تغذیه معتادان چگونه باید باشد؟

بهره مندی از یک وضع تغذیه ای مناسب عامل مهمی در پیشرفت درمان یک فرد معتاد محسوب می شود. بنابراین تامین غذای مناسب یکی از راه های اصلی و مهم در برنامه سم زدایی معتادان می باشد. در انواع موارد اعتیاد (اعتیاد به مواد مخدر و الکل) جلوگیری از بروز سوء تغذیه و یا در صورت وجود آن تغذیه درمانی از اهمیت ویژ ه ای برخوردار است. موادی که بر فعالیت دفاعی و سیستم ایمنی بدن اثر می گذارند، برای بدن به منزله سم بوده و باعث ایجاد آسیب های جسمانی و سوء تغذیه می شود.
به طور کلی اعتیاد به مواد مخدر سبب افزایش نیاز های تغذیه ای نسبت به نیاز های فرد طبیعی می شود. به این دلیل نیاز به مواد مغذی در معتادان برای سم زدایی و افزایش متابولیسم(مقدار انرژی لازم برای سوخت وساز مواد) مواد مخدر افزایش می یابد.

مشکلات تغذیه ای معتادان
 

1) غیر فعال شدن ویتامین ها و کوآنزیم هایی که در متابولیسم مواد مغذی شرکت دارند.
2) تهی شدن ذخایر کبدی به علت ضایعات کبدی
3) سوء جذب
4) مصرف کم مواد مغذی به علت بی اشتهایی
5) تحلیل عضلات و اندام ها و افزایش دفع مواد مغذی به علت دفع افزایش ادرار و یا وجود اسهال.
اعتیاد، بیماری روانی و اجتماعی است و مراقبت های تغذیه ای در درمان ترک اعتیاد در قالب تیم باید اعمال شود.
اصولی که یک رژیم شناس در تنظیم برنامه غذایی معتادان برای سم زدایی اعمال می کند، عبارت است از:
1) ارزیابی وضعیت تغذیه ای فرد معتاد در دوره ترک اعتیاد
2) نظارت بر توان بخشی تغذیه ای از طریق تهیه وعده های غذایی مطلوب و مغذی
3) اعمال برنامه های تغذیه ای و مشاوره با فرد معتاد و همچنین وابستگان او
4) مراقبت های پیگیر فرد معتاد پس از برنامه ترک اعتیاد

ارزیابی وضعیت تغذیه ای
 

طی دوران ترک اعتیاد، بدن دچار استرس های جسمانی و پریشانی های روانی است. به دنبال این استرس ها، عوارضی مانند تهوع، استفراغ و اسهال بروز می نماید و به اختلال در نمک ها و مایعات بدن و اختلال در تعادل کالریکی بدن منجر می شود. رژیم غذایی باید طوری تنظیم شود که در حد امکان اختلالات و عوارض سخت دوران ترک اعتیاد را کاهش دهد. باید نوع و شدت کمبود مواد مغذی در اسرع وقت مشخص شود تا نوع مکمل های تغذیه ای مورد نیاز تعیین شود و آزمایش های بیوشیمی ای برای تعیین وضع متابولیت های بدن(میزان پروتیین، آهن، الکترولیت ها که همان نمک های معدنی موجود در خون هستند و ویتامین های محلول در آب که ویتامین c و ویتامین های گروه b هستند، مشخص شود).
معتادان که دچار اختلالات کبدی هستند باید از مصرف آهن و ویتامین های محلول در چربی(ویتامین های a،d،e،k) خودداری کنند.
سیستم ایمنی بدن در بیشتر معتادان به دلایل گوناگون از جمله رژیم غذایی نامناسب دچار اختلال می شود و به همین دلیل معتادانی که در معرض ویروس hiv هستند، خطر آلوده شدن در آنها بیشتر می شود. احتمالا رژیم غذایی ناکافی، از عوامل محرک رشد و انتشار ویروس تا مراحل بروز عفونت است. چنانچه ویروس ایدز در فرد معتاد تشخیص داده شد، باید از رژیم غذایی غنی از کالری و مواد مغذی به همراه مکمل استفاده شود.

توان بخشی تغذیه ای
 

سیاست ها و روش های گوناگونی در زمینه مکمل های غذایی برای بهبود سریع تر فرد معتاد توصیه می شود. به عنوان مثال تزریق عضلانی تیامین((vit b1 روزانه 100میلی گرم به عنوان یک اقدام پیشگیری کننده به خصوص در مواردی که شخص سابقه کمبود تغذیه ای داشته توصیه می شود. مصرف ویتامین ها و مواد معدنی همراه با برنامه غذایی در درمان عوارض تغذیه ای که ناشی از مصرف مواد مخدر است، موثر خواهد بود. استفاده از مکمل های حاوی اسید های آمینه به صورت مخلوطی از چند نوع اسید آمینه ضروری با دوز(میان مصرف دارو) پایین نتیجه مطلوبی به همراه دارد. مصرف یک نوع مکمل اسید آمینه ای به عنوان مثال تریپتوفان در دراز مدت باعث اختلال عصبی در فرد بیمار می شود. به طور کلی اصلاح تغذیه ای بیمار، عامل زیر بنایی در توان بخشی جسمانی، روانی و سلامت مغزی فرد معتاد است.
رژیم غذایی پر پروتیین و پر چربی احتمال تمایل نوشیدن الکل را در فرد معتاد افزایش می دهد. در برنامه توان بخشی تغذیه ای بیمار، غذا باید از نظر تغذیه و طعم طوری باشد که موجب تحریک اشتها و جلب تمایل فرد به مصرف میان وعده های غذایی باشد.

آموزش تغذیه و مشاوره به منظور اصلاح زندگی نوین
 

مشاور تغذیه ای در تمام مراحل درمان الزامی ا ست و مسایلی چون یافتن جانشینی برای مواد مخدر، ایجاد اشتها، استفاده از میان وعده غذایی متعادل در برنامه آموزشی تغذیه و مشاوره برای بهبود یافتن در نظر گرفته می شود.
وعده غذایی نامنظم، نداشتن میان وعده غذایی سبب ایجاد تغییرات قند خون و به دنبال آن افزایش نیاز فرد معتاد به مواد مخدر و خطر اعتیاد مجدد را افزایش می دهد. پس از ترخیص فرد از مراکز توان بخشی برای بهبود اختلالات تغذیه ای باید تغییرات وزن فرد کنترل و پیگیری شود.
در مشاوره تغذیه ای مسایلی چون عزت نفس، احساس مسوولیت، توانایی ایجاد روابط اجتماعی، باید مورد بحث و گفتگو قرار گیرد و مشارکت نزدیک خانواده ضامن موفقیت در برنامه ترک اعتیاد می باشد.

مراقبت ها و پیگیری های تغذیه ای
 

مراقبت ها و پیگیری های تغذیه ای پس از ترخیص از مراکز درمانی باید ادامه داشته باشد و حداقل هفته ای یک بار جلسه مشاوره با رژیم شناس برای پیگیری وزن و همچنین میزان پیشرفت در درمان اختلال تغذیه ای به دنبال پیروی از الگوی صحیح غذایی صورت گیرد.
به طور کلی رژیم شناسان باید مهارت های شغلی خود را در این زمینه با مطالعه متون مربوط به مواد مخدر، شرکت در سمینار هایی در این زمینه و همکاری با تیم درمانی معتادان برای گسترش مهارت های شغلی انجام دهند. منبع:سلامت نيوز
ارسال توسط کاربر محترم سایت : sajad2007