استفاده از داروهای غیر مجاز در ورزش
نويسنده: سیدحسین میری
مقدمه
ورزشکاران و جوانان و ... تنها مصرف کنندگان این داروها به شمار می روند که قصد دارند با خوردن این داروها قدرت بدنی خود را برای برد در مسابقات افزایش دهند . آن ها از اثرات مخرب این مواد بر جسم هیچ اطلاعی ندارند . گاهی اوقات این موارد تغییرات شگرفی در اندام ورزشکاران ایجاد می کند و باعث بزرگ شدن برخی از قسمت های فوقانی بدن همچون بازوها و سینه می شود .
جوانان معتقدند با خوردن این داروها اندام زیبایی پیدا می کنند و با پوشیدن لباس های تنگ و چسبان می توانند اندام خود را به رخ دوستان و آشنایان بکشانند .
اغلب ورزشکاران جوان ، این حقیقت را تصدیق می کنند که فشار زیادی در دنیای ورزش برای بردن مسابقات به هر قیمت وجود دارد . ورزشکاران جوان علاوه بر افتخار شخصی ، اغلب به دنبال رویاهای بزرگتری هم هستند ؛ کسب مدال برای کشورشان ، کسب بورس های دانشگاهی یا یافتن جایگاهی در تیم های حرفه ای . برای تعداد فزاینده ای از ورزشکاران ، بردن مسابقات به هر قیمت به مصرف داروهای تقویت کننده کارکرد جسمی منتهی می شود .
به نظر می رسد که برخی با چنین داروهایی می توانند به قدرت جسمی بیشتری دست یابند ، اما به چه قیمتی ؟ حقیقت آن است که بی خطر بودن مصرف دراز مدت این داروها ثابت نشده است و منافع ظاهری کوتاه مدت آنها نیز در برابر مضرات آنها رنگ می بازد .
فیزیولوژی ورزش
اما برخی ها به خصوص ورزشکاران حرفه ای به مصرف هورمون ها ، مکمل های غذایی و داروهای دیگر روی می آورند تا بدنشان را وادار کنند که هر چه بیشتر عضله بسازد .
حجم عضلات بدن و توانایی اعصاب در تحریک انقباض عضلانی نیز نقش مهمی در تعیین سرعت ورزشکار دارد . توده عضلانی بزرگتر به شما امکان تولید قدرت بیشتری را می دهد و این امر به نوبه خود امکان انجام دوره های انفجاری فعالیت شدید را فراهم می کند . به این ترتیب شما مثلا می توانید فاصله صد متر را در مدت کوتاه تری بدوید .
اما آیا داروها و مکمل های تقویت کننده عملکرد جسمی واقعا می توانند کارکرد ورزشی یک ورزشکار را بهبود بخشند ؟ آنچه عامل رشد این معضل شده ، نگرش غلط به ورزش است . ورزش قهرمانی یک تجارت بزرگ است و احتمالا یکی از بزرگترین صنایع رشد یافته در قرن حاضر می باشد . منسوجات وابسته ، تولید کنندگان کفش و وساید ورزشی ، تامین کنندگان تسهیلات ( نظیر ساختمان ها ) و صاحبان صنایع نو و جدید ، به هیچ وجه مایل نیستند که عقربه های ساعت شان در جهت عکس حرکت کند . عصر سوداگرایی تفاوت بزرگی را ایجاد کرده است ، عده زیادی به ورزش به عنوان شغلی به درآمد بالقوه و فوق العاده نگاه می کنند . بسیاری هم اصرار دارند ورزش در دنیای امروز نقش جنگ ( مبارزه ) را به عهده گرفته است و میادین المپیک ، صحنه های جنگ و کارزار است . بنابراین ممکن است که قوانین جنگ را به کار برده و هر چیزی که به سمت حمایت و پشتیبانی از پیروزی گام بر دارد ، مطلوب و پسندیده بدانند . جای شگفتی نیست که بعضی با فلسفه پیروزی با هر قیمتی ، از روش های نادرست استفاده کنند که نابودی خود و اعتیاد دارویی را به دنبال دارد . اما در حقیقت ، این که فکر کنیم داروها تنها راه بهبود پتانسیل کاری هستند بسیار اشتباه است . زیرا راندمان شخصی را برنامه های تمرینی جسمی ، شرایط روانی مناسب و رعایت مسائل تغذیه ای ، افزایش می دهند .
مصرف دارو برای افزایش و بالا بردن کارآیی در ورزش مسئله جدیدی نیست . در بازی های یونان باستان ، کسانی که از میان رژیم های غذایی خاص از ترکیبات افزایش دهنده کارآیی استفاده می کردند گناه کار شناخته می شدند . در طول تاریخ بسیاری از داروهای گیاهی و صنعتی برای افزایش توانایی جسمی و ورزشی مورد استفاده قرار گرفته اند و هر کدام پس از مدتی بخاطر عوارض جانبی مختلف کنار گذاشته اند و هنوز اکسیر موثر و بی خطری پیدا نشده است .
تاریخچه دوپینگ
کاربرد واژه دوپینگ کنتر از صد سال قدمت دارد . نخستین مورد مرگ بر اثر مصرف دارو در سال ۱۸۸۶ میلادی در یک مسابقه محلی دوچرخه سواری اتفاق افتاد . در سال ۱۹۱۰ کسلادی دوپینگ برای اولین بار جنبه رسمی و قانونی پیدا کرد بطوریکه در این سال ، در یک مسابقه اسب سواری ، اسبهای مسابقه از نظر مصرف مواد نیروزا مورد آزمایش قرار گرفتند . در المپیک ۱۹۵۴ گزارشاتی مبنی بر استفاده از دارو توسط ورزشکاران شوروی سابق انتشار یافت . مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در سال ۱۹۶۰ رم خبری تکان دهنده برای جهان ورزش بود . تا اینکه اولین آزمایشات دارویی در المپیک به سال ۱۹۶۸ در المپیک زمستانی فرانسه به عمل آمد .
طبق تعریف کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک دوپینگ عبارتست از تجویز یا مصرف یک ماده خارجی – یا ماده درون زای بدن با مقادیر غیر عادی و یا راه استعمال غیر طبیعی توسط شخص سالم با هدف افزایش کارآیی ورزشی . از سوی دیگر در سالهای اخیر پدیده ای بنام « پارا دوپینگ ) نیز پا به عرصه وجود نهاده است که عبارتست از دادن دارو به یک ورزشکار توسط حریف جهت کاهش کارآیی وی و یا بدنام کردن ورزشکار .
در سالهای اخیر همگام با پیشرفت دانش پزشکی و داروسازی در کنار استفاده صحیحی تز کشفیات روز افزون ای علوم ، متاسفاده عده ای افراد سودجویانه استفاده نابجا از داروها را در جامعه اشاعه میدهند . یکی از عرصه های این سودجویی کاربرد غیر از داروها در ورزش و ترویج آن بوده است که اهداف اقتصادی ، اجتماعی و حتی سیاسی در ورای این موارد استفاده نابجا وجود دارد . موارد فراوان خلع مدال ، عوارض زیانبار گسترده جسمی و روحی گزارش شده از ورزشکاران و بالاخره موارد مرگ و میر قابل توجه ناشی از ارتکاب دوپینگ ، حاکی از گسترش تکان دهنده این ضد ارزش در صحنه ورزش می باشد . در سال ۱۹۸۱ یک بررسی در بین دانش آموزان ورزشکار آمریکایی نشان داد که ۸۰ درصد افراد تحت مطالعه حداقل یک مورد سابقه استفاده از الکل ، ۲۰ درصد از آنها سابقه ماری جوانا و ۲ درصد از این افراد تجربه مصرف استروئیدهای آنابولیزان داشته اند . در یک بررسی دیگر بر روی رشته های دیگر ورزشی کمترین میزان کاربرد داروها در رشته هاکی روی چمن و بیشترین میزان کابرد در رشته های وزنه برداری و دو میدانی ثبت شده است . در حال حاضر تمامی سازمانهای اجرایی ورزش و در راس آنها کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک که از سال ۱۹۷۶فعالیت رسمی خود را شرع کرده مسئولیت مبارزه با دوپینگ را در سراسر جهان بر عهده دارند . این سازمانها تدوین و انتشار فهرستهایی همراه با تجدید نظر مداوم را در برنامه کار خود قرار داده اند و به انتشار این فهرستها همراه با انتشارات آموزشی دیگر و نیز انجام آزمایشات دارویی روی نمونه های گرفته شده از ورزشکاران نسبت به ریشه کنی دوپینگ اقدام مینمایند .
تعریف :
دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع ، محدوده شده و یا استفاده از روشهای گوناگون غیر مجازی می باشد . به قول خوان آنتونیو سامارانش رئیس کمیته بین المللی المپیک ، دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ میشود :
مرگ فیزیولوژیک چرا که دستکاری غیرقانونی در فرآیند طبیعی باعث تغییرات شدید و گاها برگشت ناپذیری در بدن می شود .
مرگ جسمی نظیر برخی موارد اسف بار مرگ ورزشکارانی که در سالهای اخیر مشاده شده است . انحطاط روانی و شخصیتی ناشی از رضایت شخص به تقلب ، نادیده انگاشتن توانایی ها و ظرفیت های شخصی و بزرگ کردن ناتوانی ها و و معایب و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانینی که تمام جامعه بشری پابند آن هستند .
از سوی دیگر در سالهای اخیر همگام به پیشرفت دانش پزشکی و داروسازی در کنار استفاده صحیحی از کشفیات روزافزون این علوم ، متاسفانه عده ای با افراد سودجویانه استفاده نابجا از داروها را در جامعه اشاعه می دهد . یکی از عرصه های این سودجویی کاربرد غیر از داروها در ورزش و ترویج آن بوده است که اهداف اقتصادی ، اجتماعی و حتی سیاسی در ورای این موارد استفاده نابجا وجود دارد . موارد فراوان خلع مدال ، عوارض زیانبار گسترده جسمی و روحی گزارش شده از ورزشکاران و بالاخره موارد مرگ ومیر قابل توجه ناشی از ارتاب دوپینگ ، حاکی از گسترش تکان دهنده این ضد ارزش در صحنه ورزش میباشد . در سال ۱۹۸۱ یک بررسی در بین دانش آموزان ورزشکار آمریکایی نشان داد که ۸۰ درصد افراد تحت مطالعه حداقل یک مورد سابقه استفاده از الکل ، ۲۰ درصد از آنها سابقه ماری جوانا و ۲ درصد از این افراد تجربه مصرف استروئیدهای آنابولیزان داشته اند . در یک بررسی دیگر بر روی رشته های دیگر ورزشی کمترین میزان کاربرد داروها در رشته هاکی روی چمن و بیشترین میزان کابرد در رشته های وزنه برداری و دو میدانی ثبت شده است . در حال حاضر تمامی سازمانهای اجرایی ورزش و در راس آنها کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک که از سال ۱۹۷۶فعالیت رسمی خود را شرع کرده مسئولیت مبارزه با دوپینگ را در سراسر جهان بر عهده دارند . این سازمانها تدوین و انتشار فهرستهایی همراه با تجدید نظر مداوم را در برنامه کار خود قرار داده اند و به انتشار این فهرستها همراه با انتشارات آموزشی دیگر و نیز انجام آزمایشات دارویی روی نمونه های گرفته شده از ورزشکاران نسبت به ریشه کنی دوپینگ اقدام مینمایند .
رخدادهای مهم در تاریخ دوپینگ :
● دهه ۱۹۵۰ روس ها از هورمون های مردانه برای افزایش قدرت و نیرو استفاده نمود و آمریکایی ها نیز استروییدها را به این منظور استفاده نمودند .
● ۱۹۶۰ دوچرخه سوار دانمارکی در المپیک رم به علت مصرف بیش از حد آمفتامین ها فوت کرد .
● ۱۹۶۴ افزایش قابل توجهی در ظاهر عضلان ورزشکاران در المپیک دیده شد که شک در مصرف داروها را برانگیخت
● ۱۹۶۷ کمیته بین المللی المپیک بعد از مرگ تامی سیمپیون به علت مصرف غیر از آمفتامین ها واکنش نشان داد .
● ۱۹۶۸ این کمیته با تعریفی از دوپینگ لیست داروهای غیر مجاز را ارایه داد و بدین ترتیب انجام آزمایش در بازیهای المپیک شروع شد .
● ۱۹۸۸ در المپیک سئول ، تست بن جانسون از نظر مصرف استروئیدهای آنابولیزان خلع و از ورزش محروم گردید . همچنین دو وزنه بردار بلغاری که به مقام نخست المپیک دست یافته بودند به علت دو پینگ محروم شدند
● ۱۹۹۴ دیه گو مارادونا فوق ستاره فوتبال آرژانتین در مسابقات جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا به علت مصرف داروهای محرک از همراهی با تیمش محروم گردید و بدین ترتیب آرژانتین بدون مارادونا از آن دوره مسابقات حذف گردید .
● ۲۰۰۰ – برای مبارزه هر چه شدید تر با این پدیده شوم ، کمیته مبارزه با دو پینگ تشکیل شده و آماده بر خورد جدید با متخلفین در مسابقات المپیک ۲۰۰۰ سیدنی می باشد
کاربرد غیر مجاز داروها در جوانان :
دوران جوانی :
به دلیل حساسیت سنی ویژه ، ایجاد مقاومت درونی در جوانان از طریق ارائه آموزشهای مفید در خصوص داروها و عوارض مخاطره آمیز آنها ، بهتر از منع مستقیم و اعمال مجازاتهای شدید است ، گر چه اتخاذ شیوه های قانونی نیز در جای خود در مورد افراد ضرورت دارد .
دوپینگ خونی
از لحاظ فنی دوپینگ خون به معنای استفاده از دارو نیست . هنگامی که تزریق خون انجام می شود ، در فرد دریافت کننده ظرفیت حمل الکسیژن در اثر افزایش گلبول های قرمز موجود در گردش خون بیش تر می شود . البته این وضعیت کوتاه مدت است چرا که وضعیت هومئوستاتیک بدن به زودی به حالت اولیه برگشته و سازگاری حاصل می کند . یک مورد مرگ ناشی از دوپینگ خونی و همچنین عفونت های باکتریایی شدید مانند هپاتیت نیز در این روش گزارش شده است .
البته به روش های دیگری نیز می توان به اثرات این روش دست یافت . برای مثال ورزشکار می تواند در ارتفاعات بالا و هوایی سرشار از اکسیژن برای یک دوره طولانی تمرین کند تا بر میزان هموگلوبین های خون و ظرفیت اکسیژن رسانی خود بیفزاید .
تزریق خون به یک فرد با سطح طبیعی گلبول قرمز در جهت افزایش هموگلوبین را دوپینگ خونی می گویند . هدف از این کار افزایش توانایی حمل اکسیژن در خون و بنابراین افزایش قدرت استقامتی آن شخص می شود . انتقال خون می تواند از یک دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار ( انتقال همسان ) انجام شود و یا تزریق مجدد خون فرد به خودش بعد از یک دوره ذخیره صورت گیرد ( انتقال از خود ) بدین ترتیب افزایش ناگهانی توده گلبولهای قرمز با انتقال گلبولها به فرد موجب افزایش توان هوازی حداکثر و آمادگی جسمانی هوازی می گردد . با توجه به اینکه دوپینگ خونی مقاومت را افزایش می دهد استفاده از آن در ورزشهای استقامتی مثل اسکی ، دو ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است .
دلایل منع دوپینگ
● دلایل فیزیکی :
● دلایل اخلاقی :
● دلایل قانونی :
● قوانین جاری :
با تمایز بین استفاده آگاهانه و عمدی از یک سوء مصرف غیر آگاهانه در قالب فرمولهای دارویی درمانی ( نظیر وجود داروهای ممنوعه در فرمولهای ضد سرماخوردگی یا ضد اسهال ) مجازاتهای خود را چنین اعلام نموده است :
۱) دوپینگ آگاهانه
سه سال محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولین مورد تخلف .
محرومیت مادام العمر از شرکت در مسابقات رسمی برای دومین مورد تخلف .
۲) دوپینگ غیر آگاهانه
سه ماه محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولین مورد تخلف .
دو سال محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای دومین مورد تخلف .
لازم به ذکر است که در تمامی موارد فوق الذکر ، اگر فرد خاصی موفق به دریافت مدال شده باشد مدال وی باز پس گرفته می شود .
داروهای دوپینگ
۱ ) داروهای نیروزا که توسط ورزشکار بطور آگاهانه برای افزایش کارآیی ورزشی مورد استفاده قرار میگیرد مانند استروئیدهای آنابولیزان .
۲ ) داروهای درمانی که توسط ورزشکار یا پزشک معالج وی بطور آگاهانه و یا ناآگاهانه در قالب نسخه های درمانی مورد استفاده واقع می شوند ، طبق مقررات برخی از این داروها نظیر داروهای ضد احتقان مقاد سمپاتیک و داروهای ضد اسهال و یا کورتیکواستروئیدهای موضعی ، در صورتی که قبل از مسابقه توسط پزشک تیم ، مصرف آنها به اطلاع کمیته برگزار کننده رسیده باشد ، مجاز شمرده می شوند .
۳ ) داروهای نشئه آور که برای ایجاد حالت خوشی کاذب و عدم احساس خستگی و تنشهای روحی توسط ورزشکار مصرف میشوند نظیر الکل و ماری جوانا .
بر اساس نظر مصرف پنج گروه از داروها توسط ورزشکاران در مسابقات ورزشی ممنوع می باشد که عبارتند از :
محرکهای سیستم اعصاب مرکزی ، ضد دردهای مخدر ، استروئیدهای آنابولیزان ، داروهای مدر ، مسدود کننده های گیرنده های بتاآدرنرژیک
● هورمون های آنابولیک و استروئید
گروه قانونی شامل قرص های ضد بارداری می باشد که در بین ورزشکاران زن مورد استفاده قرار می گیرد . یکی از این عوارض آن ، کاهش ویتامین C ، احتباس آب ، افزایش وزن بدن و اختلالات روانی به همراه تغییرات خلقی فوق العاده زیاد می باشد . البته عوارض جانبی آن به طور قابل ملاحظه ای از فردی تا فرد دیگر متفاوت است .
گروه غیر قانونی شامل آنابولیک ها و آندروژن ها است که ورزشکاران و به خصوص کسانی که ورزش های قدرتی انجام می دهند ، به منظور افزایش حجم عضله استفاده می کنند . باید قبول کنیم که استروئیدهای آنابولیک قرص های جادویی نیستند و عوارض جبران ناپذیری بر سیستم هورمونی بدن به جا می گذارند . گاهی دیده می شود که ورزشکاران برای تقویت خود و یا شرکت در مسابقات ، از داروهایی نظیر « ناندرولون » استفاده می کنند . در حالی که به عوارض و زیان های آنها آشنا نیستند ! مصرف هورمون های جنسی مردانه ، عوارضی مانند ضعف قوای جنسی ( در مردان و زنان ) و اخلال در عملکرد غدد داخلی به دنبال دارد .
همچنین مصرف هورمون رشد انسان ( HCG ) در طیف وسیعی از ورزشکاران دیده شده است . این گروه از ورزشکاران مواد مذکور را برای افزایش عملکرد مورد استفاده قرار می دهند . نظرات و عقاید فراوانی در این زمینه وجود دارد اما هیچ کس مصرف مواد مذکور را بدون عوارض جانبی نمی داند .
ـ یادآوری مهم :
درج این مطالب ، تنها به منظور اطلاع رسانی و فقط برای بالا بردن سطح دانش تئوری مربیان ، مشاوران و ورزشکاران رشته های قدرتی بوده و به هیچ وجه به منزله تایید و یا تجویز مصرف این قبیل دارو ها نیست . همانگونه که صدها بار نیز یادآوری کرده ایم ، مصرف استروئیدها و دیگر داروهایی که در لیست داروهای ممنوعه در ورزش نیز قرار دارند ، به دلیل عوارض جانبی ناگواری که از خود بروز می دهند ، تحت هیچ شرایطی تجویز و توصیه نمی شود . این توصیه را از ما بپذیرید که یک تکه حلبی بی ارزش و یا شهرت چند روزه زود گذر ، آنهم در شرایطی که حافظه ضعیف افکار عمومی حماسه و قهرمانی بزرگان را آسان از یاد می برد ، ارزش به خطر انداختن سلامتی را ندارد . خداوند ، سلامتی را به رایگان به انسان هدیه کرده است اما یقین بدانید که پزشکان حتی اگر به فرض محال قدرت بازگرداندن سلامتی از دیت رفته را نیز داشته باشند ، در قبال خدماتی که ارایه می دهند ، بسیار بسیار بیشتر از آن مبلغی که شما صرف تخریب بافت کبد و صرف فدا کردن سلامت خود کرده اید را از شما طلب خواهند کرد !
● استروئیدهای آنابولیک (ANABOLIC STEROIDS )
پاناپول ، اندرید ، استرنوبول ، اندریداف ، ارتون ، ویبونول ، توربوبول و هورمون رشد
هورمون های استروئیدی از جمله مواد طبیعی موجود در بدن هستند که امروزه اشکال مصنوعی آنها نیز به صورت داروهای مختلف ساخته شده اند . گروهی از این هورمون های استروئیدی که استروئیدهای آنابولیک خوانده می شوند ، توسط ورزشکاران برای افزایش حجم و قدرت عضلات مورد استفاده قرار می گیرد . هورمون استروئیدی آنابولیک عمده تولید شده در بدن ، تستوسترون است که هورمون اصلی جنسی مردانه هم به حساب می آید .
● تستوسترون دو اثر اصلی در بدن دارد :
۲ ) اثرات آندروژنیک : یعنی به وجود آوردن صفات جنسی مردانه مثل رویش موی صورت یا کلفت شدن صدا
استروئیدهای آنابولیکی که ورزشکاران استفاده می کنند ، اشکال مصنوعی تستوسترون هستند . این داروها طوری ساخته شده اند تا در آنها اثرات آنابولیک به حداکثر و اثرات آندروژنیک به حداقل برسد . در هر حال این دو اثر تستوسترون را نمی توان هیچ گاه از هم جدا کرد . این هورمون ها به صورت قرص ، تزریقی یا پماد و کرم موضعی ، مصارف پزشکی متعددی دارند . برخی از این کاربردها شامل درمان جایگزین برای مردان دچار کمبود تسترون ، کمک به حفظ توده عضلانی در مبتلایان به بیماری های تحلیل برنده مثل ایدز و درمان انواع نادر کم خونی است .
● اما چرا این داروها این قدر برای ورزشکاران جذاب هستند ؟
استروئیدهای آنابولیک ممکن است اثرات جانبی وخیمی را به بار آورند . مردانی که از این داروها استفاده می کنند ممکن است دچار بزرگ شدن سیینه ها ، طاسی و پراشتهایی می شوند . و بالاخره اینکه هم زنان و هم مردان ممکن است در نتیجه مصرف این داروها دچار آکنه شدید ، ناهنجاریهای کبد و سرطان کبد ، افزایش میزان کلسترول بد ( LDL ) ، کاهش میزان کلسترول خوب ( HDL ) ، رفتارهای تهاجمی و پرخاشگرانه و خشونت آمیز ، اختلالات روانی مثل افسردگی و وابستگی به دارو شوند .
مصرف اشکال تزریقی این داروها فرد را در معرض خطر عفونت ها و بیماری هایی که از طرقی خون منتقل می شوند مثل ایدز و هپاتیت قرار می دهد . استروئیدها در نوجوانان ، الگوی طبیعی رشد و نمو را متوقف می کند و آنها را در معرض خطر مشکلات بهداشتی آینده قرار می دهد . استروئیدهای آنابولیک تنها با نسخه پزشک قابل تهیه هستند . مصرف این داروها برای تقویت کارکرد ورزشی علاوه بر اینکه توسط سازمان های ورزشی تحریم شده اند ، غیر قانونی محسوب می شود .
از جمله این استروئیدهای آنابولیک می توان به داروهایی مثل ناندرولون ، متیل تستوسترون ، اکسی منولون و ... اشاره کرد .
● هورمون آندرستن دیون
از طرفی دیگر آندرستن دیون اثرات جانبی فراوانی در مردان و زنان ایجاد می کند . آندرستن دیون در مردان در واقع باعث کاهش تولید تستوسترون می شود ؛ در همان حال که تولید استروژن را افزایش می دهد . اثرات جانبی این دارو در مردان شامل آکنه ، کاهش تولید اسپرم ، تحلیل رفتن بیضه ها و بزرگی سینه هاست . در زنان اثرات جانبی شامل پیدا شدنه صفات مردانه مثل کلفت شدن صدا و طاسی به شکل مردانه است . همچنین این دارو میزان کلسترول خوب ( HDL ) را کم می کند و به این ترتیب خطر سکته قلبی و مغزی افزوده می شود .
● بتابلوکر ( beta blocker )
بکار بردن طولانی بتابلوکرها شدیدا ظرفیت و توان عملکرد ورزشی را کاهش می دهد .
● دیورتیک ( DIURETICS )
از دلایلی که ورزشکاران از داروهای دیورتیک استفاده می کنند این است که اولا استفاده از دیورتیک موجب کاهش سریع وزن ورزشکار می شود و دیگر اینکه از طریق استفاده از دیورتیک می توان غلظت مقدار داروی مصرفی دوپینگی در ادرار را کاهش داد ، زیرا اثر استفاده از دیورتیک ها موجب خروج بیش از حد ادرار می شود و در نتیجه این امر باعث می شود که ادرار رقیق تر شده و اثر داروها دوپینگی را در موقع آزمایش کاهش دهد . به هر حال استفاده از داروهای دیورتیکی جهت کاهش وزن مصنوعی و قرار گرفتن در طبقه ای که استحقاق ورزشکار نیست برخلاف اخلاق انسانی و مغایر با رفتار ورزشکاران است .
● چرا یک ورزشکار نباید از دیورتیک ها جهت کاهش وزن خود استفاده کند .
● افدرین ( Ephedrine )
ورزشکاران به منظور و اهداف گوناگون از افدرین بهره می گیرند . این دارو با سوزاندن کالری های زاید در بدن و همچنین با ایجاد گرمای قابل توجه ، فرآیند چربی سوزی را به خوبی تشدید می کند . « افدرین » به طور غیرمستقیم وارد عمل شده و با افزایش ترشح طبیعی « نوراپی نفرین » این عمل را انجام می دهد . تحقیقات نشان داده است ، کسانی که چربی انباشته زیادی در بدن دارند ، در مقایسه با افرادی که چربی کمتری دارند ، حساسیت پایین تری نسبت به هورمون « نوراپی نفرین » دارند . « نوراپی نفرین » که به اختصار « NP » نیز خوانده می شود ، دمای بدن را به طور محسوسی افزایش داده ، کالری های زاید در بدن را سوزانده و از تشکیل شدن توده چربی در بدن جلوگیری می کند . حتما شما نیز می دانید که کالری های زاید در صورتی که سوزانده نشوند ، تبدیل به چربی شده و در بدن ذخیره می شود . برخی از داروها این هورمون را تحت تاثیر خود قرار داده و اثر آن را نیز تقویت می کنند . مصرف این قبیل داروها افراد چاق را در کنترل وزن قرار داده و اثر آن را نیز تقویت می کنند . مصرف این قبیل داروها افراد چاق را در کنترل وزن خود و در کاستن از میزان چربی بدن به خوبی یاری می کند . افدرین یکی از این داروهاست . بگذریم از اینکه برخی از ورزشکاران ایرانی این دارو را به غلط نوعی استروئید تلقی کرده و آن را به منظور افزودن بر حجم و قدرت عضلانی مصرف می کنند و برخی مربیان و مشاورین ورزشی نیز این دارو را به اشتباه برای تشدید فرایند عضله سازی به مراجعین تجویز می کنند .
چینیان این دارو را از دیر باز مصرف می کرده اند ! چای سبزی که مردم کشور چین به آن علاقه وافر دارند و آن را نوشداروی خستگی ناشی از کار می دانند ، میزان قابل توجهی از افدرین گیاهی و طبیعی را در خود دارد . سابقه مصرف چای سبز در چین کشور حتی به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد .
« فدرین » از نظر ساختمان و فرمول شیمیایی شباهت های زیادی با داروی « آمفتامین » دارد و به همین علت نیز در برخی موارد ، اثراتی مشابه با این ماده را از خود بروز می دهد . « آمفتامین» نیز نوعی محرک سیستم عصبی است که تاثیرات بسیار مطلوبی در تقویت قوای روحی و جسمی داشته و فرایند چربی سوزی را نیز به خوبی تشدید می کند . اما این دارو نیز به دلیل افزایش کاذب توان و به دلیل عوارض جانبی ناگواری که دارد از سوی آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ در فهرست داروهای ممنوعه قرار داده شده است . محض اطلاع به این نکته اشاره می کنیم که قرص های روانگردانی ( اکستازی ) که امروزه همچون طاعون در جوامع بشری شیوع پیدا کرده و سلامت عمومی جامعه را در معرض خطر جدی قرار داده است ، از نوادگان همین « آمفتامین » داشته و با کاهش اشتها و افزایش محسوس فشار خون همراه است . « افدرن » در مقایسه با « آمفتامین » از شدت اثر کمتری برخوردار بوده و سملما ضرر کمتری را نیز متوجه بدن و کبد می کند .
« افدرین » با تاثیری که بر غده تیروئید دارد ، باعث تبدیل شدن فرم ضعیف هورمونهای این غده به هورمونهای قوی تر شده و بدین وسیله ، روند چربی سوزی را شدت می دهد . « کافئین » و « آسپرین » نیز آثار مثبت « افدرین » را تشدید می کنند .
تحقیقات اخیر نشان داده است که مصرف ترکیبی سه ماده یاد شده در مقایسه با مصرف مستقیم هورمونهای تیروئید و مصرف مستقیم داروهای سنتتیک حاوی این هورمونها تاثیر بهترین بر تشدید روند چربی سوزی داشته و علاوه بر این ، خطرات و مضرات کمتری را نیز در پی خواهد داشت . مصرف ۱۰۰ میلی گرم « کافئین » ، ۵۰ میلی گرم « افدرین » و یک قرص « آسپرین » به صورت سه بار در روز ، تاثیرات مثبت معجزه آسایی در دوره های کات خواهد داشت . ورزشکارانی که از این دستور پیروی کرده اند علاوه بر اینکه موفق به کاستن از میزان چربی موجود در بدن می شوند ، حجم عضلات خود را در دوره های کات حفظ کرده و از به تحلیل رفتن آنها نیز در حد مطلوبی جلوگیری می کنند . اثراتی که مصرف همزمان این سه دارو در کوتاه مدت از خود بروز می دهد بسیار مطلوب است اما ناگفته نماند که تاثیر طولانی مدت مصرف همزمان این سه ترکیب هنوز کاملا مطالعه شناخته نشده است . این هشدار را نیز به خاطر داشته باشید که دزهای بالای این داروها و مخصوصا دزهای بالای « افدرین » می تواند خطرناک و مضر باشد .
مصرف « افدرین » همچنین با افزایش در خور توجه شدت تمرین و افزایش قدرت تمرکز همراه بوده و از میزان اشتهای نامعقول فرد نیز به خوبی کم می کند . امروزه مکملهای طبیعی زیادی به بازار عرضه شده و ایضا نیز ادعا شده است که این ترکیبات ، تاثیرات شگرفی در تشدید سوخت و ساز چربی ها دارند اما این واقعیت را نمی توان انکار کرد که هیچکدام از این مکملها که تبلیغات زیادی نیز بر روی آنها انجام می شود ، به اندازه « افدرین » موثر نبوده است .ـ هشدار :
مصرف این دارو برای کسانی که از عارضه قلبی رنج می برند ، ممنوع است . این افراد باید به این نکته نیز توجه داشته باشند که مصرف ترکیبی این دارو با دو داروی یاد شده دیگر ، برای آنها به مراتب خطرناکتر خواهد بود .
مصرف این دارو تنها برای کسانی که از عوارض قلبی رنج نمی برند ، مفید است همانگونه که ذکر شده این دارو با افزایش قدرت تمرکز همراه است . ورزشکاران رشته وزنه برداری که برای انجام حرکات یک ضرب و دو ضرب بر روی سن و برای غلبه بر استرس طبیعی و اجتناب ناپذیر قرار گرفتن در برابر انبوه تماشاگران و داوران ، نیاز به تمرکز قوی دارند ، برای افزایش دادن قدرت تمرکز و همچنین برای غلبه بر استرس وترس از این دارو کمک می گیرند . امروزه ترکیبات متنوعی از این دارو تهیه و تولید می گردد . ترکیب شناخته شده و معرفی از « افدرین » به نام « افدرین سولفید » در بازار عرضه می شود . این دارو در قیاس با خود « افدرین » از شدت اثر کمتری برخوردار بوده و مدت اثر کوتاه تری نیز دارد . از دیگر ترکیبات این دارو که در بازار سیاه دارویی ایران و حتی در داروخانه های کشور نیز به فراوانی یافت می شود ، می توان به « پزودوافدرین HCL ، و « پزودوافدرین سولفید » اشاره کرد .
« افدرین » در بسته بندیها و در دزهای متنوع و مختلف تهیه و عرضه می شود . اما آنچه که در مورد همه انواع آن صدق می کند این است که دز مجاز و توصیه شده همه آنها در حدود ۲۵ الی ۱۰۰ میلی گرم در روز است .
● هالوتستین ( Halotestin )
« هالوتستین » اگر چه دارویی بسیار قدرتمند است اما مصرف آن عوارض جانبی نسبتا زیادی را نیز به همراه دارد . نکته امیدوار کننده در مورد این دارو اینکه هالوتستین بر خلاف دیگر آندروژنهایی که به سهولت به هورمونهای جنسی زنانه تبدیل می گردند ، به راحتی به هورمونهای زنانه تبدیل نمی شود . این دارو در بازارهای سیاه جهان به فراوانی وجود دارد ، اما به هنگام خرید باید از اصل بودن آن اطمینان حاصل کرد . نوع مکزیکی این دارو به نام تجارتی « Stenox » عرضه شده و به شکل قرصهای ۲۵ میلی گرمی در بازار موجود است . دیگر نمونه های این دارو نیز به صورت قرص و در بسته های معمولا ۲۰ تایی و در دزهای معمولا ۵ میلی گرمی عرضه می شود
میزان مصرف مجاز این دارو به طور متوسط در حدود ۳ الی ۴ قرص در روز توصیه شده است .
● اومنادرن ( Omenadern )
با این حال « اومنادرن » واقعی از چهار استر تستوسترون ساخته و تشکیل شده است که حاوی موارد زیر می شود ، ۳۰ میلی گرم « تستوسترون پروپیونات » ، ۶۰ میلی گرم « تستوسترون فنیل پروپیونات » ، ۶۰ میلی گرم « تستوسترون ایزوکاپروات » و ۱۰۰ میلی گرم نیز « تستوسترون دکانوات »
اینکه این دارو از چند استر مختلف تستوسترون تشکیل یافته است ، این امکان را برای مصرف کننده فراهم آورده است که وی با تزریق این دارو علاوه بر اینکه اثرات سریع و فوری آنابولیکی را تجربه می کند بلکه از اثرات طویل المدت آنابولیکی تستوسترون که گاه ماهها نیز به طول می انجامد ، بهره مند می شود . این دارو نیز همانند تمامی داروهایی که از تستوسترون مشتق می شوند ، آندروژنی قوی بوده و اثرات آنابولیکی در خور توجهی نیز دارد . بنابراین ورزشکارانی که از این دارو استفاده می کنند ، علاوه بر این که افزایش مطلوب قدرت را تجربه می کنند ، حتی افزایش در خور توجه حجم عضلانی را نیز به چشم می بینند . این دارو در مقایسه با خود تستوسترون عوارض جانبی کمتری داشته و احتباس آب و املاح کمتری را نیز سبب می گردد .
این دارو برای کسانی که مستعد ابتلا به عارضه نوک سینه بوده و در عین حال نیز نمی توانند و قدرت تسوسترون چشم پوشی کنند ، مفید و کارساز است . همانگونه که ذکر شد این دارو احتباس آب چندانی را در بدن سبب نمی گردد و همین امر نیز باعث گردیده است تا نمونه های واقعی آن ، برای کسانی که تمایل به افزایش حجم خشک و مطلوب عضلانی را داشته باشند ، بسیار مطلوب و مفید فایده باشد .
دز مصرف مجاز این دارو بین ۲۵۰ میلی گرم به صورت یک روز در میان و ۲۰۰۰ میلی گرم در هفته متغیر است . دز مصرف یاد شده اندکی افراطی به نظر می رسد اما دز متداولی که ورزشکاران به آن اکتفا می کنند ، بین ۲۵۰ الی ۱۰۰۰ میلی گرم در هفته است . اگر چه این دارو حتی تا ماهها پس از تزریق نیز در بدن آدمی می ماند اما برای ثابت نگه داشتن سطح تستوسترون در بدن ، ورزشکاران ناگزیر از تزریق هفتگی این دارو هستند . ورزشکارانی که به تازگی شروع به مصرف استروئید می کنند با مصرف ۲۵۰ میلی گرم از این دارو در هفته و در طول ۲ ماه ، افزایش وزن و افزایش حجم مطلوب و خشکی در جدود ۱۰ کیلوگرم را تجربه می کنند . ورزشکاران پیشرفته و ورزشکارانی که سابقه مصرف استروئید را نیز در کارنامه خود دارند ، برای گرفتن نتیجه مطلوب باید از دزهای سنگین تری استفاده کنند .
گفته می شود که این دارو ، استروئیدی سالم و کم خطر است اما این موضوع را نیز نباید از یاد ببرید که دزهای سنگین و بالای این دارو همواره با عوارض جانبی فراوانی همراه بوده است . مصرف داروهای مهار کننده هورمونهای جنسی زنانه نیز به همراه مصرف دزهای بالای این دارو الزامی به نظر می رسد . به همراه این دارو و برای مهار کردن تبدیل شدن آن به هورمونهای جنسی زنانه می توانید از داروهای کم کننده عوارض نظیر: « نولوادکس » که در اصطلاح علمی و داروخانه ای « تاموکسی فن سیترات » خوانده می شود و یا « پروویرون » که در اصطلاح « مسترولون » خوانده می شود ، نیز استفاده کنید . مصرف طولانی مدت و زیاد داروی « اومنادرن » باعث مهار و محدود شدن ترشح هورمونهای ججنسی مردانه در بدن شده و به همین علت نیز مصرف داروهای کم کننده عوارض نظیر : « HCG » و « کلوماید » به همراه مصرف این استروئید توصیه شده است.
گنجاندن این دارو در دوره های حجم نتایج مثبت در خور توجهی را در پی خواهد داشت . مصرف دوره ای این دارو به همراه « آناوار » و « وینسترول » توصیه شده است . این دارو به صورت آمپول و در دزهای ۲۵۰ میلی گرم در میلی لیتر تهیه و عرضه می شود . دز مصرف متوسط دارو نیز در حدود ۲۵۰ الی ۱۰۰۰ میلی گرم در هفته توصیه شده است .
● اوربول ( Averbol )
این دارو به صورت ویالهاب ۲۰ میلی لیتری تهیه و عرضه می شود که هر کدام از این ویالها دقیقا ۵۰۰ میلی گرم از ماده موثر اصلی را در خود جای داده است . دز مصرف معمول این دارو نیز در حدود ۱۵ الی ۴۰ میلی گرم در روز توصیه شده است .
تاثیرات این دارو با ستاره مشخص شده و با یکدیگر مقایسه شده است :
ـ تاثیر دارو بر حجم : ×××××
ـ تاثیر دارو بر قدرت بدنی : ×××××
ـ تاثیر دارو بر چربی سوزی : ×
ـ عوارض جانبی : ×
● پرو پشیا ( Propecia )
ورزشکارانی که از مقادیر و از دزهای بالای استروئیدها استفاده کرده و مصرف این قبیل داروها را در طولانی مدت ادامه می دهند ، همواره از عوارض جانبی نظیر : ریزش موی سر و... رنج می برند . دارویی که در این قسمت از بحث آن را معرفی می کنیم ، به منظور جلوگیری از ریزش مو در مردان ساخته شده و در بیشتر نیز مورد استفاده ورزشکاران رشته های قدرتی که از داروهای استروئیدی بهره می گیرند ، قرار
می گیرد.تحقیقات بالینی تاثیر در خور توجه این دارو بر افزایش طبیعی رشد مو را به روشنی کرده است .
این دارو به صورت قرص های ۵ میلی گرمی و در بسته های ۱۴ تایی عرضه می شود . دز مصرف آن نیز بسته میزان ریزش مو از سوی پزشک معالح تعیین می گردد .
● آریمیدیکس ( Arimidix )
مکانیسم اثر این دارو بدین صورت است که با مهار کردن گیرنده های حساس به استروژن در سلولهای هدف که این گیرنده ها غالب در سینه ها نیز یافت می شود ، از شدت اثر استروژن در بدن کم کرده و فرد را در برابر برخی از عوارض جانبی مصرف طولانی مدت استروئیدها بیمه می کند . ورزشکارانی که این دارو را برای مهار کردن هورمونهای جنسی زنانه مصرف می کنند ، عارضه خاصی را تجربه نمی کنند . این دارو برای بدن سمی نبوده و به عوارض جانبی ناگوار نیز ختم نمی شود . اغلب ورزشکارانی که از دوره های استروئیدی بهره می گیرند ، مصرف این دارو را نیز در برنامه دارویی خود دارند .
دز مصرف معمول این دارو در حدود ۱ الی ۲ قرص در روز توصیه شده است . مصرف این دارو کمترین تاثیری بر افزایش حجم و قدرت عضلانی ندارد ولی شما را در برابر عارضه نوک سینه ای که ورزشکاران رشته پرورش اندام نیز به شدت از آن وحشت دارند ، محافظت می کند .
● محرکها
ایجاد اضطراب ، لرزش بدن ، افزایش ضربان قلب ، افزایش فشار خون ، کاهش مفرط آب بدن و کاهش گردش خون در اثر افزایش غلظت خون
مصرف بیش از حد این دارو ها موجب از کارانداختن قلب و درنهایت موجب مرگ می شود . چند نمونه از این دارو ها عبارتند از :
۱ ) آمفتامین ،
۲ ) کوکایین ،
۳ ) افدرین
۴ ) کافئین
۵ ) مخدرها
۶ ) نارکوتیک ها ( NARCOTICA )
داروهای دوپینگی نارکوتیک درد را از بین می برد لذا معروف به کشنده درد است که در اثر مصرف این دارو توسط ورزشکار ، احساس آرامش خاطر ، احساس کاذب مغلوب کردن حریف ، احساس شجاعت و دلیری که دور از دسترس او بوده در فرد بوجود می آید .
در صورتیکه ورزشکاران مصدوم از این داروها استفاده نمایند ، درد را تحمل کرده و می توانند به رقابت ادامه دهند . بنابراین عضو آسیب دیده دچار صدمات بیشتری می شود . مصرف این گونه داروها موجب اعتیاد فرد ورزشکار می شود از اینگونه داروهای نارکوتیک می توان مرفین و دیگر مشتقات وابسته به آن را نام برد .
داروهای ناکوتیک یک رفتار غیر عادی در ورزشکار بوجود می آورد .
داروهای محرکهای سیستم اعصاب مرکزی ( مورفین ، کاکوئین ، اکستازی و غیره )
مواد مخدر نیز که برای کاهش احساس درد و ایجاد حالت خوشی استفاده می شوند ، فرد را دچار اختلالات ذهنی و خطای حسی می کنند . این محرک ها مسئول مرگ چند ورزشکار هستند . اینها گروه آمفتامین را تشکیل داده و با یک ورش مشابه و به آدرنالین باعث می شوند که فرد احساس خستگی نکند . داروهایی که به این گروه خیلی نزدیک هستند شامل آدرنالین ، افدرین و سودوافدرین می باشند که همگی آنها در لیست مواد ممنوعه قرار دارند .
این دارو ها در درمان جهت افزایش هوشیاری ، رفع خستگی ، کاهش اشتها ، درمان برخی اختلالات خواب آلودگی و نیز در فزون فعالیتی کودکان به کار می روند . داروهایی از این دسته که در ورزش مورد استفاده نابجا قرار می گیرند ، شامل کوکائین ، آمفتامین ، کافئین و پروپانول آمین هستند . طبق بررسی های بعمل آمده بیش از میلیونها نفر از جوانان کوکائین مصرف می کنند . محرکهای سیستم اعصاب مرکزی توسط ورزشکاران برای افزایش میزان انرژی ، دقت و تمرکز حواس ، تحریک رفتاری و بالا بردن سطح هوشیاری استفاده می شوند . این دارو ها در حدود ۲۰ درصد از مجموع سوء استفاده های دارویی را بخود اختصاص می دهند .
کوکائین برای اولین بار توسط فروید جهت درمان دسته ای از اختلالات عصبی بکار رفت ، اما به دلیل بروز عوارض جانبی خطرناک و کشف دارو های جدید تر با خصوصیات برتر بزودی کنار گذاشته شد . کوکائین ابتدا ایجاد حالت سرخوشی و نشئه و پس از آن حالت نا امیدی مینماید . سرعت انعکاسهای محیطی فرد در پاسخ به دارو بالا رفته ولی در کنار آن ، فشتر خود و تعداد ضربان قلب نیز بطور قابل توجهی افزایش می یابد . از عوارض جانبی کوکائین میتوان به کاهش هماهنگی حرکات ، هیجان ، بیخوابی ، بی قراری ، اضطراب ، جنون ، سکته های قلبی و نارسایی احتقانی قلب اشاره کرد .
به عنوان نمونه مرگ لین بیاس ستاره بسکتبال دانشگاه مریلند آمریکا و دان راجرز فوتبالیست آمریکایی در سال ۱۹۸۶ بر اثر اسید وزلاکتیک ناشی از مصرف کوکائین بوده است . آمفتامینها گروه دیگری از این دسته دارو ها هستند . سرآغاز دوپینگ در ورزشهای نوین با این دارو ها بوده است . این داروها توسط ورزشکاران جهت کاهش احساس هستگی ، افزایش انعکاسهای محیطی و تمرکز حواس ، حالت تهاجمی و بالاخره کاهش وزن استفاده می شوند .
بدلیل عدم احساس خستگی توسط ورزشکاران این خطر وجود دارد که این افراد ساعت های متمادی به فعالیت بدنی ادامه داده و عوارض جبران ناپذیری به بدن آنان وارد آید . عوارض قلبی و عروقی ، اختلالات انعقاد خون ، خشونت و بی رحمی ، اعتیاد ، تحریک عصبی و گرمازدگی از اثرات ناخواسته این دارو هستند . مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در المپیک ۱۹۶۰ رم در اثر مصرف آمفتامین بوده است .
فتیل پروپانوئل آمین ، محرک دیگر سیستم عصبی مرکزی است که در فرمولهای ضد سرماخوردگی جهت رفع احتقان و آبریزش دستگاه تنفسی فوقانی استفاده می شود . این دارو بدلیل ، بروز اثرات سمی در مقادیر مصرف بالا کمتر توسط ورزشکاران استفاده شده است . از عوارض جانبی این دارو میتوان به افزایش فشار خون ،حملات صرعی ، آریتمی قلبی و حتی افزایش احتمال سکته قلبی اشاره کرد .
داروی دیگر محرک سیستم اعصاب مرکزی ، کافئین است . کافئین ماده ای از گروه متیل گزانتین ها میباشد که در چای و قهوه بفراوانی وجود دارد . این دارو ، علاوه بر خصوصیات کلی تحریک سیستم اعصاب مرکزی بدلیل افزایش مصرف اسید های چرب ، میتواند انرژی زا هم باشد . کافئین در ترکیب برخی از داروهای مسکن و ضد سرماخوردگی وجود دارد .
در ورزشهای استقامتی ، برخی از ورزشکاران از این دارو استفاده می کنند . از عوارض ناخواسته این دارو علاوه بر عوارض کلی ، خاصیت مددی ، آریتمی قلبی ، عدم هماهنگی اعمال دقیق و بر هم زدن وضعیت خواب و بیداری را می توان نام برد . بدلیل وجود کافئین در ترکیب نوشیدنیها معمولی غلظت مجازی معدل ۱۲ میکروگرم بر میلی لیتر از این دارو در ادرار تعیین شده است که بالاتر از آن دوپینگ محسوب می شود .
داروهای مدر
● استروئیدهای آنابولیزان :
بدلیل احتمال مصرف نابجای هورمون تستوسترون توسط ورزشکاران برای فرار از نتایج آزمایش مثبت در سال ۱۶۸۴ نسبت به غلظت ادراری تستوسترون به ابی تستوسترون معادل ۶ به ۱ بعنوان حد مجاز شناخته شد و بالاتر از آن ، نشانگر مصرف تستوسترون خارجی قلمداد گردید . ( زیرا این ترکیب در بدن یک فرد عادی وجود دارد ) خلع مدال طلای بن جانسون دونده کانادایی در المپیک ۱۹۸۸ سئول به دلیل مصرف نابجای داروی استانوزولول و ده ها مورد دیگر از این دست نشانگر وسعت مصرف این دارو ها در ورزش امروز می باشد . این داروها توسط ورزشکاران جهت افزایش کارایی ورزشی ، حجم و قدرت عضلانی ، ایجاد ظاهری درشت و خشن نما و بالاخره افزایش حالت تهاجمی و کاهش احساس خستگی استفاده می شوند . بیشترین میزان مصرف این داروها در رشته های بدنسازی ، دو میدانی ، کشتی ، وزنه برداری و فوتبال گزارش شده است . اولین گروه از اثرات جانبی این داروها ، عوارض مردانه ( اندروژنی ) ناشی از آنهاست که شامل پیدایش و افزایش جوش صورت ، طاسی ، تحلیل رفتن شور جنسی ، تحلیل بیضه ها ، تحریک پذیری ، حالت تهاجمی ، ژنیکوماستی ( بزرگ شدن پستانها ) ایجاد صفات مردانه در زنان و بالاخره عقیمی می باشد . عوارض عضلانی اسکلتی این داروها شامل تسریع بسته شدن اپی فیز استخوان ها ( خط رشد ) در دوران نوجوانی و جوانی و بنابراین رکورد رشد ، افزایش احتمال در رفتگی استخوان ، عدم تناسب عضله با زردپی و بالاخره تخریب مفاصل میباشد .
استروئیدهای آنابولیزان پس از بسته شدن اپی فیز تاثیری بر روی رشد استخوان ها ندارند . عوارض کبدی استروئیدهای آنابولیزان گسترده بوده و در زمره عوارض بلند مدت و خطرناک این داروها میباشد . این عوارض در هنگام مصرف انواع خوراکی داروها بیشتر دیده می شوند و امروزه بدلیل روی آوردن ورزشکاران به این نوع از داروها به لحاظ دفع سریعتر آنها نسبت به انواع تزریقی ، متاسفانه میزان مصرف نوع خوراکی بالا رفته است . اثر بر روی متابولیسم ( سوخت و ساز ) کبدی داروها و استروئیدهای درون زا ، احتباس صفرا و یرقان انسدادی ، نارسایی کبدی ، تخریب بافت کبد و بالاخرع سرطان های خوش خیم و بدخیم از جمله عوارض کبدی این داروها هستند که زمان بروز آنها حتی تا ۲۲ سال بعد ازمصرف دارو نیز گزارش شده است . دسته بندی عوارض جانبی داروهای آنابولیزان ، بر روی کلیه و پروستات ایجاد می شوند که مهمترین آنها بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات و سرطان کلیه هستند . از جمله مهم ترین عوارض قلبی – عروقی و خونی استروئیدها آنابولیزان که به فراوانی مشاهده می شوند و بدین ترتیب افزایش احتمال بروز سکته قلبی ( انفارکتوس میوکارد ) و سکته مغزی ، افزایش میزان انعقاد خود و افزایش تعداد سلولهای خون ( پنی سیتمی ) قابل ذکر هستند . علاوه بر اثرات جسمانی فوق الذکر ، دسته ای از اثرات روحی – روانی نظیر افسردگی ، هیجان ، جنون و بالاخره اعتیاد نیز در اثر مصرف این داروها ایجاد
می شوند.
روش انتخاب ورزشکاران برای آزمایش دوپینگ :
● نمونه گیری برای آزمایش دوپینگ :
مقصر اصلی در دوپینگ کردن ورزشکاران کیست ؟
۱ ) دوپینگ یک تقلب است ، اگر به دوپینگ به عنوان یک تقلب نگاه کنیم ، باید بگوییم که افراد به این دلیل تقلب می کنند که یا به سودی دست یابند و یا این که از مجازاتی می ترسند و می خواهند از آن مصون باشند . همین طور زمانی که چیزی بیشتر از حق خود می خواهند ، تقلب می کنند که در این صورت افراد شخصیت سلطه گر و زورگو دارند .
۲ ) دوپینگ یک دستاورد علمی است ، کشف طبی و دستاورد علم بودن دوپینگ ، موضوع غیر قابل انکاری است و همه مردم این را می دانند و مانند تمام علوم جدید برای شان جالب و جذاب است و طبیعی است که برای بهره گیری از آن اشتیاق نشان خواهند داد . گذشته از آن ، این پدیده با تغییرات فیزیولوژی که در بدن افراد خواهد داشت ، امکان تجربه احساس نشاط و حس های خوب دیگری را به آنان می دهد و این موضوع عزت نفس افراد دوپینگ کننده را تحت تاثیر قرار داده و اعتماد افراد به خود را تغییر می دهد . از طرفی عوامل ایجاد کننده این واکنش ( دواها و مکمل های ) ارزان ، شایعو در دسترس هستند و این موضوعات همیشه عوامل خوبی برای فراگیر شدن آن به شمار می آیند .
از طرفی اطلاعات کافی در مورد عوارض این کار در اختیار مردم قرار نمی گیرد و این موضوع عجیبی نیست چرا که همیشه در ابتدای کشف علوم جدید همین طور است . همان طور که هرویین برای درمان افراد معتاد به تریاک کشف شد و پس از مدتی مشخص شد که خود دارای عوارضی است . بنابراین دوپینگ ، دستاورد علمی است که جایگاه استفاده از آن و نیز عوارضش هنوز برای مردم مشخص نیست و بنابراین از آن استفاده می کنند .
۳ ) دوپینگ یک پدیده اجتماعی فراگیر است . به دلایل تغییرات فیزیولوژیکی که ماده دوپینگی در بدن افراد ایجاد می کند و به آن اشاره شد ، این عمل برای افراد لذت بخش است . این مواد باعث خواهند شد که « سروتونین » خون بالا رفته و فرد تصویر بدنی و فکری بهتری از خود پیدا کند . درست همان اتفاقی که افراد در استفاده از مواد مخدر انجام می دهند . در دسترس بودن این مواد نیز باعث خواهد شد تا استفاده و تجربه آن ها حتی برای یک بار برای مردم امکان داشته باشد و لذت بخش بودن آن باعث تکرار این امر شده و همین امر به فراگیر شدن این موضوع در جامعه کمک خواهد کرد .
۴ ) دوپینگ وسیله ای برای تظاهر است . رسانه ها و مطبوعات با قهرمان سازی هایی که از ورزشکاران انجام می دهند به جذابیت عمل دوپینگ برای این قشر دامن می زنند . رسانه ، یک لحظه و آن هم لحظه اوج قهرمان را نشان می دهد و این تصویر حتی بیش از تصور ذهنی خود ورزشکار است و به این ترتیب افراد فریفته چهره پردازی رسانه ها می شوند . بنابراین این انگیزه ای است برای رفتن به سمت دوا و مکمل ، تا آن لحظه زیبا را رقم بزند و تجربه کند .
۵ ) دوپینگ تیری در تاریکی است . عبور ورزشکاران به تیم های ملی بسیار حایز اهمیت است . یک ورزشکار باید در وهله اول مرحله پهلوانی را پشت سر گذارد تا بتواند برای قهرمانی تلاش کند . ورزشکاران باید از نظر هویت اخلاقی ، فردی و اجتماعی و نیز خصوصیات رفتاری گزینش شوند و سپس به جایگاهی به نام تیم ملی راه یافته و برای قهرمانی خود را آماده سازند . بنابراین ورزشکار می تواند به یک ریسک دست بزند ، دوپینگ کند ، یا همه چیز را یک باره به دست می آورد و یا این که هیچ چیز خاصیرا از دست نمی دهد ، چرا که مجازات مناسبی برای این عمل او وجود ندارد . بنابراین اگر فیلترهای مناسب برای حضور آنان به تیم ملی و نیز مجازات مناسب برای دوپینگ کردن آنان وجود داشت ، آنان دوپینگ را تیری در تاریکی نمی دیدند .
۶ ) دوپینگ راهی برای تثبیت و ماندگاری ، همه نسبت به این موضوع آگاهند که قهرمانی یک ورزشکار عمر کوتاهی دارد و بسیار دیده شده که قهرمانان ورزشی ف به زودی و پس از کناره گیری از عرصه ورزشی ، فراموش می شوند ، این فراموشی یک ناکامی و حالت افسردگی و گاها تند خویی را برای ورزشکارانی که روحیه پهلوانی آنان تقویت نشده ، ایجاد می کند ، بنابراین ورزشکاران در طول مدت نه چندان طولانی ورزشی خود ، به تثبیت خود در نقطه اوج فکر می کنند و می خواهند بیشتر از این فرصت بهره ببرند و به اصطلاح خود آخرید برگ برنده خود ( دوپینگ ) را به کار می گیرند . پس بنابراین علل مختلفی برای دوپینگ کردن ورزشکاران وجود دارد .اما یگانه راه حلی که برای جلوگیری از این کار وجود دارد ، برخورد جدی و قاطع با متخلفین و آگاهی دادن به ورزشکاران است.
منابع:
1-خبر گزاری دانشجویان ایران www.isna.com
۲- ضمیمه روزنامه جوان – سه شنبه ۳ خرداد ۱۳۸۴ – شماره ۱۷۴۸
۳- سایت تکواندوی با توان استان قم www.gomtkd.blogfa.com
۴- وزارت آموزش و پرورش – معاونت تربیت بدنی و تندرستی www.neshat.org
۵- پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران www.irteb.com/sportmedical/
۶- ویلاگ www.sadeghsalami.mihanblog.com
7- www.worldnews.org
8- www.rehenejatdaily.com
9 - www.Iinkesten.com
۱۰ www.irdruq.com -
سازمان آموزش و پرورش استان خراسان
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت : mohammad_43
