دود و آلرژی !
نويسنده:دکتر مصطفي معين*
به‌طور کلي، در هر جامعه‌اي 20 تا 30 درصد افراد به يکي از انواع آلرژي، از جمله آلرژي‌هاي تنفسي، دچار مي‌شوند.
اين افراد در برابر بسياري از عوامل محيطي آسيب‌پذيرند و نسبت به آنها واکنش شديد نشان مي‌دهند. اين عوامل نه تنها شامل عوامل حساسيت‌زاست؛ بلکه ممکن است عوامل تحريک‌کننده‌اي مانند بوهاي تند، دود غليظ، هواي گرم يا هواي سرد را نيز شامل شود. اگرچه رو به رو بودن با برخي از اين عوامل مثل آلودگي هوا در شهرها تا حدودي اجتناب‌ناپذير است ولي بايد دقت داشت که به‌صورت خودخواسته اين عوامل ايجاد يا تشديد نشوند. يکي از اين عوامل که در جامعه ما بسيار رواج دارد دود کردن اسفند است؛ عاملي که نه تنها تاثير مثبتي بر سلامت ندارد، بلکه مي‌تواند افراد مبتلا به آسم و آلرژي را در معرض خطر قرار دهد. البته در جوامع و اقوام مختلف، برخي اعتقادات و آداب و رسوم وجود دارند که فاقد جنبه علمي هستند و توسط متخصصان تاييد نمي‌شوند. در کشور ما نيز دود کردن اسفند که از سال‌هاي دور جزو رسوم بوده و براي در امان ماندن از چشم‌زخم انجام مي‌گرفته، از همين دسته آداب و سنن است. در واقع اين مساله صرفا يک خرافه است که بايد به صورت علمي و آگاهانه با آن برخورد کرد. جنبه تصفيه‌کنندگي و ميکروب‌زدايي دود کردن اسفند نيز که گاهي از آن صحبت مي‌شود، پايه علمي ندارد و توسط متخصصان توصيه نمي‌شود. متاسفانه اين موضوع نه تنها در ميان عوام، بلکه گاهي در سطوح بالاتر و در رسانه‌ها نيز عنوان مي‌شود و حتي در صدا و سيما هم خيلي از اين قبيل مسايل مطرح مي‌شود که جنبه ژورناليستي و غيرعلمي دارند و دست‌اندرکاران اين حوزه‌ها بايد توجه داشته باشند که اگر آموزش صحيح در اين خصوص انجام نمي‌دهند، لااقل بدآموزي نيز نکنند. اسفند با ايجاد دود غليظ در هنگام سوختن، باعث مي‌شود که نايژه‌هاي فرد مستعد آلرژي و آسم، به‌سرعت واکنش نشان دهند و با ايجاد اسپاسم و انقباض، موجب تشديد علايم آسم شوند. باتوجه به اين نکته که دود کردن اسفند در ميان ايرانيان به‌صورت يک رسم معمول درآمده است، من از همکاران پزشک خواهش مي‌کنم که در اين زمينه حساس باشند و علاوه بر سوالات معمول در مورد افراد با علايم آسم (مثل حضور فرد سيگاري در منزل) اين مساله را نيز سوال کنند که آيا در منزل اسفند نيز دود مي‌شود يا نه.
علاوه بر افرادي که مبتلا به آلرژي‌هاي تنفسي و آسم هستند، افرادي نيز وجود دارند که زمينه ژنتيکي آسم دارند و به اصطلاح آتوپيک هستند و دود اسفند مي‌تواند دستگاه تنفسي اين افراد را نيز تحريک کند و موجب بروز علايم آسم در آنها شود. دود اسفند در صورت استفاده مکرر حتي در افرادي که زمينه ژنتيکي آسم ندارند نيز مي‌تواند موجب حساس شدن ريه‌ها و بروز علايم آسم شود.
/ج
اين افراد در برابر بسياري از عوامل محيطي آسيب‌پذيرند و نسبت به آنها واکنش شديد نشان مي‌دهند. اين عوامل نه تنها شامل عوامل حساسيت‌زاست؛ بلکه ممکن است عوامل تحريک‌کننده‌اي مانند بوهاي تند، دود غليظ، هواي گرم يا هواي سرد را نيز شامل شود. اگرچه رو به رو بودن با برخي از اين عوامل مثل آلودگي هوا در شهرها تا حدودي اجتناب‌ناپذير است ولي بايد دقت داشت که به‌صورت خودخواسته اين عوامل ايجاد يا تشديد نشوند. يکي از اين عوامل که در جامعه ما بسيار رواج دارد دود کردن اسفند است؛ عاملي که نه تنها تاثير مثبتي بر سلامت ندارد، بلکه مي‌تواند افراد مبتلا به آسم و آلرژي را در معرض خطر قرار دهد. البته در جوامع و اقوام مختلف، برخي اعتقادات و آداب و رسوم وجود دارند که فاقد جنبه علمي هستند و توسط متخصصان تاييد نمي‌شوند. در کشور ما نيز دود کردن اسفند که از سال‌هاي دور جزو رسوم بوده و براي در امان ماندن از چشم‌زخم انجام مي‌گرفته، از همين دسته آداب و سنن است. در واقع اين مساله صرفا يک خرافه است که بايد به صورت علمي و آگاهانه با آن برخورد کرد. جنبه تصفيه‌کنندگي و ميکروب‌زدايي دود کردن اسفند نيز که گاهي از آن صحبت مي‌شود، پايه علمي ندارد و توسط متخصصان توصيه نمي‌شود. متاسفانه اين موضوع نه تنها در ميان عوام، بلکه گاهي در سطوح بالاتر و در رسانه‌ها نيز عنوان مي‌شود و حتي در صدا و سيما هم خيلي از اين قبيل مسايل مطرح مي‌شود که جنبه ژورناليستي و غيرعلمي دارند و دست‌اندرکاران اين حوزه‌ها بايد توجه داشته باشند که اگر آموزش صحيح در اين خصوص انجام نمي‌دهند، لااقل بدآموزي نيز نکنند. اسفند با ايجاد دود غليظ در هنگام سوختن، باعث مي‌شود که نايژه‌هاي فرد مستعد آلرژي و آسم، به‌سرعت واکنش نشان دهند و با ايجاد اسپاسم و انقباض، موجب تشديد علايم آسم شوند. باتوجه به اين نکته که دود کردن اسفند در ميان ايرانيان به‌صورت يک رسم معمول درآمده است، من از همکاران پزشک خواهش مي‌کنم که در اين زمينه حساس باشند و علاوه بر سوالات معمول در مورد افراد با علايم آسم (مثل حضور فرد سيگاري در منزل) اين مساله را نيز سوال کنند که آيا در منزل اسفند نيز دود مي‌شود يا نه.
علاوه بر افرادي که مبتلا به آلرژي‌هاي تنفسي و آسم هستند، افرادي نيز وجود دارند که زمينه ژنتيکي آسم دارند و به اصطلاح آتوپيک هستند و دود اسفند مي‌تواند دستگاه تنفسي اين افراد را نيز تحريک کند و موجب بروز علايم آسم در آنها شود. دود اسفند در صورت استفاده مکرر حتي در افرادي که زمينه ژنتيکي آسم ندارند نيز مي‌تواند موجب حساس شدن ريه‌ها و بروز علايم آسم شود.
پي نوشت ها :
* فوق‌تخصص ايمونولوژي و آلرژي استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران
منبع:www.salamat.com/ج
