ما زيپ کنندگان کتابيم!

جزوه نويسي هنري است که هر کسي ندارد؛ حتي اگر به برکت درس خواندن شب امتحان اعتقاد داريد، از همين الان به فکر يک جزوه شسته رفته باشيد
فکر مي کنيد آخر ترم ها شلوغ ترين قسمت هر دانشگاه کجاست؟ بدون شک واحد تکثير! چون همه دانشجويان فعال و هميشه در صحنه کلاس(!) در حال کپي کردن جزوه نه شاگرد زرنگ ها، که شاگرد منظم ها هستند. البته اين تصوير شايد الان که سايت جزوه دات کام به راه افتاده و شما مي توانيد اينترنتي سفارش جزوه دلخواهتان را بدهيد، کمي نوستالژيک باشد اما به هر حال، نسخه اينترنتي هر کلاس و استادي که وجود ندارد و هستند هنوز کساني که به روش سنتي مشغول جزوه نويسي اند. حتي اگر تنها جزوه نويس کلاستان هم هستيد، اين مقاله را بخوانيد تا جزوه بهتري از آنچه از ميان دو لب مبارک استاد بيرون مي آيد، دست بچه هاي مردم بدهيد. حواستان هم باشد که مثل « بز اخفش» که فقط سر تکان مي داد سر کلاس، فقط جزوه ننويسيد که بعداً خودتان هم نفهميد موضوع و مفهومش چيست!

هندبوک يعني چه؟
 

کلمه هندبوک به طور کلي به معناي کتابي است که حاوي دستورالعمل ها و اطلاعات ضروري در خصوص يک مسأله است اما در فرهنگ لغت دانشگاهي هندبوک يعني کتابي که شامل اطلاعات پايه و فرمول هاي کليدي شاخه هاي مهندسي است. بيشتر هندبوک ها هم به زبان انگليسي هستند. با يک جست و جوي کوچک در گوگل مي توانيد انواع هندبوک هاي رشته هاي مختلف مهندسي را دانلود کنيد. « جداول و استانداردهاي طراحي و ماشين سازي» ترجمه: عبدالله ولي نژاد، يک هندبوک بين المللي و به درد بخور است که به هر رشته از مهندسي اشاره کوچکي کرده.

چرا بنويسيم؟
 

سه حالت بيشتر ندارد؛ يا شما از آنهايي هستيد که اصطلاحاً سرفه وسط درس استاد را هم در جزوه تان مي نويسيد يا از آنهايي که هرازچند گاهي کلمه اي گوشه کتابتان يادداشت مي کنيد يا به نظرتان هيچ کدام از حرف هاي استاد ارزش نوشتن که هيچ، ارزش گوش دادن هم ندارد.
تمام کساني که جزوه نويسي را کار عبثي مي دانند، لازم است بدانند که طبق تحقيقات روان شناسان، انسان بعد از 20 دقيقه از خواندن يا شنيدن يک مطلب، 40 درصد و بعد از گذشت 24 ساعت 70 درصد مطالب را فراموش مي کند. پس نگوييد من حافظه خوبي دارم، لازم نيست هر چيزي را بنويسيم.

چطور بنويسيم؟
 

اگر از دسته دوم و سوم هستيد که حتماً بايد فن جزوه نويسي را ياد بگيريد، اگر هم از گروه اول هستيد، باز هم دانستن اين نکات بر شما واجب است تا اشتباهاتتان را اصلاح کنيد.
آماده سر کلاس حاضر شويد: معلوم است که وقتي تمرين هاي جلسه قبل را حل نکرده و لاي کتاب را هم باز نکرده ايد، نمي توانيد جزوه خوبي بنويسيد چون مطالب برايتان مفهوم نيستند. حتماً نگاهي هر چند سرسري به مطالب کلاس قبلي بيندازيد. با مرور درس هاي قبلي، مي توانيد پيش از تدريس مطالب جديد سؤالاتتان را هم بپرسيد.
* واضح و صحيح بنويسيد: کيفيت را فداي کميت نکنيد، اصلاً مهم نيست که شما چند صفحه بيشتر از بغل دستي تان نوشته ايد، مهم ميزان استفاده شما از جزوه است. به خاطر عجله اي که موقع نوشتن داريد، بدخط و درهم برهم ننويسيد. ممکن است همان لحظه چيزي را که نوشته ايد، بفهميد اما بعداً که مي خواهيد دوباره مطلب را بخوانيد حتماً دچار مشکل مي شويد. با شبرنگ، کادر، ماژيک هاي رنگي و هر روشي که خودتان مي دانيد، مطاب مهم را برجسته کنيد. طوري که با يک نگاه مفاهيم و نظرات اصلي دستگيرتان شود.
* مقايسه کنيد: اگر مقايسه خود با ديگران در هر کاري بد باشد، در جزوه نويسي خوب و مفيد است. بعد از کلاس حتماً جزوه تان را با جزوه شاگرد اول هاي کلاس مقايسه کنيد. ممکن است نکته اي از دستتان در رفته يا به نظرتان مهم نرسيده باشد. با اين کار مطمئن مي شويد که جزوه کامل و بي نقصي داريد.
* خوب جايي بنشينيد: خب معلوم است که وقتي رديف آخر کلاس، پشت ستون نشسته ايد و با دوست صميميتان مشغول موبايل بازي هستيد، چيزي از درس نمي فهميد، چه رسد به جزوه نويسي! فکر مي کنيد الکي است که رديف اولي هاي کلاس اتفاقاً شاگرد او هاي کلاس هم هستند؟! پس از هر چيزي که باعث حواس پرتي تان مي شود، فاصله بگيريد.
* مخفف بنويسيد: براي اينکه سرعت نوشتنتان بالا برود و در وقتتان صرفه جويي شود، براي کلمات بلندي که مدام هم تکرار مي شوند، مخفف بسازيد. مثلاً به جاي نوشتن company بنويسيد co يا از نشانه هاي گرافيکي مثل و & استفاده کنيد. اعداد را هم عددي بنويسيد 3 نه حروفي سه. البته حواستان باشد که آن قدر مخفف هايتان من درآوردي نباشد که بعداً کلي به منظور مخففتان فکر کنيد.

براي چه استادي بنويسيم؟
 

هميشه هم نيازي نيست تند تند يادداشت برداريد. شما اول بايد تکليف استاد را با کتاب بدانيد. اين کار معمولاً احتياج به هوش سرشاري ندارد، يا خود استاد جلسه اول روش کارش را مي گويد يا خودتان از نحوه تدريسش متوجه مي شويد. استادي که علاقه اي به معرفي کتاب ندارد يا کتاب را خيلي جدي نمي گيرد، مسلماً نياز به جزوه نويسي بيشتر دارد. چون منبع درسي او همان صحبت هايش هستند.
* دروس عمومي: از آنجايي که دانشجوها دروس عمومي را چيزي در حد زنگ تفريح فرض مي کنند، بيشتر استادان با کتاب( آن هم با حذف چند فصل) پيش مي روند؛ يعني حرف هاي کلاسشان کاملاً مطابق کتاب است، نه کمتر و نه بيشتر. پس انرژي تان را بيهوده مصرف نکنيد و آخر ترم همان کتاب يا جزوه اي را که خود استادان مي دهند، مطالعه فرماييد. البته از اين اکثريت که بگذريم، استادان ديگري هم هستند که همان اول ترم فهرستي از دانشجوياني که ترم قبل انداخته اند، ارائه مي دهند و با اين کار به شما مي فهمانند که درسشان خيلي مهم و جدي است. اينجاست که شما بايد تمام حرف هاي استاد محترم را مکتوب کنيد. تجربه نشان داده که اين حرف ها در واقع همان پاسخ هاي امتحانند.
* دروس اختصاصي: اصل جزوه نويسي براي دروس اختصاصي است. براي اين دروس نمي توانيد کتاب را کنار بگذاريد و هيچ جزوه اي کامل تر از کتاب نيست اما باز هم استاد نقش تعيين کننده اي دارد. اگر استاد خوش صحبت و خلاقي داريد که مطالب خشک کتاب را برايتان شيرين و راحت توضيح مي دهد، حتماً سعي کنيد با لحن او جزوه بنويسيد. با اين کار بعداً وقتي کتاب را مي خوانيد، هضم مطالب راحت تر مي شود. گاهي اوقات استادان روي بعضي نکته هاي کتاب بيشتر تأکيد مي کنند يا از بعضي مي گذرند، اين ظرايف را حتماً در جزوه تان يادداشت کنيد.

کارشناس جوان حواسمان به چي ها باشد؟
 

* حتماً با جمله هاي خودتان جزوه بنويسيد، يعني جمله هاي استاد را عيناً تکرار نکنيد. اين طوري هم مطمئن مي شويد که مفهوم و منظور را درک کرده ايد و هم موقع مراجعه به جزوه اي که با انشاي خودتان نوشته ايد، مفاهيم سريع تر منتقل مي شوند.
* تاريخ روز و شماره جلسه را بالاي ورقتان بنويسيد تا شب امتحان راحت به عقب برگرديد و ترتيب مطالب را از دست ندهيد. هر جزئيات ديگر مرتبط با درس را هم که باعث تمرکز بيشترتان مي شود اضافه کنيد.
به محض اينکه يک نفر شروع به نوشتن مي کند شما هم جوگير نشويد. خودتان تصميم بگيريد کي شروع به نوشتن کنيد. مطالبي را بنويسيد که واقعاً ارزش نوشتن و حفظ کردن دارند. از سوي ديگر آن قدر درگير نوشتن نشويد که از درس و بحث کلاس دور شويد.
منبع:همشهري جوان، شماره 286