قرن 21 و استراتژی "دارا" و "نادار" آمریکا
نویسنده: محمد سعید احدیان
بر اساس پیمان «چارچوب بین المللی برای همکاری در زمینه انرژی هسته ای» و آن چه در اسناد آژانس بین المللی انرژی هسته ای و انجمن بین المللی هسته ای آمده و نیز گزارش هایی که مجله بین المللی مهندسی هسته ای منتشر کرده، وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا در تاریخ ۶ فوریه سال ۲۰۰۶ سندی را پیشنهاد کرد که مبنای برنامه بین المللی «همکاری جهانی در زمینه انرژی هسته ای» (Global Nuclear Energy Partnership: GNEP) بوده است.(۱)
آمریکا در آن زمان هدف این برنامه ی پیشنهادی را ترویج استفاده از انرژی هسته ای اعلام کرد. این برنامه پیشنهاد می کند که برای کنترل زباله های هسته ای و کاهش خطر گسترش سلاح های هسته ای، چرخه استفاده از سوخت هسته ای «بسته» شود. بر مبنای پیشنهاد ایالات متحده آمریکا، کشورهای جهان به دو دسته تقسیم می شوند: نخست «کشورهای تولیدکننده» که اورانیوم غنی شده برای سوخت هسته ای را تأمین و پسماند سوخت را دوباره دریافت می کنند و دوم «کشورهای مصرف کننده» که نیروگاه های هسته ای دارند ولی وارد غنی سازی اورانیوم نمی شوند.
این پیشنهاد آمریکا در همان زمان ارائه بحث برانگیز شد. برخی کشورها و تحلیلگران هشدار دادند و انتقاد کردند که GNEP کشورها را به دو دسته «دارا (have)» و «نادار (have-not)» در مورد چرخه سوخت هسته ای تقسیم می کند. وزارت انرژی آمریکا در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد که اجرای این برنامه را در سیاست های داخلی‌اش لغو کرده است(۲)، اما در سال ۲۰۱۰ این سند تغییر نام داد و پیمانی با عنوان «چارچوب بین المللی برای همکاری در زمینه انرژی هسته ای» (IFNEC: International Framework for Nuclear Energy Cooperation) بر مبنای آن ایجاد شد. ۲۵ کشور جهان و از جمله آمریکا، عضو پیمان «IFNEC» هستند و ۲۶ کشور هم به عنوان ناظر با آن همکاری دارند.3 آژانس بین المللی انرژی اتمی و اتحادیه اروپا نیز بر آن نظارت دارند. اعضای این پیمان توافق کرده اند که مأموریت پیمان بر مبنای سند (GNEP) «همکاری جهانی در زمینه انرژی هسته ای» تعریف شود. بنابراین:
۱ - ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۶ طی سندی رسمی با عنوان «همکاری جهانی در زمینه انرژی هسته ای» GNEP پیشنهاد داده که کشورهای دنیا به دو دسته تقسیم شوند: کشورهای تولیدکننده اورانیوم غنی شده که «دارا»ی چرخه تولید سوخت هسته ای هستند (have) و کشورهایی که نیروگاه هسته ای دارند و مصرف کننده اورانیوم غنی شده هستند، اما چرخه تولید سوخت هسته ای را «ندارند» (have not).
۲ - هرچند در آن سند آمریکا هدف از این پیشنهاد را ترویج استفاده از انرژی هسته ای اعلام کرده بود، اما آنچه آمریکا به صورت علنی و رسمی می خواهد این است که چرخه سوخت هسته ای «بسته» شود و به کشورهایی که دارای این چرخه هستند، کشوری دیگر افزوده نشود. همچنین کشورهای «نادار» سوخت مورد نیاز نیروگاه های خود را با شرایطی از کشورهای دارا تأمین کنند و این مسأله مبنای استراتژی هسته ای آمریکا در قرن 21 قرار گرفت.
۳ - هرچند فشارها و انتقادات بین المللی از این استراتژی به حدی بود که آمریکا مجبور شد رسما در سال ۲۰۰۹ پیگیری آن را تمام شده اعلام کند، اما یک سال بعد همان سند با عنوانی جدید (IFNEC) مبنای پیمان ۲۵ کشور جهان قرار گرفت. ظاهرا آمریکا بنا دارد با هماهنگی با کشورهای دارای چرخه تولید اورانیوم غنی شده و وعده تأمین سوخت اتمی برای کشورهای نادار و با استفاده از ظرفیت های آژانس انرژی اتمی، استراتژی خود را به هر نحو ممکن عملیاتی کند.
آمریکا با چراغ خاموش دنبال چیست؟
این جا یک سؤال مطرح می شود: به چه دلیلی آمریکا ورود کشورهای جدید را به عرصه دارندگان چرخه تولید سوخت هسته ای «بسته» می خواهد؟ آیا آمریکا واقعا نگران زباله های هسته ای یا گسترش سلاح های اتمی است یا مسأله ای مهم تر از این ها در میان است؟
پاسخ به این سوال را با بازخوانی آماری آغاز می کنیم که رهبر انقلاب در روز اول فروردین در حرم مطهر رضوی سلام الله علیه ارائه کردند. بر اساس این آمار که بر پایه اطلاعات رسمی اعلام شده کشورهای دنیا محاسبه شده است، نفت کشورهای غربی از ۴ تا ۹ سال دیگر به پایان می رسد. حتی منابع انرژی ایران که از نظر داشتن مجموع ذخایر نفت و گاز در جهان اول است، تا حدود 80 سال دیگر به پایان می رسد.
مفهوم این سخن این است که اگر چنین آماری را بدبینانه هم بدانیم، حتی در نگاهی خوشبینانه می توان ادعا کرد که اگر نفت و گاز دنیا تا انتهای قرن 21 پایان نیابد، به دلیل کم شدن و در نتیجه بسیار گران شدن آن تنها برای تولید فرآورده های پتروشیمی استفاده خواهد شد که بخش وسیعی از صنعت امروز دنیا به آن وابسته است. لذا نفت و گاز حداکثر تا چند دهه بعد، دیگر منبع اصلی تأمین انرژی دنیا به حساب نخواهند آمد.
آیا می توانید دنیای مدرن و صنعتی امروز را بدون انرژی تصور کنید؟ و آیا با توجه به یافته هایی که علم تا کنون به آن دست یافته، منبعی جز انرژی هسته ای برای جایگزین شدن با نفت و گاز وجود دارد؟ پاسخ روشن است. پس می توان ادعا کرد که قرن ۲۱ قرن انرژی هسته ای خواهد بود. حال نقبی به تاریخ بزنیم و به یادآوریم که نیاز غرب به انرژی در قرن ۱۹ و ۲۰ به دلیل انقلاب صنعتی و مقتضیات دنیای مدرن آنها را حریص به غارت منابع نفتی کشورهای جهان سوم کرد؛ به هر شکل ممکن و حتی با لشکرکشی. همین پیشدستی آنان در کشف اهمیت طلای سیاه و سیطره یافتن مستقیم و غیر مستقیم بر منابع آن، این کشورها را تبدیل به کشورهای پیشرفته و متروپل کرد و بقیه را توسعه نیافته و کشورهای پیرو نگهداشت.
این تجربه تاریخی تلخ برای ما به قدری برای غرب شیرین آمده که سودای تکرار آن را در سر بپروراند. اگر قرن بیستم استعمار کشورهای دارای منابع عظیم مواد اولیه و ذخایر نفتی آنها را برای ده ها سال «آقا» کرد، در قرن 21 با حرکت چراغ خاموش و نگهداشتن انحصار تولید سوخت انرژی هسته ای، این بار آن ها را برای همیشه «ارباب دنیا» خواهد کرد، زیرا بر خلاف دوره استعماری قبل این بار منابع و ذخایر اولیه سوخت فقط در کشورهای توسعه نیافته نیست که با بیدار شدن ملت ها کار غارت این منابع سخت شود، بلکه این کشورهای نادار هستند که باید برای اندکی «اورانیوم غنی شده» دست گدایی خود را پیش کشورهای «دارا» دراز کنند.
چالش بر سر سوخت اتمی است و نه انرژی هسته ای
اجازه بدهید موضوع را با مروری دوباره کمی شفاف تر کنیم. نفت و گاز دنیا خصوصا کشورهای غربی رو به پایان است. آنها جز این که می خواهند بر منابع انرژی دیگر کشورها سیطره پیدا کنند؛ بدون آن که حساسیت دیگر کشورها را برانگیزند، با «چراغ های خاموش» در حال پیاده سازی نقشه «ارباب جهان شدن» و تکرار همان طرح استعماری هستند که پیش از این گذشته آنها را قرن ها جلو انداخت.
به همین دلیل با علم به اینکه قرن ۲۱، قرن انرژی هسته ای است، کشورهای دنیا را دو دسته کرده اند تا انحصار توانایی تولید سوخت اتمی را در اختیار داشته باشند و به این صورت در اواخر قرن ۲۱ که بحران نیاز به اورانیوم غنی شده فراگیر می شود، نه تنها خود را از بحران انرژی برهانند، بلکه به دلیل نیاز شدید دنیا به انرژی، دیگر کشورها را هم به خود کاملا وابسته کنند. با این وصف آنها نه تنها حاضرند، بلکه مشتاقند که برای همه کشورها نیروگاه هسته ای بسازند، اما هیچ کشور جدیدی (مخصوصا از کشورهای مستقل) به هیچ وجه نباید توانایی تولید سوخت اتمی را پیدا کند.
دقت کنید که چالش اصلا بر سر انرژی هسته ای نیست، بلکه همه آن چه که باید در انحصار درآید، توانایی تولید «اورانیوم غنی شده» یعنی همان «سوخت هسته ای» است که نقش نفت و گاز امروز را برای نیروگاه های تولید انرژی در آینده ای نه چندان دور بازی خواهد کرد.
همه فشارهای سنگینی که بر ایران وارد کرده اند نیز به همین مسأله برمی گردد. ایران کشوری است مستقل و اگر به توانایی تولید سوخت هسته ای دست پیدا کند، با منابع زیاد تازه کشف شده اورانیوم خود یا با هم پیمانی با دیگر کشورهای در حال توسعه (بخوانید عقب نگهداشته شده های دوران استعمار قدیم) که منابع اورانیوم در آنها کشف خواهد شد، انحصار تولید اورانیوم غنی شده را خواهد شکست و کل نقشه استعماری قرن ۲۱ آمریکا و برخی کشورهای غربی دیگر را بر هم خواهد زد. این منافع به قدری بزرگ است که آنها را وسوسه کند تا هرگونه هزینه اقتصادی و اجتماعی ناشی از برخورد با ایران را بپردازند؛ البته مشروط بر آن که در عمل نتیجه بخش باشد و باعث «بسته» ماندن «در» به روی کشورهای نادار شود.
با این وصف تکلیف و وظیفه تاریخی ما نیز روشن می شود. واقعیت این است که ایران دروازه ورود کشورهای نادار به جمع کشورهای دارا است. استقامت مسئولان و مردم ایران بر این راه نه تنها یک رسالت تاریخی برای نجات جامعه بشری، که وظیفه ای ملی برای تأمین آینده فرزندانمان است. اقتصاد، معیشت، استقلال و از همه مهم تر، عزت فرزندان ما در گرو بصیرت، «استقامت» و «باور» ما به خدا است. در این صورت هیچ «ترس» و «نگرانی» به خود راه نمی دهیم، چرا که خداوند وعده فرموده: «ن الذین قالوا ر بنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائکة ألا تخافوا ولا تحزنوا...»4 و بی تردید خدا در عمل به وعده خود کمترین تخلفی نمی کند.
آمریکا در آن زمان هدف این برنامه ی پیشنهادی را ترویج استفاده از انرژی هسته ای اعلام کرد. این برنامه پیشنهاد می کند که برای کنترل زباله های هسته ای و کاهش خطر گسترش سلاح های هسته ای، چرخه استفاده از سوخت هسته ای «بسته» شود. بر مبنای پیشنهاد ایالات متحده آمریکا، کشورهای جهان به دو دسته تقسیم می شوند: نخست «کشورهای تولیدکننده» که اورانیوم غنی شده برای سوخت هسته ای را تأمین و پسماند سوخت را دوباره دریافت می کنند و دوم «کشورهای مصرف کننده» که نیروگاه های هسته ای دارند ولی وارد غنی سازی اورانیوم نمی شوند.
این پیشنهاد آمریکا در همان زمان ارائه بحث برانگیز شد. برخی کشورها و تحلیلگران هشدار دادند و انتقاد کردند که GNEP کشورها را به دو دسته «دارا (have)» و «نادار (have-not)» در مورد چرخه سوخت هسته ای تقسیم می کند. وزارت انرژی آمریکا در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد که اجرای این برنامه را در سیاست های داخلی‌اش لغو کرده است(۲)، اما در سال ۲۰۱۰ این سند تغییر نام داد و پیمانی با عنوان «چارچوب بین المللی برای همکاری در زمینه انرژی هسته ای» (IFNEC: International Framework for Nuclear Energy Cooperation) بر مبنای آن ایجاد شد. ۲۵ کشور جهان و از جمله آمریکا، عضو پیمان «IFNEC» هستند و ۲۶ کشور هم به عنوان ناظر با آن همکاری دارند.3 آژانس بین المللی انرژی اتمی و اتحادیه اروپا نیز بر آن نظارت دارند. اعضای این پیمان توافق کرده اند که مأموریت پیمان بر مبنای سند (GNEP) «همکاری جهانی در زمینه انرژی هسته ای» تعریف شود. بنابراین:
۱ - ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۶ طی سندی رسمی با عنوان «همکاری جهانی در زمینه انرژی هسته ای» GNEP پیشنهاد داده که کشورهای دنیا به دو دسته تقسیم شوند: کشورهای تولیدکننده اورانیوم غنی شده که «دارا»ی چرخه تولید سوخت هسته ای هستند (have) و کشورهایی که نیروگاه هسته ای دارند و مصرف کننده اورانیوم غنی شده هستند، اما چرخه تولید سوخت هسته ای را «ندارند» (have not).
۲ - هرچند در آن سند آمریکا هدف از این پیشنهاد را ترویج استفاده از انرژی هسته ای اعلام کرده بود، اما آنچه آمریکا به صورت علنی و رسمی می خواهد این است که چرخه سوخت هسته ای «بسته» شود و به کشورهایی که دارای این چرخه هستند، کشوری دیگر افزوده نشود. همچنین کشورهای «نادار» سوخت مورد نیاز نیروگاه های خود را با شرایطی از کشورهای دارا تأمین کنند و این مسأله مبنای استراتژی هسته ای آمریکا در قرن 21 قرار گرفت.
۳ - هرچند فشارها و انتقادات بین المللی از این استراتژی به حدی بود که آمریکا مجبور شد رسما در سال ۲۰۰۹ پیگیری آن را تمام شده اعلام کند، اما یک سال بعد همان سند با عنوانی جدید (IFNEC) مبنای پیمان ۲۵ کشور جهان قرار گرفت. ظاهرا آمریکا بنا دارد با هماهنگی با کشورهای دارای چرخه تولید اورانیوم غنی شده و وعده تأمین سوخت اتمی برای کشورهای نادار و با استفاده از ظرفیت های آژانس انرژی اتمی، استراتژی خود را به هر نحو ممکن عملیاتی کند.
آمریکا با چراغ خاموش دنبال چیست؟
این جا یک سؤال مطرح می شود: به چه دلیلی آمریکا ورود کشورهای جدید را به عرصه دارندگان چرخه تولید سوخت هسته ای «بسته» می خواهد؟ آیا آمریکا واقعا نگران زباله های هسته ای یا گسترش سلاح های اتمی است یا مسأله ای مهم تر از این ها در میان است؟
پاسخ به این سوال را با بازخوانی آماری آغاز می کنیم که رهبر انقلاب در روز اول فروردین در حرم مطهر رضوی سلام الله علیه ارائه کردند. بر اساس این آمار که بر پایه اطلاعات رسمی اعلام شده کشورهای دنیا محاسبه شده است، نفت کشورهای غربی از ۴ تا ۹ سال دیگر به پایان می رسد. حتی منابع انرژی ایران که از نظر داشتن مجموع ذخایر نفت و گاز در جهان اول است، تا حدود 80 سال دیگر به پایان می رسد.
مفهوم این سخن این است که اگر چنین آماری را بدبینانه هم بدانیم، حتی در نگاهی خوشبینانه می توان ادعا کرد که اگر نفت و گاز دنیا تا انتهای قرن 21 پایان نیابد، به دلیل کم شدن و در نتیجه بسیار گران شدن آن تنها برای تولید فرآورده های پتروشیمی استفاده خواهد شد که بخش وسیعی از صنعت امروز دنیا به آن وابسته است. لذا نفت و گاز حداکثر تا چند دهه بعد، دیگر منبع اصلی تأمین انرژی دنیا به حساب نخواهند آمد.
آیا می توانید دنیای مدرن و صنعتی امروز را بدون انرژی تصور کنید؟ و آیا با توجه به یافته هایی که علم تا کنون به آن دست یافته، منبعی جز انرژی هسته ای برای جایگزین شدن با نفت و گاز وجود دارد؟ پاسخ روشن است. پس می توان ادعا کرد که قرن ۲۱ قرن انرژی هسته ای خواهد بود. حال نقبی به تاریخ بزنیم و به یادآوریم که نیاز غرب به انرژی در قرن ۱۹ و ۲۰ به دلیل انقلاب صنعتی و مقتضیات دنیای مدرن آنها را حریص به غارت منابع نفتی کشورهای جهان سوم کرد؛ به هر شکل ممکن و حتی با لشکرکشی. همین پیشدستی آنان در کشف اهمیت طلای سیاه و سیطره یافتن مستقیم و غیر مستقیم بر منابع آن، این کشورها را تبدیل به کشورهای پیشرفته و متروپل کرد و بقیه را توسعه نیافته و کشورهای پیرو نگهداشت.
این تجربه تاریخی تلخ برای ما به قدری برای غرب شیرین آمده که سودای تکرار آن را در سر بپروراند. اگر قرن بیستم استعمار کشورهای دارای منابع عظیم مواد اولیه و ذخایر نفتی آنها را برای ده ها سال «آقا» کرد، در قرن 21 با حرکت چراغ خاموش و نگهداشتن انحصار تولید سوخت انرژی هسته ای، این بار آن ها را برای همیشه «ارباب دنیا» خواهد کرد، زیرا بر خلاف دوره استعماری قبل این بار منابع و ذخایر اولیه سوخت فقط در کشورهای توسعه نیافته نیست که با بیدار شدن ملت ها کار غارت این منابع سخت شود، بلکه این کشورهای نادار هستند که باید برای اندکی «اورانیوم غنی شده» دست گدایی خود را پیش کشورهای «دارا» دراز کنند.
چالش بر سر سوخت اتمی است و نه انرژی هسته ای
اجازه بدهید موضوع را با مروری دوباره کمی شفاف تر کنیم. نفت و گاز دنیا خصوصا کشورهای غربی رو به پایان است. آنها جز این که می خواهند بر منابع انرژی دیگر کشورها سیطره پیدا کنند؛ بدون آن که حساسیت دیگر کشورها را برانگیزند، با «چراغ های خاموش» در حال پیاده سازی نقشه «ارباب جهان شدن» و تکرار همان طرح استعماری هستند که پیش از این گذشته آنها را قرن ها جلو انداخت.
به همین دلیل با علم به اینکه قرن ۲۱، قرن انرژی هسته ای است، کشورهای دنیا را دو دسته کرده اند تا انحصار توانایی تولید سوخت اتمی را در اختیار داشته باشند و به این صورت در اواخر قرن ۲۱ که بحران نیاز به اورانیوم غنی شده فراگیر می شود، نه تنها خود را از بحران انرژی برهانند، بلکه به دلیل نیاز شدید دنیا به انرژی، دیگر کشورها را هم به خود کاملا وابسته کنند. با این وصف آنها نه تنها حاضرند، بلکه مشتاقند که برای همه کشورها نیروگاه هسته ای بسازند، اما هیچ کشور جدیدی (مخصوصا از کشورهای مستقل) به هیچ وجه نباید توانایی تولید سوخت اتمی را پیدا کند.
دقت کنید که چالش اصلا بر سر انرژی هسته ای نیست، بلکه همه آن چه که باید در انحصار درآید، توانایی تولید «اورانیوم غنی شده» یعنی همان «سوخت هسته ای» است که نقش نفت و گاز امروز را برای نیروگاه های تولید انرژی در آینده ای نه چندان دور بازی خواهد کرد.
همه فشارهای سنگینی که بر ایران وارد کرده اند نیز به همین مسأله برمی گردد. ایران کشوری است مستقل و اگر به توانایی تولید سوخت هسته ای دست پیدا کند، با منابع زیاد تازه کشف شده اورانیوم خود یا با هم پیمانی با دیگر کشورهای در حال توسعه (بخوانید عقب نگهداشته شده های دوران استعمار قدیم) که منابع اورانیوم در آنها کشف خواهد شد، انحصار تولید اورانیوم غنی شده را خواهد شکست و کل نقشه استعماری قرن ۲۱ آمریکا و برخی کشورهای غربی دیگر را بر هم خواهد زد. این منافع به قدری بزرگ است که آنها را وسوسه کند تا هرگونه هزینه اقتصادی و اجتماعی ناشی از برخورد با ایران را بپردازند؛ البته مشروط بر آن که در عمل نتیجه بخش باشد و باعث «بسته» ماندن «در» به روی کشورهای نادار شود.
با این وصف تکلیف و وظیفه تاریخی ما نیز روشن می شود. واقعیت این است که ایران دروازه ورود کشورهای نادار به جمع کشورهای دارا است. استقامت مسئولان و مردم ایران بر این راه نه تنها یک رسالت تاریخی برای نجات جامعه بشری، که وظیفه ای ملی برای تأمین آینده فرزندانمان است. اقتصاد، معیشت، استقلال و از همه مهم تر، عزت فرزندان ما در گرو بصیرت، «استقامت» و «باور» ما به خدا است. در این صورت هیچ «ترس» و «نگرانی» به خود راه نمی دهیم، چرا که خداوند وعده فرموده: «ن الذین قالوا ر بنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائکة ألا تخافوا ولا تحزنوا...»4 و بی تردید خدا در عمل به وعده خود کمترین تخلفی نمی کند.
پي‌نوشت‌ها:
1: برای اطلاعات بیشتر درباره این سند می توانید به گزارش این سند در سایت رسمی آژانس بین المللی انرژی هسته ای:
"http://www.iaea.org/newscenter.../prn200615.html"
و همچنین مقاله زیر در سایت انجمن جهانی هسته ای (World nuclear association) مراجعه کنید:
"http://www.world-nuclear.org/i...nf117_gnep.html"
2: لینک متن این خبر در مجله بین المللی مهندسی هسته‌ای:
"http://www.neimagazine.com/sto...oryCode=2052719"
3: سایت رسمی " IFNEC: "http://www.ifnec.org
4: سوره مبارکه فصلت، آیه 30: به یقین کسانی که گفتند پروردگار ما خداوند یگانه است سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند که نترسید و غمگین نباشید...
منبع:پایگاه khamenei.ir
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb
/ج
