پرندگان سياه پوش
ترجمه ونوشته:حميدرضاهدايت پناه
جنگ سرد به عنوان يكي ازاعجاب آورترين نبردها، چيزي جز يك بگومگوي بزرگ نبود. نبردي رخ نداد اما هيجان آن روح مردمان زمان خود را مي خراشيد، اضطرابي كه دنيا را در خود فرو برد ولي هيچگاه به واقعيت نپيوست.
ايالات متحده درگير جنگ ويتنام شد كه حاصل آن چيزي جز تلفات و چند هزار مريض رواني نبود. در ميانه هاي اين نبرد بود كه هلي كوپتر تهاجمي H1-cobra كبري پا به عرصه گذاشت و درخشيد. ميزان بالايي از اطلاعات ذخيره شد و به تدريج از روي ميز تحليل گران سر در‌آورد، تحليل گراني كه مي خواستند از اطلاعات حاصل براي توليد جنگ افزاري جديد بهره ببرند، جنگ افزاري كه هنوز هم يك افسانه است.
روسها به نبرد افغانستان به چشم يك آزمايشگاه بزرگ مي نگريستند، هر چند تلفات بسيار زياد بود و پيروزي حاصل نگشت ولي تحليل گران ارتش سرخ تا سالها مي توانستند اين حجم عظيم داده ها را بررسي نمايند و در اين ميان يك جنگ افزار بود كه بي شك نياز به تغيير داشت: هلي كوپتر نظامي اما سنگين و بزرگ Hind Mi-24. روسها به وسيله اي نياز داشتند كه تهاجمي بوده مثل كبرا، باريك و كشنده باشد، در عين حال پر توان در صحنه نبرد. دو شركت صاحب نام كاموف و ميل دست به كار شدند ولي حاصل كار كمپاني ميل مورد تأييد نهايي قرار گرفت.
در اين مقاله قصد داريم به مقايسه دو پرنده سياه پوش شرق و غرب بپردازيم، هليكوپترهايي تهاجمي كه براي هر دشمني بليط يك طرفه به جهنم به شمار مي آيند:
AH-64 Apache
پس از پايان نبرد ويتنام و آشكار شدن كاستي هاي كبرا، نيروي زميني ارتش ايالات متحده در 30 دسامبر 1970 مناقصه اي براي توليد هليكوپتر تهاجمي آينده اين نيرو را برگزار كرد. دو شركت لاكهيد مارتين و هيوز با ارائه دو طرح مجزا در اين مناقصه شركت جستند تا در انتها طرح شركت هيوز توسط داوران برگزيده شد.
طراحان هيوز به خوبي با نيازمندي هاي يك هليكوپتر تهاجمي آشنايي داشتند، حاصل طرح آنها پرنده اي بود كه با بدنه باريك و كشيده خود، به خوبي براي مأموريتهاي پر زد و خورد و تهاجمي آمادگي داشت. در دو سمت اين بدنه76 /17 متري كه به Apache كمك شاياني در اجراي مانورهاي تند مي كرد دو باله بزرگ قرار داشت كه به آن اجازه مي داد مقدار بسيار بيشتري از تسليحات را حمل نمايد.
ملخ اصلي AH-64 داراي63/ 14 متر قطر بوده و با حالتX شكل خود توان بالايي را براي اين پرنده سياه پوش به ارمغان مي آورد، آپاچي از يك ملخ دم به قطر 79/ 2 متر نيز بهره مي برد.
سيستم انتقال نيرو و حفظ تعادل در AH-64 به گونه اي طراحي شده كه توان بالايي را در انجام مانورهاي پيچيده به آن هديه مي كند.
يكي از استادانه ترين طراحي هاي آپاچي در كابين آن صورت پذيرفته است. اين كابين با دارا بودن چيدمان پشت هم براي خدمه و همچنين ارائه زاويه ديد فوق العاده به افسر تسليحات، كمك شاياني به انجام موفق عمليات توسط گروه پروازي مي نمايد در طراحي ساختمان كابين هيچ انحنايي به چشم نمي خورد كه دليل آن استفاده از شيشه هاي خاص در اين هواگرد است، به گونه اي كه كابين به صورت كامل در برابر گلوله هايي با كاليبر 7/ 12 ميلي متر مقاوم بوده و مي تواند به صورت نسبي در مقابل پرتابه هاي 23 ميلي متر نيز از خود مقاومت نشان دهد. (كاليبر اسلحه كالاشنيكف 62 /7 ميلي متر است).
هلي كوپتر Apache براي اولين بار در درگيريهاي 1989 پاناما طعم جنگ واقعي را چشيد و به صورت جدي در 1991 و عمليات طوفان صحرا به بوته آزمايش گذاشته شد. پس از پايان اين نبردها و انجام بررسي هاي فراوان مقامات آمريكايي استاندارد D يا Long Bow را تعريف نمودند، ارتقايي كه يك تولد جديد براي AH-64 بود Long Bow AH-64 D از موتورهاي پر توان تر T700-GE-701 بهره مي برد كه هر يك از اين دو موتور قادر به توليد 1265 كيلووات براي پرنده 9525 كيلو گرمي هستند و به آن اجازه مي دهند به حداكثر سرعت 293 كيلومتر بر ساعت دست پيدا كند، سرعتي كه در صورت همراه گشتن با مانورهاي تند و پر جنب و جوش مي تواند هر ميدان نبردي را تبديل به يك جهنم نمايد!
از نظر تسليحات آپاچي مي تواند با بهره گيري از رادار ميلي متري ساخت «نورت روپ گرومن» كه روي تويي پروانه اصلي آن نصب گشته و يا ساختار دماغه پيشرفته خودكه داراي تجهيزات پيشرفته اي مانند جلونگر فروسرخ (FLIR)، مسافت ياب و هدف گزار ليزري، دوربين تلويزيوني و...است گستره عظيمي از مهمات را مورد استفاده قرار دهد كه در اين ميان موشكهاي هوا به هواي سايدويندر و سايد آرم و يا موشكهاي هوا به زمين HellFire مي توانند هوا وزمين را بر دشمنان تيره و تار نمايند.
پرنده مورد بحث از لحاظ صادرات نيز بسيار موفق بوده و با صدور به كشورهايي مانند عربستان سعودي، رژيم اشغالگر قدس، مصر، يونان، ژاپن و... توانسته در عمليات هاي گوناگون شركت كند. در عين حال نيروهاي مسلح ايالات متحده نيز بيش از 800 فروند از اين هليكوپتر را در اختيار دارند كه همه آنها تا سال 2006 به استاندارد D ارتقا پيدا كرده اند و با توجه به پيشنهاد طرح Block lll براي ارتقاهاي آتي و دسته‌اي ديگر از بهسازي‌هاي فني به نظر مي رسد آپاچي حداقل تا سه دهه ديگر به عنوان ستون فقرات تهاجمي هوانيروز ارتش ايالات متحده در خدمت باقي بماند.
در شرايط واقعي نبرد در افغانستان بود كه روسها فهميدند نمي توانند هر دو ويژگي تهاجمي و ترابري را يكجا داشته باشند. از اين رو با تجربيات حاصل از طرح Hind، شروع به طراحي يك هليكوپتر تهاجمي نمودند، تلاشي كه در آخر منجر به توليد دو هليكوپتر كاملاَ متفاوت گشت:Mi-28 از شركت ميل و كاموف Ka-50، در هر دو بدنه اي باريك و كشيده و توانايي مانور بالا ديده مي شد، هر چند طراح كاموف به دليل برخورداري از دو ملخ اصلي عكس گرد و حذف ملخ دم براي اهداف شكار تانك بسيار دلپذيرتر مي نمود. شوروي توسعه و بررسي هر دو طرح را در دستور كار قرار داد تا آنكه با فروپاشي اين نظام در سال 1991 تا سالها هر دو پروژه حالتي تعليق گونه را سپري كردند. به هر دوي طرح كاموف به ظن كارشناسان برتري هاي چشم گيري نسبت به طرح ميل داشت تا آنكه با بررسي اطلاعات حاصل از نبردهاي چچن و يوگسلاوي و نيز اتخاذ دكترين دفاعي جديد در دوره ويلاديمير پوتين، بار ديگر نظرها به سمت ميل Mi-28 جلب شد و اين تغيير تاكتيك زماني بر همگان ثابت گشت كه در سال 2003 فرمانده نيروي هوايي روسيه اعلام نمود Havoc به عنوان هليكوپتر تهاجمي اصلي اين نيرو در آينده عمل خواهد نمود.
هليكوپتر Mi-28 از هر جهت براي ايفاي نقش يك پرنده تهاجمي مناسب است، طول بدنه آن به 17 متر مي رسد حال آنكه با دارا بودند ملخ اصلي بزرگي به قطر 2/ 17 متر به صورت پنج پر و ملخ X شكل به 84/ 3 متر مي تواند انواع مانورهاي رزمي را از سر خوردن تا چرخش هاي سريع انجام دهد. از لحاظ ديناميكي Mi-28 بسيار پر توان است و اين توان بالا در كنار مسلسل گتلينگ 30 ميلي متري كه داراي يك برجك گردان بسيار مناسب نيز هست مي تواند آن را براي مبارزه با نيروهاي چريكي و مانند آنها تبديل به يك ايده آل نمايد.
در طراحي كابين Mi-28 با توجه به تجربيات بالاي حاصل ازmi-24ويژگيهاي ايمني خلبان و افسر تسليحات به خوبي مدنظر قرارگرفته به گونه اي که برخي کارشناسان مقاومت اين کابين درمقابل انواع پرتابه ها تاکاليبر23ميلي متررا بي نظيرمي خوانند،هرچنداين طراحي باعث استفاده گسترده از شيشه هاي ضدگلوله در mi-28 شده تاروس ها نيز به مانند آمريکايي ها مجبور باشند ازشيشه هاي بي انحناي ضد گلوله استفاده نمايند.کابين Havocبر خلاف هم قطار آمريکايي آن AH-640 فاقد ويژگي هاي يک کاکپيت شيشه اي کامل است،هرچندارتش فدراسيون روسيه بي شک طرح هايي را براي رفع اين نقص در دست دارد.ميل با تعريف استانداردN براي mi-28 توانست بارديگر روح تازه اي در کالبد اين طرح بدمد،رادارميلي متري قرارگرفته در بالاي پروانه اصلي رامي توان مهمترين تغييرظاهري اين مدل دانست ،mi-28N بادارا بودن ساختار دغدغه پيشرفته خود مي تواند درهمه گونه شرايط جوي وتمام مدت شبانه روز به انجام مأموريت بپردازد.جلونگر فروسرخ سيستم هاي هشدار ليزري و دوربين تلويزيوني موجود درساختار دماغه توانايي هاي جديدي را به اين مدل اعطا نموده است. در كاكپيت N تجهيزات جديدي ديده مي شود مانند سيستم نمايش هليكوپتر در ميدان و يا سامانه همسان سازي سيستم هاي تهاجمي با جهت سر خلبان در شرايط رزمي از جمله توانايي هاي جديد در مدل N هستند.
نيروي پيشران Mi-28 توسط دو دستگاه موتورTV3-117VM ساخت كليموف هر يك با تواني در حدود 1550 كيلووات تأمين مي گردد كه اجازه مي دهد اين پرنده مرگ آفرين تا حداكثر سرعت 300 كيلومتر بر ساعت را تجربه كند، هر چند قابليت هاي ديناميكي آن به قدري بالا است كه مي تواند در حركت به طرفين و يا پشت سر تا 100 كيلومتر بر ساعت سرعت داشته باشد و همه اينها زماني كه بدانيم حداكثر وزن برخاستن آن 11 هزار و 660 كيلوگرم است، بسيار اعجاب انگيزتر مي شود.
ايالات متحده درگير جنگ ويتنام شد كه حاصل آن چيزي جز تلفات و چند هزار مريض رواني نبود. در ميانه هاي اين نبرد بود كه هلي كوپتر تهاجمي H1-cobra كبري پا به عرصه گذاشت و درخشيد. ميزان بالايي از اطلاعات ذخيره شد و به تدريج از روي ميز تحليل گران سر در‌آورد، تحليل گراني كه مي خواستند از اطلاعات حاصل براي توليد جنگ افزاري جديد بهره ببرند، جنگ افزاري كه هنوز هم يك افسانه است.
روسها به نبرد افغانستان به چشم يك آزمايشگاه بزرگ مي نگريستند، هر چند تلفات بسيار زياد بود و پيروزي حاصل نگشت ولي تحليل گران ارتش سرخ تا سالها مي توانستند اين حجم عظيم داده ها را بررسي نمايند و در اين ميان يك جنگ افزار بود كه بي شك نياز به تغيير داشت: هلي كوپتر نظامي اما سنگين و بزرگ Hind Mi-24. روسها به وسيله اي نياز داشتند كه تهاجمي بوده مثل كبرا، باريك و كشنده باشد، در عين حال پر توان در صحنه نبرد. دو شركت صاحب نام كاموف و ميل دست به كار شدند ولي حاصل كار كمپاني ميل مورد تأييد نهايي قرار گرفت.
در اين مقاله قصد داريم به مقايسه دو پرنده سياه پوش شرق و غرب بپردازيم، هليكوپترهايي تهاجمي كه براي هر دشمني بليط يك طرفه به جهنم به شمار مي آيند:
AH-64 Apache
پس از پايان نبرد ويتنام و آشكار شدن كاستي هاي كبرا، نيروي زميني ارتش ايالات متحده در 30 دسامبر 1970 مناقصه اي براي توليد هليكوپتر تهاجمي آينده اين نيرو را برگزار كرد. دو شركت لاكهيد مارتين و هيوز با ارائه دو طرح مجزا در اين مناقصه شركت جستند تا در انتها طرح شركت هيوز توسط داوران برگزيده شد.
طراحان هيوز به خوبي با نيازمندي هاي يك هليكوپتر تهاجمي آشنايي داشتند، حاصل طرح آنها پرنده اي بود كه با بدنه باريك و كشيده خود، به خوبي براي مأموريتهاي پر زد و خورد و تهاجمي آمادگي داشت. در دو سمت اين بدنه76 /17 متري كه به Apache كمك شاياني در اجراي مانورهاي تند مي كرد دو باله بزرگ قرار داشت كه به آن اجازه مي داد مقدار بسيار بيشتري از تسليحات را حمل نمايد.
ملخ اصلي AH-64 داراي63/ 14 متر قطر بوده و با حالتX شكل خود توان بالايي را براي اين پرنده سياه پوش به ارمغان مي آورد، آپاچي از يك ملخ دم به قطر 79/ 2 متر نيز بهره مي برد.
سيستم انتقال نيرو و حفظ تعادل در AH-64 به گونه اي طراحي شده كه توان بالايي را در انجام مانورهاي پيچيده به آن هديه مي كند.
يكي از استادانه ترين طراحي هاي آپاچي در كابين آن صورت پذيرفته است. اين كابين با دارا بودن چيدمان پشت هم براي خدمه و همچنين ارائه زاويه ديد فوق العاده به افسر تسليحات، كمك شاياني به انجام موفق عمليات توسط گروه پروازي مي نمايد در طراحي ساختمان كابين هيچ انحنايي به چشم نمي خورد كه دليل آن استفاده از شيشه هاي خاص در اين هواگرد است، به گونه اي كه كابين به صورت كامل در برابر گلوله هايي با كاليبر 7/ 12 ميلي متر مقاوم بوده و مي تواند به صورت نسبي در مقابل پرتابه هاي 23 ميلي متر نيز از خود مقاومت نشان دهد. (كاليبر اسلحه كالاشنيكف 62 /7 ميلي متر است).
هلي كوپتر Apache براي اولين بار در درگيريهاي 1989 پاناما طعم جنگ واقعي را چشيد و به صورت جدي در 1991 و عمليات طوفان صحرا به بوته آزمايش گذاشته شد. پس از پايان اين نبردها و انجام بررسي هاي فراوان مقامات آمريكايي استاندارد D يا Long Bow را تعريف نمودند، ارتقايي كه يك تولد جديد براي AH-64 بود Long Bow AH-64 D از موتورهاي پر توان تر T700-GE-701 بهره مي برد كه هر يك از اين دو موتور قادر به توليد 1265 كيلووات براي پرنده 9525 كيلو گرمي هستند و به آن اجازه مي دهند به حداكثر سرعت 293 كيلومتر بر ساعت دست پيدا كند، سرعتي كه در صورت همراه گشتن با مانورهاي تند و پر جنب و جوش مي تواند هر ميدان نبردي را تبديل به يك جهنم نمايد!
از نظر تسليحات آپاچي مي تواند با بهره گيري از رادار ميلي متري ساخت «نورت روپ گرومن» كه روي تويي پروانه اصلي آن نصب گشته و يا ساختار دماغه پيشرفته خودكه داراي تجهيزات پيشرفته اي مانند جلونگر فروسرخ (FLIR)، مسافت ياب و هدف گزار ليزري، دوربين تلويزيوني و...است گستره عظيمي از مهمات را مورد استفاده قرار دهد كه در اين ميان موشكهاي هوا به هواي سايدويندر و سايد آرم و يا موشكهاي هوا به زمين HellFire مي توانند هوا وزمين را بر دشمنان تيره و تار نمايند.
پرنده مورد بحث از لحاظ صادرات نيز بسيار موفق بوده و با صدور به كشورهايي مانند عربستان سعودي، رژيم اشغالگر قدس، مصر، يونان، ژاپن و... توانسته در عمليات هاي گوناگون شركت كند. در عين حال نيروهاي مسلح ايالات متحده نيز بيش از 800 فروند از اين هليكوپتر را در اختيار دارند كه همه آنها تا سال 2006 به استاندارد D ارتقا پيدا كرده اند و با توجه به پيشنهاد طرح Block lll براي ارتقاهاي آتي و دسته‌اي ديگر از بهسازي‌هاي فني به نظر مي رسد آپاچي حداقل تا سه دهه ديگر به عنوان ستون فقرات تهاجمي هوانيروز ارتش ايالات متحده در خدمت باقي بماند.
در شرايط واقعي نبرد در افغانستان بود كه روسها فهميدند نمي توانند هر دو ويژگي تهاجمي و ترابري را يكجا داشته باشند. از اين رو با تجربيات حاصل از طرح Hind، شروع به طراحي يك هليكوپتر تهاجمي نمودند، تلاشي كه در آخر منجر به توليد دو هليكوپتر كاملاَ متفاوت گشت:Mi-28 از شركت ميل و كاموف Ka-50، در هر دو بدنه اي باريك و كشيده و توانايي مانور بالا ديده مي شد، هر چند طراح كاموف به دليل برخورداري از دو ملخ اصلي عكس گرد و حذف ملخ دم براي اهداف شكار تانك بسيار دلپذيرتر مي نمود. شوروي توسعه و بررسي هر دو طرح را در دستور كار قرار داد تا آنكه با فروپاشي اين نظام در سال 1991 تا سالها هر دو پروژه حالتي تعليق گونه را سپري كردند. به هر دوي طرح كاموف به ظن كارشناسان برتري هاي چشم گيري نسبت به طرح ميل داشت تا آنكه با بررسي اطلاعات حاصل از نبردهاي چچن و يوگسلاوي و نيز اتخاذ دكترين دفاعي جديد در دوره ويلاديمير پوتين، بار ديگر نظرها به سمت ميل Mi-28 جلب شد و اين تغيير تاكتيك زماني بر همگان ثابت گشت كه در سال 2003 فرمانده نيروي هوايي روسيه اعلام نمود Havoc به عنوان هليكوپتر تهاجمي اصلي اين نيرو در آينده عمل خواهد نمود.
هليكوپتر Mi-28 از هر جهت براي ايفاي نقش يك پرنده تهاجمي مناسب است، طول بدنه آن به 17 متر مي رسد حال آنكه با دارا بودند ملخ اصلي بزرگي به قطر 2/ 17 متر به صورت پنج پر و ملخ X شكل به 84/ 3 متر مي تواند انواع مانورهاي رزمي را از سر خوردن تا چرخش هاي سريع انجام دهد. از لحاظ ديناميكي Mi-28 بسيار پر توان است و اين توان بالا در كنار مسلسل گتلينگ 30 ميلي متري كه داراي يك برجك گردان بسيار مناسب نيز هست مي تواند آن را براي مبارزه با نيروهاي چريكي و مانند آنها تبديل به يك ايده آل نمايد.
در طراحي كابين Mi-28 با توجه به تجربيات بالاي حاصل ازmi-24ويژگيهاي ايمني خلبان و افسر تسليحات به خوبي مدنظر قرارگرفته به گونه اي که برخي کارشناسان مقاومت اين کابين درمقابل انواع پرتابه ها تاکاليبر23ميلي متررا بي نظيرمي خوانند،هرچنداين طراحي باعث استفاده گسترده از شيشه هاي ضدگلوله در mi-28 شده تاروس ها نيز به مانند آمريکايي ها مجبور باشند ازشيشه هاي بي انحناي ضد گلوله استفاده نمايند.کابين Havocبر خلاف هم قطار آمريکايي آن AH-640 فاقد ويژگي هاي يک کاکپيت شيشه اي کامل است،هرچندارتش فدراسيون روسيه بي شک طرح هايي را براي رفع اين نقص در دست دارد.ميل با تعريف استانداردN براي mi-28 توانست بارديگر روح تازه اي در کالبد اين طرح بدمد،رادارميلي متري قرارگرفته در بالاي پروانه اصلي رامي توان مهمترين تغييرظاهري اين مدل دانست ،mi-28N بادارا بودن ساختار دغدغه پيشرفته خود مي تواند درهمه گونه شرايط جوي وتمام مدت شبانه روز به انجام مأموريت بپردازد.جلونگر فروسرخ سيستم هاي هشدار ليزري و دوربين تلويزيوني موجود درساختار دماغه توانايي هاي جديدي را به اين مدل اعطا نموده است. در كاكپيت N تجهيزات جديدي ديده مي شود مانند سيستم نمايش هليكوپتر در ميدان و يا سامانه همسان سازي سيستم هاي تهاجمي با جهت سر خلبان در شرايط رزمي از جمله توانايي هاي جديد در مدل N هستند.
نيروي پيشران Mi-28 توسط دو دستگاه موتورTV3-117VM ساخت كليموف هر يك با تواني در حدود 1550 كيلووات تأمين مي گردد كه اجازه مي دهد اين پرنده مرگ آفرين تا حداكثر سرعت 300 كيلومتر بر ساعت را تجربه كند، هر چند قابليت هاي ديناميكي آن به قدري بالا است كه مي تواند در حركت به طرفين و يا پشت سر تا 100 كيلومتر بر ساعت سرعت داشته باشد و همه اينها زماني كه بدانيم حداكثر وزن برخاستن آن 11 هزار و 660 كيلوگرم است، بسيار اعجاب انگيزتر مي شود.
/ج
