هميشه، دير است؛ حتي اگر به سختي کار کنيم

اول.
 

«بزرگ ترين تفريح کار است» جمله اي معروف امام علي (ع) که وقتي خواستيم انشايي با موضوع کار بنويسيم اولين چيزي که يادمان مي افتاد همين جمله بود و بعد با افتخار در انشاء خود به آن استناد مي کرديم که کار چقدر خوب است.
به هر حال اين جمله معناي بزرگ و بلندي دارد. يعني در پشت هر کلمه اش مفاهيم بلندي نهفته است. علاوه بر نشاطي که از انجام کار عايدمان مي شود و سلامت جسم، از لحاظ رواني نيز تاثيرات مهمي دارد. وقتي کار مي کنيم دست نياز به سوي کسي دراز نمي کنيم. و اين استقلال و احسسا بي نيازي بزرگترين شادي و تفريح است.
پس براي آزادي از مال و منال ديگران، بايد کار کرد. ديگر نيازي به اين نيست که از ديگران تقاضاي کمک کنيم بلکه با نيروي همت خويش، به دور دست ترين قله ها خواهيم رسيد. براي خودمان و پيشرفت خودمان و بي نيازي از ديگران- که در متون ديني ما، بسيار به آن تاکيد شده است- هم که شده، بايد، شب و روز کار کنيم تا به استقلال مالي و هويتي و فکري برسيم. جدا از تاکيدي که امسال، روي کار مضاعف و همت مضاعف شده است، در ماجراي اخلاق کار در اسلام، احترام به کار و سخت کار کردن، جايگاه بالايي دارد و همين که موجب بي نيازي يک مسلمان از ديگران مي شود، کافي است. و صد البته دلايل ديگري هم دارد که مي ماند براي مجالي ديگر...

دوم.
 

متاسفانه اخلاقيات کار در ايران امروز ما، دچار اشکالات ريز و درشت زيادي است که تا رفع نشوند، اتفاقي نخواهد افتاد. وقتي که بازده کاري کارمندان ما کم است و زمان هاي کاري صرف شده، منجر به توليدي در شان و خور نمي شوند، پس مشخص است که يک جاي کار مي لنگد. متاسفانه روحيه پيشتازي و خلاقيت کار کردن، نزد جوانان ما دچار رکود نسبي شده است. شايد امسال، فرصت مناسبي باشد که اين اتفاق نه چندان خوشايند، ريشه يابي شود. و البته سراغ کساني هم رفت که مي توانند اين اخلاقيات و قانون ها را، در نسل هاي بعدي ما بکارند؛ سراغ کساني که آموزش فرزندان ما را به دوش مي کشند. معلمان و استادان، گروهي هستند که مي توانند با انتقال فرهنگي خاص، تکليف نسل آينده ما را روشن کنند. اگر آموزگاران ابتدايي و راهنمايي و دبيرستاني و دانشگاهي ما، خود از فرهنگ کار زياد و خلاقيت و اخلاق کار بي بهره باشند، چگونه مي توانند اين بذرها را در زمين هاي وجود نسل بعدي ما و حتي نسل حاضر ما، بکارند؟ از کوزه همان برون تراود که در اوست؛ و از معلمان و آموزگاران اجتماع ما نيز، همان چيزهايي برون خواهد تراويد که دارند. معلمي که سختكوش است، شاگردان سختكوش بار خواهد آورد. و عکس اين نيز، صحيح است. پرداختن به نقش معلمان و رفع نيازهاي ضروري آنها - تا موجب غفلت شان از هدف واقعي اي که به خاطرش استخدام شده اند، نشود- جزو کارهاي واجبي است که دست متوليان نهادهاي آموزشي و دولتي ما را مي بوسد.

سوم.
 

جدا از اين که معلمان و آموزگاران مي توانند اخلاقيات کار و همت والا و خلاقيت را در جامعه ما گسترش بدهند، محصولات رسانه اي و فرهنگي نيز در آبياري ذهن مردم جامعه ما و معلمان و آموزگاران آن، نقش بسيار مهمي دارند. کتاب، به عنوان اصيل ترين و قديمي ترين محصول فرهنگي انسان، مي تواند جاي بسياري از نداشته ها را پر کند؛ خاصه کتاب هايي که در حوزه اخلاق کار و کارآفريني و بهره وري و مديريت صحيح به کار مي آيند. و البته براي اين که انتظار، درست از آب دربيايد، اول بايد عادت کتابخواني در ما ايراني ها رشد پيدا کند. خواندن کتاب، تنها مختص دکترها و دانشجوها و انسان هاي با عينک هاي ته اسکاني و پيرمردهاي زهورا در رفته نيست. کتاب، آموزگاري است که مي تواند بذر همت والا و کار والا را، نزد همه ما ايراني ها و مسلمانان بکارد. به جاي کارهاي ويتريني و دهان پرکن در هر سه حوزه اخلاقيات کار، آموزش کتابخواني، به نظر مي رسد که بايد آستيني بالا زد و همتي بدرقه راه کرد؛ وگرنه سال تمام خواهد شد و مصداق شعر «ترسم به کعبه نرسي، اعرابي/ کاين راه که مي روي، به ترکستان است» خواهيم شد و آيندگان، ما را به سختي مؤاخذه خواهند کرد بابت ميراث ناسالمي که به آن ها داده ايم. بياييد باور کنيم که هميشه، دير است؛ حتي اگر به سختي هم کار کنيم...
منبع:نشريه شاهد جوان ش 58