شوخ طبعي عامل موفقيت در کار

چه بسيارند افراد شوخ طبعي که از شادي و بشاشيت سرشاري برخوردارند و ارتباط با آنان انرژي زاست و چه بسيار افراد عبوسي که تنها کاستي ها، دردها، مشکلات و زشتي ها را يادآور مي شوند. اينجاست که اغلب خواهان ارتباط با کساني هستيم که انرژي مضاعفي از آنان دريافت مي کنيم و خواه ناخواه از عبوسي و مشکلات فاصله مي گيريم. ولي آيا تمام افرادي که شوخ طبعند، در مراودت اجتماعي خود برترند؟ آيا شوخ طبعي هميشه ويژگي مثبت است؟ آيا در ارتباط با همه افراد شوخ طبع، انرژي و نشاط نصيب مان مي شود؟ آيا افراد شوخ طبع موفقند؟
نتايج تحقيقات به عمل آمده پاسخگوي پرسش هاي مذکور است به طوري که از ديرباز مردم بر اين باور بودند که براي کارهاي عمومي و مديريتي، افرادي مورد نيازند که از توان کنترلي بالايي در مورد خود و ديگران برخوردار باشند و بتوانند با روي گشاده و رفتاري متين و درخور موقعيت، با ديگران ارتباط برقرار کنند.
در عرصه معلمي نيز معلم هاي موفق علاوه بر احاطه بر موضوع درس خود و توانمندي هاي ديگر، از حضور ذهن و شوخ طبعي بالايي بهره برده اند.
حال اين پرسش مطرح است: آيا کساني که شوخ طبع ترند، شايستگي هاي اجتماعي و هوش عاطفي بالاتري از ديگران دارند؟ نويسندگان زيادي اين نکته را مطرح کرده اند که شوخ طبعي عامل بسيار مهم موفقيت افراد در تعامل هاي اجتماعي است.
برخي از نويسندگان، شوخ طبعي را علاوه بر عامل موفقيت در روابط اجتماعي، روشي براي ارتقاي تعاملات مثبت اجتماعي، تسهيل کننده روابط، کند و کاو ريشه هاي مسائل اجتماعي، کاهش تنش و تعارض و حفظ آبروي خود و ديگران مي دانند. در مقابل انواع منفي شوخ طبعي، مانند خشمانه طعنه زدن يا دست انداختن ديگران ممکن است اثري منفي بر روابط اجتماعي داشته باشد.
شوخ طبعي، ساز و کار تنظيم احساس است به طوري که شيوه اي ارزشمند براي مقابله با تنش و اضطراب و استرس محسوب مي شود. شوخ طبعي به نحوه ابراز و به کارگيري آن در مراودات اجتماعي (به صورت مثبت يا منفي) آن ارتباط دارد.
از اين رو چهار سبک شوخ طبعي شامل دو سبک مثبت و دو سبک منفي شناخته شده است. شوخ طبعي اتصالي و شوخ طبعي خودارتقايي جزو سبک هاي مثبت شوخ طبعي هستند که موجب مي شود فرد با ديگران ارتباطي سازنده تر و بهتر برقرار کرده و در روابط اجتماعي خود با ديگران از توفيق بيشتري بهره گيرد. اين سبک ها در انسان هاي موفق بيشتر مشهود است که نشان از تطابق اجتماعي و سلامت عاطفي دارد.
اما دو سبک منفي آن، شوخ طبعي تهاجمي و شوخ طبعي خود تخريبي است که فاعلان آن در روابط اجتماعي دچار مشکل ارتباطي با ديگران شده و از عهده روابط پيش برنده برنمي آيند. شوخ طبعي تهاجمي به خصومت و دشمني دامن زده و آن را گسترده تر مي کند و شوخ طبعي خودتخريبي نيز به احساسات منفي، اعتماد به نفس پايين و حمايت اجتماعي نازل مربوط مي شود.
گاهي افراد با طعنه و کنايه باعث رنجش اطرافيان شده و با دست انداختن افراد زمينه هاي تنفر آنان را از خود فراهم مي کند و گاه شوخ طبعي را به حدي مي رسانند که به لودگي تبديل مي شود. کساني که از هوش عاطفي بالايي برخوردارند، از سبک مثبت بهره جسته و آنان که هوش عاطفي کمي دارند، از سبک هاي منفي بيشتر استفاده مي کنند. آناني که گنجينه اي از واژگان را به خاطر سپرده و روابط ميان آنها را به خوبي درک کرده و در جاي مناسب توان به کارگيري آنها را دارند، کساني که خود را به درستي مي شناسند و از افکار و احساسات خود آگاهند، افرادي که داراي مهارت ارتباط با ديگران و ايجاد حس همدلي و صميميت هستند و در کل از هوش زبان شناسي، هوش درون فردي و هوش ميان فردي بالاتري برخودارند، طبعاً ارتباط بهتري برقرار کرده و در روبط اجتماعي و شغلي خود موفق ترند.
بنابراين استفاده آگاهانه از شوخ طبعي يک مهارت ارتباطي است چرا که درک اين نکته که در کجا و طي چه شرايطي بايد از شوخ طبعي بهره گرفت، بسيار حائز اهميت است. افرادي که از مهارت ارتباطي بالايي برخوردارند، بهترين رفتار را در شرايط مختلف کشف کرده و با رفتارشان موجب انبساط خاطر ديگران و پيشبرد هدف هاي خود مي شوند.
منبع: نشريه راه موفقيت شماره 19