استان مرکزي؛ مهد پرورش هنر
تهيه و تنظيم: مريم آريان جاه
فلات مرکزي که بين رشته کوه هاي البرز و زاگرس در اين منطقه وجود دارد، تنوع اقليمي و آب و هوايي استان (که ناشي از نوسانات ارتفاعي آن است) و همچنين ميزان بارش باران در فصول مختلف و... باعث وجود طبيعت ويژه يي در جهت رويش گياهان اين منطقه شده است. از اين رو مي توان گفت استان مرکزي يکي از غني ترين مراتع طبيعي ايران محسوب مي شود و براي پرورش انواع دام و طيور و حتي پرورش زنبور عسل مناسب و تراکم چشمه هاي پرآب و دايمي و فصلي، پوشش گياهي بسيار خوب، گستردگي باغ ها و چمنزاها، داشتن گونه هاي گياهي بومي و دارويي نيز باعث پرورش انواع دام و طيور و آبزيان شده است.
البته بايد به اين نکته توجه داشت؛ زمستان سرد و پر برف فلات غرب و جنوب غربي استان، امکان نگهداري گله هاي گوسفند و بز را بسيار محدود مي کند. دام ها مدت زيادي در آغل ها نگهداري مي شوند و تنها چند ماهي از سال مي توانند از مراتع ييلاقي و کوهستاني استفاده کنند. در واقع نگهداري دام ها تنها در روستاهايي که قدرت ذخيره ي علوفه ي زمستاني را دارند امکان پذير است.
نواحي شرق و شمال شرق استان، اطراف سيله و دشت هاي مجاور آن به علت گرماي هوا در بعضي مواقع کوچ موقت گوسفند و بز را فراهم مي سازند. بيشتر عشاير منطقه در اين نواحي به دامداري اشتغال دارند و در اطراف اراک، خمين و شهرهاي ديگر استان که گاوداري و مرغداري هاي جديدي احداث شده اند سعي در برآوردن نيازهاي روزافزون شهرها را دارند.
استان مرکزي از جمله استان هاي صنعتي کشور محسوب مي شود. وجود صنايع مادر در اراک، اين شهر را به يکي از قطب هاي صنعتي کشور مبدل کرده، همچنين وجود کارخانه هاي چشمگير و توليدي شهرستان ساوه نيز خود گوياي اين مهم است.
مهم ترين کارخانه هاي صنعتي استان عبارتند از: ماشين سازي، آلومينيويم سازي، کابل سازي، کارخانه هپکو (سازنده ماشين آلات راه سازي)، کارخانه هاي سازنده پروفيل و لوله هاي آبياري آلومينيومي، کارخانه هاي آونگان (سازنده پايه فلزي انتقال نيرو)، پالايشگاه، پتروشيمي، نيروگاه آذرآب و...
از گذشته هاي دور، استان مرکزي به عنوان يکي از مراکز صنعتي و قطب هاي مهم در صنايع دستي شناخته شده است. فرش دستبافت استان مرکزي با نام تجاري فرش «ساروق» در جهان شهره است و کمتر موزه يي است که مزين به آثار هنرمندان و صنعتگران فرشباف استان نباشد. گليم استان بخصوص گليم «ساوه» از دوران صفوي با سابقه ي درخشان توليد مي شده و در حال حاضر گليم «گل برجسته» استان در کشور پرآوازه است. مسگري نيز در اراک و تفرش سابقه يي ديرينه دارد. از ديگر رشته هاي صنايع دستي در استان که قابليت ها و زمينه هاي رشد و فعاليت زيادي دارند مي توان از طراحي و نقشه کشي فرش، رفوگري، رنگرزي سنتي، جاجيم بافي و هنرهاي چوبي شامل: منبت و کنده کاري روي چوب، معرق و محرق، پيکرتراشي، نازک کاري چوب، مشبک، ساخت سازهاي سنتي و خراطي، صنايع فلزي مثل: قلمزني روي مس، مسگري، سفيدگري، چلنگري، علامت سازي و ديگر رشته هاي وابسته به آن، گيوه بافي و گيوه دوزي، البسه محلي، سراميک، سفالگري، مجسمه سازي، صنايع دستي تکميلي و تلفيقي، بامبوبافي، تراش سنگ هاي قيمتي و نيمه قيمتي، تذهيب و نگارگري، بافتني هاي سنتي، عروسک هاي محلي و... نام برد.
بيت امام خميني (ره): خمين - آتشکده آتشکوه- باغات گل: محلات
همان بس که بدانيم اين سرزمين کهن در دوره ي اسلامي بيش از 56 عالم و انديشمند ديني از جمله، حضرت امام خميني (ره) رهبر کبير انقلاب، آيت الله اراکي، آيت اله ميرزا حسن آشتياني، آيت اله موسوي، ملا احمد و ملا مهدي نراقي را تحويل جهان اسلام داده است. بيش از 39 سياستمدار تراز اول کشور از جمله؛ امير کبير، قائم مقام فراهاني، احمد قوام، قوام الدوله، مستوفي الممالک، مشيرالدوله، وثوق الدوله و 32 دانشمند و نويسنده همانند عباس اقبال آشتياني، پروفسور محمود حسابي، دکتر مصطفي چمران، عباس سحاب تفرشي، احسان نراقي و محمد قريب را به ايران اسلامي هديه کرده است. در اين گذر کم نيستند اديبان و شاعراني که نثر و نظم آن ها زبانزد خاص و عام است. اين فرزانگان اديب بيش از 89 نفر بوده اند که از مهم ترين آن ها مي توان به ابن ساوجي، پروين اعتصامي، بيدل آشتياني، فروغ فرخزاد، محمد علي مرداني و نظامي گنجوي اشاره کرد.
هنرمندان موسيقيدان، نقاش، خوشنويس، طراح و... نيز در اين خطه کم نيستند که از جمله آن ها مي توان علي اکبر اميني، علي اکبر خان فراهان، عيسي خان بهادري، علي حاتمي، حسين فرخي و نظامي فاطمي را نام برد.
منبع: 7 روز زندگي شماره 120
البته بايد به اين نکته توجه داشت؛ زمستان سرد و پر برف فلات غرب و جنوب غربي استان، امکان نگهداري گله هاي گوسفند و بز را بسيار محدود مي کند. دام ها مدت زيادي در آغل ها نگهداري مي شوند و تنها چند ماهي از سال مي توانند از مراتع ييلاقي و کوهستاني استفاده کنند. در واقع نگهداري دام ها تنها در روستاهايي که قدرت ذخيره ي علوفه ي زمستاني را دارند امکان پذير است.
نواحي شرق و شمال شرق استان، اطراف سيله و دشت هاي مجاور آن به علت گرماي هوا در بعضي مواقع کوچ موقت گوسفند و بز را فراهم مي سازند. بيشتر عشاير منطقه در اين نواحي به دامداري اشتغال دارند و در اطراف اراک، خمين و شهرهاي ديگر استان که گاوداري و مرغداري هاي جديدي احداث شده اند سعي در برآوردن نيازهاي روزافزون شهرها را دارند.
استان مرکزي از جمله استان هاي صنعتي کشور محسوب مي شود. وجود صنايع مادر در اراک، اين شهر را به يکي از قطب هاي صنعتي کشور مبدل کرده، همچنين وجود کارخانه هاي چشمگير و توليدي شهرستان ساوه نيز خود گوياي اين مهم است.
مهم ترين کارخانه هاي صنعتي استان عبارتند از: ماشين سازي، آلومينيويم سازي، کابل سازي، کارخانه هپکو (سازنده ماشين آلات راه سازي)، کارخانه هاي سازنده پروفيل و لوله هاي آبياري آلومينيومي، کارخانه هاي آونگان (سازنده پايه فلزي انتقال نيرو)، پالايشگاه، پتروشيمي، نيروگاه آذرآب و...
صنايع دستي
از گذشته هاي دور، استان مرکزي به عنوان يکي از مراکز صنعتي و قطب هاي مهم در صنايع دستي شناخته شده است. فرش دستبافت استان مرکزي با نام تجاري فرش «ساروق» در جهان شهره است و کمتر موزه يي است که مزين به آثار هنرمندان و صنعتگران فرشباف استان نباشد. گليم استان بخصوص گليم «ساوه» از دوران صفوي با سابقه ي درخشان توليد مي شده و در حال حاضر گليم «گل برجسته» استان در کشور پرآوازه است. مسگري نيز در اراک و تفرش سابقه يي ديرينه دارد. از ديگر رشته هاي صنايع دستي در استان که قابليت ها و زمينه هاي رشد و فعاليت زيادي دارند مي توان از طراحي و نقشه کشي فرش، رفوگري، رنگرزي سنتي، جاجيم بافي و هنرهاي چوبي شامل: منبت و کنده کاري روي چوب، معرق و محرق، پيکرتراشي، نازک کاري چوب، مشبک، ساخت سازهاي سنتي و خراطي، صنايع فلزي مثل: قلمزني روي مس، مسگري، سفيدگري، چلنگري، علامت سازي و ديگر رشته هاي وابسته به آن، گيوه بافي و گيوه دوزي، البسه محلي، سراميک، سفالگري، مجسمه سازي، صنايع دستي تکميلي و تلفيقي، بامبوبافي، تراش سنگ هاي قيمتي و نيمه قيمتي، تذهيب و نگارگري، بافتني هاي سنتي، عروسک هاي محلي و... نام برد.
مراکز ديني و جاذبه هاي تاريخي استان مرکزي
بيت امام خميني (ره): خمين - آتشکده آتشکوه- باغات گل: محلات
سوغات هاي استان
مشاهير استان
همان بس که بدانيم اين سرزمين کهن در دوره ي اسلامي بيش از 56 عالم و انديشمند ديني از جمله، حضرت امام خميني (ره) رهبر کبير انقلاب، آيت الله اراکي، آيت اله ميرزا حسن آشتياني، آيت اله موسوي، ملا احمد و ملا مهدي نراقي را تحويل جهان اسلام داده است. بيش از 39 سياستمدار تراز اول کشور از جمله؛ امير کبير، قائم مقام فراهاني، احمد قوام، قوام الدوله، مستوفي الممالک، مشيرالدوله، وثوق الدوله و 32 دانشمند و نويسنده همانند عباس اقبال آشتياني، پروفسور محمود حسابي، دکتر مصطفي چمران، عباس سحاب تفرشي، احسان نراقي و محمد قريب را به ايران اسلامي هديه کرده است. در اين گذر کم نيستند اديبان و شاعراني که نثر و نظم آن ها زبانزد خاص و عام است. اين فرزانگان اديب بيش از 89 نفر بوده اند که از مهم ترين آن ها مي توان به ابن ساوجي، پروين اعتصامي، بيدل آشتياني، فروغ فرخزاد، محمد علي مرداني و نظامي گنجوي اشاره کرد.
هنرمندان موسيقيدان، نقاش، خوشنويس، طراح و... نيز در اين خطه کم نيستند که از جمله آن ها مي توان علي اکبر اميني، علي اکبر خان فراهان، عيسي خان بهادري، علي حاتمي، حسين فرخي و نظامي فاطمي را نام برد.
منبع: 7 روز زندگي شماره 120
