محيط‌زيست، مشكلي كه همچنان بدون راه‌حل مانده است!
نويسنده: * زهرا بويري ده شيخ
آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ از جمله معضلات مهمي است كه امروزه تمامي افكار دانشمندان دوستدار زمين را براي رفع اين مشكل به خود مشغول ساخته است. امّا آيا فقط با گفتن و تأكيد‌هاي پي در پي مبني بر اين كه ما بايد زمين را از آلودگي‌هايي چون آلودگي هوا پاك نگه داريم يا با سر دادن شعارهاي گوناگون مي‌توان مشكل به اين بزرگي را حل كرد يا نه. عده زيادي از افراد كه در شهرهاي بزرگ آلوده سراسر دنيا زندگي مي‌كنند با مرگ دست و پنجه نرم مي‌كنند و تعداد بي شماري نيز مغلوب اين ديو پليدي مي‌شوند و هنوز كه هنوز است همه براي برطرف كردن اين معضل در حال گمانه زني هستند.
گاهي اوقات گام برداشتن به سوي پيشرفت و ايجاد تكنولوژي‌هاي مدرن براي موجودات زنده گران تمام مي‌شود و اين بشر به ظاهر متمدن بايد تاوان سختي را بابت سربلندي و فخر خود بپردازد. آلودگي هواي شهرهاي به ظاهر پيشرفته و در حال پيشرفت، پديده‌اي است محصول بشر امروز كه خواسته و ناخواسته گريبان خود آنها را گرفته و خلاصي از آن در گرو خلاصي از چنگال غول تكنولوژي است و اين امكان پذير نخواهد بود.
هنگامي كه هوا رو به سردي مي‌رود زمزمه‌هاي زيادي براي پيدا كردن راه حل‌هاي مناسب براي رفع آلودگي هوا شروع مي‌شود اما بدون هيچ ثمري به فصل‌هاي بعد كشيده مي‌شود و اين روند سال‌ها است ادامه دارد.
گازوئيل، بنزين، سرب، آزبست، گازهاي خروجي از منابع سوخت و كاربوراتور: ذرات حاصل از سايش قطعات متحرك موتور، گرد و غبار حاصل از سايش لاستيك لنت ترمز و صفحه كلاج از آلاينده‌هاي مهم در آلودگي هوا به شمار مي‌روند. وسايل نقليه از مهمترين عوامل توليد اين گازهاي سمي هستند كه تعداد آنها كم هم نيست.
گازهايي كه از اگزوز وسايل نقليه خارج مي‌شوند، معمولاً شامل تركيباتي چون دي اكسيد كربن، بخار آب، بنزين يا گازوئيل نسوخته، تركيبات آلي حاصل از بنزين، مونوكسيد كربن، اكسيدهاي ازت، تركيبات سرب و ذرات جامد كربن (دوده) هستند كه تمامي اين مواد براي محيط اطراف خود بسيار ناخوشايند هستند و اثرات غير قابل جبراني را از خود بر جاي مي‌گذارند.
مونوكسيد كربن (CO)از خطرناك‌ترين گازهاي خروجي اگزوز به شمار مي‌رود. تأثير اين گاز بر هموگلوبين خون است و ميزان اين تأثير زيانبار بستگي به مقدار مونوكسيد كربن هوا، مدت استنشاق آن و نوع فعاليت افراد دارد. استنشاق طولاني و تدريجي مونوكسيد كربن در سلامتي كساني كه در مسيرهاي شلوغ و پر رفت و آمد شهرها زندگي مي‌كنند اثر نامطلوبي مي‌گذارد. با اين حال ثابت شده است كه تنفس مقدار كمي از اين گاز در مدتي طولاني بر عملكرد سيستم فيزيكي و عصبي بدن اثر ناخوشايندي دارد.
ديگر گازهاي سمي نيز همانند منواكسيد كربن اثرات زيان آورتري به دنبال دارند كه شايد بارها و بارها در مقالات مختلف به آن اشاره شده است.
اگر نخواهيم به تك تك شهرهاي آلوده دنيا اشاره كنيم و مشكلات آنها را نام ببريم، از تهران، معروف‌ترين كلان شهر آلوده دنيا كه در كشور خودمان است، مي‌توانيم ياد كنيم. در اين شهر بزرگ كه چند سالي است تك سرنشيني خودرو مد روز شده و به قول معروف از جمله وسايل فخرفروشي بيشتر خانواده‌ها است، همين امر از جمله اسفبار‌ترين عوامل به وجود آورنده آلودگي اين شهر محسوب مي‌شود. استفاده بي‌رويه از اين وسيله تا جايي است كه گاهي بيشتر افراد براي خروج يك دقيقه‌اي از خانه نيز سوار خودرو مي‌شوند و در اين ميان خسارات جبران ناپذيري را علاوه بر محيط اطراف، به خود و اطرافيان نيز وارد مي‌آورند. پرسشي كه وجود دارد اين است، آيا وسايل نقليه به اندازه كافي در سطح شهرهاي بزرگ وجود ندارد تا افراد اين همه از وسايل نقليه شخصي استفاده نكنند؟ خير، همه به اين قضيه واقف هستند كه بيشترين وسايل نقليه عمومي در كلان شهرها وجود دارد و اين استفاده نادرست از وسايل نقليه شخصي از بي فرهنگي يا فرهنگ پايين برخي از اين خانواده‌ها به شمار مي‌رود كه هيچ آگاهي از مسايل روز دور و برشان ندارند. اگر همين افراد به قول خودشان باكلاس فقط چند دقيقه وقت بگذارند و مطالعاتي در رابطه با آلودگي هوا داشته باشند، از فرداي همان روز ديگر خودرو خود را در پاركينگ خانه حبس و فقط در مواقع لزوم از آن استفاده مي‌كنند.
مطالعات نشان ميدهد كه ميزان سرب در هواي شهرها تقريباً 2 تا 4 ميلي گرم بر متر مكعب است، اين مقدار در مقايسه با ميزان حداكثري كه براي استنشاق سرب به مدت سه ساعت در روز در نظر گرفته شده است، يعني mg/m3200 مقدار ناچيزي است. ولي با توجه به اين كه اين مقدار حدود 20 برابر سرب موجود در هواي سالم‌تر خارج از شهر است، مي‌توان تا حدودي به اهميت تأثير نامطلوب آن پي برد.
استنشاق بيش از يك ميلي گرم سرب در روز به تدريح سبب افزايش خطرناك ميزان سرب در خون، استخوان‌ها و بدن مي‌شود. كودكان بيشتر در معرض مسموميت در اثر استنشاق هواي آلوده به مواد سربي هستند. سلامت بيشتر افراد به ويژه كودكاني كه در شهرهاي پر ترافيكي همچون تهران زندگي مي‌كنند، چه بسا در اثر استنشاق هواي آلوده به مواد سربي به مخاطره بيفتند. علاوه بر آلايندگي وسايل نقليه، گازهاي سمي حاصل از سوخت ناقص كارخانه‌ها همانند
دي اكسيد كربن و منواكسيد كربن كه بيشتر از سوخت‌هاي فسيلي هستند يكي ديگر از عوامل آلوده‌كننده هوا به شمار مي‌رود. رها شدن اين گازهاي سمي علاوه بر تضعيف سيستم تنفسي انسان‌ها بر زندگي موجودات زنده ديگر از جمله گياهان و حيوانات نيز عامل تهديد‌كننده به شمار مي‌آيد.
سالانه تعداد زيادي از مردم دنيا بر اثر همين آلودگي‌هاي موجود در هوا جان خود را از دست مي‌دهند و بسياري نيز به امراض پوستي، آسم و آلرژي و در مواردي به سرطان مبتلا مي‌شوند.
بيشترين پيامد استفاده از سوخت‌هاي فسيلي تمرکز دي اکسيد کربن در جوّ است، نخستين راهكار براي جايگزيني منابع انرژي، استفاده از سوخت‌هاي فسيلي با کربن کم به جاي سوخت‌هاي با کربن بالا است. به طور مثال استفاده از گاز طبيعي به جاي زغال سنگ، بنزين و نفت، انتشار دي اکسيدکربن و دي اکسد گوگرد را که از مهمترين عوامل آلودگي هوا هستند، کاهش ميدهد. اما در عين حال ممکن است در اثر توسعه کاربرد آن، (ضمن کاهش قابل ملاحظه دي اکسيدکربن) انتشار متان افزايش پيدا كند.
امروزه در برخي از کشورهاي جهان به ويژه کشورهايي كه از سوخت‌هاي سنگواره‌اي استفاده نمي‌كنند، از انرژي هسته‌اي بهره مي‌‌گيرند. امروزه انرژي هسته‌اي 17 درصد نيروي برق جهان را فراهم مي‌کند. اگر چه انرژي هسته‌اي مزايايي دارد، اما استفاده از آن مخاطراتي را نيز همراه دارد.
همچنين در بسياري از كشورهاي جهان براي كاهش ميزان آلودگي هوا ناشي از وسايل نقليه مقرراتي وضع شده است كه كنترل وسايل نقليه از نظر ميزان توليد گازهاي سمي و آلوده سازي محيط زيست از آن جمله است. به علاوه كاهش ميزان آلودگي وسايل نقليه از طريق بازديد و تعمير منظم و كنترل شده، تغيير سيستم سوخت وسايل نقليه مانند بنزيني به گازي، استفاده از وسايل نقليه با موتورهاي كم حجم و استفاده از وسايل نقليه كوچك‌تر در مناطق پر رفت و آمد و محدوديت استفاده از وسايل نقليه شخصي تا حد امكان يا استفاده از وسايل نقليه برقي براي كاهش ميزان آلودگي هوا و محيط زيست استفاده كرد.
با يك مديريت درست ما نيز مي‌توانيم از هواي پاك لذت ببريم و در فكر آخر هفته‌ها و سفر به يك مكان خوش آب و هوا نباشيم. دست يافتن به هوايي پاك، آرزويي دست نيافتني نيست. بگذاريد كمي شما فن آوري را به خدمت بگيريد نه اين كه او شما را مديريت كند به گونه‌اي كه زندگي كردن يا مردن نيز در دستان او باشد. اگر به همين صورت پيش برويم در آينده‌اي نه چندان دور ما مغلوب ديو تكنولوژي خواهيم شد و آن روز ديگر كار از كار گذشته است و فقط جاي تأسف باقي خواهد ماند و بس.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb
گاهي اوقات گام برداشتن به سوي پيشرفت و ايجاد تكنولوژي‌هاي مدرن براي موجودات زنده گران تمام مي‌شود و اين بشر به ظاهر متمدن بايد تاوان سختي را بابت سربلندي و فخر خود بپردازد. آلودگي هواي شهرهاي به ظاهر پيشرفته و در حال پيشرفت، پديده‌اي است محصول بشر امروز كه خواسته و ناخواسته گريبان خود آنها را گرفته و خلاصي از آن در گرو خلاصي از چنگال غول تكنولوژي است و اين امكان پذير نخواهد بود.
هنگامي كه هوا رو به سردي مي‌رود زمزمه‌هاي زيادي براي پيدا كردن راه حل‌هاي مناسب براي رفع آلودگي هوا شروع مي‌شود اما بدون هيچ ثمري به فصل‌هاي بعد كشيده مي‌شود و اين روند سال‌ها است ادامه دارد.
گازوئيل، بنزين، سرب، آزبست، گازهاي خروجي از منابع سوخت و كاربوراتور: ذرات حاصل از سايش قطعات متحرك موتور، گرد و غبار حاصل از سايش لاستيك لنت ترمز و صفحه كلاج از آلاينده‌هاي مهم در آلودگي هوا به شمار مي‌روند. وسايل نقليه از مهمترين عوامل توليد اين گازهاي سمي هستند كه تعداد آنها كم هم نيست.
گازهايي كه از اگزوز وسايل نقليه خارج مي‌شوند، معمولاً شامل تركيباتي چون دي اكسيد كربن، بخار آب، بنزين يا گازوئيل نسوخته، تركيبات آلي حاصل از بنزين، مونوكسيد كربن، اكسيدهاي ازت، تركيبات سرب و ذرات جامد كربن (دوده) هستند كه تمامي اين مواد براي محيط اطراف خود بسيار ناخوشايند هستند و اثرات غير قابل جبراني را از خود بر جاي مي‌گذارند.
مونوكسيد كربن (CO)از خطرناك‌ترين گازهاي خروجي اگزوز به شمار مي‌رود. تأثير اين گاز بر هموگلوبين خون است و ميزان اين تأثير زيانبار بستگي به مقدار مونوكسيد كربن هوا، مدت استنشاق آن و نوع فعاليت افراد دارد. استنشاق طولاني و تدريجي مونوكسيد كربن در سلامتي كساني كه در مسيرهاي شلوغ و پر رفت و آمد شهرها زندگي مي‌كنند اثر نامطلوبي مي‌گذارد. با اين حال ثابت شده است كه تنفس مقدار كمي از اين گاز در مدتي طولاني بر عملكرد سيستم فيزيكي و عصبي بدن اثر ناخوشايندي دارد.
ديگر گازهاي سمي نيز همانند منواكسيد كربن اثرات زيان آورتري به دنبال دارند كه شايد بارها و بارها در مقالات مختلف به آن اشاره شده است.
اگر نخواهيم به تك تك شهرهاي آلوده دنيا اشاره كنيم و مشكلات آنها را نام ببريم، از تهران، معروف‌ترين كلان شهر آلوده دنيا كه در كشور خودمان است، مي‌توانيم ياد كنيم. در اين شهر بزرگ كه چند سالي است تك سرنشيني خودرو مد روز شده و به قول معروف از جمله وسايل فخرفروشي بيشتر خانواده‌ها است، همين امر از جمله اسفبار‌ترين عوامل به وجود آورنده آلودگي اين شهر محسوب مي‌شود. استفاده بي‌رويه از اين وسيله تا جايي است كه گاهي بيشتر افراد براي خروج يك دقيقه‌اي از خانه نيز سوار خودرو مي‌شوند و در اين ميان خسارات جبران ناپذيري را علاوه بر محيط اطراف، به خود و اطرافيان نيز وارد مي‌آورند. پرسشي كه وجود دارد اين است، آيا وسايل نقليه به اندازه كافي در سطح شهرهاي بزرگ وجود ندارد تا افراد اين همه از وسايل نقليه شخصي استفاده نكنند؟ خير، همه به اين قضيه واقف هستند كه بيشترين وسايل نقليه عمومي در كلان شهرها وجود دارد و اين استفاده نادرست از وسايل نقليه شخصي از بي فرهنگي يا فرهنگ پايين برخي از اين خانواده‌ها به شمار مي‌رود كه هيچ آگاهي از مسايل روز دور و برشان ندارند. اگر همين افراد به قول خودشان باكلاس فقط چند دقيقه وقت بگذارند و مطالعاتي در رابطه با آلودگي هوا داشته باشند، از فرداي همان روز ديگر خودرو خود را در پاركينگ خانه حبس و فقط در مواقع لزوم از آن استفاده مي‌كنند.
مطالعات نشان ميدهد كه ميزان سرب در هواي شهرها تقريباً 2 تا 4 ميلي گرم بر متر مكعب است، اين مقدار در مقايسه با ميزان حداكثري كه براي استنشاق سرب به مدت سه ساعت در روز در نظر گرفته شده است، يعني mg/m3200 مقدار ناچيزي است. ولي با توجه به اين كه اين مقدار حدود 20 برابر سرب موجود در هواي سالم‌تر خارج از شهر است، مي‌توان تا حدودي به اهميت تأثير نامطلوب آن پي برد.
استنشاق بيش از يك ميلي گرم سرب در روز به تدريح سبب افزايش خطرناك ميزان سرب در خون، استخوان‌ها و بدن مي‌شود. كودكان بيشتر در معرض مسموميت در اثر استنشاق هواي آلوده به مواد سربي هستند. سلامت بيشتر افراد به ويژه كودكاني كه در شهرهاي پر ترافيكي همچون تهران زندگي مي‌كنند، چه بسا در اثر استنشاق هواي آلوده به مواد سربي به مخاطره بيفتند. علاوه بر آلايندگي وسايل نقليه، گازهاي سمي حاصل از سوخت ناقص كارخانه‌ها همانند
دي اكسيد كربن و منواكسيد كربن كه بيشتر از سوخت‌هاي فسيلي هستند يكي ديگر از عوامل آلوده‌كننده هوا به شمار مي‌رود. رها شدن اين گازهاي سمي علاوه بر تضعيف سيستم تنفسي انسان‌ها بر زندگي موجودات زنده ديگر از جمله گياهان و حيوانات نيز عامل تهديد‌كننده به شمار مي‌آيد.
سالانه تعداد زيادي از مردم دنيا بر اثر همين آلودگي‌هاي موجود در هوا جان خود را از دست مي‌دهند و بسياري نيز به امراض پوستي، آسم و آلرژي و در مواردي به سرطان مبتلا مي‌شوند.
بيشترين پيامد استفاده از سوخت‌هاي فسيلي تمرکز دي اکسيد کربن در جوّ است، نخستين راهكار براي جايگزيني منابع انرژي، استفاده از سوخت‌هاي فسيلي با کربن کم به جاي سوخت‌هاي با کربن بالا است. به طور مثال استفاده از گاز طبيعي به جاي زغال سنگ، بنزين و نفت، انتشار دي اکسيدکربن و دي اکسد گوگرد را که از مهمترين عوامل آلودگي هوا هستند، کاهش ميدهد. اما در عين حال ممکن است در اثر توسعه کاربرد آن، (ضمن کاهش قابل ملاحظه دي اکسيدکربن) انتشار متان افزايش پيدا كند.
امروزه در برخي از کشورهاي جهان به ويژه کشورهايي كه از سوخت‌هاي سنگواره‌اي استفاده نمي‌كنند، از انرژي هسته‌اي بهره مي‌‌گيرند. امروزه انرژي هسته‌اي 17 درصد نيروي برق جهان را فراهم مي‌کند. اگر چه انرژي هسته‌اي مزايايي دارد، اما استفاده از آن مخاطراتي را نيز همراه دارد.
همچنين در بسياري از كشورهاي جهان براي كاهش ميزان آلودگي هوا ناشي از وسايل نقليه مقرراتي وضع شده است كه كنترل وسايل نقليه از نظر ميزان توليد گازهاي سمي و آلوده سازي محيط زيست از آن جمله است. به علاوه كاهش ميزان آلودگي وسايل نقليه از طريق بازديد و تعمير منظم و كنترل شده، تغيير سيستم سوخت وسايل نقليه مانند بنزيني به گازي، استفاده از وسايل نقليه با موتورهاي كم حجم و استفاده از وسايل نقليه كوچك‌تر در مناطق پر رفت و آمد و محدوديت استفاده از وسايل نقليه شخصي تا حد امكان يا استفاده از وسايل نقليه برقي براي كاهش ميزان آلودگي هوا و محيط زيست استفاده كرد.
با يك مديريت درست ما نيز مي‌توانيم از هواي پاك لذت ببريم و در فكر آخر هفته‌ها و سفر به يك مكان خوش آب و هوا نباشيم. دست يافتن به هوايي پاك، آرزويي دست نيافتني نيست. بگذاريد كمي شما فن آوري را به خدمت بگيريد نه اين كه او شما را مديريت كند به گونه‌اي كه زندگي كردن يا مردن نيز در دستان او باشد. اگر به همين صورت پيش برويم در آينده‌اي نه چندان دور ما مغلوب ديو تكنولوژي خواهيم شد و آن روز ديگر كار از كار گذشته است و فقط جاي تأسف باقي خواهد ماند و بس.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb
/ج
