کودک و امتناع از غذا خوردن

آيا مي دانيد چرا برخي از کودکان در سنين يک تا دو سالگي از خوردن امتناع مي کنند؟ امتناع کودک از غذا خوردن ممکن است به دلايل زير باشد.
فعاليت زياد و در نتيجه خستگي
کم بودن فاصله ي ميان وعده ها با غذاي اصلي
فعاليت کم ودر نتيجه کمتر گرسنه شدن
اظهارنظر بزرگترها بر علاقه نداشتن به برخي غذاها
نخوابيدن
اما در عين حال اين امر ممکن است دستاويزي براي کودک باشد تا به اين وسيله عدم وابستگي و استقلال خود را نشان دهد. اين خود بخشي از مراحل تکامل اوست. والدين اگر هيجانزده باشند و به کودک فشار بياورند، سبب کندي جريان ترشح معده ي کودک و مانعي براي هضم غذاي وي مي شوند. بعلاوه کودک از توجه والدين لذت مي برد و مي آموزد امتناع از خوردن، يکي ازراه هاي جلب توجه آنان است. کودک معمولاً غذاي بخصوصي را براي مدتي دوست دارد و بعد ممکن است به غذاي ديگري علاقه نشان دهد. يعني غذايي را که تا ديروز دوست داشته و با علاقه مي خورده، امروز از خوردنش امتناع مي کند. در اين مورد، والدين با تغييراتي از قبيل تغيير در درجه ي حرارت و نوع پخت يا شکل غذا (مثلاً شير داغ يا سرد، دادن تخم مرغ آب پز يا نيمرو و ...) و تعريف و تمجيد از غذا مي توانند آن را دلپسند و دلخواه کودک کنند. اگر کودک باز هم از خوردن امتناع کرد، والدين بايد صبور باشند و کودک را به اجبار وادار به خوردن نکنند و پس از اتمام غذا بشقاب او هم با ساير بشقابها برداشته شود. به اين ترتيب هم کودک ياد مي گيرد زمان صرف غذا نامحدود نيست و هم باعث مي شود و در وعده ي غذاي بعد به اندازه ي کافي گرسنه باشد و غذا بخورد. نتايج مطالعات نيز نشان داده است که دريافت انرژي هر کودک از يک وعده غذايي به وعده ي ديگر بسيار متفاوت است، ولي کلي انرژي دريافيت روزانه بطور قابل توجهي ثابت است.به اين معني که معمولاً کمبود کالري و مواد مغذي در يک وعده را کودک در وعده ي بعدي جبران مي کند، لذا وظيفه ي والدين انتخاب و ارايه ي مواد غذايي مغذي و مناسب است.

اگر کودک به خوردن برخي غذاها علاقه نشان نمي دهد، چه بايد کرد؟
 

اگر کودک علاقه ي کافي به خوردن بعضي از غذاها ندارد، مادر بايد آن غذا را به روش هاي مختلف درست کند تا همان ماده ي غذايي با طعم و مزه ي جديد مورد استفاده ي کودک قرار بگيرد و اگر هم باز امتناع کرد، مي توان از غذاهاي جانشين استفاده کرد. برخي مادران شکايت دارند که کودکان شان گوشت تکه يي يا تخم مرغ نمي خورند، شير کم مي نوشند يا شيريني زياد طلب مي کنند. در زير چند پيشنهاد جهت راهنمايي اين مادران آورده شده است.

کودکاني که گوشت تکه يي نمي خورند:
 

-بهتر است گوشت را به قطعات بسيار کوچک و ريز تقسيم کنيد که به خوبي پخته شود؛ مثلاً به صورت حليم درآوريد.
-قطعات بسيار ريز گوشت را مخلوط با حبوب کاملاً بپزيد، نرم کنيد و همراه با يک قاشق غذاخوري روغن زيتون و يک قاشق غذاخوري آب ليموترش يا آب نارنج تازه به کودک بدهيد.
-گوشت چرخ کرده را به صورت کوفته درآوريد يا به صورت مخلوط با گوجه فرنگي به جاي سس روي ماکاروني بريزيد. مي توانيد کتلت (مخلوط گوشت و سيب زميني و تخم مرغ) را به شکل هاي کوچک و زيبا تهيه کنيد يا گوشت چرخ کرده را به صورت مخلطو با آب گوجه فرنگي، لوبيا و برنج (لوبيا پلو) بپزيد.
-از گوشت مرغ يا ماهي استفاده کنيد.
-اگر کودک هيچ يک از اين انواع گوشت را نمي خورد، از جانشين هاي آن استفاده کنيد؛ مثل زرده ي تخم مرغ، سفيده ي تخم مرغ، عدس، پنير با بادام يا گردو، لوبيا چيتي پخته شده، بادام زميني بدون پوست، شير يا ماست.
-برنج را در آب گوشت يا مرغي که مي پزيد بريزيد و به صورت کته ي نرم، با انواع سبزي ها يا عدس به او بدهيد.
-کودکاني که اصلاً گوشت نمي خورند بايد از نظر دريافت آهن مورد توجه قرار گيرند.

اگر کودک شير مادر يا هيچ شير ديگري را نمي خورد:
 

-ماست را جانشين شير کنيد و دوغ و ماست را در وعده هاي غذايي کودک بگنجانيد.
-در بعضي غذاها از شير استفاده کنيد. مثلاً آرد، کره و شير را به سوپ اضافه کنيد. ماکاروني را با شير و پنير بپزيد. به کودک شير برنج و فرني آرد برنج بدهيد.
-با شير، کره، پنير و کمي آرد، سس درست کنيد و روي ماکاروني يا سبزي هاي پخته شده بريزيد.

اگر کودک تخم مرغ سفت شده نمي خورد:
 

-تخم مرغ سفت شده را با کمي کره يا شير نرم کنيد.
-زرده و سفيده ي تخم مرغ را بزنيد و داخل سوپ بريزيد و بگذاريد چند جوش بزند.
-زرده و سفيده ي تخم مرغ را با کمي شير(دو قاشق غذاخوري) مخلوط کرده و در روغن سرخ کنيد. (خاگينه)
-سيب زميني پخته شده و تخم مرغ سفت شده را رنده کرده و به آن کمي کره يا روغن زيتون اضافه کنيد. (مانند سالاد الويه ولي بدون سس مايونز) يا به آن ماست و روغن زيتون يا کمي شير بيفزاييد.
-تخم مرغ را بزنيد و با نصف استکان ماست در ته قابلمه يي که براي او کته درست مي کنيد بريزيد. (مثل ته چين)
-ماکاروني را بپزيد و آب کش کنيد، يک تخم مرغ را بزنيد و با يک استکان شير مخلوط کنيد، کمي پنير در آن رنده و با ماکاروني دم کنيد.
-تخم مرغ ها را بزنيد و با کمي خامه و آب ليمو به سوپ اضافه کنيد و بگذاريد بپزد. (از مصرف تخم مغر خام يا نيم پز پرهيز کنيد.)

اگر کودک سبزي يا ميوه نمي خورد:
 

کودکان يک تا دو ساله ممکن است در اين سنين يک نوع ميوه يا سبزي را نخورند و به نوع ديگر علاقه داشته باشند. شما بايد هر کدام را که بهتر مي خورند به آنها بدهيد، اما گه گاه آنها بايد سبزي يا ميوه هايي را هم که نمي خورند امتحان کنيد.
-سبزي هايي مثل کرفس و هويج را بپزيد(خيلي زياد له نشود و کمي ترد باشد) و بگذاريد کودک آن را با دست بردارد و بخورد.
-سبزي ها را ريز کرده و در سوپ او بريزيد.
-کمي ماست چکيده بر روي سبزي هاي پخته بريزيد يا سبزي را با نان و پنير به او بدهيد.
-اگر ميوه نمي خورد، آن را رنده کرده و به تکه هاي کوچک تقسيم کنيد و با کمي خامه يا ژله به او بدهيد (مثل سالاد ميوه). در تهيه ژله به جاي آب، آب ميوه بريزيد يا ژله درست کنيد و تکه هاي بسيار کوچک ميوه را به آن اضافه کنيد. (فراموش نکنيد ميوه و سبزي ها را قبل از مصرف خوب شسته و ضد عفوني کنيد.)
منبع:هفت روز زندگي شماره 92