مخاطرات بارداري
نويسنده:دكتر آتوسا كريمي
چگونه مخاطرات بارداري را به حداقل برسانيم؟
مادر شدن و در آغوش گرفتن يك فرزند سالم و شاد، يكي از آرزوهاي شيرين هر دختري است كه به تازگي تشكيل خانواده داده است. در ذهن يك زن، حتي از اولين روزهايي كه از بارداري خود مطلع ميشود، آرزوها و تصورات متعددي نقش مي‌بندد. زن باردار نه تنها به دوران نوزادي و شيرخوارگي فرزند خود فكر مي‌كند بلكه تصورات شيريني از آينده بزرگسالي مدرسه رفتن، تحصيلات دانشگاهي و مراسم ازدواج فرزند آينده‌اش را هم در ذهن خود ترسيم مي‌كند. در واقع اين دوران، براي هر خانمي پر از فراز و نشيب، و خاطرات شيرين و در عين حال گاه دوراني پر از استرس و نگراني است.
اين كه حالا در كدام بيمارستان بايد فرزندم را به دنيا بياورم؟ به چه مراقبت‌هايي نياز دارم؟ در طول اين چند مدت به كدام مركز بايد جهت اين مراقبت‌ها مراجعه كنم؟ موعد زايمان چه موقع است؟ و .... سوالاتي است كه تقريبا در ذهن تمام خانم‌هاي باردار ايجاد ميشود. امروزه با توجه به پيشرفت‌هاي زياد علم پزشكي و مراقبت‌هاي حين و پس از زايمان، هر خانمي بايد بداند كه در طول اين ماه‌ها در يك مركز مخصوص مراقبت‌هاي بارداري (كه مي‌تواند نزديك‌ترين مركز بهداشتي - درمانگاهي به منزل اين خانم باشد)، پرونده پزشكي تشكيل بدهد.
متاسفانه اين روزها خانم‌هاي زيادي را در درمانگاه مي‌بينيم كه به اصطلاح خودشان با وسواس زياد، در چند مركز مختلف (در چند منطقه متفاوت و بسيار فاصله‌دار از هم) پرونده تشكيل مي‌دهند و براي هر كدام از اين مراكز هم آزمايش و سونوگرافي‌هاي جداگانه‌اي تهيه مي‌كنند و باز هم هر روز از يك درمانگاه به درمانگاه ديگر به دنبال انجام يك ويزيت جديد و سونوگرافي جديد در حال رفت و آمد هستند.
گاه در پرونده يك خانم باردار كاملا سالم، تا حدود 20 عدد سونوگرافي در انواع مختلف دو بعدي، سه بعدي، داپلر و ... ديده ميشود كه اگر از آنها سوال كنيم علت اين همه صرف هزينه‌هاي مالي، از دست دادن وقت در مطب‌ها و ترافيك براي انجام اين همه سونوگرافي چيست، فقط با لبخندي به شما جواب مي‌دهند: مي‌خواستيم زودتر جنسيت فرزندمان را بدانيم اگر دختر است، وسايل سيسموني را به رنگ صورتي و اگر پسر است، به رنگ آبي بخريم!
در آن سوي ديگر، خانم‌هايي وجود دارند كه به دلايل مختلف مثلا ضعف فرهنگي، اقتصادي، ناآگاهي و اطلاعات ناكافي، در طول اين دوران مهم كه براي رشد و سلامت فرزندانشان واقعا سرنوشت‌ساز است، مراقبت خوب و دقيقي را ندارند. مثلا حتي خانم‌هاي بسيار جواني را مي‌بينيم كه در طول بارداري خود حتي گروه خوني خود را هم نمي‌دانند. حتي نمي‌دانند سن بارداري آنها چه قدر است؟ حتي گاه مي‌بينيم صداي قلب جنين در معاينه شنيده نمي‌شود و متاسفانه جنين در رحم مادر از بين رفته ولي مادر حتي از اين مسأله آگاهي ندارد!
هر حال براي اينكه فرزندان سالم‌تري را داشته باشيم بايد زوج‌هاي جوان آگاهي داشته باشند كه حتي پيش از باردار شدن، به فكر مراقبت‌ها و سلامتي خودشان باشند. از آنجايي كه سلامتي والدين، به خصوص مادر، جزو لاينفكي از سلامتي جنين هم محسوب ميشود، همه مادران آينده بايد بدانند كه قبل از تصميم براي بچه‌دار شدن، بهتر است از نظر پزشكي معاينه و بررسي شوند. اين كار باعث ميشود تا اين خانم‌ها از وضعيت جسماني خودشان مطلع بشوند مثلا خانمي كه ديابت دارد و اصلا خودش نمي‌داند، يا خانمي كه مبتلا به نارسايي كليه است و يا ضعف بينايي، مشكل قلبي و .... دارد شايد نياز داشته باشد كه ابتدا وضعيت سلامتي‌اش كنترل شود و بعد باردار گردد.
بسياري از خانم‌هايي كه جنين مرده يا جنين‌هايي با ناهنجاري‌هاي متعدد به دنيا مي‌آورند ممكن است به يك بيماري زمينه‌اي (مثلا ديابت ....) مبتلا باشند و اگر اين خانم چند ماه پيش از باردار شدن بياموزد كه چگونه قندخون خود را كنترل كند، مي‌تواند فرزند سالمي را پرورش بدهد و دوران حاملگي كم خطرتري را طي كند.
بنابراين حين اين مراقبت‌هاي قبل از بارداري، آزمايش‌هاي كلي و معاينات عمومي (مثلا كنترل فشارخون ...) انجام ميشود و بيماري‌هاي زمينه‌اي مثل ديابت، فشارخون، بيماري‌هاي قلبي، كليوي، .... تحت درمان قرار مي‌گيرند. اگر فردي عادت به كشيدن سيگار و يا مصرف الكل دارد، اين فرصت را دارد كه براي حفظ سلامتي فرزند آينده‌اش، عادات ناپسند خود را تغيير بدهد و زندگي سالمي را شروع كند.
به همه خانم‌هاي جوان توصيه ميشود كه تاريخ شروع قاعدگي خود را هميشه در يك تقويم ثبت كنند. اين كار كمك زيادي به پزشك آنها مي‌كند تا بتواند سن حاملگي اين خانم را تعيين و موعد زايمان را پيش‌بيني كند. همچنين يادداشت كردن اولين روز هر قاعدگي در تقويم، هميشه به يك خانم و پزشك متخصص زنان كمك مي‌كند تا ساير بيماري‌هايي كه احتمالا اين خانم ممكن است (حتي در شرايط غير از بارداري) به آن مبتلا باشد را تشخيص بدهد. مثلا در افرادي كه در زمينه بسياري از اختلالات، از جمله اختلالات غدد تيروئيد، تومورهاي مغزي، تومورهاي تخمدان و... دچار اختلال در عادت ماهيانه مي‌شوند و نظم اين سيكل‌ها مختل ميشود، بررسي بيشتر اين سيكل‌ها به پزشك كمك مي‌كند تا بيماري اصلي را شناسايي و درمان كند. بسياري افراد از قديم موعد زايمان را حدود 9 ماه پس از شروع بارداري مي‌دانند (كه تا حد زيادي هم درست است) ولي براي افزايش آگاهي شما عزيزان بايد بگويم كه موعد زايمان در اكثر موارد حدود 280 روز (معادل 40 هفته) پس از آخرين قاعدگي است . لازم به ذكر است كه در صورتي كه جنين در 40 هفتگي متولد نشود، پزشك تحت شرايط خاصي و با كنترل‌هاي بسيار دقيق مادر و جنين، مي‌تواند حتي تا 42 هفته هم فرصت بدهد تا جنين متولد بشود ولي امكان ادامه حاملگي بدون بروز عوارض جدي، بعد از 42 هفته بسيار كم است و بنابراين حاملگي در 42 هفتگي بايد حتما ختم شود. در ضمن، جنين‌هايي كه پيش از 37 هفته كامل متولد مي‌شوند ممكن است مشكلاتي (خصوصا از نظر تنفس) داشته
باشند كه به بستري شدن آنها در بخش‌هاي ويژه نوزادان منجر بشود، بنابراين اگر باردار هستيد بدانيد اگر فرزند شما در يك فاصله زماني بين 37 تا 42 هفته پس از آخرين قاعدگي شما متولد بشود، به احتمال بسيار زياد مشكل خاصي نخواهد داشت و بيشترين احتمال تولد هر نوزادي هم در همين موقع است. اگر خانمي به هر ترتيب فراموش كرده بود كه اولين روز آخرين قاعدگي‌اش چه تاريخي بوده، چه طور مي‌توان گفت كه او چه سن حاملگي دارد و موعد زايمان او چه زماني است؟
اگر به هر ترتيب، فراموش كرده‌ايد كه آخرين قاعدگي شما چه موقع بوده است و حالا باردار هستيد، هر چه زودتر به پزشك مراجعه كنيد، چون با انجام يك سونوگرافي، شايد بتوان حدودا سن حاملگي را تعيين كرد. براي تعيين سن حاملگي، سونوگرافي اوايل بارداري ارزش زيادي براي متخصصان زنان دارد. اگر در طول سه ماه اول بارداري سن تخميني جنين را ارزيابي كند، مي‌توان بر اساس آن موعد زايمان را با دقت بالايي تعيين كرد ولي سونوگرافي‌هاي ماه‌هاي آخر(خصوصا در 40 هفتگي) ارزش چنداني در تعيين موعد زايمان ندارند. پس به همه خانم‌هاي باردار توصيه ميشود يك سونوگرافي در سه ماه اول براي تعين سن حاملگي داشته باشند.
همچنين بهتر است يك سونوگرافي ديگر هم در اوايل سه ماهه دوم براي تعيين سلامتي جنين انجام بدهند و در صورتي كه ناهنجاري خاصي در جنين كشف شد، اقدامات قانوني لازم درباره ادامه و يا ختم حاملگي (با نظر پزشك متخصص زنان و پزشكي قانوني) انجام بشود. در يك حاملگي نرمال و معمولي تعداد بيشتر از اين دو سونوگرافي، توصيه نمي‌شود. ولي در برخي شرايط كه حاملگي پرخطر است و يا مشكل خاصي طي مراقبت‌هاي بارداري ايجاد شده است (مثلا مشكوك به تاخير رشد داخل رحمي جنين هستيم، يا مادر متبلا به بيماري‌هاي خاص مثلا لوپوس، فشار خون بالا و... است يا سابقه تولد نوزادان ناهنجار داشته است) تعداد بيشتري سونوگرافي انجام ميشود. بنابراين انجام 20 سونوگرافي در يك حاملگي عادي، كاري جز اسراف در هزينه‌هاي مالي و از دست دادن وقت مادران نيست.
تعداد دفعات مراجعه برای مراقبت حین حاملگی
* در طول تقريبا 28 هفته (حدود 7 ماه) اول بارداري توصيه ميشود كه فقط ماهيانه به پزشك مراجعه كنند. طي اين مراجعات مادران باردار مي‌آموزند كه چه‌طور از خود و فرزند آينده‌شان مراقبت كنند.
* از حدود ماه هفتم (بعد از 28 هفتگي) تا حدود اوايل ماه نهم (36 هفتگي) توصيه ميشود كه هر 15 روز يك بار به پزشك مراجعه بشود.
* در طول ماه آخر (از 36 هفتگي به بعد و حداكثر تا 42 هفتگي) توصيه ميشود كه خانم باردار هر هفته به پزشك مراجعه كند.
* در طول هر بار مراجعه بايد حتما به ميزان رشد جنين در داخل رحم، ضربان قلب جنين، فشارخون مادر، ميزان وزن‌گيري مادر در طول حاملگي و شيوه تغذيه وي توجه ويژه‌اي شود و در صورت بروز هر گونه مشكل خاص، اقدامات مربوطه براي پيشگيري از آسيب به مادر و جنين، انجام پذيرد. البته اين تعداد مراجعه به پزشك فقط در حاملگي‌هاي معمولي و كم خطر توصيه ميشود ولي در حاملگي‌هاي پرخطر، تعداد مراجعات مادران بسيار بيشتر خواهد بود.
منبع:http://www.iransalamat.com
/ج
