آسپرين هم فن حريف
نويسنده: مريم عظيم زاده
داستان تولد يک ابردارو
آسپرين دارويي است که شايد کمتر کسي يک بار از آن استفاده نکرده باشد. اين دارو اين قدر محبوب و مشهور است که حتي اگر سراغ پدر بزرگ ها و مادربزرگ هايتان هم برويد آن را مي شناسند. آسپرين جزو کشفيات پزشکي بود که دنيا را خيلي تکان داد. مثل يک مهندس همه فن حريف وارد ميدان شد و بسياري از بيماري هاي معروفي که ما مي شناسيم کله پا کرد؛ از سردرد و تب بگير تا سرطان و آلزايمر. بي خود نيست که آمريکايي ها، آسپرين را جزو چيزهايي مي دانند که بدون آن نمي توانند زندگي کنند. براي به اينجا رسيدن آسپرين و تبديل آن به قرص هايي که به راحتي آن را استفاده کنيم خيلي ها زحمت کشيده اند. اين مطلب، داستان تلاش همه آنهاست.
آسپرين دارويي است که شايد کمتر کسي يک بار از آن استفاده نکرده باشد. اين دارو اين قدر محبوب و مشهور است که حتي اگر سراغ پدر بزرگ ها و مادربزرگ هايتان هم برويد آن را مي شناسند. آسپرين جزو کشفيات پزشکي بود که دنيا را خيلي تکان داد. مثل يک مهندس همه فن حريف وارد ميدان شد و بسياري از بيماري هاي معروفي که ما مي شناسيم کله پا کرد؛ از سردرد و تب بگير تا سرطان و آلزايمر. بي خود نيست که آمريکايي ها، آسپرين را جزو چيزهايي مي دانند که بدون آن نمي توانند زندگي کنند. براي به اينجا رسيدن آسپرين و تبديل آن به قرص هايي که به راحتي آن را استفاده کنيم خيلي ها زحمت کشيده اند. اين مطلب، داستان تلاش همه آنهاست.
سالروز کشف آسپرين
شايد برايتان جالب باشد که بدانيد اثر مواد مشابه آسپرين از زمان يونان باستان مورد توجه بوده است. آنها از برگ و پوست درخت بيد براي پايين آوردن تب استفاده مي کردند. برگ و پوست درخت بيد ماده اي دارند به نام ساليسين که شباهت زيادي به استيل ساليسيليک اسيد دارد.
استيل ساليسيليک هم همان نام شيميايي آسپرين است. در سال400 قبل از ميلاد مسيح، بقراط ـ پزشک نامدار يوناني ـ براي درمان سردرد يک نوع چاي که از برگ هاي زرد بيد تشکيل شده بود، تجويز مي کرد. اما تا سال1800دانشمندان نتوانستند بفهمند دليل تأثيرات مسکن برگ بيد وجود ماده اي به نام ساليسيليک اسيد است.
البته تأثيرات جانبي استفاده از ساليسيليک اسيد در آن زمان خيلي زياد بود و افردي که از آن استفاده مي کردند دل درد مي گرفتند يا دچار خارش دهان و حساسيت لثه ها مي شدند.
در سال 1832، يک شيميدان فرانسوي 37 ساله به نام چارلز هارت يک ماده شيميايي ديگر را با ساليسيليک اسيد مخلوط کرد و به نتايج مطلوب تري رسيد.
اما کار او يک ايراد بزرگ داشت. روش توليد دارو، خيلي سخت بود و زمان زيادي مي گرفت. اين قضيه سبب ناراحتي و نا اميدي گرهارت شد و او ادامه کار را رها کرد.
تولد آسپرين
ويژگي هاي آسپرين
در دهه 1980از آسپرين براي جلوگيري از حملات قلبي استفاده شد. آسپرين با رقيق کردن خون جلوي لخته شدن را مي گيرد. اما اثرات منفي اين دارو هم قابل توجه است. مصرف آسپرين مي تواند موجب مشکلات گوارشي و تأثير روي کليه ها شود.
علت هم اين است که آنزيمcox-2 که آسپرين روي آن تاثير دارد براي فعاليت اين اعضا حياتي اند. مصرف آسپرين در کودکاني که مبتلا به آبله مرغان يا آنفلونزا هستند، تأثيرات بسيار بدي دارد
به طوري که مي تواند سبب ايجاد اختلال در کبد يا مغز شود. دليل اين اثر معلوم نيست ولي کودکان تا 17 سالگي حق استفاده از آسپرين بزرگسالان را ندارند. اثرات شناخته شده و مثبت ديگر آسپرين روي اختلالات حاملگي، ديابت و سرطان ها و نيز آلزايمر است.
ساختار شيميايي آسپرين چيست؟
شما مي توانيد در ساختار آسپرين به راحتي استيل ساليسيليک اسيد را پيدا کنيد. براي توليد آسپرين معمولاً از روش استريفيکاسيون که روشي معروف در واکنش هاي شيميايي است استفاده مي شود. آسپرين معمولاً در غلظت هاي بالا بوي سرکه مي دهد، دليل اين امر را بايد تجزيه و هيدروليز آسپرين به اسيد اسيتک که ماده اصلي و تشکيل دهنده سرکه است دانست.
چند نکته درباره آسپرين
2ـ آمريکايي ها بيشترين مصرف کنندگان آسپرين در دنيا هستند با رکورد500 ميليون آسپرين در طول يک روز.
3ـ امروزه 35 ميليون کيلوگرم آسپرين در دنيا توليد مي شود.
