پيچك و بلوط سمى
خارش آزار دهنده و قرمزى مشخص، به دليل مادهى سمىاى به نام روغن اورنتيول ايجاد مىشود كه در پيچك و بلوط سمى وجود دارد. بعضى از مردم نسبت به ديگران حساسترند و بعضىها اصلا به آن حساسيت ندارند و تقريبا به آن سازگارند و هيچ گونه واكنشى در آنها ايجاد نمىكند. اما متخصصان ما توصيه نمىكنند كه براى امتحان ايمن بودن خود آن را امتحان كنيد. حساسيت به روغن اورنتيول مىتواند هر زمانى اتفاق بيفتد. راه حل موجود، نابود كردن اثر سم اورنتيول است. اما يادتان باشد چيزى كه در مورد ديگرى مؤثر است ممكن است در مورد شما كارايى نداشته باشد.
خارش را نابود كنيد.
اگر در حال قدم زدن در داخل يك كشتزار سمى هستيد. به زودى خواهيد فهميد كه به اين سم ايمن هستيد يا خير؛ خارش ضايعه مىتواند شما را كلافه كند. براى درمان آن، ابتدا از درمانهاى دانشگاهى شروع مىكنيم.
با استفاده از كالامين آسوده شويد.
درمان موجود، محلول كالامين است؛ يك محافظ پوست كه اثر تسكين دهندگى دارد كه سرما توليد مىكند و احساس خارش را از بين مىبرد. به وسيله سم پيچك و بلوط سوراخهايى در رگها ايجاد مىشود كه از طريق آن مايعات نشت پيدا مىكنند و منجر به تاول و ترشحات مىشوند. هنگامى كه شما پوست را سرد مىكنيد، رگها منقبض مىشوند و ديگر مايعى را تراوش نمىكنند. علاوه بر اين محلول كالامين، يك باقى مانده پودرى به جا مىگذارد كه ترشحات را جذب و كبره ايجاد مىكند و از چيدن ضايعه به لباسها جلوگيرى مىكند، محلول كالامين را 3 تا 4 بار در روز استفاده كنيد. محل كهير را از خشك شدن دور نگه داريد چرا كه باعث تحريك خارش بيشتر مىشود. هنگامى كه ترشحات قطع شد، كالامين را قطع كنيد.
مواد اضافى را حذف كنيد.
آنتىهيستامينها و ضد دردهايى مثل بنزوكائين و ليدوكائين، اغلب به محلول كالامين اضافه مىشود. ممكن است در بعضى از افراد مؤثر باشد اما نسبت به هزينه آن، نمىارزد و خطر ايجاد كهيرهاى آلرژيك نيز در اثر مصرف اين مواد وجود دارد.
از مواد خشك كننده ديگر استفاده كنيد.
اگر چه به شهرت و تسكين دهندگى كالامين نيستند، ولى مىتوانند به همين اندازه مؤثر باشند. بعضى از آنها مقدار زيادى الكل دارند و باعث سوزش پوست مىشوند. آنها را تا موقعى استفاده كنيد كه ترشحات قطع شود و گرنه باعث خشكى بيش از حد كهير و موجب ترك خوردگى و خارش بيشتر مىشود. اكسيد روى، محلول بارو )آلومينيوم استات( و جوش شيرين از مواد خشك كننده معروف هستند.
با كمپرس بپوشانيد.
يك دستمال پنبهاى را در آب سرد بخيسانيد و آن را روى كهير قرار داده و بگذاريد كه باد پنكه به آن بخورد.
از مواد ضد حساسيت استفاده كنيد.
مواد ضد حساسيت نظير منتول و فنول، پايانههاى عصبى را گمراه مىكنند و اثر سرد كننده دارند؛ اما گاهى وقتها پوست را مىسوزانند و آن قدر قدرت ندارند كه اثر تسكين دهندگى لازم را به جا بگذارند. منتول و فنول در كرمهاى ضد خارش نيز موجودند.
با استفاده از كورتيزون در برابر كهير مقابله كنيد.
كورتيزونهاى تجارى ضعيف هستند و نمىتوانند اثر زيادى روى كهيرهاى شديد داشته باشند. اما مىتوانند تا حدود كمى، خارش را كاهش دهند. دكتر اپستين توصيه مىكند كه در دو هفته اول هنگامى كه ضايعه در حال التيام، پوسته پوسته شدن و خارش است، از كورتيزون استفاده كنيد.
بلغور جوى دوسر را امتحان كنيد.
بلغور جوى دوسر كه حالت كلوئيدى دارد، تاول ترشحزا را خشك مىكند.
از معجون گياهى استفاده كنيد.
درمان طبيعى ديگر، برگ گياه تاج ريزى سياه مىباشد )كه نبايد با تاج ريز سمى اشتباه شود(. آن را خرد كنيد و به صورت پودر درآوريد و با شير يا كرم مخلوط كنيد و روى كهير به كار ببريد.
واكس بزنيد.
ممكن است واكس سفيد كفش زياد طبيعى نباشد، ولى حاوى خاك پيپ است كه داراى اثراتى شبيه كالامين مىباشد. نظير كالامين از آن استفاده كنيد. خاك پيپ در واكسهاى تكان دادنى قديمى پيدا مىشود؛ ماده ديگرى كه در واكس كفش داراى همين اثر است اكسيد زينك )اكسيد روى( مىباشد.
هرگز، ديگر هرگز
شما مىتوانيد به سادگى از سم پيچك يا بلوط )با دورى كردن از اين گياهان(، اجتناب كنيد. به طور كلى، اين گياهان خوشههاى 3 برگى درخشان دارند و در مناطق مختلف يافت مىشوند. در زمستان برگهاى اين گياه مىريزيد اما سموم در ساقه و ريشههاى گياه وجود دارد و منتظر تماس هستند. سگ و گربه مىتوانند آنها را به داخل خانهتان انتقال دهند.
بايد از كارخانه NLOTLER NATURE متشكر بود كه محصولاتى را توليد كرده كه حتى بعد از تماس با گياه جلوى اثر سميت اورنتيول را مىگيرد.
به خوبى بماليد.
شستشوى پوست، با ميزان زيادى الكل بعد از بازى كردن در محلى كه پر از پيچك سمى بوده، روغن اورنتيول را از پوست خارج مىكند. اما از دستمال براى ماليدن الكل استفاده نكنيد زيرا ماده سمى )روغن اورنتيول( را پخش مىكند.
صبر كنيد تا زمانى كه امكان برخورد شما با گياه تمام شود.
هرگز در طول پيكنيك يا راهپيمايى از الكل استفاده نكنيد. چرا كه اين كار چربى محافظ پوست را برمىدارد و تماس با ماده در طول پيكنيك به مراتب بدتر خواهد بود.
به خوبى شستشو دهيد.
آب، اورنتيول را غير فعال مىكند، پس استفاده از صابون غير ضرورى است. اما بعد از تماس بايد بلافاصله خودتان را با آب بشوييد. بهترين درمان ممكن به كارگيرى الكل بعد از استحمام و باز هم تذكر داده مىشود كه از دستمال يا حوله استفاده نكنيد.
همه چيز را بشوييد.
يعنى همه چيزهايى كه در تماس با گياه سمى قرار گرفته است از قبيل لباسها و كوله پشتى را بشوييد.
هشدار پزشكى
علايم اورژانس
4 تا 12 ساعت پس از تماس، كهيرها روى پوست ظاهر مىشود. چشمها ممكن است به دليل تورم بسته شود و يا روى پوستشان تاول زده شود كه يكى از موارد نادر اورژانس در پوست مىباشد. در اين حالات سريعا به بيمارستان مراجعه كنيد.تزريق كورتيكو استروئيدها، تورم را كاهش مىدهد.
قبل از بازى كردن، اسپرى بزنيد.
اكثر ضد بوها، حاوى مادهى زمينهاى فعال شدهاى هستند كه مواد ديگر داخل آن را به صورت محلول نگه مىدارد. تقريبا همه ضد عرقها نيز داراى اين ماده زمينهاى به علاوه آلومينيوم كلروهيدرات هستند. به گفته دكتر اسپتين هر دوى اين مواد، در خنثى كردن اورنيتول مؤثرند. ضد عرقها بهترند زيرا هر دو ماده را دارند.
نسوزانيد.
سعى نكنيد با سوزاندن اين گياهان، حياط خانه را پاك كنيد. اورنتيول به وسيله آتش در هوا پخش شود و ممكن است قطرههاى روغن را تنفس كنيد و دچار عفونت جدى ريه، تب و دانههاى قرمز در پوست بدن شويد؛ به همين علت است كه نبايد در اطراف آتشهاى بر پا شده در جنگل پرسه بزنيد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پي‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387
