پرسشي از دكتر فرناز مهدي‌سير/كامپوزيت بهتر است يا آمالگام؟
12 تا 14 آبان‌ماه امسال، دهمين كنگره انجمن متخصصان ترميمي ايران برگزار شد. در اين كنگره جديدترين اطلاعات درباره درمان و ترميم دندان‌ها بين دندان‌پزشكان ردوبدل شد.
با دكتر فرناز مهدي‌سير، رئيس کنگره دهم و استاديار و معاون بخش ترميمي دانشكده دندان‌پزشكي دانشگاه آزاد اسلامي درباره اين كنگره و انواع روش‌هاي ترميم دندان گفت‌وگو كرده‌ايم.
چرا برخي ترميم‌ها سياه ديده مي‌شوند؟
ترميم‌هايي كه به طور مستقيم در دندان‌ها انجام مي‌گيرند به 2 دسته تقسيم مي‌شوند؛ يکي مواد غير همرنگ يا آلياژ فلزي است به نام آمالگام كه حدود 100 سال است براي پركردن دندان‌ها به روش مستقيم مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
جنس اين آلياژ چيست؟
قسمتي از آن جيوه است و قسمتي ديگر پودر آلياژ حاوي فلزاتي مانند مس، نقره و قلع به اضافه تركيباتي ديگر كه براي اصلاح خواص آلياژ از آن استفاده مي‌كنند. جيوه كه به حالت مايع است با پودر مخلوط و اصطلاحا ملغمه‌اي تشكيل مي‌شود که اول خميري بوده و پس از چند دقيقه جامد مي‌شود.
مواد همرنگ چطور؟
مواد همرنگ در واقع پايه رزين دارد كه داخل اين رزين تركيباتي كه پركننده يا فيلر نام دارند، اضافه مي‌شود تاخواص فيزيکي و مکانيکي و رنگ ماده را بهبود بخشد که به آنها کامپوزيت گفته مي‌شود.
مواد همرنگ يا غيرهمرنگ براي چه دندان‌هايي استفاده مي‌شوند؟
مواد فلزي هم رنگ خوبي ندارند و هم بعد از مدتي املاح فلزي وارد نسج دنداني مي‌شود و برخي تغيير رنگ‌هاي دايمي را در دندان ايجاد مي‌كند. براي همين آمالگام براي دندان‌هاي جلو استفاده نمي‌شود و در دندان‌هاي خلفي قابل استفاده است. وليکن مواد همرنگ علاوه بر دندان‌هاي خلفي در دندان‌هاي قدامي نيز کاربرد دارند.
انتخاب ماده همرنگ يا غيرهمرنگ بر عهده پزشك است يا بيمار؟
هر دو. گاهي دندان‌پزشك به بيمار مي‌گويد دندان با هر 2 ماده قابل پركردن است و انتخاب را بر عهده او مي‌گذارد ولي در برخي شرايط به بيمار توصيه مي‌كنيم يكي از اين 2 ماده براي پر كردن بهتر از ديگري است که نهايتا باز هم انتخاب با خود بيمار است. اما گاهي پيش مي‌آيد که بعضي از دندان‌ها را بايد با ماده همرنگ و برخي را بايد با ماده غيرهمرنگ پر کرد.
البته بايد متذکر شد که براي يك ترميم موفق كامپوزيت، دندان‌پزشك بايد مهارت کافي براي ارايه يک ترميم مناسب دارا باشد.
تکنولوژي اين مواد مرتبا در حال تغيير است. همچنين موادي كه به عنوان چسب در زير اين ترميم‌هاي همرنگ به كار مي‌رود هر ساله تفاوت مي‌کند و كارخانه‌ها موادي جديد با شرايط جديد مي‌سازند.از سوي ديگر ترميم کامپوزيت بسيار نسبت به تکنيک حساس است و کوچک ترين خطا حين کار باعث افت شديد در کيفيت ترميم مي‌شود. توصيه مي‌شود تا دندان‌پزشكان عزيز اطلاعات کافي و به روز داشته باشند تا بتوانند ترميمي زيبا و با کيفيت انجام دهند و در غير اين صورت بهتر است از اين نوع ترميم استفاده نشود.
مزايا و معايب هر 2 ماده چيست؟
مواد غيرهمرنگ استحكام بيشتري نسبت به ماده همرنگ دارند اما زيبا نيستند. مواد همرنگ در افرادي با بهداشت پايين و پوسيدگي زياد توصيه نمي‌شوند. همچنين اگر هنگام ترميم دندان خون‌ريزي لثه زياد باشد (و دندان‌پزشك نتواند موقع انجام كار محيط را خشك نگه دارد) قابل‌استفاده نيست. پس اگر شرايط اجازه ندهد بهتر است پركردگي با اين مواد صورت نگيرد.
دندان‌پزشكان به چه صورت براي انتخاب مواد ترميمي آموزش مي‌بينند؟
انجمن‌‌هاي دندان‌پزشكي، مخصوصا انجمن متخصصان ترميمي، با برگزاري كلاس‌هاي آموزشي و كنگره‌ها، اطلاعات به‌روز و جامعي را به دندان‌پزشكان ارايه مي‌دهند. به‌تازگي نيز كنگره‌اي واقع در هتل المپيك تهران در تاريخ 12 تا 14 آبان برگزار شد كه بيشتر سخنراني‌ها درباره مطالب جديد بود و آخرين اطلاعات درباره پيشرفت مواد و تکنيک ارايه شد. همچنين كلاس‌هاي آموزشي در اين كنگره‌ها وجود داشت كه دندان‌پزشكان با ثبت نام در اين كلاس‌ها حتي اشكالات پايه‌اي و اوليه را برطرف كردند. زماني كه دندان‌پزشكان مهارت کافي را به دست آورند، مي‌توانند درمان بهتر و مناسب‌تري را به بيماران ارايه دهند.از همکاران دندانپزشک دعوت مي‌کنم با مراجعه به سايت
www.irancrd.ir درباره جزئيات بيشتر كنگره‌هاي اين‌چنيني اطلاعات كسب كنند.
بعد از پر كردن دندان با آمالگام يا كامپوزيت، بيمار بايد چه نکاتي را رعايت كند؟
بيمار به طور كلي بايد بهداشت را رعايت كند. در ترميم‌هاي وسيع حالا چه با آمالگام يا كامپوزيت، زماني كه نسج دندان ضعيف باشد نبايد ضربه‌هاي غيرطبيعي به دندان وارد شود. به عنوان نمونه جويدن غذاهاي غيرمتعارف نبايد صورت گيرد. كلا دندان‌هاي با نسج ضعيف نبايد دچار ضربه شوند چون باعث ترك‌هاي كوچك وسپس شكستگي در دندان خواهند شد. پس مساله اول رعايت بهداشت و دوم عادات غذايي است.
آيا تغيير رنگي در كامپوزيت‌ها به وجود نمي‌آيد؟
تغيير رنگ كامپوزيت‌ها در 2 حالت اتفاق مي‌افتد؛ يکي در سطح، به علت عدم پاليش مناسب؛ به‌طوري که رنگ در خلل و فرج سطح زبر محبوس و باعث تغيير رنگ مي‌شود و البته با پاليش صحيح هم برطرف مي‌شود. ديگري، به دليل مشكلاتي از قبيل ضعف‌هاي تكنيكي، نوع كامپوزيت مصرفي، مرور زمان يا تغذيه نامناسب. مواد سفيدرنگ در دهان آب جذب مي‌كنند و ممكن است مواد رنگي را هم جذب كنند و به اين ترتيب، تغيير رنگ ايجاد مي‌شود. در اين صورت، كل كامپوزيت بايد عوض شود. پس به بيماراني كه دندان‌هايي با پركردگي كامپوزيت دارند، توصيه مي‌شود بعد از درمان، کمتر از مواد رنگي استفاده كنند يا بعد از مصرف اين مواد حتما دهانشان را خوب بشويند تا اين مواد دوام بيشتري روي دندان‌هايشان داشته باشند.
منبع:www.salamat.com
