خط قرمز سس‌‌ها را رد نکنيد

با وجود بسياري از توصيه‌هاي متخصصان تغذيه مبني بر کاهش مصرف سس‌هاي پرچرب، اين روزها کمتر ميز و سفره‌اي را مي‌توان يافت که اين چاشني خوش‌مزه اما مضر را در خودش جا نداده باشد. براي آشنايي بيشتر با نقش و سهم سس‌ها در سفره غذا و خبرها و خطرهايي که در پيرامون آنها به گوش مي‌رسد، گفتگويي ترتيب داده‌ايم با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني.
دوشنبه، 15 فروردين 1390
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
خط قرمز سس‌‌ها را رد نکنيد

خط قرمز سس‌‌ها را رد نکنيد
خط قرمز سس‌‌ها را رد نکنيد


 

نويسنده:مژگان کريمي




 
گفتگو با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذيه
با وجود بسياري از توصيه‌هاي متخصصان تغذيه مبني بر کاهش مصرف سس‌هاي پرچرب، اين روزها کمتر ميز و سفره‌اي را مي‌توان يافت که اين چاشني خوش‌مزه اما مضر را در خودش جا نداده باشد. براي آشنايي بيشتر با نقش و سهم سس‌ها در سفره غذا و خبرها و خطرهايي که در پيرامون آنها به گوش مي‌رسد، گفتگويي ترتيب داده‌ايم با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني.

از نظر تغذيه‌اي، سس‌ها خاصيتي هم دارند يا فقط ضرر دارند؟
 

ما مواد غذايي را به سه دسته تقسيم مي‌کنيم: اولين گروهي که پاسخگوي نيازهاي طبيعي بدن ما هستند و داراي بسياري از مواد مغذي بوده و حتما بايد يا در وعده اصلي ما مصرف شوند يا به عنوان ميان‌وعده خورده شوند. در اين صورت بدن ما قادر است تا بسياري از نيازهاي خود را از طريق خوردن آنها تامين کند، بنابراين خوردن‌ اين دسته از مواد غذايي براي همه گروه‌هاي سني لازم و ضروري است.
دسته دوم گروهي از مواد غذايي هستند که مصرف‌شان بخشي از نيازهاي بدن را تامين مي‌کند و مصرف متعادل آنها براي ما ضرري ندارد. بنابراين براي بهتر شدن طعم، مزه، ظاهر، بو و نيز براي تحمل برخي غذاها مي‌توان از اين دسته استفاده کرد؛ مثلا براي افزايش ميزان پذيرش برخي افراد مثل سالمندان، کودکان و نوجوانان و همچنين براي افرادي که حس چشايي آنها دچار اختلال شده، اين غذاها را مي‌توان به آنها توصيه کرد. گاهي براي تغيير ظاهري غذا مي‌توان از آنها استفاده کرد؛ البته به اندازه متعادل. مي‌توان گفت که اين مواد نه خاصيت چنداني دارند، نه زياني به بدن ما مي‌رسانند. سس‌ها جزو اين گروه از مواد غذايي قلمداد مي‌شوند.
دسته سوم، گروهي از مواد غذايي هستند که مطابق با نيازهاي فيزيولوژيک بدن ما نيستند و مصرف‌شان نه تنها مضر است، بلکه موجب بروز برخي مشکلات و بيماري‌ها هم مي‌شود. به طور مثال، چربي زياد، نمک فراوان و قند و شکري که به ميزان زياد مصرف شود در اين دسته جاي مي‌گيرد.

سس‌ها در گروه دوم‌اند؟
 

بله؛ سس‌ها جزو مواد غذايي بي‌تفاوت هستند که خوردن متعادل‌شان براي سلامت مشکلي ايجاد نمي‌كند و مي‌تواند طعم و مزه غذا را تغيير دهد اما ضررشان اين‌گونه مشخص مي‌شود که به علت خوش‌طعم و مزه شدن غذا ممکن است فرد به ميزان زيادي غذا بخورد. خلاصه، مصرف متعادل آنها اشکالي ندارد.

امروزه سس‌هاي زيادي با مزه‌هاي مختلف توليد مي‌شود. در مورد اين سس‌ها، مخصوصا سس‌هاي خيلي تندي که اين روزها باب شده، چه توصيه‌اي داريد؟
 

در صورتي که در تهيه سس مواد اوليه به نسبت مشخص استفاده شده باشد، اين سس، از نوع متعادل بوده و چندان مضر نيست اما سس‌هاي بسيار تند که در تهيه آنها از فلفل‌هاي فراوان استفاده مي‌شود، مي‌تواند محرک ترشح اسيد معده شده و مصرف مداوم و طولاني‌شان موجب ترشح اسيد معده و بروز التهاب در اين ارگان ‌مي‌شود. حتي ممکن است به بروز زخم معده و دوازدهه، ريفلاکس (بازگشت غذا از معده به مري) و حتي گاستريت منجر شود. بنابراين مصرف اين سس‌ها به‌صورت متعادل و منطقي اشکالي ندارد اما در مورد کودکان و نوجوانان عادت به خوردن‌شان خطرآفرين است.

در برخي از سس‌ها از سبزيجات معطر استفاده مي‌شود. اين سس‌ها نسبت به سايرين برتري دارند؟
 

توصيه من اين است که سبزيجات و ميوه‌ها به شکل تازه و سالم مصرف شوند. مصرف اين گروه از مواد غذايي براي بدن بسيار ضروري است و بهتر است در وعده‌هاي اصلي و به عنوان ميان‌وعده مورد استفاده قرار گيرد اما همان‌طور که مي‌دانيد امروزه از سبزي‌ها و ميوه‌ها به عنوان طعم‌دهنده استفاده مي‌شود. اما مصرف اين مقدار سبزي در اين فرآورده‌هاي غذايي پاسخگوي نياز بدن ما نخواهد بود. بنابراين، اين سس‌ها که به نام سس سبزيجات معروف هستند، بخش کوچکي از مواد مغذي سبزيجات را به بدن ما مي‌رسانند که چندان هم مورد توجه نيست اما در مجموع، نسبت به ساير سس‌ها به خصوص آنهايي که داراي مقدار زيادي روغن و چربي بوده و تراکم کالري‌شان بسيار بالا است، ارجحيت دارند.

به طور کلي مصرف سس‌ها‌ را توصيه مي‌کنيد يا نه؟
 

در افرادي که استعداد ژنتيکي چاقي دارند يا دچار چاقي يا اضافه وزن هستند و حتي در افراد ديابتي، مصرف سس‌ها به علت داشتن كالري فراوان، اگر از حدي فراتر باشد، به راحتي به کلسترول تبديل شده و پيش‌ساز چربي خواهد بود. اين سس‌ها اگر داراي نمک زياد و درصد چربي بالا باشند، قطعا براي همه افراد حتي آنهايي که داراي وزن طبيعي هستند، مشکل‌ساز خواهد بود. بنابراين مصرف متعادل‌شان اشکالي ندارد. شايد ندانيد كه هر قاشق مرباخوري اين نوع چاشني‌ها داراي 45 كيلوكالري انرژي است.

سس سويا چه‌طور؟ آيا اين حرف، درست است که مي‌گويند مصرف اين نوع سس براي بيماران تيروييدي مشکل‌‌آفرين است؟
 

نه! ببينيد؛ برخي موادغذايي به علت تغيير در تعادل هورمون تيروييد زمينه را براي بيماران هيپوتيروييد يا كم كاري تيروييد فراهم مي‌کنند. به اين مواد غذايي گواتروژن گفته مي‌شود. کلم، شلغم، سير و پياز جزو اين دسته از مواد غذايي هستند اما سويا در ايجاد تغييرات هورموني نقش چنداني ندارد. بنابراين نمي‌توان گفت بيماراني که دچار کم‌کاري تيروييد هستند نبايد از آن استفاده کنند. در مورد سس سويا هم همين‌طور است.

خط قرمز سس‌‌ها را رد نکنيد

رژيمي‌ها مي‌توانند با اطمينان از سس‌هاي رژيمي استفاده کنند؟
 

تاحدودي! در فرمولاسيون تهيه سس‌هاي رژيمي از مقدار چربي کمتر و موادي استفاده مي‌شود که داراي کالري کمتري هستند. اين سس‌ها به نسبت سس‌هاي مايونز پرچرب، چربي کمتري دارند و افرادي که مي‌خواهند دچار اضافه وزن نشوند يا افرادي که رژيم غذايي دارند و حتي افرادي که مراقب سلامت خود هستند، مي‌توانند با اطمينان از اين سس‌ها استفاده کنند. اما نبايد تصور كرد كه اين نوع سس‌ها بدون كالري‌اند، بلكه در مقايسه با سس‌هاي معمولي كالري كمتري دارند و حتي زياده روي در مصرف‌شان مي‌تواند مازاد انرژي دريافتي به بار آورد.

نسل جديد سس‌هاي امروزي با سس‌هاي قبلي چه تفاوتي دارد؟
 

مسلما هر چه با زمان جلو مي‌رويم، همه چيز متنوع‌تر و از نظر کيفيت بهتر مي‌شود. رسالت بسياري از کارخانجات توليد صنايع غذايي تنوع و در دسترس بودن براي تمامي افراد جامعه است، به طوري که همه افراد با شرايط مختلف و در سنين متفاوت حتي با هر بيماري بتوانند از آن محصول متناسب با وضعيت خود بهره‌مند شوند. اما نبايد اين موضوع را با عدم رعايت تعادل اشتباه گرفت زيرا هر كالاي مرغوبي نيز مي‌تواند بر اثر زياد مصرف شدن مشكل‌آفرين باشد.

سس ماست؛ خوب يا بد؟
 

بعضي از آنهايي كه در خوردن سس‌ها دقت بسياري به خرج مي‌دهند جديداً سس ماست را به عنوان چاشني سالادشان انتخاب كرده و بر اين باورند از آنجا که اين سس با ماست تهيه شده، پس هرقدر كه بخواهند مي‌توانند از آن بخورند. اكثر افراد با اين باور که در اكثر سس‌ها ميزان ماست بيشتري استفاده شده و چون شير مصرفي 5/2 درصد چربي دارد و در نتيجه ميزان چربي آن پايين‌ است، پس مصرف آن را در مقايسه با ساير سس‌ها مي‌توانند افزايش دهند.
اين گفته که ماست در سس ماست بيش از ميزان ماست در ساير سس‌هاست، حقيقت دارد اما نبايد فراموش کرد ميزان چربي آن چندان كم نشده است. به عنوان مثال، اگر يک قاشق مرباخوري از سس‌هاي ديگر 50 کيلوکالري انرژي دارد، سس ماست احتمالا 25 کيلوکالري يعني تقريبا نصف سس‌هاي ديگر داراي انرژي است و بايد در مجموع كالري دريافتي روزانه در نظر گرفته شود. البته مصرف‌کنندگان عزيز بهتر است خود نگاهي به برچسب روي بسته‌بندي بيندازند. کالري سس ماست مسلما از کالري ساير سس‌ها پايين‌تر است اما اين دليلي بر مصرف بيش از حد آن نيست. اگر فردي در روز اجازه مصرف 6 سهم چربي را دارد، بايد حساب كند يک قاشق مرباخوري اين نوع سس، 5/0 سهم از گروه چربي او را تشکيل مي‌دهد، بنابراين بايد در ميزان كالري دريافتي روزانه، سهمي كه از چربي‌ها بايد تأمين شود، مورد محاسبه قرار گيرد.
منبع:www.salamat.com



 



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.