فلسفه وجودي اشک
نويسنده:دكتر سيدضياءالدين طباطبايي
بد نيست در ابتداي اين مطلب به فلسفه وجودي اشک اشاره‌اي کنم که عبارت است از مرطوب نگه داشتن سطح کره چشم و پلکها. ما دو نوع ترشح اشک داريم؛ اول، ترشح پايه‌اي يا Basic که به طور غيرارادي در طول 24 ساعت به طور مداوم صورت مي‌گيرد و همواره سطح قرنيه و کره چشم را در طول خواب و بيداري مرطوب نگه مي‌دارد و دوم، ترشح رفلکسي اشک که هنگام هيجانات و تاثيرات روحي و رواني و تحريکات جسمي صورت مي‌پذيرد (اشک‌ريزش هنگام گريه و خنده).
از ديگر خواص اشک، تغذيه قسمت‌هاي سطحي کره چشم است. اشک همچنين به واسطه برخي موارد شيميايي و آنزيمي خود، مسووليت مقاومت در برابر ميکروب‌ها را نيز بر عهده دارد و بالاخره بايد گفت که اشک اولين سطح انکساري چشم است که در تامين ديد انسان نقش بارزي را ايفا مي‌کند و به همين دليل، کساني که اختلالات اشکي دارند، همواره از کاهش ديد و کيفيت نامطلوب ديد رنج مي‌برند.
مطلبي را که به صراحت مي‌توان گفت، اين است که اولين سد دفاعي چشم، پلکها و سيستم اشکي است و بدون اين دو، سلامت کره چشم تضمين نمي‌شود. بنابراين بجاست که اطلاعات اوليه‌اي در اين مورد داشته باشيم. توليد و ترشح اشک در بدن ما سيستم پيچيده‌اي دارد. قسمت اول اين سيستم که مسووليت توليد اشک را بر عهده دارد، شامل غدد اصلي مترشحه اشک و برخي غدد فرعي است که به‌طور پراکنده در سطح پلک و ملتحمه هستند. قسمت دوم که سيستم تخليه‌کننده اشکي ناميده مي‌شود، همان مجراي اشکي است که کارش هدايت اشک از چشم به داخل حفره بيني است. اشک چشم ما پس از توليد و ترشح از غدد اشکي در سطح چشم به واسطه حرکت‌هاي پلک پخش شده و مقداري از آن تبخير مي‌شود (حدود 10 تا 20 درصد) و مابقي آن نيز در گوشه داخلي چشم جمع شده و از طريق منافذي که در لبه پلک است، وارد مجراي خروجي اشک شده و سپس وارد کيسه و درنهايت از طريق کيسه اشکي وارد فضاي بيني مي‌شود.
سيستم اشکي ما از دو قسمت تشکيل شده؛ اول، قسمت مترشحه که توليد اشک را بر عهده دارد و دوم، مجاري اشکي که کارشان خروج اشک از چشم و هدايت آن به داخل بيني است. بنابراين بيماري‌ها و اختلا‌ل‌هاي اشکي را بايد در دو سطح بررسي کرد؛ يعني اصولا اشک‌ريزش مي‌تواند ناشي از اين دو مورد (يا يکي از اين دو مورد) باشد:
• ناشي از توليد اشک، بيش از حد طبيعي (ايراد در قسمت اول)
• ناشي از اختلال در مسير خروج اشک باشد که اصطلاحا انسداد مجرا ناميده مي‌شود (ايراد در قسمت دوم).
منبع: www.salamat.com
از ديگر خواص اشک، تغذيه قسمت‌هاي سطحي کره چشم است. اشک همچنين به واسطه برخي موارد شيميايي و آنزيمي خود، مسووليت مقاومت در برابر ميکروب‌ها را نيز بر عهده دارد و بالاخره بايد گفت که اشک اولين سطح انکساري چشم است که در تامين ديد انسان نقش بارزي را ايفا مي‌کند و به همين دليل، کساني که اختلالات اشکي دارند، همواره از کاهش ديد و کيفيت نامطلوب ديد رنج مي‌برند.
مطلبي را که به صراحت مي‌توان گفت، اين است که اولين سد دفاعي چشم، پلکها و سيستم اشکي است و بدون اين دو، سلامت کره چشم تضمين نمي‌شود. بنابراين بجاست که اطلاعات اوليه‌اي در اين مورد داشته باشيم. توليد و ترشح اشک در بدن ما سيستم پيچيده‌اي دارد. قسمت اول اين سيستم که مسووليت توليد اشک را بر عهده دارد، شامل غدد اصلي مترشحه اشک و برخي غدد فرعي است که به‌طور پراکنده در سطح پلک و ملتحمه هستند. قسمت دوم که سيستم تخليه‌کننده اشکي ناميده مي‌شود، همان مجراي اشکي است که کارش هدايت اشک از چشم به داخل حفره بيني است. اشک چشم ما پس از توليد و ترشح از غدد اشکي در سطح چشم به واسطه حرکت‌هاي پلک پخش شده و مقداري از آن تبخير مي‌شود (حدود 10 تا 20 درصد) و مابقي آن نيز در گوشه داخلي چشم جمع شده و از طريق منافذي که در لبه پلک است، وارد مجراي خروجي اشک شده و سپس وارد کيسه و درنهايت از طريق کيسه اشکي وارد فضاي بيني مي‌شود.
سيستم اشکي ما از دو قسمت تشکيل شده؛ اول، قسمت مترشحه که توليد اشک را بر عهده دارد و دوم، مجاري اشکي که کارشان خروج اشک از چشم و هدايت آن به داخل بيني است. بنابراين بيماري‌ها و اختلا‌ل‌هاي اشکي را بايد در دو سطح بررسي کرد؛ يعني اصولا اشک‌ريزش مي‌تواند ناشي از اين دو مورد (يا يکي از اين دو مورد) باشد:
• ناشي از توليد اشک، بيش از حد طبيعي (ايراد در قسمت اول)
• ناشي از اختلال در مسير خروج اشک باشد که اصطلاحا انسداد مجرا ناميده مي‌شود (ايراد در قسمت دوم).
منبع: www.salamat.com
