زخم هاي دهانه رحم
زخم دهانه ي رحم فقط ضمن معاينه توسط پزشک مشاهده مي شود و علامت اختصاصي ندارد. يعني مي تواند بدون علامت باشد و معمولاً به دنبال عفونت هاي واژن، دهانه ي رحم يا داخل لگن(PID) مشاهده مي شود. چون تغييرات سلول هاي دهانه ي رحم به شکل بيماري هاي سرطاني يا پيش سرطاني مي تواند به شکل زخم نيز بروز کند، به همين منظور در صورت داشتن علايم باليني يا تغيير شکل سلول ها، بايد حتماً دخالت درماني صورت گيرد.
بيماري هاي التهابي لگن(PID)
اين بيماري ها عبارتند از مجموعه علايمي که از تهاجم ميکروب ها به قسمت هاي فوقاني دستگاه تناسلي به وجود مي آيند. قسمت هاي فوقاني دستگاه تناسلي در قسمت پايين لگن قرار دارد و شامل رحم، لوله هاي رحم و تخمدان هاست.
اين بيماري در خانم هاي جوان و زناني که از نظر جنسي فعال هستند، شايع تر بوده و در خانم هاي باردار و يائسه، افراد مجرد و دختران نابالغ بسيار نادر است. ميکروب هاي شايع اين عارضه عبارتند از: «کلاميوياتراکوماتيس» و عامل مولد سوزاک و همچنين مخلوطي از چند نوع ميکروب بيماري زا که در واژنيت غيراختصاصي گاردنلايي مي بينيم. گاهي ميکروب هاي بيماري زاي تنفسي مي توانند اين عفونت ها را به دنبال داشته باشند.
تشخيص
هر کدام از موارد زير مي تواند نشانه يي از بروز اين عارضه باشد:
1ـ درد لگن
2ـ حساسيت تخمدان ها و زيرشکم
3ـ حساسيت دهانه ي رحم که طي معاينه ي پزشک يا رابطه ي جنسي ديده مي شود
4ـ گاهي نشانه ها خفيف است و گاه حتي بدون علامت. موارد بدون علامت و درمان نشده ممکن است بعدها رحم و لوله ها را تخريب کرده، باعث ايجاد چسبندگي و به دنبال آن نازايي، سقط، حاملگي خارج از رحم و دردهاي مزمن لگن، بدون وجود ميکروب شود.
5ـ ترشح زياد واژن
6ـ خونريزي غيرطبيعي ماهانه
7ـ گاهي تب و لرز
8ـ وجود سلول هاي دفاعي در بررسي ميکروسکوپي ترشحات واژن
9ـ علايم ادراري مثل درد موقع ادرار، سوزش، تکرار ادرار.
آبسه لوله يي تخمداني
گاهي در بيماران مبتلا به «PID» عفونت آن چنان شديد مي شود که ميکروب ها علاوه بر اين که وارد خون شده و ايجاد تب و لرز، بي حالي و علايم عمومي مي کنند، با تجمع چرک در محل لوله ها و تخمدان، موجب آبسه نيز مي شوند. در اين موارد درد زير دل شديد است و در معاينه با دست، يک توده لمس مي شود. در سونوگرافي، اين توده ها به صورت کيست يا مخلوط آبکي و جامد هستند. در اين موارد بيمار بايد بستري شود و بستگي به شرايط، تحت درمان آنتي بيوتيک تزريقي و حتي عمل جراحي قرار گيرد.
علايم بيماري برحسب علت ايجاد کننده، يعني نوع ميکروب فرق دارد، برخي شديد و پرسر و صدا با تب و درد شديد زير دل و برخي بدون علامت وگاه با علايم مختصر مثل درد خفيف زير دل، ترشح مختصر غيرطبيعي و خونريزي نامرتب قاعدگي هستند. همه ي اين علايم مهم اند و حتما بايد طبق نظر پزشک به طور کامل درمان شوند.
زخم هاي تناسلي
بسياري از زخم هاي دستگاه تناسلي ناشي از تبخال تناسلي هستند. علاوه برآن ساير بيماري هاي مقاربتي مانند «سيفليس»، «شانکروييد»، «لنفوگرانولوم و نوروم» و «گرانولوم اينگواينال» نيز زخم هايي در دستگاه تناسلي ايجاد مي کنند. اين بيماري ها مي توانند همراه با عفونت ايدز(HIV) باشند. به ندرت زخم هاي دستگاه تناسلي غيرعفوني هستند و بر اثر خراش، ضربه، عارضه ي دارويي، سرطان پوست ناحيه ي دستگاه تناسلي يا بيماري به وجود مي آيند.
هر بيماري عمومي پوستي مي تواند تظاهراتي نيز در پوست ناحيه تناسلي داشته باشد.
تشخيص و معاينه
1ـ در معاينه، شکل زخم ها کمک کننده است. در بيماري سيفليس، در مرحله ي اول يک زخم مشخص سفت و بي درد وجود دارد و غدد لنفاوي کشاله ي ران متورم نيستند. در مراحل بعدي سيفليس، زخم ها به اشکال ديگري تظاهر مي کنند.
2ـ در شانکروييد زخم، نرم و دردناک است و گاهي تعداد زخم ها به دو يا سه مي رسد و غدد لنفاوي کشاله ي ران بزرگ و دردناک مي شود.
3ـ وجود يک توده ي خيار مانند در کشاله ي ران، همراه يک يا چند زخم، نشانه ي بيماري شانکروييد بوده اما اگر از زخم خبري نباشد و فقط توده لمس شود، بيماري «لنفوگرانولوم و نوروم» است.
4ـ گروهي از تاول ها با زخم هاي کوچک که خيلي حساس، همراه با سوزش و دردناک اند، ناشي از تبخال تناسلي هستند. ضايعات، دور سوراخ خارجي واژن پراکنده اند و دور مجراي ادرار و مقعد نيز مي توانند وجود داشته باشند. وقتي خانم ها براي اولين بار دچار اين بيماري مي شوند، علايم خفيف و تاول ها کم هستند، ولي متأسفانه اين تبخال دور لب و بيني عود مي کند. در زمان عود، تاول ها خيلي بيشتر و دردناک ترند و مي توانند همراه با تب، بي اشتهايي و ساير علايم عفونت خوني تبخال باشند. متأسفانه در بيماري تبخال احتمال انتقال اين عارضه به نوزاد در مرحله ي زايمان طبيعي وجود دارد. ولي در طي بارداري انتقال خوني نداريم.
درمان
يادمان باشد که شايع ترين راه انتقال اين بيماري ها، داشتن رابطه ي جنسي با فردآلوده است. پس درمان هاي آنتي بيوتيکي بايد براي شريک جنسي نيز انجام شود. از بين عفونت هاي ذکر شده، تبخال درمان قطعي ندارد و درمان هاي آن، حمايتي و علامتي اند. اما ساير بيماري ها درمان قطعي با آنتي بيوتيک دارند که بايد به صورت کامل توسط بيمار مصرف شوند.
زگيل تناسلي
ضايعات زگيلي شايد در ناحيه تناسلي به علت رابطه ي جنسي با شريک آلوده ايجاد مي شوند. زگيل ها، دور مدخل واژن روي لب هاي بزرگ و کوچک فرج، دور مجراي ادرار و مقعد، حتي داخل واژن تا دهانه ي رحم نيز مي تواند به وجود آيند. زگيل ها به شدت مسري هستند. ويروس توليدکننده ي زگيل مي تواند به صورت مخفي در بدن يک فرد بماند و در بعضي شرايط خاص ايجاد زگيل کند. با يک بار تماس جنسي با فرد آلوده، در 75 درصد موارد، فرد سالم آلوده مي شود. سرطان دستگاه تناسلي، بخصوص سرطان دهانه ي رحم در مبتلايان به زگيل تناسلي شايع تر است.
درمان
اين ضايعه درمان ريشه کن ندارد و هدف درمان فقط برداشتن زگيل هاست. در بيماراني که زگيل هاي کوچکي به مدت کمتر از يک سال دارند، درمان موفق است. اثر اين درمان در کاهش سرايت ويروس به ديگران معلوم نيست. معمولاً عود براثر فعال شدن ويروس در بدن خود شخص آلوده است. نه از راه سرايت دوباره از فردآلوده ديگر؛ پس بررسي يا درمان زوج ناقل، از اين نظر فايده يي ندارد.
منبع: نشريه 7 روز زندگي شماره 104
