بايدها و نبايدهاي غذايي ثلث اول بارداري

تغذيه ي خانم هاي باردار در سه ماهه ي نخست بارداري خيلي مهم است. پزشکان مي گويند يک بارداري خوب به وضعيت تغذيه يي قبل از بارداري نيز وابسته است و بهترين راه براي چک کردن اين مسأله، توجه به نمايه ي ظاهري خانم ها قبل از بارداري و هنگام بارداري است.
حتي اين که گفته مي شود يک خانم در طول بارداري بايد تا چه حدي وزن اضافه کند. به نمايه ي بدني او بستگي دارد؛ يعني وضعيت ذخيره يي بدن قبل از بارداري تعيين مي کند تا چه حدي مي توان اضافه وزن پيدا کرد و با چه سرمايه يي بايد بارداري را شروع کرد.

شروع بارداري و تغييرات در رژيم غذايي
 

نمايه ي توده ي بدني يکي از معيارهايي است که نشان مي دهد يک خانم باردار به چه مراقبت هايي نياز داريد. اگر با شروع بارداري مصرف وعده هاي منظم غذايي به تهوع يا ناراحتي هاي گوارشي منجر شود، شکستن اين وعده ها و تقسيم کردن آن به پنج تا شش وعده ي کوچک و سبک خيلي کمک مي کند که مشکلات کاهش يابد! توصيه مي شود با شروع بارداري، به ويژه اگر تهوع وجود داشته باشد، مصرف وعده هاي کوچک هر دو تا سه ساعت يک بار باشد، مصرف وعده هاي کوچک هر دو تا سه ساعت يک بار باشد، به نحوي که در هر وعده، از گروه هاي غذايي متنوع استفاده شود و در ضمن، گرسنه ماندن طولاني طبيعتاً خوب نيست. در عين حال چون همزمان با حالت تهوع، خانم ها يبوست هم دارند، بهتر است از غذاهاي فيبرداري مثل نان هاي سبوس دار (سنگک، بربري، نان جو و نان گندم قهوه يي)، ميوه و سبزي به ميزان فراوان استفاده کنند.

محدوده اضافه وزن طبيعي
 

بين يک تا دو کيلوگرم وزن در سه ماهه ي اول بارداري طبيعي است؛ يعني براي افرادي که نمايه ي بدني آن ها بين 26 و 19/8 تا 25 است. اضافه کردن يک و نيم کيلوگرم مناسب است، اما براي افرادي که نمايه ي بدني آنها پايين تر از 19/8 است، دو تا دو و نيم کيلوگرم اضافه وزن توصيه مي شود. براي افراد چاقي که نمايه بدني شان بين 25 تا سي است، اضافه وزن بايد زير يک کيلوگرم باشد. کاهش وزن در اين دوران طبيعي نيست و در صورت رخ دادن چنين مسأله يي بايد علت آن را يافت. گاهي هم توقف افزايش وزن پيش مي آيد که خيلي مهم نيست و در ماه هاي بعدي جبران نمي شود، اما کاهش وزن به هيچ وجه طبيعي نخواهد بود و بايد آن را جدي گرفت.

گروه هاي غذايي پنج گانه
 

طبيعتاً در ماه هاي اول که ماه هاي تشکيل دهنده ي لقاح و رشد اوليه ي جنين است، تأمين نيازهاي زن باردار به اندازه کافي بسيار مهم است. يعني مهم است که خانم باردار از تمام گروه هاي غذايي استفاده مي کند و به درستي با مشکلاتي که در اين دوره موجود است (تهوع صبحگاهي، يبوست، ترش کردن و سوزش سردل) برخورد کند. توصيه مي شود وقتي خانمي متوجه شد باردار است يا حتي قبل از آن، وقتي تصميم مي گيرد باردار شود؛ بايد با مراجعه به يک متخصص وضعيت آهن و کم خوني، کم وزني يا اضافه وزن خود را چک کند و درمان کند و با يک برنامه ي غذايي خوب زمينه ي سلامت خود و جنينش را فراهم آورد. تأکيد مي کنيم که مصرف تمام گروه هاي غذايي (نان و غلات و ميوه و سبزي، گوشت، حبوبات و تخم مرغ، لبنيات و حتي چربي ها) در سه ماهه ي نخست بارداري ضروري است. از ميان اين گروه ها که بايد به ميزان تعادل مصرف شود، مصرف پروتئين، ويتامين ها و املاح و به ويژه در صورت کمبود آهن در بدن خانم باردار بسيار با اهميت است. بهتر است خانم هاي باردار، مصرف نوشيدني هاي کافئين داري مثل چاي و قهوه يا شکلات را کاهش دهند و مواد قندي ساده يي مثل شيريني را هم کمتر مصرف کنند تا جلو اشتهاي شان با خوردن غذاهاي غيرمغذي گرفته نشود.

تأثيرنوع تغذيه بر جنس جنين
 

گمان مي رود که ميزان اسيديته يا قليايي بودن غذا که بر اسيديته يا قليايي بودن مجراي تناسلي اثر مي گذارد، در زمان لقاح مي تواند بر جنسيت جنين اثر بگذارد. در واقع گفته مي شود اگر در زمان لقاح بتوان نوع قليايي يا اسيديته بودن غذاي فرد را کنترل کرد، مي توان در انتخاب جنسيت جنين نيز دخالت کرد. البته بايد گفت اين روش گرچه صد در صد موفقيت آميز نيست، اما مي تواند کمک کننده باشد. انواع گوشت سفيد، ميوه و سبزيجات موجب اسيدي شدن مي شود، اما گوشت قرمز، لبنيات و آجيل قليايي شدن را به همراه دارد. اين در حالي است که اسيديته احتمال بروز جنسيت مؤنث و قليايي بودن زمينه ي جنسيت مذکر را فراهم خواهد آورد. برخي افراد سعي مي کنند با نوع ويار يک خانم باردار جنسيت فرزند او را پيش بيني کنند، اما بايد گفت اين موضوع از نظر علمي ثابت نشده و مثال هاي ناقض آن فراوان بوده است.

سيگار در دوران بارداري
 

خانم هاي سيگاري چند ماه قبل از بارداري بايد سيگار را ترک کنند. اين کار خيلي کمک مي کند تا آنها مشکلات بارداري کمتري پيدا کنند. بارداري، عملي با تصميم گيري قبلي است. زنان ما که امروزه آگاه تر از گذشته هستند، بايد قبل از بارداري براي بدن خود برنامه ريزي کنند، وزن شان را تنظيم کنند، نوع تغذيه ي خود را اصلاح کنند و اگر احياناً سيگاري هستند، بايد سيگار را قبل از بارداري کنار بگذارند تا بدن پاکسازي شده و براي يک فرآيند جدي آماده شود. مطالعات مختلف نشان مي دهد که حتي مصرف اندک سيگار، الکل، مواد مخدر و برخي داروها مي تواند آثار سوء بر جنين بگذارد و سبب بروز اختلالات شکل گيري و تکاملي در جنين شود. به سيگاري ها توصيه مي شود ميوه و سبزي و ويتامين C بيشتري مصرف کنند تا حمايت هاي آنتي اکسيداني بدن شان افزايش يابد، اما در خانم هاي باردار به هر حال غلظتي که از مواد نيکوتيني در خون ايجاد مي شود، شايد براي خود فرد مهم نباشد، اما براي جنين که موجودي بسيار کوچک است، اين غلظت بسيار بالا و مسموم کننده به حساب مي آيد.
منبع:نشريه 7 روز زندگي، شماره 102.