نویسنده:ساغر کیا
نگاهی به کتاب «حیات پر فراز و نشیب آدولف هیتلر»
«آدولف هیتلر»رهبر آلمان نازی از آن دسته افرادی است که بر اساس جبر تاریخی شاید تنها هر چند سده یک بار یکی از آنها پیدا شود.البته قرن بیستم از این دست افراد کم نداشت.استالین، لنین، هیتلر، چرچیل، مائو و ...از این دست افراد استثنایی بودند.استثنایی همیشه به عنوان یک واژه مثبت و برای نشان دادن یک جنبه جالب توجه و سازنده نیست.گاهی یکه و خاص هم معنی می دهد و از این جنبه، هیتلر یکه و خاص بود؛ یکه در کاری که کرد.هر روز هزاران انسان به دنیا آمده یا می میرند.تاثیری که آنها بر دنیا می گذارند از محدوده کوچک زندگی شان فراتر نمی رود.اما!در مورد هیتلر امایی وجود دارد؛ اینکه دنیای بعد از هیتلر با دنیای قبل از هیتلر به کلی متفاوت بود.این تفاوت در علم، اقتصاد، سیاست، ژئوپلتیک، ژئواستراتژیک، تقسیم بندی های نظامی و غیره به وضوح دیده می شد و تاثیر آن تا سال های بعد نیز باقی خواهد ماند.همچنان که جنگ جهانی دوم به عنوان مبدایی برای تحولات استراتژیک مدرن و تصمیم گیری ها باقی خواهد ماند.
از او به عنوان خونریز و آدمکش و جنایتکار در هزاران هزار نوشته و کتاب یاد شده است اما کمتر کسی از او با ویژگی دیکتاتور یاد کرده است.آنهایی که درباره هیتلر حرف می زنند بیشتر جنبه هایی از عملکرد جهانگیرانه اش را مدنظر دارند و بر این تکیه می کنند حال آنکه کسانی مثل مائو واستالین به راستی دیکتاتور بودند.
هیتلر ویژگی های دیگری نیز داشت.او کتابخوان بسیار قهاری بود.بسیاری از فیلم هایی که روزهای آخر زندگی او را به تصویر کشیده اند نیز با اینکه توسط آمریکایی ها و در هالیوود ساخته شده اند نتوانسته این ویژگی او را نادیده بگیرند.
از این گذشته بسیاری از دیکتاتورها از جمله استالین و مائو و ...کمتر سخن می گفتند و بیشتر دوست داشتند تصاویرشان بر در و دیوارها نشان داده شود و آنها مثلا از میلیون ها نفری که برای تشکر از عملکرد رهبران- مثلا رژه های خلق شوروی در میدان سرخ مسکو از مقابل جایگاهی که استالین همچون بابا و ناجی ملت ایستاده بود- رژه می رفتند سان ببینند.
اما هیتلر نظر دیگری داشت؛ او همیشه حرف می زد و سخنرانی های زیادی از رادیو داشت.بنای ایده هیتلر این بود که نازی ها نباید جادوی کلام را هرگز از یاد ببرند.بر همین اساس بود که « یوزف گوبلز» که تا آخرین لحظه با هیتلر ماند و تئوری دروغ بزرگ را ارائه داد.بر این اساس دروغ هر چه بزرگ تر باشد پذیرفتنی تر خواهد شد.
تردیدی نیست که از زندگی و عملکرد هیتلر تا کنون هزاران کتاب و مقاله نوشته شده است.این مساله البته طبیعی می نماید.بسیاری بر آنند که روحیه و سیر زندگی هیتلر را تحلیل کنند تا برای آنچه او بعدها انجام داد علت یابی کرده باشند.اغلب این کتاب ها نیز به فارسی ترجمه شده اند.
انتشارات کتاب روشن به تازگی کتابی با عنوان « حیات پر فراز و نشیب هیتلر» منتشر کرده است.این کتاب را ویلیام شایرر نوشته و هرمز همایون پور اقدام به ترجمه آن کرده است.شایرر تاریخ نویسی متولد 1904 بود که تا سال 1993 زندگی کرد.جستار شایرر درباره هیتلر بسیار همه خوان شد.اما این جستار ابتدا با عنوان The Rise and Fall of AdolfHiter در سال 1961 منتشر شد.ترجمه فارسی آن می شود « ظهور و سقوط آدولف هیتلر» البته در کتابی که هرمز همایون پور ترجمه کرده به این کتاب نیز اشاره شده.اما مترجم مدعی است که کتاب « ظهور و سقوط هیتلر» که در ایران با عنوان « ظهور و سقوط رایش سوم» و ترجمه کاوه دهگان ترجمه و منتشر شده، کتابی دیگر است.
با اینکه در فهرست کتاب های ویلیام شایرر در « ویکی پدیا» اشاره ای به کتاب « حیات پر فراز و نشیب هیتلر» نشده است اما این کتاب که به ماجراهای سیاسی، نظامی و البته عشقی هیتلر پرداخته است می تواند به عنوان مجموعه مختصر تر محسوب شود که در مورد زندگی هیتلر نوشته شده است.
این کتاب از چهار بخش تشکیل شده است: کودکی هیتلر، بر آمدن هیتلر در آلمان، جنگ جهانی و سرانجام سقوط هیتلر.
در این کتاب چندین تصویر از دوره های مختلف زندگی هیتلر به چاپ رسیده که آنها نیز می توانند به جذابیت مساله کمک کنند.از این گذشته نوشته شایرر به دلیل سندیت و تحقیقات نویسنده اش می تواند کمک قابل توجهی به شناخت دقیق تر هیتلر کند.
شایرر برای مدتی طولانی نویسنده ثابت اخبار خارجی برای شیکاگو تریبون بود.بعدها برای رادیو سی بی اس کار کرد.
او مدتی نیز در زمان هیتلر به عنوان خبرگار در برلین زندگی کرد.از جمله مهم ترین کتاب های او می توان به زندگینامه اش اشاره کرد که « سفر قرن بیستم» نام دارد.او علاوه بر زندگینامه سه جلدی اش 17 جلد کتاب دیگر هم نوشته است.ویلیام شایرر در 28 دسامبر 1993 در بوستون آمریکا در گذشت.
منبع:نشریه خردنامه همشهری(کتاب)، شماره 74
