در جست و جوي سيگارهاي سالم

آيا استعمال دخانيات ايمن مي شود؟
 

تعديل و تنظيم بازار فروش سيگار و طبقه بندي انواع آن (نظير آنچه در مورد داروها انجام مي شود)، مي تواند ميزان مخرب بودن اين محصول دخاني را با وضوح و روشني بيشتري در اختيار افکار عمومي قرار دهد.
شرکت هاي توليد کننده محصولات دخاني در تلاشند، با کاهش نسبي مواد سمي و زيان آور در محصولات خود، بتوانند سيگاري ايمن تر را به بازار عرضه کنند. البته در حال حاضر هيچ شرکتي مايل به اعمال درجه بندي هاي بهداشتي در محصولات خود نيست، چرا که اين کار مي تواند آثار بسيار مخربي بر ميزان فروش اين شرکت ها در بازار بر جاي بگذارد. اما دولت آمريکا قصد دارد با واگذار کردن اين موضوع محدوديت هاي بهداشتي نسبت به اين محصول دخاني آغاز کند.
اعمال محدوديت هايي از اين دست توسط اين وزارتخانه، مي تواند شفافيت ادعاهاي علمي در مورد سرطان زا بودن و زيان آور بودن سيگار را بالا ببرد و خريداران نيز با دقت بيشتري محصولات مصرفي خود را انتخاب خواهند کرد. برخي نيز معتقدند اين کار حتي مي تواند در بلند مدت براي خود توليد کنندگان نيز مفيد باشد و در صورت اطمينان مصرف کننده از ايمن تر بودن سيگار خريداري شده، سود شرکت نيز در بلند مدت افزايش خواهد يافت. در اين ميان، فعالان مبارزه با استعمال دخانيات معتقدند اصولاً چنين محصولي اگر چه در ظاهر جذابيت هايي دارد، اما نبايد به بازار راه پيدا کند؛ و برخي از آنها نيز اساساً نسبت به توليد سيگار سالم مشکوکند و در آن ترديد مي ورزند. به عبارت ديگر، آنها با توجه به سوابق مطالعات صورت گرفته بر روي سيگار، به اين نتيجه رسيده اند که هيچ کاري براي کاهش اثرات زيان آور دخانيات نمي توان انجام داد.

ماشين دود و لذت سيگار
 

اخيراً مجلس سناي ايالات متحده در حال بحث و تبادل نظر پيرامون طرح جامع تنظيم بازار توليد و عرضه سيگار است و بسياري از شرکت هاي توليد محصولات دخاني با دقت تمام مشغول بررسي عواقب و نتايج اجتماعي اين لايحه هستند. در سال هاي گذشته، بسياري از اين شرکت ها طرح ها ي متنوعي را براي توليد سيگارهاي کم ضررتر ارائه کرده بودند که از آن جمله مي توان به توليد سيگار حاوي توتون هاي پودر شده، سيگار الکترونيکي و سيگار مجهز به فيلتر اصلاح شده اشاره کرد. البته توليد اين محصولات اساساً تابعي از بازار است و شرکت هاي سازنده نيز محاسبات خود را بر ميزان استقبال مصرف کنندگان مواد دخاني از اين محصولات استوار کرده اند. اما اقدام اخير برخي دولت ها در تنظيم بازار سيگار، اين شرکت ها را بر آن داشته تا راه هايي جديد را براي کاهش آثار زيان آور اين محصول دخاني معرفي کنند.
به طور کلي و به لحاظ سنتي، در شرکت هاي سازنده دستگاهي وجود دارد که توسط آن، ميزان دود توليد شده از يک نخ سيگار و ترکيب شيميايي توتون موجود در آن مورد آزمايش قرار مي گيرد تا مقدار آسيب و زيان توليدي آن محاسبه شود.اما مشکل اينجاست که اين دستگاه عملاً مي تواند حس واقعي يک مصرف کننده را نسبت به سيگار توليد شده به نمايش بگذارد. براي مثال، تجربه نشان داده که مصرف کنندگان در هنگام کشيدن سيگارهاي سبک و تعديل شده، براي لذت بردن بيشتر پک هاي عميق تري به سيگار مي زنند. بنابراين هيچ ماشيني نمي تواند اين عمليات فيزيکي را به طور دقيق شبيه سازي کند. به همين دليل متخصصان اين شرکت ها به دنبال راه هايي تازه براي تخمين ميزان نفوذ مواد سمي در هنگام تدخين سيگار در افراد هستند. شايد يکي از بهترين روش ها، آناليز و تجزيه مواد سمي موجود در ادرار افراد سيگاري باشد در حال حاضر برخي از آزمايشگاه هاي مهم در دانشگاه هاي آمريکا به طور اختصاصي مشغول تجزيه و آناليز همين موادند و در نتيجه مي توان گفت که باز هم تنها ابزار موجود براي محاسبه و تخمين مضرات سيگار، خود مصرف کننده ها هستند. در اين آزمايشگاه ها تا به حال ميزان و سطوح سه ماده مهم سمي موجود در سيگار يعني نيکوتين، آکرولين و پيرون در ادرار150 سيگاري و 50 غير سيگاري مورد سنجش قرار گرفته است. نتايج اين آناليزها نشان مي دهد که مقدار اين مواد سمي در نمونه هاي گرفته شده، تقريباً با ميزان آن در فيلتر سيگارها و برابري و تطابق دارد. بنابراين، مي توان نتايج اين روش را راهي مناسب براي توليد سيگارهاي ايمن تر و کم ضررتر دانست و از تجزيه نمونه هاي گرفته شده و ميزان مواد سمي موجود در آن، براي کاهش خطر اين محصولات دخاني استفاده کرد. اين آزمايش در حال حاضر، با عرضه سيگارهاي مختلف با سطح مواد سمي متفاوت به تعداد بيشتري از سيگاري ها در حال انجام است؛ و احتمالاً در آينده مي تواند نتايج جامع تري را به همراه داشته باشد تا در ميان سيگارهاي عرضه شده، نمونه هايي جديد و سبک به لحاظ مواد سمي نيز وجود دارد. اين آزمايش علاوه بر محيط هاي دانشگاهي و پژوهشي، به طور اختصاصي در برخي از شرکت هاي مهم سازنده سيگار در آمريکا نيز در حال پيگيري است.

عمر طولاني تر ضامن سود بيشتر
 

علاوه بر جنبه هاي آزمايش گر، بررسي تبعات روان شناختي نيز مي تواند به عاملي تعيين کننده در بررسي هاي علمي صورت گرفته تبديل شود؛ به طوري که تعيين ميزان مواد سمي در ادرار افراد سيگاري و مقايسه آن با حالت هايي نظير التهاب، اضطراب و خطرات حمله قلبي مي تواند عاملي ديگر در تثبيت نوع و مقدار مواد سمي موجود در يک سيگار باشد. البته شرکت هايي که اين پژوهش ها را انجام مي دهند، همواره ادعا مي کنند که محصولات جديد توليد شده آثار مخرب به مراتب کمتري در افراد به جاي گذاشته اند، و پرواضح است که چنين ادعايي از آنجا که اهداف اقتصادي خاصي را دنبال مي کند، نمي تواند مبناي استدلال ثابت علمي قرار گيرد. اما به هر حال مي توان آن را مبنايي بر آزمايش اين محصولات در شرايط آزمايشگاهي قرار داد.
همه اين آزمون و خطاها شايد در اصل يک هدف مهم را دنبال مي کند، و آن هم اين که درصد مواد مضر موجود در سيگارهاي توليدي تا چه ميزان با بيماري هاي مختلف حاصل از استعمال دخانيات در ارتباط است. طبيعي است که شرکت ها هيچ وقت نمي توانند و نمي خواهند سيگاري را توليد کننده که براي مثال، خطر ابتلا به سرطان را در افراد سيگاري کاهش دهد. پس پرواضح است که فرايند تنظيم بازار سيگار از نظر ميزان مواد مضر موجود در محصولات وظيفه اي است که مي بايست نهادهاي دولتي و خارج از محدوده توليد کنندگان آن را انجام دهند. در حال حاضر، سازمان بهداشت جهاني برنامه اي جامع با عنوان کنوانسيون کنترل دخانيات را اجرا مي کند که تاکنون 164 کشور به آن پيوسته اند و آن را در قوانين داخلي خود گنجانده اند. به اعتقاد بسياري از کارشناسان، اگر اين برنامه از معيارها و استانداردهاي سختگيرانه براي تنظيم بازار محصولات دخاني استفاده کند و در آينده نيز بر آن اصرار داشته باشد، مي توان همچنان به نتيجه بخش بودن اين اقدامات اميدوار بود. ضمن اين که هر عقل سليمي در صنعت دخانيات نيز اين مسئله را مي پذيرد که هر چه عمر مشتريان اين محصولات بيشتر شود، سود بيشتري نيز نصيب صاحبان اين صنعت خواهد شد!

راهنماي محصولات جايگزين سيگار
 

سيگارهاي حاوي سموم کاهش يافته: برخي شرکت هاي توليد کننده سيگار با استفاده از فيلترهاي اصلاح شده و ترکيبات جديدي از تنباکو، تلاش مي کنند، ميزان کار سينوژن ها و ديگر مواد سمي موجود در سيگار را پايين بياورند.
هشدار: مطالعات فعلي نشان مي دهد که اگر چه شرکت دخانيات کانادا از اين روش در توليد سيگارهاي خود استفاده مي کند، اما نرخ مرگ و مير ناشي از سيگار در اين کشور تفاوت چنداني با ديگر نقاط جهان ندارد.
سيگار الکترونيک: شرکت رويال در پکن(پايتخت چين)، سيگاري توليد کرده که در آن يک باتري کوچک وجود دارد و شخص هنگام پک زدن، مقداري نيکوتين را دريافت مي کند. بنابر ادعاي اين شرکت، در سال 2008، 300 هزار نخ از اين سيگار به فروش رفته است و گزارش نماينده فروش اين شرکت در انگلستان نيز نشان مي دهد که فروش اين محصول در اين کشور به شدت رو به افزايش است.

هشدار: بنابر مطالعات انجام گرفته، سيگار الکترونيک در ظاهر مي تواند ابتکاري جالب براي کاهش مضرات حاصل از سيگار باشد، اما محققان هنوز اطلاعات جامعي از نحوه استعمال اين محصول و ميزان نيکوتين جذب شده از آن در دست ندارند.
ناس (SNUS): ناس ماده اي است که مدت ها در کشورهاي اسکانديناوي مصرف شده و يکي از محصولات محبوب در اين منطقه به شمار مي آيد. اين ماده، نوعي مرطوب از گرد توتون است که وقتي روي لب بالايي قرار مي گيرد، از خود نيکوتين آزاد مي کند. طرفداران اين ماده معتقدند ناس مي تواند جايگزين مناسبي براي سيگار باشد، اما لازم به ذکر است که فروش اين محصول در بسياري از کشورها، از جمله بخش اعظمي از اروپا، ممنوع است.
هشدار: اگر چه ناس در مجموع زيان کمتري نسبت به سيگار دارد، اما تحقيقات نشان مي دهد که استعمال اين ماده، ضريب ابتلا به سرطان هاي دهان و لوزالمعده را افزايش مي دهد.
منبع: دانشمند شماره 552