آسیب شناسی و درمان کمرویی در نوجوانی
نویسنده:مریم عطاریان
دوره نوجوانی در زندگی انسان از اهمیت خاصی برخوردار است. اهمیت آن مربوط به بحرانهایی است که در این زمان برای انسان به وجود می آید. کمبود اعتماد به نفس و کمرویی بیانگر ترس و اضطراب درونی است. به همین دلیل نوجوانان ناگهان درون گرا می شوند و در خود فرو می روند و احساس ترس از شکست و مسخره شدن در آنها شکل می گیرد و ممکن است تمام وجودشان را در بر گیرد. اینجاست که نوجوان به انزوا روی می آورد و تنهایی را بر می گزیند، لذا به دوری از جمع گرایش پیدا می کند و این چنین گرایشی به علت ترس و دلهره ای است که در فرد به وجود می آید.
از دیدگاه روانشناسی، کمرویی برچسبی است که فرد به خود می زند. یعنی اگر شما معتقد با شید که کمرو هستید حتما همان گونه عمل خواهید کرد.
احتمالا افرادی که به کمرویی مبتلایند، دلایل رفتار خود را نمی دانند. کمبود اعتماد به نفس باعث رنجش افراد کمروست و این خود باعث می شود تا این گونه افراد در برخورد با دیگران به سهولت ناراحت و دستپاچه شوند.
کم رویی یعنی خود توجهی فوق العاده و ترس از مواجه شدن با دیگران. زیرا کمرویی، ترس یا اضطراب اجتماعی است که در آن فرد از مواجه شدن با افراد نا آشنا و ارتباطات اجتماعی گریز دارد.
1- نداشتن اراده: معمولا انسان در برخورد با مسایل مختلفی که نمی تواند با آنها برخوردی صحیحی و منطقی داشته باشد یا روش استفاده صحیح و به موقع را نیاموخته باشد، مردد است و برای انجام کار عزمی راسخ ندارد.
2- حقیر شمردن خود: افرادی که فکر می کنند نزدیکان و اطرافیان نسبت به آنها بی مهر و محبتند، این فکر را در سر می پرورانند که ممکن است مورد تمسخر قرار گرفته و در نتیجه هنگام اظهار نظر به لرزه افتاده و عرق سرد می ریزند.
3- حرف زدن در حضور جمع: این افراد سعی می کنند با دیگران شوخی نکنند، در مناظره و گفتگو معمولا ساکتند و یا همواره مدافع طرف قوی تر هستند. این افراد معمولا جرات شرکت در جلسات سخنرانی، سمینارها ، بحثهای گروهی و... را ندارند.
4- عدم احساس مسئولیت نسبت به زندگی: افراد کمرو برای کسب آرامش خاطر در زندگی، حالت بی تفاوتی مفرط نسبت به وظایف فردی و اجتماعی در پیش می گیرند.
1- مورد توجه جمع زیادی قرار گرفتن مانند سخنرانی
2- عضو گروه بزرک شدن
3- واقع شدن در موقعیتهای اجتماعی
4- قرار گرفتن در موقعیتهای جدید
5- موقعیتهایی که مستلزم ابراز وجود باشد
6- موقعیتهایی که فرد مورد ارزیابی قرار می گیرد
7- تعامل با جنس مخالف و.....
1. سعی کنید در جمع دوستان و آشنایا حاضر شده و با آنها ارتباط برقرار کنید و خاطرات و تجربههای جالب خود را برای دوستان صمیمی تعریف کنید.
2. هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها و عبارتهایی چون «من خجالتی هستم»، «من کمرو هستم» و «من جرأت بیان ندارم» را به زبان نیاورید؛ بلکه جرأت و شهامت را به خود تلقین کنید و با صدای بلند، در طول روز، چندین نوبت بگویید: من شهامت بیان این سخن، عمل و فعالیت را دارم و اجازه ندهید خاطره شکستهای قبلی، به اندیشه شما راه یابد و همواره موفقیتهای گذشته را به خاطر آورید.
هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها و عبارتهایی چون «من خجالتی هستم»، «من کمرو هستم» و «من جرأت بیان ندارم» را به زبان نیاورید
3. شناخت خود از جنس مخالف را تصحیح کنید. او نیز شخصی مانند شما و همه انسانهای دیگر است؛ البته رعایت حیا و عفت در مقابل نامحرم، امری مطلوب و شایسته است و هیچگاه شرم و حیا در مقابل نامحرم را مساوی با کمرویی و خجالت نگیرید.
1. هرگز خود را سرزنش نکنید.
2. بر اساس شناختی که از خود دارید، برای خویش، هدفی در نظر بگیرید و برای رسیدن به آن، برنامهریزی کنید؛ برای مثال، بر اساس شناخت از خود، ارائه یک گزارش را بر عهده بگیرید و برای تهیه و کیفیت ارائه آن، برنامهریزی کنید و با تمرین در خلوت و نیز ارائه آن نزد دوستان صمیمی و گروه‌های کوچک، خود را برای ارائه در کلاس، آماده سازید.
3. هنگام سخن گفتن، خود را گرفتار آداب و رسوم و تکلّفهای بیمورد نسازید و ساده، راحت و عاری از هرگونه آداب خاص، هدفتان را بیان کنید.
4. ارتباط بصری با مخاطب را حفظ کنید.
5. هنگام سخن گفتن، به دیگران و قضاوت و حرکات و سکناتشان هرگز توجّه نکنید و گفتارتان را پیگیرید و با خونسردی، به هدف بیندیشید.
6. اجازه سوء استفاده به دیگران ندهید؛ کافی است به کار خود ادامه داده، در صورت روبهرو شدن با واکنش آنان، خود را در مقابل آنان احساس نکنید.
7. در انجام رفتارهای اجتماعی کوچک و در محیطهای دیگر - که بیشتر احساس راحتی میکنید - فعال باشید و این کار را از سلام کردن، احوالپرسی، جواب سلام دادن، نگاه کردن، تعارف کردن و تعارف شنیدن، آغاز کنید و با تمرین، به کارهای بزرگتر و مهمتر گسترش دهید.
8. با افراد فعّال و پر تحرکی که احساس خجالت نمیکنند، بیشتر مأنوس باشید و از خجالتیها فاصله بگیرید.
9. توجه داشته باشید که تا زمین نخورید، راه رفتن نمیآموزید؛ پس باید نقد دیگران و تمسخر آنها باشد؛ تا شما مجال رشد بیابید. بنابراین، اگر با عکس العمل دیگران روبهرو شدید یا در فعالیتهای آغازین، احساس ناتوانی کردید، از ادامه سخن یا عمل چشم بپوشید؛ هر چند میتوانید آن را ارائه کنید و از این راه، برای ارائه بهتر و کاملتر مطالب، آماده شوید.
منابع:
اکبری، ابوالقاسم.مشکلات نوجوانی و جوانی. انتشارات رشد و توسعه.1387.
ابراهیمی قوام، صغری. کمرویی، ماهیت و شیوه درمان آن. مجله تربیت. 1373.
افروز، غلامعلی. روانشناسی کمرویی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 1373.
زندی پور، طیبه. برنامه ریزی راهنمایی تحصیلی- شغلی. انتشارات سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش. 1378.
نعمت زاده ماهانی، کاظم. مشکل کمرویی در نوجوانان و جوانان. سمینار مسایل نوجوانان، دانشگاه آزاد اسلامی. 1372.
تعریف کمرویی
از دیدگاه روانشناسی، کمرویی برچسبی است که فرد به خود می زند. یعنی اگر شما معتقد با شید که کمرو هستید حتما همان گونه عمل خواهید کرد.
احتمالا افرادی که به کمرویی مبتلایند، دلایل رفتار خود را نمی دانند. کمبود اعتماد به نفس باعث رنجش افراد کمروست و این خود باعث می شود تا این گونه افراد در برخورد با دیگران به سهولت ناراحت و دستپاچه شوند.
کم رویی یعنی خود توجهی فوق العاده و ترس از مواجه شدن با دیگران. زیرا کمرویی، ترس یا اضطراب اجتماعی است که در آن فرد از مواجه شدن با افراد نا آشنا و ارتباطات اجتماعی گریز دارد.
نشانه های کمرویی
1- نداشتن اراده: معمولا انسان در برخورد با مسایل مختلفی که نمی تواند با آنها برخوردی صحیحی و منطقی داشته باشد یا روش استفاده صحیح و به موقع را نیاموخته باشد، مردد است و برای انجام کار عزمی راسخ ندارد.
2- حقیر شمردن خود: افرادی که فکر می کنند نزدیکان و اطرافیان نسبت به آنها بی مهر و محبتند، این فکر را در سر می پرورانند که ممکن است مورد تمسخر قرار گرفته و در نتیجه هنگام اظهار نظر به لرزه افتاده و عرق سرد می ریزند.
3- حرف زدن در حضور جمع: این افراد سعی می کنند با دیگران شوخی نکنند، در مناظره و گفتگو معمولا ساکتند و یا همواره مدافع طرف قوی تر هستند. این افراد معمولا جرات شرکت در جلسات سخنرانی، سمینارها ، بحثهای گروهی و... را ندارند.
4- عدم احساس مسئولیت نسبت به زندگی: افراد کمرو برای کسب آرامش خاطر در زندگی، حالت بی تفاوتی مفرط نسبت به وظایف فردی و اجتماعی در پیش می گیرند.
موقعیتهایی که ایجاد کمرویی می کند
1- مورد توجه جمع زیادی قرار گرفتن مانند سخنرانی
2- عضو گروه بزرک شدن
3- واقع شدن در موقعیتهای اجتماعی
4- قرار گرفتن در موقعیتهای جدید
5- موقعیتهایی که مستلزم ابراز وجود باشد
6- موقعیتهایی که فرد مورد ارزیابی قرار می گیرد
7- تعامل با جنس مخالف و.....
درمان کمرویی
الف) ایجاد تغییر و اصلاح در شناخت خود از خویشتن
1. سعی کنید در جمع دوستان و آشنایا حاضر شده و با آنها ارتباط برقرار کنید و خاطرات و تجربههای جالب خود را برای دوستان صمیمی تعریف کنید.
2. هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها و عبارتهایی چون «من خجالتی هستم»، «من کمرو هستم» و «من جرأت بیان ندارم» را به زبان نیاورید؛ بلکه جرأت و شهامت را به خود تلقین کنید و با صدای بلند، در طول روز، چندین نوبت بگویید: من شهامت بیان این سخن، عمل و فعالیت را دارم و اجازه ندهید خاطره شکستهای قبلی، به اندیشه شما راه یابد و همواره موفقیتهای گذشته را به خاطر آورید.
هرگز تصور کمرو بودن را به ذهن خود راه ندهید و واژهها و عبارتهایی چون «من خجالتی هستم»، «من کمرو هستم» و «من جرأت بیان ندارم» را به زبان نیاورید
3. شناخت خود از جنس مخالف را تصحیح کنید. او نیز شخصی مانند شما و همه انسانهای دیگر است؛ البته رعایت حیا و عفت در مقابل نامحرم، امری مطلوب و شایسته است و هیچگاه شرم و حیا در مقابل نامحرم را مساوی با کمرویی و خجالت نگیرید.
ب) اصلاح رفتار و تغییرات رفتاری
1. هرگز خود را سرزنش نکنید.
2. بر اساس شناختی که از خود دارید، برای خویش، هدفی در نظر بگیرید و برای رسیدن به آن، برنامهریزی کنید؛ برای مثال، بر اساس شناخت از خود، ارائه یک گزارش را بر عهده بگیرید و برای تهیه و کیفیت ارائه آن، برنامهریزی کنید و با تمرین در خلوت و نیز ارائه آن نزد دوستان صمیمی و گروه‌های کوچک، خود را برای ارائه در کلاس، آماده سازید.
3. هنگام سخن گفتن، خود را گرفتار آداب و رسوم و تکلّفهای بیمورد نسازید و ساده، راحت و عاری از هرگونه آداب خاص، هدفتان را بیان کنید.
4. ارتباط بصری با مخاطب را حفظ کنید.
5. هنگام سخن گفتن، به دیگران و قضاوت و حرکات و سکناتشان هرگز توجّه نکنید و گفتارتان را پیگیرید و با خونسردی، به هدف بیندیشید.
6. اجازه سوء استفاده به دیگران ندهید؛ کافی است به کار خود ادامه داده، در صورت روبهرو شدن با واکنش آنان، خود را در مقابل آنان احساس نکنید.
7. در انجام رفتارهای اجتماعی کوچک و در محیطهای دیگر - که بیشتر احساس راحتی میکنید - فعال باشید و این کار را از سلام کردن، احوالپرسی، جواب سلام دادن، نگاه کردن، تعارف کردن و تعارف شنیدن، آغاز کنید و با تمرین، به کارهای بزرگتر و مهمتر گسترش دهید.
8. با افراد فعّال و پر تحرکی که احساس خجالت نمیکنند، بیشتر مأنوس باشید و از خجالتیها فاصله بگیرید.
9. توجه داشته باشید که تا زمین نخورید، راه رفتن نمیآموزید؛ پس باید نقد دیگران و تمسخر آنها باشد؛ تا شما مجال رشد بیابید. بنابراین، اگر با عکس العمل دیگران روبهرو شدید یا در فعالیتهای آغازین، احساس ناتوانی کردید، از ادامه سخن یا عمل چشم بپوشید؛ هر چند میتوانید آن را ارائه کنید و از این راه، برای ارائه بهتر و کاملتر مطالب، آماده شوید.
منابع:
اکبری، ابوالقاسم.مشکلات نوجوانی و جوانی. انتشارات رشد و توسعه.1387.
ابراهیمی قوام، صغری. کمرویی، ماهیت و شیوه درمان آن. مجله تربیت. 1373.
افروز، غلامعلی. روانشناسی کمرویی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 1373.
زندی پور، طیبه. برنامه ریزی راهنمایی تحصیلی- شغلی. انتشارات سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش. 1378.
نعمت زاده ماهانی، کاظم. مشکل کمرویی در نوجوانان و جوانان. سمینار مسایل نوجوانان، دانشگاه آزاد اسلامی. 1372.
