مرگ دکتر واتسون

ادوارد هاردويک، دستيار شرلوک هلمز از دنيا رفت
 

شانزدهم ماه مي 2011 آسايشگاهي در جنوب انگلستان خبر درگذشت پيرمردي را گزارش کرد که در ياد و خاطره بسياري از مردم دنيا فردي فراموش نشدني محسوب مي شود. اين فرد ادوارد هاردويک نام داشت که در 78 سالگي بر اثر سرطان از دنيا رفت اما شايد به ياد آوردن نام اين هنرمند که در جاودانه کردن نام کارآگاه باهوش و عجيب داستان هاي سرآرتور کانن دويل نقشي بزرگ داشت، کار ساده اي نباشد. بسياري از ما او را به دليل نقشي که در سريال «بازگشت شرلوک هلمز» بازي کرد، به خاطر مي آوريم. ادوارد هاردويک در اين سريال نقش دکتر واتسون را ايفا مي کرد؛ همان کسي که راوي داستان هاي شرلوک هلمز بود و در کشف ماجراهاي عجيب به هلمز کمک مي کرد و جزئيات آنها را به صورت کامل براي ما تعريف مي کرد. در واقع هاردويک به شکلي به ايفاي نقش در اين سريال پرداخت که تصور شرلوک هلمز بدون وجود او براي ما سخت مي شود و حالت رازآميز داستان هاي کانن دويل بدون وجود او معناي چنداني نمي يابد. ادوارد هاردويک تنها بازيگري نيست که اين نقش را طي سال هاي قبل ايفا کرده اما در واقع وي تنها کسي است که توانست براي هميشه به عنوان دکتر واتسون در اذهان مردم به خاطر آورده شود. نقش دکتر واتسون انگار بر قامت او دوخته شده بود. او واتسون را مردي آرام، انديشمند و مقاوم به تصوير کشيد و کوشيد نشان دهد بر خلاف تصويري که بقيه از اين فرد ارائه داده اند، دکتر واتسوي مردي کودن و بي عرض نيست.

هاردويک در نقش واتسون
 

ادوارد هاردويک که اولين نقش کوچک خود را در هاليوود در 10 سالگي به دست آورد، در سال 1932 در لندن متولد شد. وي فرزند پدر و مادري هنرمند يعني سدريک هاردويک و هلنا پيکارد بود. وي در کودکي همراه با والدين خود به هاليوود رفت و در فيلمي از ويکتور فلمينگ با بازي اسپنسر تريسي ظاهر شد. پس از آن هاردويک براي تحصيل به مدرسه استوو در انگلستان رفت و حتي به عنوان افسر خلبان در نيروي هوايي سلطنتي خدمت کرد. در آخر ادوارد به آکادمي سلطنتي هنرهاي دراماتيک پيوست و در در رشته بازيگري شروع به تحصيل کرد.
هاردويک همچنان مشغول به کار بود تا اينکه از او دعوت شد تا در بخش دوم سريال شرلوک هلمز، يعني «بازگشت شرلوک هلمز» نقش دکتر واتسون را به جاي ديويد بروک بر عهده بگيرد. احتمالاً همه ما ديويد بروک را در بخش اول اين سريال که پايان آن با مرگ ناگهاني هلمز همراه بود، به ياد مي آوريم. ديويد بروک تمايلي براي ادامه بازي در بخش دوم اين سريال که در آن مشخص مي شد که شرلوک هلمز در واقع نمرده است، نداشت. در اين هنگام بود که هاردويک پيشنهاد بازي در نقش دکتر واتسون را در برابر جرمي برت که در نقش هلمز هنرنمايي مي کرد، دريافت کرد. وي بي درنگ اين پيشنهاد را پذيرفت و در نقش دکترواتسون خود را جاودانه ساخت. وي از سال 1986 تا 1988 در اين سري از مجموعه بازي کرد و پس از آن حتي در دهه 90 ميلادي به ايفاي نقش خود در مجموعه هاي شرلوک هلمز ادامه داد.

يک دکتر واتسون خاص
 

ادوارد هاردويک شيوه خاص خود را در ايفاي نقش واتسون داشت؛ خونسردي شخصيت وي درست در نقطه مقابل کاراکتر عصبي و متفکر هلمز قرار داشت. هاردويک معتقد بود که کانن دويل يکي از معدود نويسندگاني است که يک نابغه خيالي را خلق کرده است. وي برخلاف توصيفي که کانن دويل از دکتر واتسون کرده بود، فکر مي کرد که هيچ کس تمايل ندارد که خود را احمق جلوه دهد يا حتي اندکي احمق به نظر بيايد. همين تفکر سبب شد تا وي طي 10 سالي که به ايفاي نقش دکتر واتسون پرداخت، از او چهره اي آرام، انديشمند و محکم ارائه دهد.
بسياري از بازيگراني که در يک سنت ناموفق طي سال ها واتسون را به تصوير کشيده بودند، از او انسان احمقي ساخته بودند که دائم اشتباه مي کند اما در واقع ديويد بروک و ادوارد هاردويک معتقد بودند که در نهايت واتسون را در خاطره عموم مردم عنوان فردي محترم، شجاع، زيرک و راستگو به تصوير کشيدند. قدرت هاردويک در ايفاي نقش دکتر واتسون به حدي بود که وقتي جرمي برت بيمار شد و اين بيماري بر نحوه به اجرا در آوردن نقش هلمز تأثير گذاشت، هاردويک توانست کنترل وضعيت را در دست بگيرد و اجازه ندهد که سريال روند خوب خود را از دست بدهد.
هاردويک که براي مدت زمان طولاني نقش هاي مکمل مهمي بازي کرده بود، توانست به راحتي اين مسأله را اثبات کند که وي همان اندازه که محکم و استوار است، انعطاف پذير نيز هست. همين امر موجب شد تا وي دکتر واتسوني باهوش و دوست داشتني خلق کند. از سوي ديگر در خلال 10 سال همکاري با جرمي برت ميان آن دو دوستي عميقي پديد آمد.
وي معتقد بود که روابط دوستانه ميان هلمز و واتسون بايد سرشار از حس طنز باشد. در واقعيت هم جرمي هنگام کار کردن با خنده هاي بلندي که سر مي داد هر دو را از اين موقعيت مطمئن مي کرد، برت حتي وقتي در رويارويي با بيماري سختش قرار گرفت، هرگز حس لذت بردن از زندگي را فراموش نکرد.
وقتي در سال 1995 شرلوک هلمز دوست داشتني از دنيا رفت، مجموعه هاي تلويزيوني متوقف شد. هاردويک در فيلم ها و مجموعه هاي تلويزيوني زيادي بازي کرد که بعضي از آنان کارهاي بزرگي محسوب مي شوند اما بسياري از هنرمندان شانس اين را ندارند که خود را در خاطره عموم ابدي کنند و اين کاري بود که وي در نقش دکترواتسون انجام داد.
منبع: نشريه همشهري سرنخ، شماره 99.