روز شد، اي حکيم،از آن منزل

روز شد، اي حکيم،از آن منزل شاعر : اوحدي مراغه اي خبري ده که چون گذشت اين دل روز شد، اي حکيم،از آن منزل سر اين هجر و اين بعاد چه بود؟ خود ازين آمدن مراد چه بود؟ وز وجود جهان خبر يابيم مگر آغاز کار دريابيم گر ندانسته‌اي درست بدان همه دانستنيست اين به عيان در وجود و عدم دهند اساس کاولين قسمت از طريق قياس ممکنست ار چه بر اثير بود وين وجود ار فنا پذير بود واجبست و بدين مخواه گواه ور فنا را بدو نباشد راه بي‌چه و چون و خواب و خورد بود...

چهارشنبه، 3 فروردين 1390

تخمین زمان مطالعه:

موارد بیشتر برای شما

روز شد، اي حکيم،از آن منزل

شاعر : اوحدي مراغه اي

خبري ده که چون گذشت اين دل		روز شد، اي حکيم،از آن منزل
سر اين هجر و اين بعاد چه بود؟		خود ازين آمدن مراد چه بود؟
وز وجود جهان خبر يابيم		مگر آغاز کار دريابيم
گر ندانسته‌اي درست بدان		همه دانستنيست اين به عيان
در وجود و عدم دهند اساس		کاولين قسمت از طريق قياس
ممکنست ار چه بر اثير بود		وين وجود ار فنا پذير بود
واجبست و بدين مخواه گواه		ور فنا را بدو نباشد راه
بي‌چه و چون و خواب و خورد بود		ذات واجب قديم و فرد بود
تو از آن ذات بي‌جهت مگذر		باشد او از جهات نيز بدر
ذات واجب مغاير آنست		هر چه در امتناع و امکانست
شد ز جودش وجود عالم پر		چون شد از امتناع و امکان حر
زانکه نورست و فاش گردد نور		کرد هستيش اقتضاي ظهور
رحمتش رخ به نيک خواهي کرد		ذات او بر وجود شاهي کرد
طالب جسم و جان و صورت شد		صنع را مظهري ضرورت شد
گر چه آخر ندارد و اول		اول جمله اوست، عز وجل
نظري بر کمال خويش انداخت		عزتش چون ز خود به خود پرداخت
عقل کورا بديد کرد سجود		زان نظر گشت عقل کل موجود
شد پسنديده زان پسنديدن		نفس کل شد پديد از آن ديدن
سومين جوهر دو فرد افتاد		نفس چون در سوم نورد افتاد
پيکر آسمان هويدا شد		زان سه رتبت سه بعد پيدا شد
تا بداند که حق که واو کيست؟		جوهر نفس چون به خود نگريست
چرخ در گفت و در شنيد آمد		عقل و نفس و فلک پديد آمد
حکمتش چون بدين فزوني خواست		هم چنين تا که نه فلک شد راست
هفت شاه و دوازده خانه		شد عيان زين دو چار کاشانه
روشن آيين و روشنايي بخش		همه در مهد اين همايون رخش
هر يکي پرده‌اي نوازنده		نرم خوبان تيز تا زنده
شد زمين روشن و زمان پيدا		چرخ چون دور کرد و شد شيدا
بر زمين نيز هفت خط بکشيد		در زمان گشت چار فصل پديد
هر يکي بر ستاره‌اي بستند		هفت اقليم از آن بپيوستند
يافت انجم برات پيروزي		چون از آن جنبش شبانروزي
مشرق و مغرب و جنوب و شمال		شد نماينده زين ورق درحال
چار عنصر پديد شد بر فور		چرخ از اول که چيره شد در دور
هم حيات تو، هم هلاک تواند		کاتش و باد و آب و خاک تواند
زان سه مولود نامدار بزاد		وين عناصر چو دست بر هم داد
معدن و پس نبات و پس حيوان		آن سه مولود چيست؟ نيک بدان
وز زمين شد نبات جوشيده		گشت معدن به خاک پوشيده
شد به جنبش روان و حکم روا		حيوان بر زمين و آب و هوا
و آن برين هفت گنبد گردان		اين سه موقوف بر چهار ارکان
تا به وحدت رسيد نقل به نقل		چرخ محتاح نفس و نفس به عقل
چون به وحدت رسيد، فرار کند		گر چه هر يک چنين مدار کند
جنبش نفس را طبيعت گفت		آنکه با عقل بود روحش جفت
از تراکيب نقشها بندد		طبع چون در مزاج پيوندد
نيست اين نقشهاي گوناگون		چونکه از طبع و از مزاج برون
نه مزاج از چهار عنصر فرد		اختلاف زمان برون آورد