ايست قلبي:
توقف ناگهاني قلب يكي از فوريت هاي امدادي بوده كه اگر در همان موقع بتوان بيمار را نجات داد، حيات او تجديد مي شود. بنابراين در اين مقاله در نظر داريم تا بيشتر درباره علل، علايم و نحوه احياء قلب بپردازيم.
علل:
بيماري هاي قلبي و عروقي، ضربه به قلب، داروهاي محركه قلب، غرق شدگي، خفگي، برخي بيماريها، بيهوشي، شوك، خونريزي، برق گرفتگي و ... از علل ايست قلبي هستند.
علايم:
علائمي همچون ... مردمك ها مردمك هاي گشاد، اختلال تنفسي يا قطع تنفس و نبض، خاكستري رنگ شدن پوست، عدم وجود نبض در ناحيه گردن در اين افراد پديدار مي شوند.
روش تشخيص:
براي اين كار از نبض ناحيه گردن استفاده مي شود. 5-10 ثانيه براي يافتن نبض تلاش كنيد، اگر نبضي احساس نكرديد به معناي ايست قلبي است.
كمك هاي اوليه: ماساژ قلبي
ماساژ قلبي عبارت است از فشار منظم و موزوني كه به وسيله كف دو دست در بزرگسالان، كف يك دست در كودكان و دو انگشت در نوزادان روي ديواره جلويي قفسه سينه وارد مي آيد.
نحوه انجام ماساژ قلبي:
1. محل ماساژ را معين كنيد. (در بالغين و اطفال دو انگشت بالاتر از انتهاي استخوان جناغ سينه و در شيرخواران زير يك سال يك سانتي متر پايين تر از خطي كه دو نوك سينه را به هم وصل مي كند روي استخوان جناغ سينه. 2. پاشنه يك دست را در محل مشخص شده جهت انجام ماساژ قرار داده و دست ديگر را روي دست اول قرار دهيد، سپس انگشتانتان را در هم فرو كنيد. نبايد نوك انگشتانتان با سينه مصدوم در تماس باشد. 3. در حاليكه دستها كاملاً عمود بر بدن مصدوم بوده و آرنج ها كاملاً صاف مي باشد قفسه سينه او را به نرمي و آرامي به سمت داخل فشار دهيد. از فشارهاي تيز و سريع بپرهيزيد.)
احيا قلبي و ريوي cardio pulmonary (c.p.R) Resuscitation
در صورت ايست قلبي و تنفسي، همزمان اقدام به انجام تنفس مصنوعي و ماساژ قلبي همراه با هم مي كنيم كه به اين عمل CPR مي گويند.
عمليات CPR در سه مرحله انجام مي شود:
1) A :Air way ايجاد راه هوايي باز
2) B: Breating برقراري تنفس مناسب
3) C: Circulation برقراري جريان خون مناسب
موارد (1) و (2) در فصلنامه شماره سه توضيح داده شد.
CPR در بزرگسالان به روش يك نفره و دونفره انجام مي گيرد و به اين صورت كه بعد از تشخيص قطع تنفس و ايست قلب از طريق روش هاي تشخيصي گفته شده، بايد بلافاصله بعد از بازكردن راه هوايي (A) اقدام به تنفس مصنوعي (B) و ماساژ قلبي (C) توأم نمود.
CPR يك نفره:
عمليات CPR توسط يك امدادگر به ترتيب زير است:
1. از بيهوش بودن مصدوم اطمينان حاصل كنيد. 2. درخواست كمك نماييد. 3. راه هوايي را باز كنيد. (A) 4. تنفس مصدوم را برقرار كنيد. (B) 5. در صورت ايست تنفسي، دوباره تنفس مصنوعي بدهيد. 6. نبض سرخرگ كاروتيد (گردني) را كنترل كنيد. 7. در صورت ايست قلبي، 15 بار ماساژ قلبي بدهيد. (C) 8. سپس دوبار تنفس بدهيد. اين چرخه را بصورت دوبار تنفس مصنوعي و 15 بار كمپرس قلبي به مدت يك دقيقه (يعني 4 بار تنفس و ماساژ) ادامه دهيد. 9. در دقيقه اول و پس از آن، هر سه دقيقه يك بار نبض كاروتيد را بررسي كنيد. به محض برقراري ضربان قلب، ماساژ قلبي را متوقف كرده و تنها به تنفس مصنوعي با سرعت 12 بار در دقيقه بپردازيد. 10. به محض برقراري تنفس طبيعي، تنفس مصنوعي را قطع كرده و مصدوم را در وضعيت بهبودي قرار دهيد. 11. اگر تنفس و ضربان قلب مصدوم برقرار نشد، CPR را تا رسيدن پزشك ادامه دهيد.
CPR دو نفره:
در مجموع عمليات CPR با دو امدادگر به ترتيب زير است: 1. دو امدادگر در طرفين مصدوم زانو مي زنند. امدادگر اول كه مسئول تنفس مصنوعي است بالاي سر مصدوم قرار مي گيرد. امدادگر دوم كه مسئول ماساژ قلبي است، لباس مصدوم را كنار زده و دست هايش را در موقعيت صحيح روي جناغ سينه قرار مي دهد. 2. امدادگر اول با صدا زدن و تكان دادن مصدوم از بيهوشي و ايست تنفسي او اطمينان حاصل مي كند. سپس راه تنفس را باز كرده و دوبار تنفس مصنوعي مي دهد. پس از آن نبض شريان كاروتيد را آزمايش كرده و در صورت ايست قلبي به امدادگر دوم فرمان شروع ماساژ قلبي را مي دهد. 3. امدادگر دوم ماساژ قلبي را با سرعت 60 بار در دقيقه شروع مي كند. 4. امدادگر اول بدون وقفه يك بار تنفس مي دهد و امدادگر دوم نيز بدون وقفه 5 بار ماساژ قلبي مي دهد و اين چرخه (يك بار تنفس و پنج بار ماساژ قلبي) به مدت يك دقيقه ادامه مي يابد. امدادگر اول بايد در ضمن انجام ماساژ قلبي توسط همكارش، نبض شريان كاروتيد را بررسي كند و از مؤثربودن ماساژ قلبي اطمينان حاصل كند. اگر همزمان با ماساژ قلبي، نبض كاروتيد حس نشد ممكن است اشكال در نحوه قرار گيري مصدوم يا نقطه وارد آمدن فشار يا نيرو كم امدادگر باشد كه هر يك از اين اشكالات بايد سريعاً برطرف شود.
نكته 1) اگر مصدومي تنفس مي كند ولي تنفس او دچار اشكال است، مي توانيد به او تنفس مصنوعي بدهيد اما تا زمانيكه قلب ضربان دارد هرچند ضعيف و نامنظم، هرگز نبايد اقدام به ماساژ قلبي كرد، چون اين كار ممكن است ايست كامل قلب را در پي داشته باشد.
نكته 2) براي اطمينان از ايست قلبي از نبض گردني استفاده كنيد. استفاده از نبض سرخرگ هاي محيطي در ناحيه مچ دست يا بازو مي تواند باعث اشتباه شود، چون نبض اين شريان ها حتي در شرايطي كه قلب هنوز مي تپد، ضعيف و غيرقابل لمس مي باشد.
نكته 3) به دليل اهميت ماساژ قلبي، ضرورتي ندارد كه در حين تنفس مصنوعي، انجام ماساژ قلبي متوقف شود زيرا ماساژ قلبي تنها درصدي از كار قلب را ايجاد مي كند.
نكته 4) در اطفال كمتر از 8 سال CPR همواره يك نفره بوده و نسبت آن (تنفس مصنوعي و ماساژ قلبي) يك به پنج مي باشد.
خطاها و عوارض CPR:
ممكن است هنگام دادن تنفس، دهان امدادگر كاملاً دهان مصدوم را نپوشانده باشد و درنتيجه قسمت اعظم هوا به جاي ورود به ريه ها وارد محيط اطراف شود.
به علت غفلت از وضعيت دادن به سر و چانه مصدوم مجاري هوايي بسته شوند و قسمت اعظم هوا وارد مري شود و اتساع معده عاملي جهت تحريك استفراغ و ورود آن به مجاري هوايي (آسپيراسيون) و خفگي مصدوم شود.
اگر تنفس بيش از حد قوي و سريع باشد خود امدادگر دچار خستگي، سردرد و سرگيجه خواهد شد.
شكستگي ترقوه، دنده ها و جناغ سينه در اثر فشارهاي تيز و خشن
پارگي كبد و خونريزي داخلي بر اثر زياد پايين قرار دادن كف دست، موقع ماساژ قلبي.
منبع: نشريه دنياي سلامت شماره 68
