14 باور غلط درباره ديابت
نويسنده:دکتر عليرضا استقامتي فوق‌تخصص غدد درون‌ريز و متابوليسم
شما به کدام يک از اين باورهاي نادرست دچاريد؟
1.برخي معتقدند ديابت بيماري افراد خاصي است که بيش از حد قند و شيريني‌جات مصرف مي‌کنند. مصرف زياد و دايمي مواد قندي به‌خصوص قندهاي ساده، مي‌تواند در دراز مدت به فرسودگي و خستگي سلول‌هاي بتا، بينجامد اما اين دليل نمي‌شود که هرکس قند زياد مصرف مي‌کند، مبتلا به ديابت مي‌شود.
2.برخي از ديابتي‌ها با طب سوزني، حجامت، انرژي‌درماني و... سعي در کنترل قندخون خود دارند. طب سوزني، حجامت، انرژي درماني و اين قبيل اقدامات، ريشه علمي و آکادميک در درمان ديابت ندارند و با عوارض همراه‌اند. البته بعضي از داروهاي گياهي و گياهان دارويي در کاهش قندخون تا حدودي موثرند ولي هرگز نمي‌توانند به تنهايي جاي داروهاي شيميايي (قرص‌ها) ضدديابت و يا انسولين را بگيرند.
3.تزريق انسولين موجب تصلب شرايين و افزايش فشار خون مي‌شود. خير. تزريق انسولين به هيچ وجه موجب تصلب شرايين نمي‌شود. پيش از اين محققان حدس مي‌زدند که ممکن است تزريق انسولين در ايجاد مشکلات ناشي از تصلب شرايين دخيل باشد و يا خود به نوعي موجب بروز آن و نيز افزايش فشار خون گردد، در حالي که ابداً چنين نيست. حتي باور غلطي وجود دارد که تزريق انسولين موجب افزايش وزن و چاقي مي‌شود، بنابراين چون يک فرد ديابتي نبايد اضافه وزن داشته باشد، پس مصرف انسولين به هيچ‌وجه مناسب نخواهد بود. در پاسخ به اين نظريه بايد گفت تمامي محققان بر اين عقيده‌اند که فوايد مصرف انسولين و اهميت آن در کنترل ديابت و حفظ قندخون در محدوده هدف، بسيار مهم‌تر از افزايش وزن است.
4.تا زماني که مجبور نيستم انسولين تزريق کنم، بيماري‌ام جدي نيست. تعداد قابل‌ملاحظه‌اي از افراد به اين باور اعتقاد دارند ولي حقيقت اين است که ديابت غيروابسته به انسولين هم اگر تحت کنترل قرار نگيرد، مي‌تواند به شکل ويرانگري سطح گلوکز را بالا برد و آنها را دچار عوارض جدي اين بيماري کند.
5.ترياک مي‌تواند قندخون را کنترل کرده و ديابت را درمان کند و در طب سنتي مصرف کم آن به بيماران ديابتي توصيه مي‌شده است. ترياک و يا هر ماده مخدر ديگر هيچ نقشي در درمان اساسي ديابت ندارند. تحقيقات بسياري نيز در اين مورد شده ولي تاثير ترياک در درمان ديابت به اثبات نرسيده است. مصرف ترياک و اعتياد به آن، در واقع از چاله به چاه افتادن است و اعتياد را براي بيمار ديابتي به همراه دارد.
6.افراد ديابتي هرگز نبايد شکلات و شيريني مصرف کنند. فرد ديابتي مي‌تواند اين‌گونه تنقلات را جزيي از برنامه غذايي روزانه خود به شمار آورد و يا در کنار مصرف آنها به ورزش کردن بپردازد تا قند وارد شده به درون خون سريع‌تر جذب سلول‌ها شود و يا اصطلاحا بسوزد اما در مصرف اين خوراکي‌ها بايد اعتدال را رعايت کرده و از رژيم غذايي پزشک معالج خود پيروي کند.
7.مصرف محصولات ديابتي موجود در بازار محدوديتي ندارد زيرا اين شکلات‌ها و شيريني‌ها و مرباها بدون شکر و به اصطلاح suger free هستند. درست است که در ترکيب اين محصولات (البته آنهايي که مجوز وزارت بهداشت دارند) به جاي قند طبيعي از نوعي شيرين‌کننده مصنوعي به نام آسپارتام استفاده شده است اما اين محصولات اگرچه قند ندارند ولي ديگر ترکيبات آنها حاوي کالري است و اين افزايش کالري روزانه ديابتي‌ها است که براي آنها مشکل آفرين مي‌شود.
8.افراد ديابتي بايد حتما از غذاهاي خاص و ويژه‌اي استفاده کنند. رژيم غذايي افراد ديابتي، سالم‌ترين رژيم غذايي براي همه محسوب مي‌شود زيرا حاوي حداقل ميزان چربي‌ها (اشباع شده و ترانس)، ميزان متعادلي شکر و نمک، مواد غذايي سبوس‌دار، سبزي‌ها و ميوه‌ها است. در عين حال، اين بحث مطرح است که افراد ديابتي بايد حداقل ميزان مواد نشاسته‌اي مانند نان، سيب‌زميني و ماکاروني را مصرف کنند. در اين باره بايد گفت مواد غذايي نشاسته‌اي، بخشي از يک رژيم غذايي سالم را تشکيل مي‌دهند. آنچه مهم است، مقدار مصرفي آنهاست. براي اکثر ديابتي‌ها مصرف 3 تا 4واحد از مواد غذايي حاوي نشاسته بلامانع است. همچنين غلات سبوس‌دار، منابع خوبي براي تأمين فيبر مورد نياز بدن نيز به‌شمار مي‌روند و به حفظ سلامت نيز کمک مي‌کنند.
9.افراد ديابتي بيشتر در معرض ابتلا به سرماخوردگي يا آنفلوآنزا قرار دارند. خير. علت اينکه به افراد ديابتي توصيه مي‌شود که در آغاز فصول سرد سال از واکسن آنفلوآنزا استفاده کنند، آن است که وجود هر نوع عفونت در بدن فرد ديابتي کنترل قند خون او را با مشکل مواجه مي‌سازد و احتمال داشتن قند بالا در طول روز را افزايش مي‌دهد و در ديابتي‌هاي نوع 1 خطر بروز کتواسيدوز را به وجود مي‌آورد.
10.ميوه‌ها سرشار از ويتامين و مواد مورد نياز بدن هستند. به همين علت مي‌توانند به ميزان دلخواه مصرف شوند. اين درست است که ميوه‌ها بسيار مغذي و حاوي فيبر و انواع ويتامين‌ها و املاح معدني هستند و بايد در رژيم غذايي روزانه افراد موجود باشند ولي مصرف آنها به ميزان دلخواه مجاز نيست. براي آنکه بدانيد بدن شما به‌طور روزانه به چه ميزان ميوه نياز دارد، از پزشک معالج‌تان راهنمايي بخواهيد.
11.ديابت نوع دوم خفيف‌تر از نوع اول است؟ ديابت خفيف وجود ندارد و هر نوع ديابتي بايد جدي تلقي شده و كنترل شود. در غير اين صورت به عوارض شديد منجر مي‌شود.
12.همه ديابتي‌ها بالاخره بينايي خودشان را از دست خواهند داد. درست است که ديابتي‌ها ريسک عوارض اين بيماري (مانند نابينايي، مشکلات قلبي‌عروقي، ناراحتي‌هاي کليوي و...) را خواهند داشت ولي اگر سطح قند خون خود را در حد طبيعي حفظ نمايند، احتمال بروز اين عوارض بسيار کم شده و مي‌توانند يک زندگي عادي بدون عوارض بيماري را تجربه نمايند.
13.اگر شما چاق هستيد يا اضافه وزن داريد، حتما به ديابت نوع 2 مبتلا خواهيد شد.اگرچه چاقي يکي از عوامل خطر اصلي ابتلا به ديابت است اما ساير فاکتورهاي خطر مثل سابقه خانوادگي، قومي و سن نيز مي‌توانند نقش مهمي داشته باشند. متاسفانه، خيلي از مردم تنها بعضي فاکتورهاي خطر را در نظر مي‌گيرند. بعضي از افراد تصور مي‌کنند که وزن، تنها فاکتور خطر ابتلا به ديابت نوع 2 است. واقعيت آن است که اکثر افراد چاق به ديابت نوع 2مبتلا نمي‌شوند و خيلي از افراد مبتلا نيز وزن مناسب يا اضافه وزن خفيف دارند اما از آنجا که وزن از فاکتورهاي خطري است که شما مي‌توانيد آن را کنترل نماييد، در پيشگيري و درمان ديابت ارزش بيشتري دارد اما باز هم تنها عامل نيست. از طرف ديگر خيلي از مردم نيز علت ابتلا به ديابت را عوامل ارثي مي‌دانند، در نتيجه براي شيوه زندگي صحيح ارزشي در اين زمينه قايل نيستند و فکر مي‌کنند آنها هرگونه که زندگي کنند، تنها اگر عامل ارثي ابتلا به ديابت را داشته باشند، به اين بيماري مبتلا خواهند شد. واقعيت آن است که اگرچه عامل ارث نيز مهم است ولي شما مي‌توانيد با شيوه زندگي صحيح از ظهور عوامل ارثي جلوگيري نماييد و يا آن را به تاخير انداخته و حتي کنترل کنيد.
14.نيازي به اندازه‌گيري قند خون نيست چون اگر قند خون‌مان بالا يا پايين برود، آن را حس مي‌کنيم. اين عقيده خطرناک است چون اين روش فقط بعضي اوقات درست است و در اکثر موارد شما نمي‌توانيد عکس‌العمل مناسب را انجام دهيد. اندازه‌گيري و تشخيص هيپوگليسمي با احساس يا هر روش ديگري خيلي سخت است و انجام آن بدون تست‌هاي معمول اندازه‌گيري گلوکز خون مانند پرواز کردن بدون چتر نجات است.
ديابتي‌ها و تزريق انسولينبرخي مي‌گويند ديابت به علت کمبود انسولين به وجود مي‌آيد و درمان آن فقط انسولين است. بله، ولي اين مطلب فقط در مورد ديابت نوع يک واقعيت دارد نه نوع دو. ديابت نوع يک، براي درمان نيازمند انسولين است و درمان آن منحصرا هورمون معروف انسولين است. ديابت نوع دو، يک بيماري شيوه زندگي است و درمان آن تغيير در شيوه زندگي است و با اصلاح عادت‌ها، رفتارها و نوع تغذيه و تحرک جسماني و اجتناب از استرس‌ها و ترک سيگار و حفظ وزن مطلوب بدن و در صورت لزوم استفاده از قرص‌هاي مخصوص ضدديابت و در مرحله آخر استفاده از انسولين مي‌توان اين بيماري را کنترل کرد. در اين نوع ديابت، مشکل نبود انسولين نيست، حتي انسولين ممکن است زياد هم باشد اما بي‌اثر است و گيرنده‌هاي انسولين جواب نمي‌دهند.
منبع:www.salamat.com
