حتماً برای شما هم جالب است که بدانید بقراط پزشک یونانی قرن پنجم قبل از میلاد ، اولین فردی بود که در مورد میگرن نظر خود را ارایه نمود. هر چند در آن زمان، برخی افراد تصور می کردند که این درد نشانه خاصی است تا این که نشانه یک بیماری باشد! دانشمندان به مرور پدیده های بیولوژیکی میگرن را کشف کرده و ماهیت آن را روشن نموده اند. مهم ترین کشف علمی در طی سه دهه گذشته این است که سردرد در اثر مکانیزم بیولوژیکی غیر طبیعی به وجود می آید ودر اشخاص مبتلا که علت مشخصی برای دردشان وجود ندارد ، ممکن است ارثی باشد که معمولاً در اثر یک عامل بیرونی فعال می شود . البته علاوه بر وراثت ، عوامل دیگری نیز در بروز سردرد نقش دارد.
سردرد نشان دهنده وجود یک عامل غیر طبیعی در بدن است . طبق تحقیقات انجام شده، یکی از دلایل بروزسردرد ، ماده "سروتونین" است ؛ طبق اظهار نظر محققان این تحقیق ، سروتونین بنا به دلایل نامشخص ، رگ های خونی مغز را می پوشاند و موجب تنگ شدن آن ها می شود. این موضوع موجب کم شدن سروتونین خون ، تنگی رگ ها و نهایتاً بروز سردرد می شود . البته مواد شیمیایی دیگری نیز در مغز وجود دارند که بر اساس مطالعات انجام شده در بروز سردرد نقش دارد. همان طور که گفته شد عوامل مختلفی در بروزسردرد مؤثر است . به طور مثال عوامل هورمونی در زنان ، آن ها را نسبت به ابتلا به سردرد مستعد می سازد.
سازمان بین المللی سردرد ، تمام انواع سردردها را به دو دسته " سردرد اولیه" و " سردردثانویه" تقسیم کرده است.
اکثر انواع سردرد از نوع سردردهای اولیه است که معمولاً علت آن مشخص نیست .البته بارداری در برخی خانم ها موجب افزایش و در عده ای دیگر موجب کاهش سردرد می شود! البته علت اصلی آن هنوز به طور قطع مشخص نشده است . سردردهای ثانویه که در موارد کمتری بروز می کند قابل تشخیص بوده و ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد.
سردردها به دو نوع حاد و مزمن دسته بندی می شوند ؛ در انواع حاد آن ، فرد مبتلا کاملاً درمان می شود ولی در موارد ابتلا به سردردهای مزمن ، فرد مدت ها درد را احساس می کند و به مرور با تغییر تعداد دفعات و مدت آن مواجه می گردد. این نوع سردرد محدودیت سنی ، جنسیت نژاد و... نداشته واحتمال بروز آن در هر فردی حتی کودکان وجود دارد . سردرد در افراد با درجات مختلف بروز می کند.
همان طور که پیش تر گفته شد عوامل زیادی در بروز سردرد نقش دارند که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود.
ـ فشارخون بالا
ـ بیماری های سینوسی
ـ حساسیت
ـ اختلالات هورمونی
ـ فعالیت بدنی
ـ تب
ـ مسمومیت با منوکسید کربن
ـ‌از بین رفتن آب بدن
ـ مصرف برخی از داروها
ـ عیوب انکساری
ـ ضربه
ـ التهاب موقتی سرخرگ
ـ مننژیت
ـ پارگی رگ
ـ‌سکته
ـ‌تومور مغزی
که البته 4 مورد آخر از جمله عوامل بروز سردردهایی می شود که سلامت فرد را تهدید می کند.
شروع سردرد در همه افراد یکسان نیست . تشخیص عامل مؤثر در بروز سردرد ، می تواند در بهبود و درمان فرد بسیار مؤثر باشد.
گاهی اوقات فرد با قرارگرفتن در معرض عوامل محیطی و یا مصرف برخی از مواد غذای حساسیت زا و داروهای خاص ، و یا در اثر برخی از عادت های نادرست در زندگی فردی به سردرد دچار می شود. دراین بین به اثبات رسیده است نوع تغذیه و فشارهای روحی ـ روانی نقش مؤثری دربروز سردرد دارد.
از جمله عوامل شایع در بروز سردرد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ـ عوامل محیطی مانند آلودگی هوا ، صداهای بلند ، بوی تند، تغییرات آب و هوایی و ارتفاع زیاد.
ـ عوامل تغذیه ای از جمله کمبود برخی ویتامین ها و املاح معدنی و کاهش قند خون و مصرف برخی از مواد غذایی از جمله شکلات ، کافئین ، مرکبات ، میوه های مغزدار ، پیاز ،قندهای مصنوعی و نمک .
ـ مصرف برخی داروها مانند انواع مسکن ، داروهای ضد احتقان ، برخی داروهای قلب و.. .
پرواضح است که دوری از عوامل مؤثر در بروز سردرد در جلوگیری از ابتلا به آن نقش مهمی دارد .
میگرن در خانم ها
از آن جا که خانم ها بیش از آقایان در معرض فشار عصبی قرار می گیرند لذا بیش از آقایان نیز مستعد ابتلا به انواع سردرد می باشند . همچنین تغییرات هورمونی در خانم ها احتمال ابتلا به سردرد را در آن ها افزایش می دهد . طبق مطالعات انجام شده تا قبل از سن بلوغ پسران بیش از دختران و پس از آن دختران بیش از پسران به سردرد دچار می شوند؛ چه در هنگام بلوغ دختران تغییرات هورمونی ونوسانات استروژن وجود دارد.
شاید بتوان گفت شایع ترین عامل شروع سردرد در خانم ها شروع قاعدگی است . این سردردها در طی زمان قاعدگی بروز می کند. سردرد قبل از قاعدگی ، دردی است که از سه هفته تا هفت روز مانده به قاعدگی بروز می کند و با شروع قاعدگی بهتر شده و یا به کلی رفع می گردد.
خانم های مبتلا به سردرد قاعدگی ، از یک هفته یا بیشتر پیش از شروع قاعدگی ، در تمام طول خونریزی و گاهی چند روز بعد از اتمام آن نیز از سردرد رنج می برند.
نوسانات هورمونی موجب اتساع و گشاد شدن رگ ها می شود. لذا بهتراست درمان سردردهای قاعدگی پیش از شروع قاعدگی آغاز گردد.
به اثبات رسیده است دوری از عوامل مؤثر در بروز سردرد، رژیم غذایی مناسب ، انجام حرکات ورزشی مناسب و دوری از عوامل استرس زا در جلوگیری از سردرد تأثیر زیادی دارد.
در دوران بارداری برخی خانم های مستعد و یا دارای سابقه سردرد ، با بروز و تشدید آن مواجه می گردند.
از آن جا که در دوران بارداری خوردن بعضی از داروها ممنوع بوده و یا باید با احتیاط مصرف شود ، وضعیت فرد را بدتر می کند. البته در اکثر خانم ها بعد از گذشت 2 تا 3 ماه از بارداری ، درد کاهش یافته و یا به طور کامل رفع می گردد.
برخی از خانم ها هم پس از زایمان با سردرد مواجه می گردند که مدت آن در خانم ها متغیر است .
البته بارداری در برخی خانم ها موجب افزایش و در عده ای دیگر موجب کاهش سردرد می شود! البته علت اصلی آن هنوز به طور قطع مشخص نشده است . به همین دلیل توصیه می شود در صورت سابقه سردرد قبل از اقدام به بارداری حتماً با یک متخصص مشورت نمایید.
گاهی نیز در دوران پیش از یائسگی خانم ها به سردرد دچار می شوند. در این دوران که اغلب 2 یا 3 سال طول می کشد ، تغییرات بیولوژیکی و هورمونی در بدن رخ می دهد که در اثر آن، میزان استروژن بدن کاهش یافته و تثبیت می شود.در این شرایط خانم ها با علایمی هم چون گر گرفتگی و... مواجه می گردند.
البته اغلب دیده شده خانم ها با گذراندن این دوران با کاهش درد و یا بهبودی کامل مواجه می شوند.
کنترل سردرد
متخصصان معتقدند بر خلاف نظر برخی افراد ، فعالیت های بدنی منظم در کاهش درد بسیار مؤثر است . البته لازم است تمرینات ورزشی به طور روزانه و طبق یک برنامه ریزی مناسب و پیوسته انجام شوند و در صورت وجود شرایطی خاص حتماً قبل از ورزش با پزشک مشورت شود.
مردان بالای 40 سال و زنان بالای 50 سال لازم است قبل از ورزش با پزشک خود مشورت نمایید .
هم چنین در شرایطی که فرد به بیماری های قلبی ، کلیوی ، دیابت ، فشار خون بالا و تنگی تنفس مواجه است مشورت با پزشک بیش از پیش ضروری است .
منبع: نشریه تغذیه و سلامتی ،شماره 80
سردرد نشان دهنده وجود یک عامل غیر طبیعی در بدن است . طبق تحقیقات انجام شده، یکی از دلایل بروزسردرد ، ماده "سروتونین" است ؛ طبق اظهار نظر محققان این تحقیق ، سروتونین بنا به دلایل نامشخص ، رگ های خونی مغز را می پوشاند و موجب تنگ شدن آن ها می شود. این موضوع موجب کم شدن سروتونین خون ، تنگی رگ ها و نهایتاً بروز سردرد می شود . البته مواد شیمیایی دیگری نیز در مغز وجود دارند که بر اساس مطالعات انجام شده در بروز سردرد نقش دارد. همان طور که گفته شد عوامل مختلفی در بروزسردرد مؤثر است . به طور مثال عوامل هورمونی در زنان ، آن ها را نسبت به ابتلا به سردرد مستعد می سازد.
سازمان بین المللی سردرد ، تمام انواع سردردها را به دو دسته " سردرد اولیه" و " سردردثانویه" تقسیم کرده است.
اکثر انواع سردرد از نوع سردردهای اولیه است که معمولاً علت آن مشخص نیست .البته بارداری در برخی خانم ها موجب افزایش و در عده ای دیگر موجب کاهش سردرد می شود! البته علت اصلی آن هنوز به طور قطع مشخص نشده است . سردردهای ثانویه که در موارد کمتری بروز می کند قابل تشخیص بوده و ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد.
سردردها به دو نوع حاد و مزمن دسته بندی می شوند ؛ در انواع حاد آن ، فرد مبتلا کاملاً درمان می شود ولی در موارد ابتلا به سردردهای مزمن ، فرد مدت ها درد را احساس می کند و به مرور با تغییر تعداد دفعات و مدت آن مواجه می گردد. این نوع سردرد محدودیت سنی ، جنسیت نژاد و... نداشته واحتمال بروز آن در هر فردی حتی کودکان وجود دارد . سردرد در افراد با درجات مختلف بروز می کند.
بیشتر بخوانید: درد در ناحیه‌ی عقب سر و گردن
همان طور که پیش تر گفته شد عوامل زیادی در بروز سردرد نقش دارند که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود.
ـ فشارخون بالا
ـ بیماری های سینوسی
ـ حساسیت
ـ اختلالات هورمونی
ـ فعالیت بدنی
ـ تب
ـ مسمومیت با منوکسید کربن
ـ‌از بین رفتن آب بدن
ـ مصرف برخی از داروها
ـ عیوب انکساری
ـ ضربه
ـ التهاب موقتی سرخرگ
ـ مننژیت
ـ پارگی رگ
ـ‌سکته
ـ‌تومور مغزی
که البته 4 مورد آخر از جمله عوامل بروز سردردهایی می شود که سلامت فرد را تهدید می کند.
شروع سردرد در همه افراد یکسان نیست . تشخیص عامل مؤثر در بروز سردرد ، می تواند در بهبود و درمان فرد بسیار مؤثر باشد.
گاهی اوقات فرد با قرارگرفتن در معرض عوامل محیطی و یا مصرف برخی از مواد غذای حساسیت زا و داروهای خاص ، و یا در اثر برخی از عادت های نادرست در زندگی فردی به سردرد دچار می شود. دراین بین به اثبات رسیده است نوع تغذیه و فشارهای روحی ـ روانی نقش مؤثری دربروز سردرد دارد.
از جمله عوامل شایع در بروز سردرد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ـ عوامل محیطی مانند آلودگی هوا ، صداهای بلند ، بوی تند، تغییرات آب و هوایی و ارتفاع زیاد.
ـ عوامل تغذیه ای از جمله کمبود برخی ویتامین ها و املاح معدنی و کاهش قند خون و مصرف برخی از مواد غذایی از جمله شکلات ، کافئین ، مرکبات ، میوه های مغزدار ، پیاز ،قندهای مصنوعی و نمک .
ـ مصرف برخی داروها مانند انواع مسکن ، داروهای ضد احتقان ، برخی داروهای قلب و.. .
پرواضح است که دوری از عوامل مؤثر در بروز سردرد در جلوگیری از ابتلا به آن نقش مهمی دارد .
بیشتر بخوانید: علائم میگرن بدون سردرد
میگرن در خانم ها
از آن جا که خانم ها بیش از آقایان در معرض فشار عصبی قرار می گیرند لذا بیش از آقایان نیز مستعد ابتلا به انواع سردرد می باشند . همچنین تغییرات هورمونی در خانم ها احتمال ابتلا به سردرد را در آن ها افزایش می دهد . طبق مطالعات انجام شده تا قبل از سن بلوغ پسران بیش از دختران و پس از آن دختران بیش از پسران به سردرد دچار می شوند؛ چه در هنگام بلوغ دختران تغییرات هورمونی ونوسانات استروژن وجود دارد.
شاید بتوان گفت شایع ترین عامل شروع سردرد در خانم ها شروع قاعدگی است . این سردردها در طی زمان قاعدگی بروز می کند. سردرد قبل از قاعدگی ، دردی است که از سه هفته تا هفت روز مانده به قاعدگی بروز می کند و با شروع قاعدگی بهتر شده و یا به کلی رفع می گردد.
خانم های مبتلا به سردرد قاعدگی ، از یک هفته یا بیشتر پیش از شروع قاعدگی ، در تمام طول خونریزی و گاهی چند روز بعد از اتمام آن نیز از سردرد رنج می برند.
نوسانات هورمونی موجب اتساع و گشاد شدن رگ ها می شود. لذا بهتراست درمان سردردهای قاعدگی پیش از شروع قاعدگی آغاز گردد.
به اثبات رسیده است دوری از عوامل مؤثر در بروز سردرد، رژیم غذایی مناسب ، انجام حرکات ورزشی مناسب و دوری از عوامل استرس زا در جلوگیری از سردرد تأثیر زیادی دارد.
در دوران بارداری برخی خانم های مستعد و یا دارای سابقه سردرد ، با بروز و تشدید آن مواجه می گردند.
از آن جا که در دوران بارداری خوردن بعضی از داروها ممنوع بوده و یا باید با احتیاط مصرف شود ، وضعیت فرد را بدتر می کند. البته در اکثر خانم ها بعد از گذشت 2 تا 3 ماه از بارداری ، درد کاهش یافته و یا به طور کامل رفع می گردد.
برخی از خانم ها هم پس از زایمان با سردرد مواجه می گردند که مدت آن در خانم ها متغیر است .
البته بارداری در برخی خانم ها موجب افزایش و در عده ای دیگر موجب کاهش سردرد می شود! البته علت اصلی آن هنوز به طور قطع مشخص نشده است . به همین دلیل توصیه می شود در صورت سابقه سردرد قبل از اقدام به بارداری حتماً با یک متخصص مشورت نمایید.
گاهی نیز در دوران پیش از یائسگی خانم ها به سردرد دچار می شوند. در این دوران که اغلب 2 یا 3 سال طول می کشد ، تغییرات بیولوژیکی و هورمونی در بدن رخ می دهد که در اثر آن، میزان استروژن بدن کاهش یافته و تثبیت می شود.در این شرایط خانم ها با علایمی هم چون گر گرفتگی و... مواجه می گردند.
البته اغلب دیده شده خانم ها با گذراندن این دوران با کاهش درد و یا بهبودی کامل مواجه می شوند.
کنترل سردرد
متخصصان معتقدند بر خلاف نظر برخی افراد ، فعالیت های بدنی منظم در کاهش درد بسیار مؤثر است . البته لازم است تمرینات ورزشی به طور روزانه و طبق یک برنامه ریزی مناسب و پیوسته انجام شوند و در صورت وجود شرایطی خاص حتماً قبل از ورزش با پزشک مشورت شود.
مردان بالای 40 سال و زنان بالای 50 سال لازم است قبل از ورزش با پزشک خود مشورت نمایید .
هم چنین در شرایطی که فرد به بیماری های قلبی ، کلیوی ، دیابت ، فشار خون بالا و تنگی تنفس مواجه است مشورت با پزشک بیش از پیش ضروری است .
منبع: نشریه تغذیه و سلامتی ،شماره 80
/ج
