كالبد شكافي شاتل

پرنده اي به سنگيني دو هزار تن كه سوار بر سه موشك بالابرنده راهي فضا مي شود و به هنگام بازگشت همچون هواپيما بر زمين مي نشست. شاتل، پيچيده ترين ساخته بشر بوده است كه تاكنون براي حمل و نقل هاي فضايي از آن بهره گرفته شده است. سامانه اي كه از اتصال حدود دو ميليون قطعه شكل گرفت، حال سرنوشتي جز موزه علم پيدا نكرده است.

حساس ترين لحظات در مأموريت ارسال شاتل به فضا، ده دقيقه آغازين، شامل كنده شدن مجموعه شاتل از زمين و جدا شدن موشك هاي حامل سوخت مايع(موشك سرخ رنگ) و جامد(دو موشك سفيد رنگ) بود، پس از اين زمان گرچه از لحظات ارتفاعي شاتل اختلاف زيادي با ايستگاه فضايي نداشت ولي در حدود يك تا دو روز در راه بود تا درست از لحاظ مدري در راستاي ايستگاه فضايي بين المللي قرار گيرد. پس از پهلوگيري در شاتل دركنار ايستگاه فضايي بين المللي و ورود فضانوردان به اين ايستگاه، عمليات انتقال آذوقه، نصب قطعات و اتاقك هاي جديد و بازگرداندن قطعات مستهلك به زمين در دستور كار خدمه شاتل مقصدي ديگر را بر مي گزيد و در فضا راهي تلسكوپ فضايي هابل مي شد تا خدمه آن در مأموريتي خطرناك به تعمير و روز رساني ابزارهاي تلسكوپ فضايي هابل بپردازند. وجود مخزن چهار و شش دهم در 18 متري شاتل هاي فضايي، مهمترين عنصري بود كه انجام مأموريت هاي شگرف فضايي كه نياز به ارسال ابزارها و اتاقك هاي بزرگ ابعاد را ممكن مي كرد. همچنين بازوي روباتي كانادايي اين شاتل ها نيز، نقش به سزايي در تسهيل فعاليت هاي مختلف خدمه شاتل داشت. بازوي روباتي پانزده و دو دهم متري كه آن هم از اين سرنوشت شاتل ها جان سالم به در نبرد، چرا كه بازوي شاتل اينديور پس از جداسازي از بدن اصلي شاتل، براي قرارگيري در موزه راهي كانادا شد.

خدمه شاتل در آخرين پرواز ناوگان شاتل، پس از انجام مأموريت آتلانتيس راه زمين را در پيش گرفتند تا پايان تحقيق روياي سفرهاي آسان بازگشت انسان به فضا را اعلام كنند. حالا ديگر فقط سايوزهاي خشن روسي، مي توانند به ايستگاه فضايي بين المللي بروند و بايد تا انتهاي دهه ي اخير براي ساخت و پرواز فضاپيماهاي نسل جديد و البته احتمالاً خصوصي به فضا صبر كرد.

منبع: نشريه نجوم، شماره 208