چرا دست‌هايمان مي‌لرزد؟
نويسنده:*زهرا بويري
لرزش، رعشه يا لغمه از انواع حرکات اضافي دست به شمار مي‌رود و حرکتي است که به دليل انقباض و انبساط متناوب عضلات «آگونيست»و «آنتاگونيست» و نيز عضلات نزديک و دورکننده پديد ميآيد. در مقايسه با انواع ديگر حرکات غيرارادي، حرکات لرزشي، منظم و داراي فرکانس مشخصي هستند.
لرزش يا «ترمور» دست، علل متفاوتي مي‌تواند داشته باشد که بسته به ويژگي‌هاي آن علت‌هاي بروز آن هم متفاوت است. اگر لرزش يا ترمور دست در زمان استراحت رخ دهد، به آن «ترمور استراحتي» گويند و اگر در زمان حفظ وضعيت رخ دهد، «ترمور وضعيتي» گفته ميشود كه اين ترمور به دنبال فعاليت ادامه مي‌يابد، ولي حركت و شدت آن را افزايش نمي‌دهد. اگر ترمور هنگام حركت وجود داشته باشد، اما در زمان استراحت خبري از آن نباشد، به آن «ترمور ارادي» مي‌گويند.
ترمور ارادي و استراحتي ناشي از بيماري مخچه مسموميت با دارو و برخي بيماريهاي ديگر است. ترمور فيزيولوژيك ممكن است با ترس يا اضطراب افزايش يابد. ممكن است به دنبال فعاليت فيزيكي و بدني زياد يا كم خوابي رخ دهد يا ناشي از مصرف برخي داروها يا مسموميت با جيوه، سرب و منواكسيد كربن باشد و گاهي هم ناشي از پركاري تيروئيد است که درمان آن بستگي به علت ايجادكننده دارد. اگر ناشي از اضطراب باشد، استفاده از داروهايي مانند «اكسازپام» يا «لورازپام» مفيد است. در ترمور خوش‌خيم مصرف «پروپرانولول» مؤثر است، ولي بهتر است براي بررسي بيشتر به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.
لرزش فيزيولوژيک داراي فرکانس 8 تا 12 سيکل در ثانيه است و در حالي که فرد، دست‌ها را در جلوي بدن به صورت افقي قرار دهد، رخ مي‌‌دهد و يک يافته طبيعي است و در موارد استرس، هيجان، اضطراب و خستگي تشديد ميشود.
لرزش در حال استراحت (Resting Tremor) داراي فرکانس بين 4 تا 6 سيکل در ثانيه است که معمولاً در يک يا هر دو دست ديده ميشود و شباهت به پول شمردن دارد؛ يعني شست شخص بيمار پياپي نسبت به کف دست نزديک و دور ميشود و بقيه انگشتان خم و راست ميشوند. اين لرزش از ويژگي‌هاي بيماري پارکينسون است.
همان طور که اشاره شد، لرزش در حالي که بيمار دست‌ها را به جلو کشيده و افقي نگاه مي‌‌دارد، لرزش فعاليتي نام دارد و براي ديدن اين گونه لرزه، بيمار بايد دست‌هاي خود را در جلوي بدن به صورت افقي نگه دارد. اين نوع لرزش در موارد پرکاري غده تيروئيد، لرزش فاميلي، اضطراب و دلهره،گرسنگي، کاهش قند خون، عوارض داروها همچون گشادکننده برونش‌ها و داروهاي ضد افسردگي و مصرف مواد مخدر (هروئين) ديده ميشود.
لرزش هنگام تصميم‌گيري و در طول انجام کار (Intention Tremor) هنگام تصميم به انجام يک حرکت و در طول انجام کار مشاهده و پس از پايان عمل محو ميشود. در اين حالت بيمار هنگام استراحت هيچ لرزشي ندارد، ولي اگر از او بخواهيم با قلم شروع به نوشتن کند يا ليوان چاي يا قاشق غذا را به دهان نزديک کند، دچار يک لرزش خشن و شديد با دامنه زياد خواهد شد و گاهي اين لرزه آن قدر شديد است که بيمار از صندلي يا تخت خود پرت ميشود، اين لرزه به دليل آسيب مخچه و بيماريهاي درگيرکننده مخچه نظير بيماري ام.اس و بيماريهاي استحاله‌‌اي ارثي گرفتارکننده مخچه ديده ميشود.
هر فردي دچار لرزش ميشود، اما بيشتر اين حركات خفيف است. لرزش به علت انقباضات غيرارادي عضلات است و ممکن است در هر جايي از بدن ايجاد شود، اما اغلب در گردن، بازوها و دست‌ها ايجاد ميشود. بيشتر افراد فقط هنگامي دچار لرزش واضح ميشوند که تحت فشار عصبي ياخسته باشند. همچنين مي‌تواند عارضه جانبي بعضي داروها باشد. برخي افراد زماني متوجه اين حالت ميشوند که هنگام گرفتن اشيا لرزش‌هاي واضحي در آنها پديد ميآيد و اگر چه آزاردهنده است، ولي خطري براي سلامت فرد به حساب نمي‌آيد.
علت لرزش خوش خيم كه به آن لرزش فاميلى هم گفته مى شود، به درستى روشن نيست، اما گاهى اوقات به صورت يك صفت ارثى اتوزومال غالب منتقل مى شود. اين لرزش فاميلى در هر سنى ممكن است شروع شود، اما در اثر استرس و فشارهاى عصبى شدت پيدا مى كند و در سنين بالاتر معمولاً بيشتر مشهود است. لرزش معمولاً يك يا هر دو دست و سر يا دست‌ها و سر را به صورت همزمان دربر مى‌گيرد. در حالى كه پاها معمولاً از لرزش معاف هستند و گرفتار لرزش نمى شوند. هر چند با گذشت زمان و افزايش سن، اين لرزش آشكارتر مى‌شود، اما موضوعى كه بايد به شخص مبتلا و اطرافيانش بگوييم اين است كه اين لرزش معلوليتى برايشان ايجاد نمىكند و نبايد نگران باشند. شخصى كه دچار اين نوع لرزش است، بايد بداند كه هر چقدر آرامش خود را بهترحفظ كند و بر اعصاب خود مسلط‌تر باشد و از هيجانات زياد بپرهيزد و از برابر فشارهاى عصبى و زندگى، آسان‌تر بگذرد و هر چه بيشتر خودش را با شرايط سازگارتر کند، از شدت لرزش بدن او كاسته خواهد شد. اين گونه لرزش‌ها به جز اين كه از نظر اجتماعى و ظاهرى ممكن است براى بيمار ناراحتى و مشكلاتى ايجاد كند، نگرانى و اشكال ديگرى به وجود نمى آورد. بنابراين اگر شخص دچار لرزش بتواند بر هيجاناتش مسلط شود و در مقابل شرايط سخت و استرس آور حداقل آسيب را متحمل شود؛ يعنى حالت آرامش و اطمينان خاطرش را طوري حفظ كند كه با وجود مشكلات و دشواري‌ها تمرين و عادت كند تا به طور دائم در وضعيت انبساط خاطر به سر برد، اين نوع لرزش واقعاً نياز به درمان نخواهد داشت. اما مشكل اين است كه بيشتر مردم نمى‌خواهند يا نمى توانند انبساط خاطر خود را كه در واقع يك انبساط عضلانى را هم شامل مى شود حفظ کنند. در اين صورت شخص دچار لرزش اغلب در انجام كارهاى روزانه و مهارت‌هاى دستى مثل نوشتن و ساير كارهاى دستى دچار مشكل مى شود. حتي عضلات حنجره اش گرفتار لرزش مى شوند و تكلم بيمار نيز مختل مى شود. در چنين شرايطى بايد دارو تجويز شود.
راه‌هاي کاهش شدت لرزش، بدون در نظر گرفتن علت آن شامل دور کردن استرس، کاهش مصرف قهوه به دليل کافئين موجود در قهوه لرزش ايجاد ميشود و استراحت کافي است. بايد توجه داشت که برخي از داروها مثل داروهاي درمان آسم باعث لرزش ميشوند. براي بررسي بيشتر مي‌توانيد به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنيد.
لرزش مخچهاى
اين لرزش موقع استراحت وجود ندارد، ولى وقتى شخص مىخواهد كارى را با دست انجام دهد، دچارآن مى‌شود. به همين دليل به آن لرزش ارادى يا لرزش در حال حركت مى گويند. بيمارى كه دچار لرزش مخچهاى است، اگر از او بخواهيم كه با دستش ليوان آب را بردارد، در شروع حركت براى برداشتن ليوان، كمى لرزش در دستش مشاهده مى‌شود، ولى هر چه كه بيمار دستش به ليوان نزديك‌تر شود لرزشش بيشتر مى شود. به طورى كه گاهى قادر به انجام اين كار نخواهد شد. لرزش فاميلي هم كه علت خاصى براى آن شناسايى نشده است گاهى به صورت تك نفر يا "اسپوراديك" و بيشتر به صورت خانوادگى يا در سنين پيرى ديده مى شود. لرزش فاميلي معمولاً هنگام استراحت وجود ندارد و در موقع حركت ارادى پيدا مى شود و با استرس و هيجانات و تحريكات روانى تشديد مى شود. لرزشى وجود دارد كه مربوط به ضايعاتى است كه در هسته قرمز در مغز به وجود مى آيد. البته اين نوع لرزش به ندرت ديده مى شود و با انجام حركات ارادى شدت مى يابد. در انسفالوپاتى كبدى كه از نارسايى حاد يا مزمن كبد ناشى شده باشد نيز لرزش ديده ميشود كه بيشتر در دست‌ها مشهود است. بيماران مبتلا به نارسايى كليه هم ممكن است در نهايت دچار نوعى لرزش شوند. تفاوت اين لرزش با ديگر لرزش‌ها در اين است كه در اين بيمارى وقتى دست بيمار را بگيريم و آن را از ناحيه مچ به طرف بالا خم کنيم و در همان وضعيت نگه داريم، پس از چند ثانيه حركات خم و راست شدن انگشتان به صورت لرزش ديده مى شود. نوع ديگرى از لرزش وجود دارد كه لرزش متابوليك يا سمى ناميده مى شود. اين نوع لرزش در حالاتى مثل هيپرتروئيدى يا پركارى تيروئيد، لرزش ريتميك و سريعى در انگشتان دست، لب‌ها و گاهى زبان پيدا مى شود. در بيماران مبتلا به الكل نيز لرزش خشن ترى مشاهده مى شود. در معتادان به كوكائين و باربيتورات‌ها و در مسموميت با جيوه هم چنين لرزشى ايجاد مى شود. يك لرزش كمياب ديگر هم وجود دارد كه شبيه بال زدن است كه به آن Wing _ beating مى گويند. اين لرزش در مبتلايان به بيمارى ويلسون ديده مى شود. گاهى اوقات هم در بيماران لرزشى ديده مى شود كه معمولاً واقعى نيست. اين لرزش خشن است كه مانند ساير پديدههاى هيستريك يا نمايشى كم و زياد مى شود و بيماران به طور غير عمد اقدام به اين حركات مي‌كنند و در مواقعى كه بيمار دقتش به موضوع ديگرى معطوف مى شود كاهش مي‌يابد يا فراموش مى شود. لرزش ديگرى به نام لرزش فيزيولوژيك وجود دارد كه به عنوان يك عكس العمل طبيعى شناخته مى‌شود. اين لرزش در مواقع استرس و فشارهاى روانى اجتماعى ـ ترس و اضطراب و مواجهه با صحنههاى تكان دهنده و مصاحبه و امتحان ديده مى شود. بنابراين لرزش مى تواند علل طبيعى داشته باشد يا اين كه به علت بيمارى ايجاد شود و تشخيص علت و درمان به موقع و مناسب آن اهميت ويژهاى دارد.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb
لرزش يا «ترمور» دست، علل متفاوتي مي‌تواند داشته باشد که بسته به ويژگي‌هاي آن علت‌هاي بروز آن هم متفاوت است. اگر لرزش يا ترمور دست در زمان استراحت رخ دهد، به آن «ترمور استراحتي» گويند و اگر در زمان حفظ وضعيت رخ دهد، «ترمور وضعيتي» گفته ميشود كه اين ترمور به دنبال فعاليت ادامه مي‌يابد، ولي حركت و شدت آن را افزايش نمي‌دهد. اگر ترمور هنگام حركت وجود داشته باشد، اما در زمان استراحت خبري از آن نباشد، به آن «ترمور ارادي» مي‌گويند.
ترمور ارادي و استراحتي ناشي از بيماري مخچه مسموميت با دارو و برخي بيماريهاي ديگر است. ترمور فيزيولوژيك ممكن است با ترس يا اضطراب افزايش يابد. ممكن است به دنبال فعاليت فيزيكي و بدني زياد يا كم خوابي رخ دهد يا ناشي از مصرف برخي داروها يا مسموميت با جيوه، سرب و منواكسيد كربن باشد و گاهي هم ناشي از پركاري تيروئيد است که درمان آن بستگي به علت ايجادكننده دارد. اگر ناشي از اضطراب باشد، استفاده از داروهايي مانند «اكسازپام» يا «لورازپام» مفيد است. در ترمور خوش‌خيم مصرف «پروپرانولول» مؤثر است، ولي بهتر است براي بررسي بيشتر به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.
لرزش فيزيولوژيک داراي فرکانس 8 تا 12 سيکل در ثانيه است و در حالي که فرد، دست‌ها را در جلوي بدن به صورت افقي قرار دهد، رخ مي‌‌دهد و يک يافته طبيعي است و در موارد استرس، هيجان، اضطراب و خستگي تشديد ميشود.
لرزش در حال استراحت (Resting Tremor) داراي فرکانس بين 4 تا 6 سيکل در ثانيه است که معمولاً در يک يا هر دو دست ديده ميشود و شباهت به پول شمردن دارد؛ يعني شست شخص بيمار پياپي نسبت به کف دست نزديک و دور ميشود و بقيه انگشتان خم و راست ميشوند. اين لرزش از ويژگي‌هاي بيماري پارکينسون است.
همان طور که اشاره شد، لرزش در حالي که بيمار دست‌ها را به جلو کشيده و افقي نگاه مي‌‌دارد، لرزش فعاليتي نام دارد و براي ديدن اين گونه لرزه، بيمار بايد دست‌هاي خود را در جلوي بدن به صورت افقي نگه دارد. اين نوع لرزش در موارد پرکاري غده تيروئيد، لرزش فاميلي، اضطراب و دلهره،گرسنگي، کاهش قند خون، عوارض داروها همچون گشادکننده برونش‌ها و داروهاي ضد افسردگي و مصرف مواد مخدر (هروئين) ديده ميشود.
لرزش هنگام تصميم‌گيري و در طول انجام کار (Intention Tremor) هنگام تصميم به انجام يک حرکت و در طول انجام کار مشاهده و پس از پايان عمل محو ميشود. در اين حالت بيمار هنگام استراحت هيچ لرزشي ندارد، ولي اگر از او بخواهيم با قلم شروع به نوشتن کند يا ليوان چاي يا قاشق غذا را به دهان نزديک کند، دچار يک لرزش خشن و شديد با دامنه زياد خواهد شد و گاهي اين لرزه آن قدر شديد است که بيمار از صندلي يا تخت خود پرت ميشود، اين لرزه به دليل آسيب مخچه و بيماريهاي درگيرکننده مخچه نظير بيماري ام.اس و بيماريهاي استحاله‌‌اي ارثي گرفتارکننده مخچه ديده ميشود.
هر فردي دچار لرزش ميشود، اما بيشتر اين حركات خفيف است. لرزش به علت انقباضات غيرارادي عضلات است و ممکن است در هر جايي از بدن ايجاد شود، اما اغلب در گردن، بازوها و دست‌ها ايجاد ميشود. بيشتر افراد فقط هنگامي دچار لرزش واضح ميشوند که تحت فشار عصبي ياخسته باشند. همچنين مي‌تواند عارضه جانبي بعضي داروها باشد. برخي افراد زماني متوجه اين حالت ميشوند که هنگام گرفتن اشيا لرزش‌هاي واضحي در آنها پديد ميآيد و اگر چه آزاردهنده است، ولي خطري براي سلامت فرد به حساب نمي‌آيد.
علت لرزش خوش خيم كه به آن لرزش فاميلى هم گفته مى شود، به درستى روشن نيست، اما گاهى اوقات به صورت يك صفت ارثى اتوزومال غالب منتقل مى شود. اين لرزش فاميلى در هر سنى ممكن است شروع شود، اما در اثر استرس و فشارهاى عصبى شدت پيدا مى كند و در سنين بالاتر معمولاً بيشتر مشهود است. لرزش معمولاً يك يا هر دو دست و سر يا دست‌ها و سر را به صورت همزمان دربر مى‌گيرد. در حالى كه پاها معمولاً از لرزش معاف هستند و گرفتار لرزش نمى شوند. هر چند با گذشت زمان و افزايش سن، اين لرزش آشكارتر مى‌شود، اما موضوعى كه بايد به شخص مبتلا و اطرافيانش بگوييم اين است كه اين لرزش معلوليتى برايشان ايجاد نمىكند و نبايد نگران باشند. شخصى كه دچار اين نوع لرزش است، بايد بداند كه هر چقدر آرامش خود را بهترحفظ كند و بر اعصاب خود مسلط‌تر باشد و از هيجانات زياد بپرهيزد و از برابر فشارهاى عصبى و زندگى، آسان‌تر بگذرد و هر چه بيشتر خودش را با شرايط سازگارتر کند، از شدت لرزش بدن او كاسته خواهد شد. اين گونه لرزش‌ها به جز اين كه از نظر اجتماعى و ظاهرى ممكن است براى بيمار ناراحتى و مشكلاتى ايجاد كند، نگرانى و اشكال ديگرى به وجود نمى آورد. بنابراين اگر شخص دچار لرزش بتواند بر هيجاناتش مسلط شود و در مقابل شرايط سخت و استرس آور حداقل آسيب را متحمل شود؛ يعنى حالت آرامش و اطمينان خاطرش را طوري حفظ كند كه با وجود مشكلات و دشواري‌ها تمرين و عادت كند تا به طور دائم در وضعيت انبساط خاطر به سر برد، اين نوع لرزش واقعاً نياز به درمان نخواهد داشت. اما مشكل اين است كه بيشتر مردم نمى‌خواهند يا نمى توانند انبساط خاطر خود را كه در واقع يك انبساط عضلانى را هم شامل مى شود حفظ کنند. در اين صورت شخص دچار لرزش اغلب در انجام كارهاى روزانه و مهارت‌هاى دستى مثل نوشتن و ساير كارهاى دستى دچار مشكل مى شود. حتي عضلات حنجره اش گرفتار لرزش مى شوند و تكلم بيمار نيز مختل مى شود. در چنين شرايطى بايد دارو تجويز شود.
راه‌هاي کاهش شدت لرزش، بدون در نظر گرفتن علت آن شامل دور کردن استرس، کاهش مصرف قهوه به دليل کافئين موجود در قهوه لرزش ايجاد ميشود و استراحت کافي است. بايد توجه داشت که برخي از داروها مثل داروهاي درمان آسم باعث لرزش ميشوند. براي بررسي بيشتر مي‌توانيد به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنيد.
لرزش مخچهاى
اين لرزش موقع استراحت وجود ندارد، ولى وقتى شخص مىخواهد كارى را با دست انجام دهد، دچارآن مى‌شود. به همين دليل به آن لرزش ارادى يا لرزش در حال حركت مى گويند. بيمارى كه دچار لرزش مخچهاى است، اگر از او بخواهيم كه با دستش ليوان آب را بردارد، در شروع حركت براى برداشتن ليوان، كمى لرزش در دستش مشاهده مى‌شود، ولى هر چه كه بيمار دستش به ليوان نزديك‌تر شود لرزشش بيشتر مى شود. به طورى كه گاهى قادر به انجام اين كار نخواهد شد. لرزش فاميلي هم كه علت خاصى براى آن شناسايى نشده است گاهى به صورت تك نفر يا "اسپوراديك" و بيشتر به صورت خانوادگى يا در سنين پيرى ديده مى شود. لرزش فاميلي معمولاً هنگام استراحت وجود ندارد و در موقع حركت ارادى پيدا مى شود و با استرس و هيجانات و تحريكات روانى تشديد مى شود. لرزشى وجود دارد كه مربوط به ضايعاتى است كه در هسته قرمز در مغز به وجود مى آيد. البته اين نوع لرزش به ندرت ديده مى شود و با انجام حركات ارادى شدت مى يابد. در انسفالوپاتى كبدى كه از نارسايى حاد يا مزمن كبد ناشى شده باشد نيز لرزش ديده ميشود كه بيشتر در دست‌ها مشهود است. بيماران مبتلا به نارسايى كليه هم ممكن است در نهايت دچار نوعى لرزش شوند. تفاوت اين لرزش با ديگر لرزش‌ها در اين است كه در اين بيمارى وقتى دست بيمار را بگيريم و آن را از ناحيه مچ به طرف بالا خم کنيم و در همان وضعيت نگه داريم، پس از چند ثانيه حركات خم و راست شدن انگشتان به صورت لرزش ديده مى شود. نوع ديگرى از لرزش وجود دارد كه لرزش متابوليك يا سمى ناميده مى شود. اين نوع لرزش در حالاتى مثل هيپرتروئيدى يا پركارى تيروئيد، لرزش ريتميك و سريعى در انگشتان دست، لب‌ها و گاهى زبان پيدا مى شود. در بيماران مبتلا به الكل نيز لرزش خشن ترى مشاهده مى شود. در معتادان به كوكائين و باربيتورات‌ها و در مسموميت با جيوه هم چنين لرزشى ايجاد مى شود. يك لرزش كمياب ديگر هم وجود دارد كه شبيه بال زدن است كه به آن Wing _ beating مى گويند. اين لرزش در مبتلايان به بيمارى ويلسون ديده مى شود. گاهى اوقات هم در بيماران لرزشى ديده مى شود كه معمولاً واقعى نيست. اين لرزش خشن است كه مانند ساير پديدههاى هيستريك يا نمايشى كم و زياد مى شود و بيماران به طور غير عمد اقدام به اين حركات مي‌كنند و در مواقعى كه بيمار دقتش به موضوع ديگرى معطوف مى شود كاهش مي‌يابد يا فراموش مى شود. لرزش ديگرى به نام لرزش فيزيولوژيك وجود دارد كه به عنوان يك عكس العمل طبيعى شناخته مى‌شود. اين لرزش در مواقع استرس و فشارهاى روانى اجتماعى ـ ترس و اضطراب و مواجهه با صحنههاى تكان دهنده و مصاحبه و امتحان ديده مى شود. بنابراين لرزش مى تواند علل طبيعى داشته باشد يا اين كه به علت بيمارى ايجاد شود و تشخيص علت و درمان به موقع و مناسب آن اهميت ويژهاى دارد.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb
/ج
