آماده باش براي شب هاي امتحان!

دانش آموزاني که با برنامه ريزي هاي قبلي و در طول سال تحصيلي به مطالعه درس هاي خود پرداخته اند دغدغه کمتري نسبت به ديگران دارند. با فرا رسيدن فصل امتحانات بين دانش آموزان و حتي اولياي آن ها و معلمان جنب و جوش خاصي ديده مي شود. در اين ميان دانش آموزاني که با برنامه ريزي قبلي و در طول سال تحصيلي به مطالعه درس هاي خود پرداخته اند دغدغه کمتري نسبت به ديگران دارند و مي توانند با سپري کردن روزهاي امتحان، نتيجه خوبي را براي خود رقم بزنند. اما بعضي از آن ها که از قافله تحصيل بازمانده اند و فقط در کلاس درس حضور فيزيکي داشته اند روزهاي سختي را در پيش خواهند داشت. يک دانش آموز مقطع متوسطه در اين باره مي گويد: طي يک ماه گذشته معلم رياضي و زيست شناسي با مرور کردن کتاب درسي و برگزاري آزمون، آمادگي بيشتري براي من و همکلاسي هايم فراهم و اشکال هاي درسي را برطرف کردند. «کاظمي» مي افزايد: متاسفانه بقيه معلمان اين فعاليت را نداشتند حتي بعضي از آن ها تدريس کتاب درسي را به سختي به پايان رساندند و فرصتي براي آماده کردن دانش آموزان براي شرکت در امتحانات نداشتند. دانش آموز ديگري هم با اشاره به اضطراب و نگراني بيش از حد خود با نزديک شدن به امتحانات پايان سال اظهار مي دارد: با شنيدن نام امتحان استرس تمام وجودم را فرا مي گيرد و حتي اگر از درس هاي ساده اي که توانايي زيادي در آن داشته باشم امتحان گرفته شود باز هم احساس دلشوره دارم. «معمري» اضافه مي کند: والدينم از همان دوران کودکي ام موجب شده اند امتحان را مانند غولي در نظر بگيرم و همواره از آن بترسم و اين امر هنگامي که سر جلسه امتحان مي نشينم بيشتر و موجب کاهش تمرکز فکرم مي شود. يکي از دانش آموزان نيز با بيان اين که هنوز هم والدين و معلمان نتوانسته اند هنگام برگزاري امتحانات آرامش خاطر بدهند عنوان مي کند: مقايسه دانش آموزان، ترساندن از شکست تحصيلي و توقع بي جا و بيش از توان آن ها براي درس خواندن، دغدغه و استرس زيادي ايجاد مي کند. «محمدزاده» مي افزايد: شب امتحان براي من يکي از شب هاي دلهره آور و تنش زا بوده است و هميشه در اين موقع از سال از سوي خانواده خود سرزنش مي شوم. دانش آموز ديگري هم اظهار مي دارد: محل برگزاري امتحان بايد تهويه و دماي مناسب و نور کافي داشته باشد و صندلي هايي که براي دانش آموزان در نظرگرفته مي شود استاندارد باشد. «رحماني» ادامه مي دهد: متأسفانه رفت وآمدهاي اضافه مراقبان جلسه و گاهي پچ پچ هاي آن ها مانع تمرکز حواس دانش آموزان مي شود ضمن اين که در بعضي از مدارس به علت کمبود فضا، جاي مناسبي براي برگزاري آزمون ها در نظر گرفته نمي شود. کماليان دانش آموز ديگري است که از وضعيت برنامه امتحاني گلايه مي کند و مي گويد: براي بعضي از درس ها که ظاهر آرامي دارند هيچ تعطيلي در نظر گرفته نشده است و بايد در فرصت کم، حجم بالايي از مطالب حفظ شود. وي مي افزايد: نبود تعطيلي بين امتحان درس هاي سخت موجب کم خوابي يا بي خوابي مي شود و در نتيجه خستگي روحي و جسمي براي فرد ايجاد مي کند. يکي از معلمان هم تصريح مي کند: هر سال با توزيع ورقه هاي مشابه امتحان بين دانش آموزان و مرور کردن درس ها سعي مي کنم آن ها با محيط و نحوه برگزاري آزمون آشناتر شوند و اين امر در کاهش اضطراب بسيار موثر است. «اخوان» مي افزايد: 15 تا 20 درصد افت تحصيلي دانش آموزان به دليل استرس و اضطراب در جلسه امتحان است و معلمان و والدين در کاهش يا افزايش اين مشکل، نقش مهمي دارند. وي با بيان اين که توجه به نمره و تنبيه بدني اثر مخربي بر روان دانش آموز دارد و موجب ترس بيشتر آن ها از امتحان مي شود اظهار مي دارد: شرکت در امتحانات پايان سال تحصيلي و موفقيت در آن آرزوي قلبي تمام دانش آموزان و والدين است اما آن ها بايد بدانندکه برگزاري آزمون فقط به دوران تحصيلي خلاصه نمي شود بلکه ممکن است افراد سال ها در امتحان هاي مختلفي شرکت و در نتيجه بايد اضطراب را از خود دور کنند. وي معتقد است: تکرار کردن جملاتي مانند چند بار دوره کرده اي، چقدر آموخته اي، چه نمره اي مي گيري، وقت کافي براي مطالعه نداري و بايد به طور مداوم بخواني، فقط اضطراب امتحان به وجود مي آورد بدون آن که نتيجه مثبتي به همراه داشته باشد. يکي ديگر از معلمان نيز بيان مي کند: محيط خانه بايد در ايام امتحان از تنش و مشاجره ها دور باشد و رفت و آمدها و مهماني ها به حداقل کاهش يابد تا دانش آموز بتواند با تمرکز حواس و در محيطي آرام مطالعه کند. «رحيمي» ادامه مي دهد: بعضي از اوليا در فصل امتحان، فرزندان خود را براي مطالعه بيشتر تحت فشار قرار مي دهند در حالي که بايد از ابتداي سال تحصيلي آن ها را به درس خواندن ترغيب مي کردند. وي مي گويد: هر يک از دانش آموزان استعداد و توانايي هاي خاصي دارند بنابراين انتظار والدين و معلمان بايد براساس آن باشد تا دانش آموز بتواند به راحتي و به دور از اضطراب در جلسه هاي امتحانات پايان سال تحصيلي شرکت کند.
وي اضافه مي کند: در مدت خدمت خود در آموزش و پرورش، بارها شاهد افت فشار، تهوع، سرگيجه، لرزش و حتي گريه دانش آموزاني بوده ام که به علت ترس از امتحان دچار آن شده اندکه بيشترين عامل آن را والدين مي دانم. کارشناس مسوول تغذيه اداره کل آموزش و پروش خراسان شمالي مي گويد: بعضي از دانش آموزان هنگام امتحانات از قرص ريتالين که به نوعي مواد مخدر محسوب مي شود استفاده مي کنند تا اين دارو به آن ها کمک کند بيشتر بيدار بمانند و درس بخوانند. «سعيد ملکشي» مي افزايد: کارشناسان بهداشت توصيه هاي متعددي در اين خصوص به دانش آموزان ارايه داده اند و آن ها را از عوارض اين دارو مطلع کرده اند. وي اظهار مي دارد: دانش آموزان شب امتحان بايد شام سبک و کم حجم بخورند و مصرف ميوه نيز به دليل اثر مثبت بر سوخت و ساز بدن توصيه مي شود. وي مي افزايد: مصرف غذاهاي شيرين، مواد داراي گلوکز، فسفر، غذاهاي دريايي، عسل، خرما و کشمش در اين ايام ضروري است. وي با بيان اين که دانش آموزان بايد در ايام امتحانات از مصرف تنقلاتي که ارزش غذايي ندارد جلوگيري کنند مي گويد: خوردن دوغ و ماست موجب خواب آلودگي مي شود و از اين رو دانش آموزان قبل از امتحان از خوردن آن جلوگيري کنند. وي با تاکيد بر مصرف غذاهايي که آسان هضم مي شود ادامه مي دهد: دانش آموزان مي توانند با رعايت رژيم غذايي در ايام امتحانات، موفقيت بيشتري کسب کنند. وي تصريح مي کند: مربيان بهداشت و بهداشت کاران نکات لازم را در خصوص نحوه تغذيه مناسب به دانش آموزان ارايه مي دهند و آن ها مي توانند از راهنمايي هاي مربيان بهداشت مدرسه خود بهره مند شوند. کارشناس مسوول مشاوره اداره کل آموزش و پروش خراسان شمالي هم معتقد است: نظام آموزشي کشور به دليل نتيجه محور بودن، موجب اضطراب آور شدن امتحان شده است به طوري که بسياري از دانش آموزان هنگام امتحان دچار استرس و اضطراب مي شوند. «هوشنگ جعفرزاده» با بيان اين که نتيجه امتحان دانش آموزان براي والدين و آموزش و پرورش مهم است ادامه مي دهد: از اين رو اولياي دانش آموزان با نزديک شدن به فصل امتحان حساس مي شوند و با صحبت کردن و سخت گيري هاي متعدد زمينه فشار و اضطراب را براي آن ها فراهم مي کنند. وي عوامل اجرايي مدرسه را نيز در افزايش اضطراب امتحان بين دانش آموزان مؤثر ذکر مي کند و مي گويد: والدين و معلمان بايد در ايام امتحانات با دانش آموزان همکاري بيشتري داشته باشند، آن ها را به درس خواندن تشويق و از سرزنش کردن خودداري کنند، در پايان هر امتحان دانش آموز را مورد بازخواست قرار ندهند و در پايان تمام امتحانات نتيجه را پي گيري کنند. وي با اشاره به اين که سخت گيري بيش از حد عملکرد دانش آموزان را کاهش مي دهد و به ضرر آن هاست مي افزايد: تغذيه و استراحت مناسب و کافي در موفقيت دانش آموز در امتحانات موثر است. وي در خصوص محل برگزاري امتحان نيز اظهار مي دارد: يکي از عواملي که هنگام امتحان موجب استرس و اضطراب دانش آموزان مي شود محل و شيوه برگزاري آزمون است. بنابراين مکاني که براي اين امر در نظر گرفته مي شود بايد داراي نور مناسب، صندلي هاي راحت و محيطي ساکت باشد تا دانش آموزان بتوانند با تمرکز بهتري به سوال ها پاسخ دهند. ضمن اين که عوامل اجرايي آزمون بايد علاوه بر فراهم کردن محيطي امن و به دور از هر گونه سر و صدا، با آن ها برخورد مناسبي نيز داشته باشند. جعفر زاده در پاسخ به اين سوال که چرا فاصله زماني بين امتحان بعضي از درس ها رعايت نمي شود تصريح مي کند: دانش آموزان نبايد درس خواندن را به شب امتحان موکول کنند در حالي که بيشتر آن ها در ايام تعطيل مطالعه چنداني در خصوص مرور کردن درس هايشان ندارند و فقط در روزهاي امتحان درس مي خوانند و اين نوع درس خواندن مورد تاييد نيست و اين دسته از دانش آموزان عملکرد خوبي نخواهند داشت. وي ادامه مي دهد: اگر دانش آموزان با برنامه ريزي مناسب و در طول سال تحصيلي درس هاي ارايه شده را مطالعه کنند برنامه امتحاني که بيشتر به شکل يک روز در ميان تدوين مي شود براي آن ها مشکلي به وجود نخواهد آورد. وي خاطر نشان مي کند: اضطراب امتحان بيشتر بين دانش آموزان ابتدايي و متوسطه به خصوص در امتحانات هماهنگ ديده مي شود و در مقطع ابتدايي با اجراي طرح ارزشيابي توصيفي طي چند سال گذشته اين مشکل در حال برطرف شدن است. وي مي افزايد: طرح ارزشيابي توصيفي يکي از راه هاي برطرف کردن اضطراب دانش آموزان است و معلمان بايد از نحوه اجراي اين طرح اطلاعات کافي داشته باشند.
منبع: نشريه دنياي زنان شماره 69