررسي وجود ويروس در بدن پرداخت و اين اهميت بزاق را در تاييد تشخيص بعضي بيماريها نشان مي‌دهد. براي پيشگيري و احتياط، اگر پوست دندانپزشک صدمه ديده نبايد براي بيمار کار مستقيم دندانپزشکي انجام دهد.
پي نوشت ها :
*متخصص بيمار‌ي‌هاي دهان
منبع:www.salamat.com/ع
