اسراراستون هنج
نويسنده:رابرت متيوز/ترجمه:رويا الياسي
استون هنج مکاني بوده که معمولا کاهنان ومردم عادي به هنگام طلوع آفتاب نخستين روزتابستان درآن گرد هم مي آمدندو روي طبل ها مي کوبيدند اما شواهد، بسياري نيزدردست است که اين بنا به منظور ستايش آسمان شب ساخته شده است.
مردم دوران باستان همراه با کاهنان سفيد پوش منتظر لحظه طلوع آفتاب مي ماندند تا اولين پرتوهاي خورشيد درافق پديدار شود و روي سنگ پاشنه(Heelstone)بتابد.اما ابهامات جدي در خصوص ابعاد ديگر آيين گراميداشت زمان وجود دارد.باستان شناسان بسياري از باورهاي قديمي را به چالش کشيدند.ازارتباط اين بنا با طلوع آفتاب در آغاز تابستان تا نظريه هايي راجع به اهداف سازندگان اصلي بنا-و نظريه اي جديد مطرح کرده اند که اصلاچرا اين بنا ساخته شده است.مدت هاست نادرستي بسياري از موضوعاتي که درباره استون هنج مطرح مي شود، آشکار شده است.کاهنان درساخت اين بنا نقشي نداشته اند و صرفا براي مراسم مذهبي از آن بهره مي برده اند.درواقع تفکر کنوني براين اساس است که نه کاهنان و نه هيچ کس ديگري درساخت استون هنج نقشي نداشته اند.درطول(5)هزار سال اخير ساختارهاي مختلفي در همين مکان و هر يک پيچيده تراز ديگري ايجاد شده است.آنچه درابتدا وجود داشت يک «هنج»ساده يا خندق مدور بود که يک راه آب داشته و در طول هزار سال بعد توسط دو حلقه از سنگ هاي ايستاده ومتحدالمرکز احاطه شد.(احتمالا براي ساخت آن از(80)قطعه سنگ آتشفشاني باريک به نام سنگ آبي استفاده کردند.)پس ازگذشت(500)سال يا بيشتر بنا شکل نعل اسبي به خود گرفت و سنگ هاي «سارسن تريليتون»هر يک به وزن(25)تن به آن اضافه شد.هرمرحله ازساخت بنا راز و رمزهاي خاصي به همراه داشت.علت ساخت خندق اوليه چه بود؟ چرا در هزاره بعدي دوحلقه ازسنگ هاي آبي به آن افزود شده-و چگونه اين سنگ ها از محلي که(380)کيلومتردورترازبنا بوده-آن هم قبل ازاختراع چرخ-حمل شده است؟چرا ساختاراستون هنج به گونه اي است که به نظرمي رسد با پديده هاي نجومي درارتباط است؟
بحث درباره استون هنج ده ها سال که سر وصداي زيادي به پا کرده است.دانشگاهيان درحوزه هاي مختلف از اختر فيزيک و باستان شناسي تا مهندسي نظريه هاي متعددي مطرح کرده اند.به علاوه روشن است که اسراراستون هنج فقط مي تواند با يک رويکرد چند جانبه حل شود. اين موضوع باعث مي شود محققان نگاهي نو به اسراراستون هنج داشته باشند,نگاهي نو به معناي واقعي کلمه.
يکي از تناقص هاي موجود دراتونم هنج، هم ترازي بين دايره مياني وهيل استون (که درخارج از اين حلقه قراردارد)و محل طلوع آفتاب در روز اول تابستان است.اين تراز چندان دقيق نيست و موضوعي است که معمولا به تغيير محور زمين از زمان ساخت بنا تا کنون نسبت داده مي شود.با اين حال بسياري بر اين باورند که هيل استون هرگز درمحل دقيق قرار نداشته است.درحالي که اندکي خطا سازندگان اوليه بنا طبيعي به نظرمي رسد، تحقيقات ستاره شناسان دردهه(60)نشان مي دهد که چنين خطايي وجود نداشته است.
ازويژگي هاي اين اثرتاريخي مي توان به ارتباط با پديده هاي آسماني ازچرخه ماه (هلال تا بدر)تا سيکل پيچيده خسوف و کسوف اشاره کرد.
اين ايده که استون هنج يک رصدخانه نجومي پيچيده است درميان عامه مردم پذيرفته شده اما باستان شناسان معتقدند که هنوزابعاد ناشناخته اي دراين بنا نهقته است.حتي اگرچنين باشد اهميت نجومي بنا درتعيين هم ترازي هرگزجاي ترديد نخواهد داشت.سال(1979)درحفاري هاي انجام شده د رنزديکي هبل استون سنگ ديگري کشف شد که قابليت تنظيم پرتوهاي نور را در(5)هزارسال پيش داشته است.
به نظرمي رسد حتي استون هنج اوليه که فقط يک خندق مدور به قطر(100)متر و يک راه آب بوده، در بررسي برخي از پديده هاي آسماني کاربرد داشته است.اما چطور؟ يکي از کاربردهاي آن در برگزاري مراسم مذهبي بوده است.اما در سال(1995)ستاره شناس بريتانيايي دکتر دونکن استيل نظريه اي متفاوت ارائه کرد؛ اساسا استون هنج به منظور پيش بيني فجايع کيهاني ساخته شده است.
شهاب سنگ ها يک خطرجدي براي ادامه حيات روي کره زمين محسوب مي شوند و تحقيقات دکتر استيل نيز روي مسير دنباله شهاب سنگ ها متمرکز شده است.عبور زمين از ميان بقاياي يک شهاب سنگ، ميتواند بسيار مخرب و ويرانگر باشد.دکتر استيل نشان داد که چگونه در اثر عبور يک شهاب سنگ تخريب گسترده اي در(5)هزار سال قبل روي زمين اتفاق افتاده؛ دقيقا همان زماني که استون هنج اوليه درحال ساخته شدن بوده است.نکته جالب تراينکه کره زمين هر ساله حدود آغاز فصل تابستان ازميان متراکم ترين بقاياي شهاب سنگ ها عبورمي کرده است و اين پديده
درآسمان شب.دقيقا در جايي که هيل استون قراردارد.قابل مشاهده بوده است.
باز هم نظريه هاي متعددي دراين زمينه وجود دارد.برخي از محققان بر اين باورند که نشانه هايي از وجود ساير فرهنگ ها در همان زمان و در اطراف استون هنج وجود دارد.دکتر ترنس ميدن از دانشگاه آکسفورد مي گويد:«کشاورزان دوره نوسنگي به مادر زمين و پدر آسمان اعتقاد داشته اند.بنابراين سنگ هاي چيده شده در اتون هنج تشکيل دهنده معبدي با سقف آسمان بوده که به طور ضمني به پرستش مادرزمين نيزاختصاص يافته است.»براساس يافته هاي دکتر ميدن سنگ هاي بزرگ سارسن تريليون در ميان استون هنج ساختاري رحم مانند را تشکيل مي دهد که درآغاز تابستان ازاهميت خاصي برخوردار است.دکتر ميدن مي افزايد:«فقط نور صبحگاه آغاز تابستان است که به درون طاق اين ساختار نفوذ مي کند.اين اتفاق مي تواند نمادي از يک پيوند افسانه اي ميان پدر آسمان و مادر زمين باشد.»
به هر حال طراحي پيچيده استون هنج نشان مي دهد که طراحان آن به دنبال موضوعي فراترازغروب آفتاب درآغاز زمستان بوده اند.سنگ دوقلو و ساختار نعل اسبي ممکن است نشانه اي از شي آسماني ديگري باشد که درآسمان شب قابل رويت است:ماه.
در مطالعاتي که نتايج آن درسال گذشته منتشرشد.نگاهي نو به اين بناي تاريخي شده و آن عبارت است ازتغييرزاويه ديد از هيل استون به استون هنج از بيرون به درون بنا با نگاهي از اين زاويه درمي يابيم سنگ هاي سارسن تريليتون در وسط استون هنج مانند «پنجره»هايي هستند که موقعيت خورشيد و ماه را درآسمان زمستان نشان مي دهند.درحالي که ماه هرچهار هفته يک بارمسيرخود را درآسمان تقريبا تکرار مي کند.خورشيد فقط يک بار درسال درنقطه مناسب خود قرارمي گيرد.لحظه غروب درآغاز زمستان.به هرحال به نظرمي رسد سازندگان استون هنج چرخه ديگري را هم مدنظر داشته اند که هر(19)سال يک بارتکرارمي شوند.شب يلدا همزمان با عدم رويت ماه درآسمان خواهد بود و بلندترين و تاريک ترين شب سال رقم مي خورد.درچنين شبي تعداد ستارگان بيشتري و به مدت طولاني تري قابل رويت هستند.اين رويداد ممکن است نشانه شروع مراسم يادبود اجداد و پيشينيان بوده باشد.يا نمادي از ستارگان بي شماري که در اين شب طولاني درآسمان قابل مشاهده هستند.
تصوراينکه مردم دوران ماقبل تاريخ چنين دانش عميقي در زمينه نجوم داشته اند.باور نکردني است.اما باستان شناسان مطمئن هستند که سازندگان استون هنج به خوبي از چرخه(19)ساله ماه آگاه بوده اند و گواه اين مدعا (19)قطعه سنگ آبي است که به دقت چيده شده اند.
براي تأييد اين نظريه جديد بايد دانشمندان رشته هاي مختلف با يکديگر همکاري داشته باشند.به اين منظور همکاري دانشمندان در زمينه هاي مختلف امل نجوم دوران باستان؛ طراحي دوران باستان مردم شناسي، مدلسازي رايانه اي و چندين رشته لازم است.
به هرحال شوهد کشف شده تا به امروزحاکي ازآن است که محققان درآستانه دستيابي به موفقيتي بزرگ دردرک معناي استون هنج قراردارد.
منبع:دانستنيها شماره 23..
مردم دوران باستان همراه با کاهنان سفيد پوش منتظر لحظه طلوع آفتاب مي ماندند تا اولين پرتوهاي خورشيد درافق پديدار شود و روي سنگ پاشنه(Heelstone)بتابد.اما ابهامات جدي در خصوص ابعاد ديگر آيين گراميداشت زمان وجود دارد.باستان شناسان بسياري از باورهاي قديمي را به چالش کشيدند.ازارتباط اين بنا با طلوع آفتاب در آغاز تابستان تا نظريه هايي راجع به اهداف سازندگان اصلي بنا-و نظريه اي جديد مطرح کرده اند که اصلاچرا اين بنا ساخته شده است.مدت هاست نادرستي بسياري از موضوعاتي که درباره استون هنج مطرح مي شود، آشکار شده است.کاهنان درساخت اين بنا نقشي نداشته اند و صرفا براي مراسم مذهبي از آن بهره مي برده اند.درواقع تفکر کنوني براين اساس است که نه کاهنان و نه هيچ کس ديگري درساخت استون هنج نقشي نداشته اند.درطول(5)هزار سال اخير ساختارهاي مختلفي در همين مکان و هر يک پيچيده تراز ديگري ايجاد شده است.آنچه درابتدا وجود داشت يک «هنج»ساده يا خندق مدور بود که يک راه آب داشته و در طول هزار سال بعد توسط دو حلقه از سنگ هاي ايستاده ومتحدالمرکز احاطه شد.(احتمالا براي ساخت آن از(80)قطعه سنگ آتشفشاني باريک به نام سنگ آبي استفاده کردند.)پس ازگذشت(500)سال يا بيشتر بنا شکل نعل اسبي به خود گرفت و سنگ هاي «سارسن تريليتون»هر يک به وزن(25)تن به آن اضافه شد.هرمرحله ازساخت بنا راز و رمزهاي خاصي به همراه داشت.علت ساخت خندق اوليه چه بود؟ چرا در هزاره بعدي دوحلقه ازسنگ هاي آبي به آن افزود شده-و چگونه اين سنگ ها از محلي که(380)کيلومتردورترازبنا بوده-آن هم قبل ازاختراع چرخ-حمل شده است؟چرا ساختاراستون هنج به گونه اي است که به نظرمي رسد با پديده هاي نجومي درارتباط است؟
بحث درباره استون هنج ده ها سال که سر وصداي زيادي به پا کرده است.دانشگاهيان درحوزه هاي مختلف از اختر فيزيک و باستان شناسي تا مهندسي نظريه هاي متعددي مطرح کرده اند.به علاوه روشن است که اسراراستون هنج فقط مي تواند با يک رويکرد چند جانبه حل شود. اين موضوع باعث مي شود محققان نگاهي نو به اسراراستون هنج داشته باشند,نگاهي نو به معناي واقعي کلمه.
يکي از تناقص هاي موجود دراتونم هنج، هم ترازي بين دايره مياني وهيل استون (که درخارج از اين حلقه قراردارد)و محل طلوع آفتاب در روز اول تابستان است.اين تراز چندان دقيق نيست و موضوعي است که معمولا به تغيير محور زمين از زمان ساخت بنا تا کنون نسبت داده مي شود.با اين حال بسياري بر اين باورند که هيل استون هرگز درمحل دقيق قرار نداشته است.درحالي که اندکي خطا سازندگان اوليه بنا طبيعي به نظرمي رسد، تحقيقات ستاره شناسان دردهه(60)نشان مي دهد که چنين خطايي وجود نداشته است.
ازويژگي هاي اين اثرتاريخي مي توان به ارتباط با پديده هاي آسماني ازچرخه ماه (هلال تا بدر)تا سيکل پيچيده خسوف و کسوف اشاره کرد.
اين ايده که استون هنج يک رصدخانه نجومي پيچيده است درميان عامه مردم پذيرفته شده اما باستان شناسان معتقدند که هنوزابعاد ناشناخته اي دراين بنا نهقته است.حتي اگرچنين باشد اهميت نجومي بنا درتعيين هم ترازي هرگزجاي ترديد نخواهد داشت.سال(1979)درحفاري هاي انجام شده د رنزديکي هبل استون سنگ ديگري کشف شد که قابليت تنظيم پرتوهاي نور را در(5)هزارسال پيش داشته است.
به نظرمي رسد حتي استون هنج اوليه که فقط يک خندق مدور به قطر(100)متر و يک راه آب بوده، در بررسي برخي از پديده هاي آسماني کاربرد داشته است.اما چطور؟ يکي از کاربردهاي آن در برگزاري مراسم مذهبي بوده است.اما در سال(1995)ستاره شناس بريتانيايي دکتر دونکن استيل نظريه اي متفاوت ارائه کرد؛ اساسا استون هنج به منظور پيش بيني فجايع کيهاني ساخته شده است.
شهاب سنگ ها يک خطرجدي براي ادامه حيات روي کره زمين محسوب مي شوند و تحقيقات دکتر استيل نيز روي مسير دنباله شهاب سنگ ها متمرکز شده است.عبور زمين از ميان بقاياي يک شهاب سنگ، ميتواند بسيار مخرب و ويرانگر باشد.دکتر استيل نشان داد که چگونه در اثر عبور يک شهاب سنگ تخريب گسترده اي در(5)هزار سال قبل روي زمين اتفاق افتاده؛ دقيقا همان زماني که استون هنج اوليه درحال ساخته شدن بوده است.نکته جالب تراينکه کره زمين هر ساله حدود آغاز فصل تابستان ازميان متراکم ترين بقاياي شهاب سنگ ها عبورمي کرده است و اين پديده
درآسمان شب.دقيقا در جايي که هيل استون قراردارد.قابل مشاهده بوده است.
احترام به مادر زمين
باز هم نظريه هاي متعددي دراين زمينه وجود دارد.برخي از محققان بر اين باورند که نشانه هايي از وجود ساير فرهنگ ها در همان زمان و در اطراف استون هنج وجود دارد.دکتر ترنس ميدن از دانشگاه آکسفورد مي گويد:«کشاورزان دوره نوسنگي به مادر زمين و پدر آسمان اعتقاد داشته اند.بنابراين سنگ هاي چيده شده در اتون هنج تشکيل دهنده معبدي با سقف آسمان بوده که به طور ضمني به پرستش مادرزمين نيزاختصاص يافته است.»براساس يافته هاي دکتر ميدن سنگ هاي بزرگ سارسن تريليون در ميان استون هنج ساختاري رحم مانند را تشکيل مي دهد که درآغاز تابستان ازاهميت خاصي برخوردار است.دکتر ميدن مي افزايد:«فقط نور صبحگاه آغاز تابستان است که به درون طاق اين ساختار نفوذ مي کند.اين اتفاق مي تواند نمادي از يک پيوند افسانه اي ميان پدر آسمان و مادر زمين باشد.»
درخشش ستاره
به هر حال طراحي پيچيده استون هنج نشان مي دهد که طراحان آن به دنبال موضوعي فراترازغروب آفتاب درآغاز زمستان بوده اند.سنگ دوقلو و ساختار نعل اسبي ممکن است نشانه اي از شي آسماني ديگري باشد که درآسمان شب قابل رويت است:ماه.
در مطالعاتي که نتايج آن درسال گذشته منتشرشد.نگاهي نو به اين بناي تاريخي شده و آن عبارت است ازتغييرزاويه ديد از هيل استون به استون هنج از بيرون به درون بنا با نگاهي از اين زاويه درمي يابيم سنگ هاي سارسن تريليتون در وسط استون هنج مانند «پنجره»هايي هستند که موقعيت خورشيد و ماه را درآسمان زمستان نشان مي دهند.درحالي که ماه هرچهار هفته يک بارمسيرخود را درآسمان تقريبا تکرار مي کند.خورشيد فقط يک بار درسال درنقطه مناسب خود قرارمي گيرد.لحظه غروب درآغاز زمستان.به هرحال به نظرمي رسد سازندگان استون هنج چرخه ديگري را هم مدنظر داشته اند که هر(19)سال يک بارتکرارمي شوند.شب يلدا همزمان با عدم رويت ماه درآسمان خواهد بود و بلندترين و تاريک ترين شب سال رقم مي خورد.درچنين شبي تعداد ستارگان بيشتري و به مدت طولاني تري قابل رويت هستند.اين رويداد ممکن است نشانه شروع مراسم يادبود اجداد و پيشينيان بوده باشد.يا نمادي از ستارگان بي شماري که در اين شب طولاني درآسمان قابل مشاهده هستند.
تصوراينکه مردم دوران ماقبل تاريخ چنين دانش عميقي در زمينه نجوم داشته اند.باور نکردني است.اما باستان شناسان مطمئن هستند که سازندگان استون هنج به خوبي از چرخه(19)ساله ماه آگاه بوده اند و گواه اين مدعا (19)قطعه سنگ آبي است که به دقت چيده شده اند.
براي تأييد اين نظريه جديد بايد دانشمندان رشته هاي مختلف با يکديگر همکاري داشته باشند.به اين منظور همکاري دانشمندان در زمينه هاي مختلف امل نجوم دوران باستان؛ طراحي دوران باستان مردم شناسي، مدلسازي رايانه اي و چندين رشته لازم است.
به هرحال شوهد کشف شده تا به امروزحاکي ازآن است که محققان درآستانه دستيابي به موفقيتي بزرگ دردرک معناي استون هنج قراردارد.
منبع:دانستنيها شماره 23..
