تعريفي جديد از يک مفهوم قديمي
روس ها که خود يکي از بزرگترين طب هاي صنايع کشتي سازي دنيا را در اختيار دارند، به قدري شيفته توانايي هاي ناوهاي کلاس Mistral نيروي دريايي فرانسه شده اند که مبلغ 1/4 ميليارد يورو را براي خريد دو فروند از اين ناوهاي هليکوپتربر به پاريس پرداخت کرده اند، رويداد کم نظيري که به خوبي نشان دهنده توانايي بالاي اين کشتي ها در اجراي عمليات خود در چهار گوشه جهان و با بيشترين کارآيي ممکن است.
علاوه بر دو فروند ناوي که روس ها در سال 2010 سفارش داده اند، نيروي دريايي فرانسه اکنون دو فروند از اين کشتي ها با نام هاي Mistral و Tonnerre را در اختيار دارد که از اوايل سال 2007 به صورت رسمي وارد خدمت اين نيرو گشته اند، همچنين فرانسوي ها سفارش ساخت دو فروند ديگر از ناوهاي کلاس ميسترال را به کنسرسيوم سازندگان اين کشتي ها داده اند که پيش بيني مي گردد تحويل آنها از اواخر سال 2012 آغاز شود.
يک هلي کوپتربر واقعي
عرشه پروازي ناوهاي کلاس ميسترال 6400 مترمربع مساحت دارد که بدون شک عدد بزرگي است، مهندسان با توجه به مسايل ايمني شش باند مخصوص هلي کوپتر را روي عرشه اصلي به وجود آورده اند که کافي به نظر مي رسد، اين عرشه عملاً قادر است تا هر هلي کوپتري را روي خود پذيرا باشد و براي سرويس رساني به انواع هلي کوپترهاي رزمي و ترابري بهينه گشته. ناوهاي کلاس Mistral تاکنون تمامي هلي کوپترهاي ارتش فرانسه مانند هلي کوپترهاي تهاجمي Tiger و انواع ترابري متوسطNH-90 و SA 330 Puma را روي خود پذيرفته اند و پرنده هاي ديگر ناتو مانند هلي کوپترهاي تهاجمي Lynx نيروي دريايي سلطنتي و هلي کوپتر ترابري سنگين CH-53 Super Stallion نيروي دريايي ايالات متحده آمريکا نيز در مانورهاي مشترک با موفقيت روي عرشه اين ناوها فرود آمده اند.
البته اين عرشه به دليل عدم برخورداري از پوشش مقاوم در برابر حرارت بالا و نيز نداشتن رمپ انتهايي قادر نخواهد بود تا هواپيماهاي عمود پرواز (VTOL) مانند F-35 را روي خود به کار گيرد که اگرچه نکته منفي براي آن به شمار نمي آيد اما در آينده مي تواند براي آن در برابر رقبايي که از اين امکان برخوردارند مشکل ساز باشد.
در زير عرشه پروازي، عرشه ديگري براي نگهداري و تعميرات هلي کوپترها در نظر گرفته شده، اين عرشه به وسيله دو بالابر که يکي در بخش انتهايي بدنه کشتي و ديگري در پشت سازه برج اصلي قرار گرفته، ارتباط خود با عرشه پروازي را حفظ مي کند. در چيدمان معمول هر ناو هلي کوپتربر کلاس ميسترال 16 فروند هلي کوپتر که از 8 فروند هلي کوپتر تهاجمي Eurocopter Tiger و هشت فروند هلي کوپتر ترابري متوسط NH-90 تشکيل شده است را با خود حمل مي کند، البته در صورت نياز مي توان با ايجاد تغييراتي در عرشه هاي پايين تر اين تعداد را تا 30 فروند نيز افزايش داد.
فراتر از يک ناو هلي کوپتربر
ناوهاي کلاس Mistral علاوه بر توانايي حمل و به کارگيري هلي کوپترها از توانايي بالايي براي حمل تجهيزات و نفرات هم برخوردارند، در زير عرشه دوم که محل نگهداري هلي کوپترها است، عرشه ديگري نيز وجود دارد که براي ذخيره تانک، خودروهاي زرهي، کاميونت ها و ديگر لوازم نقليه نظامي طراحي شده، کف اين عرشه داراي هزاران گيره مختلف براي فيکس کردن ادوات روي آنهاست و در مورد گنجايش آن نيز همين بس که مي تواند تا 40 دستگاه تانک اصلي ميدان نبرد Lecterc را به همراه 45 خودروي ديگر را با خود حمل کند که به عبارتي براي جابه جايي يک لشگر زرهي کافي است.
در زير اين عرشه محل بارگيري تجهيزات قرار گرفته، در اين محل يک درب بسيار بزرگ در پاشنه ناو طراحي شده که با باز شدن آن و پر شدن مخزن آب اين قسمت امکان بارگيري تجهيزات و نفرات براي انجام ماموريت هاي آبي - خاکي به وسيله 4 فروند قايق دوزيست تعبيه گشته در اين قسمت به وجود مي آيد. همچنين ناوهاي کلاس Mistral قادرند تا دو دستگاه هاور کرافت مدل LCAC را نيز با خود حمل کنند که اين وسايل نيز در کنار هلي کوپتر موجود روي عرشه اصلي مي توانند براي انجام ماموريت هاي آبي- خاکي ضربتي به کار گرفته شوند.
بيمارستان شناور
ناوهاي کلاس ميسترال 199 متر طول دارند و به غير از عرشه اصلي که در تمام اين طول کشيده شده هر يک از عرشه هاي پاييني از دو يا چند بخش مجزا تشکيل شده اند، تمامي بخش هاي موجود در قسمت عقبي و پاشنه کشتي براي نگهداري و ذخيره هلي کوپترها و تجهيزات مورد استفاده قرار گرفته اند اما برخلاف اين قسمت ها که بيشتر توسط DCN ساخته شده اند، بخش جلويي که وظيفه ساخت آن بر عهده شرکت STX Europe بوده براي اقامت خدمه و نيروهاي موجود در کشتي توسعه يافته است.
هر کشتي اين ناوگان براي عملکرد خود تنها به 160سرباز احتياج دارد، اما امکان حمل تا 900نفر سرباز و خدمه در آن ايجاد گشته که در نوع خود بسيار کم نظير است، البته اين تعداد در ماموريت هاي طولاني مدت به 450 نفر کاهش مي يابد که با توجه به ماموريت کشتي عدد بزرگي به شمار مي آيد.
طبق دکترين نيروي دريايي فرانسه ناوهاي کلاس Mistral به عنوان تکيه گاه ناوگان خود عمل مي کنند و بايد از توانايي لازم براي نگهداري از مجروحين برخوردار باشند، با همين رويکرد يک بيمارستان 69 تخت خوابه در اين کشتي ها در نظر گرفته شده که در صورت لزوم مي توان 50 تخت ذخيره را نيز به آن اضافه کرد. اين بيمارستان که بيش 900 مترمربع مساحت دارد تمامي امکانات لازم مانند لوازم راديولوژي، CT scan، دو اتاق عمل مجهز و هفت تخت مراقبت هاي ويژه را در دل خود جاي مي دهد که براي تامين نيازهاي يک لشکر کامل در هنگام رزم کافي به نظر مي رسد، امکان فرود تعداد زياد هلي کوپترها روي عرشه نيز به انتقال هر چه سريعتر زخمي ها به ناو کمک مي کند اما جالب ترين نکته استفاده فرانسوي ها از امکانات ماهواره اي ارتباطي SYRACUSE معروف Link 21 براي انجام عمل هاي جراحي پيچيده از راه دور است که در نوع خود بي نظير است.
فرمانده شماره دو
پس از ناو هواپيمابر هسته اي شارل دو گل که به عنوان کشتي فرماندهي نيروي دريايي فرانسه شناخته مي شود، ناوگان Mistral بزرگترين کشتي هاي اين نيرو به شمار مي آيند و به دليل برخورداري از امکانات ارتباطي قدرتمند قادرند تا فرماندهي ناوگان هاي بزرگ را بر عهده بگيرند، سامانه مرکزي SENIT 9 که توسط شرکت پرآوازه تالس توسعه يافته قلب سامانه ارتباطي اين شناورها است و قادر است تا علاوه بر رادار سه بعدي MRR3D خود کشتي که تا فاصله 140 کيلومتري به شناسايي اهداف هوايي مي پردازد داده هاي حاصل از تمامي ديگر اعضاي ناوگان را نيز دريافت، آناليز و طبقه بندي کند، همچنين همان گونه که اشاره شد استفاده از ماهواره هاي SYRACUSE به اين کشتي ها اجازه مي دهد تا در هر محلي از دنيا بدون کمترين مشکل مسيرهاي ارتباطي امني با مرکز فرماندهي نيروي دريايي فرانسه ايجاد کنند.
فرانسوي ها در زمينه تجهيزات دفاعي براي ناوهاي Mistral بسيار ضعيف عمل کرده اند و بيشتر بخش هاي دفاع را بر عهده کشتي هاي همراه قرار داده اند رويکردي که اگرچه هزينه هاي ساخت و نگهداري را به شدت کاهش داده اما وابستگي اين شناورها به ناوچه هاي اسکورت را بسيار زياده کرده، توان دفاع هوايي اين کشتي ها به دفاع کوتاه برد محدود گشته و در اين زمينه نيز با برخورداري از تنها دو پرتابگر مدل سندباد موشک هاي 7.12ميلي کيلومتر و چهار تير سنگين 7.12 ميلي متري برونينگ به نظر نمي رسد اين کشتي بتواند در برابر خطراتي بيشتر از دزدهاي دريايي به صورت مستقل از خود دفاع کند.
پيشرانه خاص
Mistral اولين کشتي نيروي دريايي فرانسه است که از پيشرانه تمام الکترونيکي بهره مي برد و به وسيله موتورهاي برقي به حرکت در مي آيد، البته منبع انرژي هنوز ژنراتورهاي ديزل هستند که هر ناو با دارا بودن پنج دستگاه از اين موتورهاي ديزل warstsila 16-v32 بيش از 20 مگاوات انرژي الکترنيکي به دست مي آورد که براي به پيش راندن اين هيولاي 32300تني با سرعت 35 کيلومتر در ساعت کافي به نظر مي رسد، نوآوري ديگر در زمينه پيشرانه حذف کامل سکان و جايگزيني آن با جزيره چرخان براي پروانه هاي اصلي است، اين سيستم که بيشتر در ميان کشتي هاي تجاري مرسوم است علاوه برحذف بخش پر سروصدا و آسيب پذير شفت، مانور پذيري کشتي در مواقعي همچون پهلوگيري و يا حرکت در آب هاي کم عمق را نيز به شدت افزايش مي دهد، همچنين دو پروانه هم به شکل عمود بر محور طولي کشتي در بخش جلويي قرار گرفته اند که عمليات پهلوگيري در اسکله را خيلي راحت تر مي کنند، اين ساختار پروانه همانگونه که اشاره شد بيشتر در ميان کشتي هاي تجاري و مخصوصا انواع مسافربري مورد استفاده قرار مي گيرد و علي رغم کارآيي بالاي خود تا به حال تا اندازه زيادي در ميان کاربران نظامي مورد کم توجهي قرار گرفته بود.
ناوهاي کلاس ميسترال داراي هفت عرشه مختلف هستند که همين امر موجب افزايش ارتفاع کشتي و در نتيجه کاهش پايداري آن در برابر امواج کناري مي گردد، براي رفع اين مشکل و در عين حال افزايش راحتي خدمه دو باله به سبک انواع به کار رفته در هواپيماها در بخش مياني تعبيه شده اند که با شکست موج هاي ايجاد شده در طول کشتي و نيز از بين بردن جريانات متلاطم کناري تا اندازه زيادي پايداري کشتي را افزايش داده اند.
در يک کلام
چند سال است که Mistral مي گذرد و در اين مدت اين دوره موفقي را پشت سر گذاشته اند و در عمليات هاي نظامي و غير نظامي متعددي از جمله شرکت در حمله به ليبي در همين چند وقت اخير گرفته تا خروج شهروندان فرانسوي از خاک لبنان و سرزمين هاي اشغالي در خلال جنگ 33 روزه حضور داشته و به نظر مي رسد در آينده نيز با چند به روز رساني کوچک بتوان اين شناورها را همچنان براي يک دهه ديگر در ميان بهترين هاي اين کلاس نگاه داشت.
منبع: ماهنامه نوآور-شماره 89.
