گفتگو با دکتر آذرخش مکري، معاون آموزشي مركز ملي مطالعات اعتياد و مجري طرح شربت ترياک
شايد بارها عباراتي مثل ترک اعتياد در 3 روز و سم زدايي با روش فوق سريع را در تبليغات بعضي مجلات و روزنامه‌ها و روي برخي پوسترها بر ديوارهاي شهر ديده باشيد و با خودتان گفته باشيد که پس چرا با وجود چنين امکاناتي هنوز هم شاهد اعتياد بسياري از جوانان‌مان هستيم؟ اما از اين قبيل حرف‌هاي تبليغاتي که بگذريم، پزشکان مي‌گويند که روش‌هاي مطمئني براي ترک انواع موادمخدر و محرک وجود دارد.
شربت ترياک يکي از جديدترين و بحث‌برانگيزترين داروهايي بوده که نام آن با همين منظور در محافل علمي مطرح شده است. گفتگوي ما با دکتر آذرخش مکري، معاون آموزشي مركز ملي مطالعات اعتياد كشور و مجري طرح شربت ترياك، را در همين رابطه بخوانيد.
چه شد که تصميم گرفتيد از شربت ترياک براي درمان اعتياد استفاده کنيد؟
اين دارو به صورت محدود در دنيا براي ترك اعتياد نوزاد مادران معتاد استفاده مي‌شود اما كاربرد آن براي درمان اعتياد افراد بالغ براي نخستين بار در ايران تجربه مي‌شود. مراحل پژوهش شربت ترياك يا دارويي كه به نام «اپيوم تينگچر» معروف است، با حمايت ستاد مبارزه با مواد مخدر در مركز ملي مطالعات اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران انجام شد و در حال حاضر امكان اجراي آن در جامعه وجود دارد.
اثربخشي آن در ترک اعتياد چگونه به اثبات رسيد؟
يك گروه محدود 60 تا 70 نفره از افرادي كه تحت درمان در DICها (مراكز درمان گذري اعتياد) بودند، به اضافه چند نفر در خود مركز مطالعات اعتياد تحت درمان با شربت ترياك قرار گرفتند و نكات مثبت و حتي منفي آن از نظر درماني، اجتماعي و اقتصادي بررسي شد.
چه نکات مثبتي دارد؟
يكي از نكات مثبت شربت ترياك اين است كه معتادان به مواد افيوني خيلي راحت به مصرف اين ماده گرايش پيدا مي‌کنند و چون شناخت كاملي از اين ماده دارند از مصرف آن احساس رضايت مي‌كنند و به همين علت، ماندگاري روي شربت ترياک براي اين معتادان بالاست و قطعا زماني كه اين ماده عرضه شود، تعداد زيادي از معتادان علاقه‌مند خواهند بود كه آن را مصرف كنند و روي اين درمان مي‌مانند. نكته مثبت ديگر شربت ترياك اين است كه تنظيم دوز مصرف آن خيلي راحت است. در عين حال، طول عمر، خواص ماده و عوارض آن خيلي شبيه ماده ترياك است و به همين علت، اكثر معتادان با آن آشنا هستند. ضمن اينكه عوارض جانبي متادون مثل خواب‌آوري را ندارد.
آيا شربت ترياک فقط براي ترک معتاداني که ترياک مصرف مي‌کنند، کاربرد دارد؟
هر دارويي در حوزه ترک اعتياد براي نوع ماده مخدر خاصي جواب مي‌دهد؛ مثلا گروه هدف متادون، معتادان تزريقي و هروييني و گروه هدف شربت ترياك معتادان به ترياك هستند. البته استفاده از شربت ترياك براي درمان اعتياد به انواع مواد مخدر از جمله كراك و شيشه هم کاربرد دارد.
اين درست است که بگوييم شربت ترياک شيوه درماني مناسبي براي معتاداني است که به متادون جواب نمي‌دهند؟
خب، موارد کاربرد شربت ترياک با شربت متادون متفاوت است اما اين شيوه درماني در نوزادان معتاد داراي والدين معتاد و کساني که به متادون پاسخ مناسب نداده‌اند توصيه مي‌شود. در عين حال، از مهم‌ترين موارد کاربرد شربت ترياک، استفاده از آن در معتادان مسني است که تعويض ماده مخدر يا ترک آن براي‌شان دشوار است.
عرضه شربت ترياك در سطح جامعه هيچ نگراني‌اي براي شما به دنبال ندارد؟
نگراني‌اش اين است كه ممكن است شربت ترياك به دست افرادي بيفتد كه براي درمان از آن استفاده نمي‌كنند و صرفا به منظور تفريح و تفنن آن را سوء‌مصرف مي‌كنند و اينجاست كه مساله نظارت بسيار دقيق در توزيع اين شربت مطرح مي‌شود. مساله بعدي تبعات اجتماعي توزيع شربت ترياك در جامعه است؛ اينكه توزيع اين دارو چه تغييري در ذهنيت مردم درباره اعتياد به وجود مي‌آورد و آيا ممكن است حساسيت و نگراني مردم از اعتياد در محله‌شان كم شود.
در مورد ساختار خود شربت چه‌طور؟
برخي معتادان مي‌گويند مزه شربت ترياك تلخ است و با خوردن آن حالت تهوع پيدا مي‌كنند اما هنوز اين عوارض را به خوبي نمي‌دانيم و در حال تحقيق هستيم و بايد ببينيم چه‌قدر از اين مشكلات قابل حل است.
اصلا شربت ترياک در چه مراکزي و چگونه توزيع مي‌شود؟
كلينيك‌هايي كه تجربه بيش از 2 سال فعاليت در زمينه ساير درمان‌هاي نگه‌دارنده دارند، به شرط داشتن مشاوره‌هاي روان‌شناسي و روان‌درماني و ارايه اين خدمات مي‌توانند درخواست شربت ترياك كنند. البته ميزان مراكزي كه مي‌توانند مجوز توزيع شربت ترياك بگيرند بستگي به تعداد مراكزي دارد كه بتوانند اين شرايط را ايجاد كنند. از طرفي چون شربت ترياك دارويي است كه امكان نشت آن وجود دارد و امكان سوء‌مصرف آن هست به كلينيك‌هايي مجوز داده مي‌شود كه دقت و تجربه بيشتري دارند.
آيا سخت كردن شرايط دريافت مجوز توزيع شربت ترياك براي كلينيك‌ها موجب عدم رغبت كلينيك‌ها براي دريافت مجوز نمي‌شود؟
شرايط مشكل براي دادن مجوز كلينيك كمك به آنهاست و آنها را از يك مركز توزيع دارو به مركزي تبديل مي‌كند كه مشاوره مي‌دهد و مددكاري دارداما به طور کلي نظارت بر نحوه توزيع شربت ترياك به عهده وزارت بهداشت است.
منبع: www.salamat.com
/ج
