معرفي چند کتاب مفيد

تقابل اسطوره و تاريخ در آثار بهرام بيضايي
 

نويسنده : الهام باقري، ناشر : انتشارات جهان انديشه، چاپ اول 1383، شمارگان : 1200 نسخه، قيمت 19000 ريال
 

پاسخ به پرسش هايي چون : اسطوره در عصر کنوني چه مي کند ؟ اسطوره که ساخته و پرداخته ذهن انسان ابتدايي است، چرا و چگونه در عصر کنوني هنوز ماندگار است؟ تبديل اسطوره به تاريخ و بر عکس چرا و چگونه روي داده است؟ و آيا عصر کنوني عصر بي اسطورگي است؟ هدف نويسنده کتاب تقابل اسطوره و تاريخ است که از دريچه اي به آثار و دنياي بهرام بضايي نگريسته مي شود. با اين انتخاب ، پژوهش فوق، که پايان نامه دوره کارشناسي ارشد نويسنده است، در عين حال پژوهشي است بر آثار بهرام بيضايي، فيلمنامه نويس، نمايشنامه نويس و پژوهشگر نمايش، در زمينه اسطوره و تاريخ.
کتاب فوق شامل پنج بخش به قرار زير است:
«در آمد» که اشاره کوتاهي است بر زندگي بيضايي، به انضمام سبک نگارش او در خصوص اسطوره و رهيافت هاي آن در آثارش، همچنين پيدايي آن در تاريخ.
در بخش دوم به اسطوره و انسان هاي اسطوره اي در آثار بيضايي مي پردازد. بخش سوم جست و جو و پژوهش در آثاري است که ريشه در تاريخ نگاشته شده دارند به ترتيب رويداد تاريخي.
بخش چهارم که با عنوان «سرانجام » است، جمع آوري و بررسي يافته هاي آثار بيضايي است به همراه بررسي اسطوره ايراني و يافتن رد پاي آن در تاريخ يا بالعکس و نتيجه گيري پاياني از تقابل اين دو ـ اسطوره و تاريخ ـ درآثار او.
تقابل اسطوره و تاريخ در آثار بهرام بيضايي، کتابي است پژوهشي در حوزه اسطوره نگاه بيضايي در برخورد با آن مورد مداقه قرار مي گيرد که براي علاقه مندان به اسطوره آثار بيضايي قابل تامل و با ارزش است.

اينگريد برگمن داستان زندگي من
 

نويسنده: اينگريد برگمن و آلن برجس، مترجم: آنتونيا شرکا، ناشر: انتشارات قطره، چاپ اول، شمارگان: 1100 نسخه، قيمت 4500 تومان
 

اينگريد برگمن ستاره پر آوازه تئاتر و سينماي جهان(1915 ـ 1982). قبل از آن که با ديويد سلزنيک براي رفتن به هاليوود قرار داد ببندد، در يازده فيلم شرکت داشته است. در 1949 با روبرتو رو سليني ازدواج مي کند و در نمايشنامه ژاندارک در آتش به کارگرداني رو سيلني بازي مي کند که پس از موفقيت عظيم در اروپا به فيلم بر ميگردد(1954). برگمن فيلم هاي متعددي بازي کرده، از جمله طلسم شده(1945) و بدنام(1946)، براي هيچکاک. کازابلانکا(1943) و زنگ ها براي که به صدا در مي آيد (1943). او سه بار به خاطر بازي در فيلم هاي چراغ گاز (1944)، آناستازيا(1956) و قتل در قطار سريعالسير شرق(1974) موفق به دريافت جايزه اسکار بهترين بازيگر زن مي شود.
اينگريد برگمن در اين کتاب زندگي اش را باز مي گويد؛ از آن چه بر پرده و پشت پرده اتفاق افتاده است. از کودکي اش در سوئد آغاز مي کند. دوران جواني و ازدواج زود هنگامش، از آشنايي با روبرتو رو سليني و فرار جنجالي اش به دنبال او و ازدواجش با رو سليني که ثمره آن سه فرزند است و بعد جدايي از او و ازدواج سومش. از رويارويي با شخصيت هاي برجسته سينما مانند گريگوري پک ، همفري بوگارت، اينگماربرگمن ، هيچکاک و ديگران. در پايان نيز به بيان مبارزه اش با بيماري سرطان که گرفتارش شد مي پردازد که سرانجام در 66 سالگي از پاي در مي اندازدش.
اين کتاب که به همت آلن برجس يکي از دوستان برگمن تهيه شده است، گذشته از زندگي اين بازيگر برجسته مجموعه اي است از اطلاعات ارزشمند درباره فيلم هاي تاريخ سينما، چگونگي توليد آنها، نمايش ها و بازيگراني که از دهه سي تا پايان دهه هفتاد در عرصه سينما و تئاتر حضور داشتند.
کتاب فوق را خانم آنتونيا شرکا به فارسي ترجمه کرده است که ترجمه اي خوب و روان دارد که خواننده را ترغيب به مطالعه آن مي کند.

نقش آبي سيمين
 

فاطمه خانم معتمد آريا
 

اکتريس سينما
 

گردآوري و تاليف: زاوان قوکاسيان، ناشر: انتشارات چشمه، 1383، شمارگان: 2000 نسخه، قيمت: 1750 تومان
 

نقش آبي سيمين تازه ترين اثر منتشر شده نشر چشمه در زمينه سينماست. و اين بار درباره فاطمه معتمد آريا، بانوي سينماي ايران است. اين کتاب شامل مجموعه مطالبي است از همکاران و اهالي سينما درباره او. هر يک از آنان از پنجره رو به او سخن گفته است. نصرت کريمي از هنرمندي براي تمام فصول مي گويد و شهلا رستمي از انساني با شخصيت و دوست داشتني. جمشيد ارجمند با اطمينان او را برترين بانو مي خواند و سعيد وفا از خاکسار بودنش با وجود شهرت بسيار سخن مي راند. مهدي فخيم زاده از اولين برخوردش در سال ها پيش ميگويد که زني بود کاملاً معمولي تا همکاري با او در فيلم همسر. پرويز پرستويي با زبان شعر او را ساکن ولايت سادگي مي خواند و زاوان قوکاسيان به همراه آتيلا پسياني، از مدينه فاضله زني با طراوت سخن مي گويند. پس از آن گفت و گويي است با فاطمه معتمد آريا و بعد سال شمار زندگي و فيلم شناسي او.
معتمد آريا يکي از گوهرهاي ارزشمند سينماي ايران است که حق بسيار برگردن اين سينما دارد و يکي از بازيگران برجسته زن در سينماي ماست. چاپ اين مجموعه به قصد تجليل از او انجام گرفته که ستودني است. کتابي درباره هنرمندي که انساني است آگاه به موضع و موقع خويش، آدمي پرجوش و توان که از لحظه ورودش به عالم هنرهاي نمايشي بي وقفه در حرکت بوده و هميشه روبه جلو . کتاب حاوي اطلاعات مختلفي است که خواننده علاقه مند مي تواند آنها را در جاي جاي کتاب و به ويژه در گفت و گوي معتمد آريا، پيدا کند.

درس هايي درباره فيلمنامه نويسي
 

نويسنده: حسن لطفي، ناشر: انتشارات ققنوس، 1383، شمارگان: 1100 نسخه، قيمت 1400 تومان
 

کتاب حاضر در رديف کتاب هايي قرار مي گيرد که طي اين سال ها در زمينه آموزش فيلمنامه نويسي به صورت ترجمه يا تاليف روانه بازار کتاب هاي سينمايي شده اند. آثاري که متاثر از آموزش ها و الگوي شناخته شده سيدفيلد و فن فيلمنامه نويسي يوجين ويل نوشته شده اند.

درس هايي درباره فيلمنامه نويسي
 

نيز از اين زمره است که نويسنده آن، خوانده ها و آن چه را در اين مورد تدريس کرده، جمع آوري و با يک تقسيم بندي موضوعي به رشته تحرير درآورده است تا عناصر سازنده فيلمنامه را يک به يک بررسي و جايگاه هر عنصر و نحوه ترکيب آن را با ديگر عناصر باز نمايد. در اين راستا نويسنده تلاش کرده است تا غالباً مثال ها و نمونه ها را در بخش هاي اساسي، از فيلمنامه فيلم هاي ايراني معاصر و نيز فيلمنامه هاي با اهميت خارجي، انتخاب کند. مخاطبان چنين کتابي بيشتر هنر آموزان فيلمنامه نويسي هستند که مي خواهند فيلمنامه هايي داستاني بر اساس الگوي کلاسيک بنويسند.در پايان هر بخش، سوالاتي مطرح مي شود تا هنر آموز تشويق به مشارکت شود. در پايان نيز فيلمنامه بچه خوشبخت مخملباف را آورده و از خواننده خواسته تا برداشت خود را از قصه نوزاد به دلخواه خود به صورت فيلمنامه در آوردند. براي علاقه مندان به کتاب هاي آموزشي، خالي از فايده نيست.

مردي که گلاب شد(فيلمنامه)
 

نويسنده: محسن غفاري، ناشر: انتشارات خاطرات قلم، چاپ اول 1383، شمارگان: 500 نسخه، قيمت 1000 تومان
 

مردي که گلاب شد در سه اپيزود با مضمون تولد، زندگي و مرگ نگاشته شده است. «بادام تلخ» نام اپيزود اول است که به هبوط دو زن از سرزمين سرسبز و گلستان هاي رنگ وارنگ روستا به پهن دشت کويري شن هاي روان مي پردازد که تولد کودکي در اين هبط دردناک روزنه اي از اميد به بازگشت را مي گشايد، اگر چه دو زن مرده اند!
اپيزود دوم، «آرمان گمشده» نام دارد که به زندگي مردم کوير نشين مي پردازد،آنها که همه عمر خود را در کنار رمل هاي روان و وحشي مي گذرانند و به اين سرزمين خشک با عشق مي نگرند. فرامرز پسرکي است کاز اهالي کوير که روزگار پدرانش را تجربه مي کند.
«مردي که گلاب شد»، سومين اپيزود است و در آن به ساعت هاي پاياني عمر ميرزا نصرالله خان نقاش باشي، نقشه پرداز چيره دست قالي ايران مي پردازد که در فراق همسرش روزهاي عاشقانه خود را در ذهن مرور مي کند.

روايت دوم
 

نويسنده: حسن لطفي ، ناشر: انتشارات ققنوس، 1382، شمارگان: 1100 نسخه، قيمت: 900 تومان روايت دوم شامل 16 قصه کوتاه است. عنوان کتاب برگرفته از قصه چهارم اين مجموعه است. در اين قصه راننده اي مسافر کش، چند مسافر را براي رساندن به مقصدي سوار مي کند در طول مسير در عالم کابوس گونه خود سير مي کند که مداخله مسافران و چانه زدن آنها بر سر کرايه او را وادار به واکنشي عصبي و عملي غير منتظره مي کند. در حرکت در مه نيز با مردي روبه رو مي شويم که تصور مي کند زنش قصد کشتن او را دارد و خودش را زير پتو پنهان مي کند. مادرش نيز در بيمارستان رواني نگه داري مي شود و ...
 

نويسنده آدم هايي را انتخاب کرده که ظاهراً انسان هايي معمولي اند، اما پشت اين اوهامات خود اسيرند که سرانجام دست به اعمالي غير عادي مي زنند. فضاي قصه ها نيز تلخ و تيره است و بارقه اميدي به اين فضا راه نمي يابد اين فضا نيز تاثير محيط پيرامون و بيروني آنهاست که به درونشان راه يافته است.
آدم ها معمولا نام ندارند و مي توان چنين برداشت کرد که آنها هر کسي مي توانند باشند. نويسنده براي تجسم بخشيدن به اين فضا و آدم هاي ناهنجار و روان پريش از دريچه اي روان کاوانه به آنها مي نگرد تا بتواند تصويري واقعي از آنها را ارائه کند. تقريباً همه قصه ها مايه هايي مشترک دارند. آدم هايي دچار بيماري و کابوس رواني، فضاي غمبار و کنشي ناگهاني و از سر استيصال.
منبع:ماهنامه فيلمنامه نويسي/فيلم نگار/شماره32