اوج عملکرد سيستم

هنگاميکه يک PC مبتني بر ويندوز از يک هيولاي سريع به يک موجود تنبل تبديل مي شود، مي تواند بطور غيرقابل تصوري نااميد کننده باشد. اجراي برنامه هاي ساده يک عمر طول مي کشد و هر کار ديگري در حد خزيدن کند مي گردد. با اينحال، معمولاً کارهائي وجود دارند که مي توانيد براي خروج از اين وضعيت انجام دهيد. يکي از دلايل کاهش ناگهاني عملکرد سيستم
، غالباً بخاطر يک يا چند نرم افزار کاربردي ايجاد مي شود که بيش از حد از منابع پردازشي کامپيوتر شما استفاده مي کنند. ما تصميم داريم به اکتشاف در Windows Task manager پرداخته، نحوه ي کار آن را تشريح کرده و توضيح دهيم که چگونه مي توانيد از آن براي برطرف نمودن مشکلات عملکردي خود استفاده نمائيد.

مديريت وظايف
 

Task Manager يک ابزار قدرتمند و در عين حال سهل الاستفاده است که در ويندوزهاي XP/Vista/Win7 پياده سازي گرديده. اين ابزار با تأمين اطلاعات مشروح درباره ي کاري که کامپيوتر شما در هر لحظه ي معين انجام مي دهد، به شما اجازه خواهد داد تا مشکلات را شناسائي کرده و نرم افزارهاي کاربردي يا رويه هائي که از کنترل خارج شده اند را ببنديد.
شما مي توانيد از اين ابزار در مواقعي که کامپيوترتان شديداً کند شده است استفاده کنيد، اما در عين حال مي توانيد از آن براي نظارت بر مواردي نظير استفاده از حافظه در يک دوره ي زماني نيز بهره گيري نمائيد. اگر Task Manager آشکار نمايد که تقريباً همه ي حافظه ي کامپيوتر شما استفاده شده، شايد بيانگر اين واقعيت باشد که ديگر زمان ارتقاء سيستم شما رسيده است.
شما مي توانيد Task Manager را به شيوه هاي مختلفي باز کنيد. يکي از اين روشها، فشار دادن ترکيب کليدهاي Ctrl, Shift و Esc است (کليدهاي Ctrl و Shift را نگهداشته و سپس بر روي Escape ضربه بزنيد). شما همچنين مي توانيد بر روي يک بخش خالي از Taskbar کليک راست نموده و سپس گزينه ي Task Manager را انتخاب کنيد. در ويندوز XP فشار دادن ترکيب کليدهاي Ctrl ,Alt و Delete نيز باعث اجراي Task Manager مي شود. فشار اين ترکيب کليد در ويندوزهاي ويستا و Windows 7 ابتدا شما را به يک صفحه ي جديد خواهد برد که در آن، Task Manager يکي از گزينه هاي فهرست ارائه شده است.
پنجره ي Task Manager داراي برگه هاي متعددي است. البته ما قصد داريم که به موارد اصلي پرداخته و بر روي برگه هاي Applications Processes و Performance تمرکز نمائيم.
برگه ي Application تمام برنامه هاي فعال بر روي PC شما را فهرست مي کند. در کنار هر ورودي، وضعيت نرم افزار ديده مي شود که معمولاً بصورت Running (خوب) يا Not Responding (نه چندان خوب) ذکر مي گردد. برگه ي Processes با نمايش اين اطلاعات که کدام وظايف ايجاد شده توسط برنامه ها و ويندوز در حال استفاده از منابع سخت افزاري کامپيوتر شما هستند همه چيز را يک قدم جلوتر مي برد. در اينجا، شما وظايف مرتبط با برنامه هاي فهرست شده در برگه ي Application و همچنين هر چيزي که در پشت صحنه در حال اجرا است را خواهيد ديد. 5 ستون در برگه ي Processes ديده مي شوند. اولين ستون (Image Name) نام پردازشهاي جاري را نشان مي دهد. اين نامها هميشه چندان معرف کننده به نظر نمي رسند، اما يک نگاه به ستون Description در ويندوز ويستا يا Windows 7 مي تواند اين مشکل را تا حدودي برطرف سازد. کاربران XP چنين ستوني را در اختيار ندارند. ستونهاي CPU و Memory بطور اخص بسيار مفيد هستند، زيرا مي توانند پردازشهاي تشنه ي منابع سخت افزاري را شناسائي نمايند.
ستون CPU نشان مي دهد که چند درصد از وقت پردازنده ي شما توسط هر يک از وظايف مورد استفاده قرار مي گيرد. تمام برگه هاي داخل Task Manager مي توانند بر اساس هر يک از ستونهاي قابل دسترسي در آنها مرتب سازي شوند. براي مشاهده ي تمام پردازشها در حاليکه براساس ميزان استفاده از CPU مرتب شده اند، يکبار بر روي عنوان ستون CPU کليک نمائيد. کليک دوم بر روي همين عنوان باعث مي شود که ترتيب معکوس گردد. اين فهرست خودش را بروزرساني خواهد کرد، يعني وروديها بر حسب تغييرات ميزان استفاده از پردازنده به بالا يا پائين جابجا مي شوند.
در حاليکه پنجره ي Task Manager هنوز باز است، يک نرم افزار کاربردي نظير Windows Media Player را اجرا کنيد. در هنگام بارگذاري برنامه، به يک ورودي جديد که تقريباً در بالاي فهرست پردازشها ظاهر مي شود و ميزان استفاده ي آن از CPU از اکثر وظايف ديگر بيشتر است، توجه داشته باشيد. پس از اتمام بارگذاري، برنامه به پائين فهرست منتقل خواهد شد.
در اکثر مواقع، يک ورودي که با نام «System Idle Process» مشخص گرديده در بالاي فهرست شما ديده مي شود. اين ورودي صرفاً مشخص مي کند که چه ميزان از قدرت پردازش سيستم شما براي استفاده ي ساير وظايف قابل دسترسي است. براي مثال، کامپيوتري که به تازگي با ويندوز بوت شده و هيچ برنامه ي ديگري را اجرا نمي کند، مي تواند يک System Idle Process با ميزان مصرف CPU معادل 99 درصد را نمايش دهد، زيرا در حال انجام هيچ کاري نيست.

استفاده از حافظه
 

ستون Memory نيز به شيوه ي مشابهي کار مي کند، اما بجاي استفاده از پردازنده، ميزان حافظه ي مورد استفاده ي هر يک از پردازشها را نمايش مي دهد. ميزان استفاده ي اکثر پردازشها از حافظه، کمتر از 10000 کيلوبايت (10 مگابايت) است و بطور کلي نيازي نيست که درباره ي آنها نگران باشيد. با اينحال، اگر PC شما عملکرد کندي دارد و پردازشي را در اين فهرست مشاهده مي کنيد که ميزان استفاده ي آن از حافظه بيشتر از سايرين است، مي توانيد موضوع را بررسي نمائيد.
براي مشاهده ي عملي استفاده از حافظه، يک پنجره ي Internet Explorer را باز کنيد. حالا در داخل Task Manager برگه ي Processes را بر اساس ستون Image Name مرتب نموده و پردازش با نام iexplorer.exe را پيدا کنيد. اگر ميزان استفاده ي اين برنامه از حافظه را در ستون Memory بررسي نمائيد. حالا يک برگه ي جديد را در پنجره ي Internet
Explorer باز کرده و آن را به يک سايت وب هدايت نمائيد. هر بار که برگه ي جديدي را به Internet Explorer
اضافه نموده و صفحه ي وبي را در آن باز مي کنيد، مقدار استفاده ي آن از حافظه نيز افزايش خواهد يافت. ما 8 برگه را در يک پنجره ي مرورگر باز کرديم که در نتيجه ميزان استفاده ي آن از حافظه به 220 مگابايت رسيد.
اگر PC شما عملکرد رواني دارد، استفاده اين مقدار حافظه توسط يک نرم افزار کاربردي واحد جاي هيچ نگراني نخواهد داشت. با اينحال، هميشه مراقب ارقام CPU Usage و Physical memory در نوار پائيني پنجره ي Task Manager باشيد، زيرا نشان مي دهند که مجموعاً چند درصد از منابع پردازنده و حافظه ي شما مورد استفاده قرار گرفته اند. اگر يکي از آنها براي مدت طولاني در نزديکي 100 درصد قرار گرفته، شايد وقت آن رسيده باشد که اقدامي انجام دهيد.

مشکلات عملکردي
 

در کنار سطح جاري استفاده از پردازنده و حافظه، برگه ي Performance نيز اطلاعاتي را از تاريخچه ي اخير سيستم شما تأمين کرده و نشان مي دهد که در طول چند دقيقه ي گذشته چه ميزان از هر يک از منابع سيستم شما مورد استفاده قرار گرفته اند. اگر PC شما داراي يک پردازنده ي دو هسته اي باشد، پنجره ي CPU Usage History به دو ناحيه تقسيم مي شود. اين نواحي نشان مي دهد که هر يک از بخشهاي تراشه ي شما چقدر کار مي کنند. هنگاميکه Task Manager در حال اجرا است يک مربع کوچک سبز رنگ در بخش Notification Area در گوشه ي پائين و سمت راست Taskbar ويندوز قرار مي گيرد. اين يک نسخه ي کوچک از نمودار CPU Usage است که در برگه ي Performance قرار دارد و مي توانيد از آن بعنوان يک راهنماي سريع براي تعيين ميزان فشار کاري پردازنده ي خود استفاده کنيد.

Task manager در عمل
 

اما چگونه مي توان عملاً از اين اطلاعات استفاده کرد؟ دفعه ي بعدي که PC شما با کندي عملکرد مواجه شد Task Manager را اجرا کنيد. ابتدا به مواردي که در برگه ي Applications فهرست شده اند، توجه کنيد. اگر PC شما به کندي کار مي کند و يک ورودي با وضعيت Not Responding در اين فهرست ديده مي شود، احتمالاً مشکل به همان نرم افزار کاربردي مربوط است. پيش از ادامه ي کار، بهتر است کمي صبر کنيد زيرا بعضي از برنامه ها بطور موقتي منجمد (Freeze) مي شوند اما پس از مدت کوتاهي دوباره به زندگي برمي گردند. اگر وضعيت پس از يکي دو دقيقه به حالت عادي برنگشت، بر روي ورودي برنامه در برگه ي Applications کليک راست نموده و از فهرستي که ظاهر مي شود، گزينه ي End Process را انتخاب کنيد. به اين ترتيب، برنامه از فهرست ناپديد شده (که نشان دهنده ي خاتمه ي اجراي آن است) و يا يک جعبه ي محاوره اي جديد ظاهر مي گردد که از شما مي خواهد خاتمه دهي برنامه ي مورد نظر را تائيد کنيد (اين جعبه ي محاوره اي معمولاً زماني ظاهر مي شود که برنامه ي مربوطه منجمد شده باشد). براي تائيد اين موضوع که مي خواهيد برنامه ي مورد نظر بسته شود، بر روي کليد Close Now کليک نمائيد. در اين حالت ممکن است شما اسناد باز خود در برنامه ي مورد نظر را از دست بدهيد.
اگر تمام برنامه هاي ليست شده در برگه ي Applications بطور طبيعي در حال اجرا هستند، بر روي برگه ي Performance کليک نمائيد تا ببينيد که پردازنده و حافظه ي سيستم شما در چه وضعيتي قرار دارند. يک نشانه ي قطعي وجود مشکل، زماني است که شاخص CPU Usage در سمت چپ مقاديري نزديک به 100 درصد را نشان دهد. نگاهي به پنجره ي CPU Usage History بيندازيد، اگر يک اوج ناگهاني تا 100 درصد در ميزان استفاده از CPU ديده مي شود، احتمالاً يک برنامه ي واحد باعث ايجاد مشکل گرديده است. اگر ميزان استفاده از پردازنده نزديک به ظرفيت کامل آن نيست به شاخص Memory توجه کنيد. اگر اين شاخص نشان مي دهد که حافظه ي آزاد چنداني براي شما باقي نمانده، مشکل احتمالاً به اين مسئله مربوط مي شود که يک برنامه ي واحد بيش از حد از حافظه استفاده مي کند و يا اينکه تعداد بيش از حدي از برنامه ها بطور همزمان باز شده اند.
براي اقدام، بر روي برگه ي Processes کليک نمائيد. اگر شاخص CPU Usage در برگه ي Performance نزديک به 100 درصد بوده است، فهرست پردازشها را بر اساس ستون CPU مرتب کنيد. حالا به چند ورودي اول و ميزان استفاده ي آنها از پردازنده توجه نمائيد. بسيار مهم است که هيچ پردازشي را پيش از تحقيق درباره ي کاري که انجام مي دهد، از کار نيندازيد. در عين حال، اگر يک پردازش از منابع بيش از حدي استفاده مي کند، ممکن است مجبور شويد آن را متوقف کنيد. براي خاتمه دادن به کار يک پردازش نافرمان، بر روي آن کليک راست نموده و سپس گزينه ي End Process را انتخاب کنيد.
اگر هيچ پردازشي در حال استفاده از بخش عمده اي از ظرفيت پردازنده ي شما نيست، فهرست را بر اساس ستون Memory مرتب کنيد. باز هم اگر يک پردازش بسيار بيشتر از سايرين از حافظه ي سيستم شما استفاده مي کند، مي تواند دليل ايجاد مشکلات کندي سيستم شما باشد، اگر هيچ پردازش منفردي در حال بلعيدن حافظه ي شما نيست، احتمالاً کندي عملکرد به اين دليل است که حافظه ي کافي بر روي کامپيوتر شما نصب نشده. ارتقاء حافظه ي سيستم کار چندان دشواري نيست و شما باکمي دقت مي توانيد خودتان اين کار را انجام دهيد.

حرف آخر
 

ما تلاش کرده ايم تا شناختي از اصول Task Manager را در اين مقاله ارائه کنيم. اما بايد بر اين نکته ي بسيار مهم تأکيد داشته باشيم که شما بايد با احتياط و دقت کامل از آن استفاده نمائيد. سخت افزار PC شما بخاطر استفاده از Task Manager آسيب نخواهد ديد، اما هنگاميکه يک نرم افزار کاربردي يا پردازش را متوقف مي کنيد تمام داده هاي ذخيره سازي نشده ي مرتبط با آن از دست خواهند رفت. بنابراين بهتر است از Task Manager تنها بعنوان آخرين پناهگاه استفاده کنيد. اگر مشکوک هستيد که يک برنامه باعث کندي اجراي ويندوز گرديده است، بستن برنامه ي مورد نظر با استفاده از شيوه هاي روزمره (نظير کليک بر روي x قرمز رنگ کوچک در گوشه ي بالا و سمت راست پنجره) را پيش از متوسل شدن به Task Manager براي قطع فعاليت آن امتحان کنيد.
در عين حال، ما همچنين توصيه مي کنيم که در هنگام انتخاب آيتمها براي متوقف نمودن آنها در برگه ي Processes يا Services (که تنها در ويندوز ويستا يا Windows 7 قابل دسترسي خواهد بود) کاملاً دقت داشته باشيد. پيش از متوقف نمودن يک آيتم، مطمئن شويد که مي دانيد ورودي مورد نظر چيست. يک جستجوي اينترنتي براي نام سرويس و يا پردازش مورد نظر معمولاً وظيفه ي آن را براي شما مشخص خواهد کرد. متوقف نمودن پردازش و يا سرويسي که ساير برنامه ها به آن متکي هستند، مي تواند باعث ناپايدار شدن ويندوز شما گردد. با اينحال اگر از Task Manager با احتياط استفاده کنيد، مي توانيد خيلي زود دوباره PC خود را به پرواز در آوريد.
منبع: ماهنامه ي کامپيوتري بزرگراه رايانه، شماره ي 125.