جدول ارزش صادرات نفت و فرآورده های آن و گاز در طی سال های 67- 1353(2) (واحد میلیون دلار)
|
سال |
نفت و فرآورده های آن |
گاز |
جمع |
|
1353 |
523/18 |
131 |
654/18 |
|
1354 |
871/18 |
203 |
074/19 |
|
1355 |
488/20 |
183 |
671/20 |
|
1356 |
713/20 |
191 |
904/20 |
|
1357 |
867/17 |
249 |
116/18 |
|
1358 |
316/19 |
70 |
386/19 |
|
1359 |
607/11 |
243 |
850/11 |
|
1360 |
456/12 |
|
456/12 |
|
1361 |
050/20 |
050/20 |
|
|
1362 |
457/20 |
457/20 |
|
|
1363 |
663/16 |
663/16 |
|
|
1364 |
697/13 |
697/13 |
|
|
1365 |
982/5 |
982/5 |
|
|
1366 |
387/9 |
387/9 |
|
|
1367 |
015/8 |
015/8 |
ارتقای توسعه ی انسانی براساس سه شاخص؛ 1. نماگر امید به زندگی 2. نماگر آموزشی 3. نماگرهای روند محصول ناخالص داخلی.
سرانه ی واقعی نشان می دهد که رژیم مشروطه ی سلطنتی علی رغم حاکمیت هفتاد و خورده ای سال خود به دلیل وابستگی شدید به خارج از کشور توفیق چندانی به دست نیاورد، اما جمهوری اسلامی در یک فرآیند 20 ساله با دارا بودن حداقل 2/97 میلیارد دلار خسارت جنگی براساس برآوردهای خست بار سازمان ملل یعنی خسارتی معادل 6 سال فروش نفت فقط برای تجدید آنچه در جنگ تخریب شد، توانست شاخص های نماگر توسعه ی انسانی را در ایران به معیارهای توسعه ی انسانی بالا نزدیک کند. جداول زیر جلوه ای دیگر از این تحولات را در سه شاخص مذکور از سال 1339 تا 1376 نشان می دهد: (3)
نماگر امید به زندگی در ایران طی دهه های گذشته (به سال)
|
سال |
1339 |
1367 |
1376 |
|
نماگر امید به زندگی |
5 /49سال |
6 / 61سال |
5/69 سال |
نماگرهای آموزشی در ایران طی دهه های گذشته(درصد)
|
سال |
1359 |
1367 |
1376 |
|
نماگر نرخ با سوادی بزرگسالان |
8/41 |
1/57 |
5/74 |
|
نماگر نرخ ترکیبی ثبت نام ناخالص در کلیه ی مقاطع تحصیلی |
0/46 |
6/65 |
0/75 |
روند محصول ناخالص داخلی سرانه ی واقعی در ایران (بر حسب دلار)
|
سال |
1339 |
1355 |
1367 |
1376 |
|
محصول ناخالص داخلی سرانه ی واقعی |
1985 |
4976(4) |
3715 |
5222 |
به عبارت دیگر اگر نماگر امید به زندگی را که یکی از شاخصه های توسعه ی انسانی است به شکل تفکیکی مشخص کنیم، در سال 1355 که سال های آخر حکومت پهلوی بود. امید به زندگی در بدو تولد برای مردان 8/55 سال و برای زنان 4/57 سال بود. این رقم در سال 1365 یعنی ده ساله ی اول انقلاب که بحرانی ترین سال های انقلاب بود، برای مردان از رقم 8/55 سال به 4/58 و برای زنان 7/59 سال افزایش پیدا کرد.
تا سال 1380 فرآیند رشد امید به زندگی که نشانگر بهبودی وضع اجتاعی و مسائلی چون بهداشت، تغذیه و غیره است در مردان 6/67 سال و در زنان به 4/70 سال افزایش پیدا کرد. به عبارت دیگر میانگین امید به زندگی در ایران از بدو تولد به 69 سال افزایش پیدا کرد. جدول زیر فرآیند این تحولات را از سال 1355 براساس منابع متفاوت نشان می دهد:
امید زندگی در بدو تولد در منابع مختلف (5)
|
سال |
امید زندگی در بدو تولد (سال) |
منبع |
||
|
مرد و زن |
مرد |
زن |
|
|
|
1380 |
0/69 |
6/67 |
4/70 |
(مرکز آمار ایران:1380) |
|
1377 |
6/62 |
8/61 |
4/63 |
(کوزو آدا: 1983) |
|
1376 |
5/69 |
4/68 |
6/70 |
(اولین گزارش توسعه ی انسانی جمهوری اسلامی ایران: 1378) |
|
1375 |
4/67 |
1/66 |
3/68 |
(حبیب الله زنجانی و طه نورالهی:1379) |
|
1375 |
|
0/67 |
8/69 |
(مرکز آمار ایران: 1378) |
|
1375 |
|
7/70 |
4/73 |
(حسین ملک افضلی: 1377) |
|
1370 |
7/64 |
3/63 |
2/66 |
(اولین گزارش توسعه ی انسانی جمهوری اسلامی ایران: 1378) |
|
1370 |
2/63 |
6/62 |
1/64 |
(طه نورالهی و مجید نوروزی: 1372) |
|
1365 |
0/59 |
4/58 |
7/59 |
(طه نورالهی: 1371) |
|
1365 |
7/60 |
|
|
(حبیب الله زنجانی: 1370) |
|
1365 |
|
8/59 |
4/63 |
(حبیب الله زنجانی و مجید کوششی: 1377) |
|
1355 |
|
8/55 |
4/57 |
(سید حسن شمس: 1361) |
|
1355 |
|
6/57 |
4/57 |
(ک.ال. کهلی:1361) |
همان طوری که گفته شد فرآیند رشد امید به زندگی در ایران عصر انقلاب اسلامی نشان از رشد و بهبود بهداشت، تغذیه و امنیت غذایی است. به عبارت دیگر افزایش امید به زندگی در ایران در سال های 76- 1367 رشدی معادل افزایش آن طی سه دهه در سال های 67- 1339 را نشان می دهد. این پیشرفت آشکار مرهون اقدامات دولت در ارائه ی خدمات بهداشتی در دوران انقلاب اسلامی است.
در سال 1356 براساس آمارهای رسمی رژیم شاه در کل کشور، تعداد 14700 پزشک وجود داشت که از این تعداد 9441 پزشک عمومی و بقیه پزشکان متخصص بودند. از مجموع مذکور تعداد 6830 پزشک یعنی تقریباً نزدیک به 46% این پزشکان در تهران و کرج به ارائه ی خدمات مشغول بودند و 51% بقیه در سطح کشور پراکنده بودند.
جداول زیر میزان پراکندگی پزشکان کشور را نشان می دهد:
پزشکان کشور برحسب استان ها و به تفکیک تخصص در سال 1356(6)
|
استان |
جمع کل پزشکان |
پزشکان عمومی |
پزشکان متخصص |
|||
|
رشته های داخلی |
کودکان |
اعصاب و روان |
رشته های جراحی |
|||
|
کل کشور |
14700 |
9441 |
827 |
696 |
203 |
1412 |
|
تهران بزرگ و کرج |
6830 |
3194 |
602 |
484 |
162 |
946 |
|
مرکزی |
377 |
315 |
3 |
12 |
0 |
22 |
|
گیلان |
413 |
330 |
12 |
7 |
1 |
32 |
|
مازندران |
580 |
440 |
15 |
20 |
3 |
47 |
|
آذربایجان شرقی |
759 |
570 |
33 |
25 |
5 |
57 |
|
آذربایجان غربی |
303 |
260 |
5 |
3 |
0 |
22 |
|
کرمانشاهان |
239 |
198 |
5 |
4 |
0 |
14 |
|
خوزستان |
894 |
705 |
22 |
21 |
4 |
58 |
|
فارس |
746 |
508 |
41 |
39 |
9 |
45 |
|
کرمان |
247 |
207 |
8 |
8 |
0 |
8 |
|
خراسان |
991 |
752 |
42 |
22 |
13 |
53 |
|
اصفهان |
923 |
677 |
33 |
36 |
5 |
65 |
|
سیستان و بلوچستان |
138 |
134 |
1 |
1 |
0 |
1 |
|
کردستان |
139 |
129 |
1 |
1 |
0 |
6 |
|
هرمزگان |
131 |
123 |
0 |
3 |
0 |
2 |
|
همدان |
172 |
147 |
3 |
4 |
1 |
7 |
|
لرستان |
158 |
140 |
0 |
0 |
0 |
11 |
|
یزد |
136 |
118 |
0 |
1 |
0 |
5 |
|
بوشهر |
113 |
108 |
0 |
0 |
0 |
1 |
|
چهارمحال و بختیاری |
97 |
95 |
0 |
1 |
0 |
1 |
|
زنجان |
79 |
75 |
0 |
2 |
0 |
1 |
|
ایلام |
36 |
34 |
0 |
0 |
0 |
1 |
|
سمنان |
161 |
145 |
1 |
2 |
0 |
6 |
|
بویراحمد و کهگیلویه |
38 |
37 |
0 |
0 |
0 |
1 |
|
استان |
پزشکان متخصص |
||||||
|
چشم |
گوش و |
زنان و |
رادیولوژی |
پوست و |
بیهوشی |
رشته های |
|
|
کل کشور |
265 |
259 |
628 |
253 |
112 |
338 |
265 |
|
تهران بزرگ و کرج |
169 |
163 |
420 |
172 |
80 |
244 |
194 |
|
مرکزی |
6 |
4 |
6 |
3 |
0 |
3 |
3 |
|
گیلان |
3 |
4 |
12 |
5 |
1 |
6 |
0 |
|
مازندران |
5 |
9 |
26 |
7 |
2 |
4 |
2 |
|
آذربایجان شرقی |
11 |
12 |
17 |
5 |
3 |
9 |
12 |
|
آذربایجان غربی |
4 |
2 |
3 |
0 |
2 |
2 |
0 |
|
کرمانشاهان |
1 |
3 |
7 |
3 |
1 |
2 |
1 |
|
خوزستان |
12 |
12 |
26 |
10 |
7 |
10 |
7 |
آمار دندان پزشکان کشور در سال های 57-1349
براساس جداول مذکور بخش بزرگی از شهرها و روستاهای کشور در آستانه ی انقلاب اسلامی محروم از پزشک و امکانات بهداشتی بودند و در این میان زنان و کودکان سهم بیشتری از یان محرومیت داشتند. به طوری که در سراسر استان مرکزی فقط 12 پزشک متخصص کودکان، در استان گیلان 7 پزشک، در آذربایجان غربی 3، در کرمانشاهان 4، در کرمان 8، در سیستان و بلوچستان، کردستان، یزد و چهارمحال و بختیاری 1 پزشک، در هرمزگان 3 و همدان 4 و استان لرستان، بوشهر، ایلام و کهگیلویه و بویر احمد فاقد پزشک متخصص کودکان بودند. به همین نسبت پزشک متخصص زنان و زایمان علی رغم جمعیت وسیع زنان کشور، نیز در کلیه استان ها از فقر شدیدی رنج می بردند.
به طوری که از جمع 628 پزشک متخصص زنان و زایمان در کشور در سال 1356، تعداد 420 1 پزشک در تهران و کرج، 6 پزشک در استان مرکزی، 12 پزشک در گیلان، 26 پزشک درمازندران، 17 پزشک در آذربایجان شرقی، 3 پزشک در آذربایجان غربی، 7 پزشک در کرمانشاهان و 26 پزشک در خوزستان مستقر بودند. بقیه ی استان های کشور فاقد پزشک زنان و زایمان، چشم پزشکی، گوش و گلو و بینی، رادیولوژی و غیره بودند.
همچنین بر اساس آمارهای رسمی از مجموع 14700 پزشک کل کشور در سال 1356، تعداد 13381 پزشک مرد و تنها 1319 پزشک زن وجود داشت.
اوضاع دندان پزشکی نیز به مراتب بدتر از بخش های دیگر بهداشت و درمان کشور بود. جدول زیر درصد پراکندگی پزشکان و دندان پزشکان کشور را برحسب گروه های سنی و جنسیت در سال 1356 نشان می دهد:
پزشکان و دندان پزشکان کشور برحسب گروه های سنی و جنس در سال 1356 (8)
|
گروه های سنی |
پزشکان |
دندان پزشکان |
||||
|
جمع |
مرد |
زن |
جمع |
مرد |
زن |
|
|
کل کشور |
14700 |
13381 |
1319 |
2176 |
1759 |
417 |
|
29-25 |
1396 |
1133 |
263 |
278 |
163 |
115 |
|
34-30 |
2822 |
2414 |
408 |
424 |
320 |
104 |
|
39-35 |
3263 |
2973 |
290 |
467 |
388 |
79 |
|
44-40 |
3381 |
3198 |
183 |
357 |
325 |
32 |
|
49-45 |
1911 |
1836 |
75 |
205 |
182 |
23 |
|
54-50 |
720 |
691 |
29 |
161 |
140 |
21 |
|
59-55 |
426 |
386 |
40 |
65 |
50 |
15 |
|
60 ساله و بالاتر |
781 |
750 |
31 |
219 |
191 |
28 |
این جداول را مقایسه کنید با جداول تصرف شخصی اموال عمومی و خروج سرمایه ی ملی توسط الیگارشی وابسته به خاندان سلطنتی. یعنی اگر حتی رژیم شاه بخش بسیار ناچیزی از درآمدهای ملی را که به وسیله ی بنیاد پهلوی و سایر مؤسسات وابسته از کشور خارج می کرد، به بهبود اوضاع کشور اختصاص می داد، چه تحولاتی در کشور اتفاق می افتاد!
جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا با مشاهده ی اوضاع نابسامان بهداشت و درمان کشور، سرمایه گذاری قابل توجهی را متوجه این بخش نمود. به طوری که ظرف مدت دو دهه، علی رغم فشارهای شرایط جنگی و بازسازی کشور، جمع پزشکان شاغل در بخش وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی را به 23553 نفر افزایش داد. یعنی نزدیک به دو برابر آنچه که در سال 1356 در بخش های دولتی و آزاد مشغول فعالیت بودند. جدول زیر پراکنش تخصصی پزشکان شاغل در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را نشان می دهد:
پزشکان شاغل در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برحسب رشته و نوع تخصص (9)
|
رشته و نوع تخصص |
1377 |
1378 |
1379 |
1380 |
1381 |
|
جمع |
23553 |
2477 |
... |
21175 |
21496 |
|
پزشک عمومی |
10105 |
10732 |
... |
8568 |
8693 |
|
پزشک متخصص |
9700 |
10119 |
... |
9066 |
9282 |
|
داخلی(2) |
929 |
1061 |
... |
1029 |
933 |
|
قلب و عروق |
407 |
442 |
... |
372 |
390 |
|
عفونی |
204 |
196 |
... |
201 |
222 |
|
کودکان(2) |
1371 |
1381 |
... |
1193 |
1216 |
|
اعصاب و روان |
239 |
302 |
... |
312 |
320 |
|
پوست و آمیزشی |
225 |
231 |
... |
205 |
216 |
|
جراحی عمومی |
979 |
967 |
... |
821 |
804 |
|
ارولوژی |
334 |
355 |
... |
180 |
321 |
|
ارتوپدی |
461 |
469 |
... |
410 |
453 |
|
مغز و اعصاب |
376 |
413 |
... |
281 |
304 |
|
گوش و حلق و بینی |
389 |
423 |
... |
359 |
366 |
|
چشم |
531 |
556 |
... |
470 |
481 |
|
زنان و زایمان |
1048 |
1060 |
... |
948 |
937 |
|
جراحی پلاستیک |
60 |
56 |
... |
45 |
45 |
|
بیهوشی |
853 |
947 |
... |
926 |
931 |
|
پرتونگاری |
566 |
544 |
... |
511 |
463 |
|
آسیب شناسی |
287 |
358 |
... |
349 |
368 |
|
سایر |
441 |
358 |
... |
454 |
512 |
|
دندان پزشک |
2169 |
2234 |
... |
1945 |
1911 |
|
دام پزشک |
80 |
100 |
... |
527 |
527 |
|
داروساز |
1499 |
1585 |
... |
1069 |
1083 |
اگر بر مجموع پزشکان شاغل در بخش دولتی، پزشکان شاغل در بخش خصوصی را نیز اضافه نماییم، بی تردید فرآیند رشد بهداشت و درمان در کشور از شاخص های مناسبی حکایت خواهد کرد.
براساس آمارهای موجود جمع پزشکان عمومی و متخصص شاغل در بخش دولتی بیش از دو برابر پزشکانی است که در تمام طول دوره ی حاکمیت نظام مشروطه ی سلطنتی به مسائل بهداشت و درمان مردم رسیدگی می کردند. جدول زیر فرآیند این تحولات را از سال 1365 تا 1382 تا حدودی در بخش دولتی نشان می دهد:
اضافه نماییم، بی تردید فرآیند رشد بهداشت و درمان در کشور از شاخص های مناسبی حکایت خواهد کرد.
براساس آمارهای موجود جمع پزشکان عمومی و متخصص شاغل در بخش دولتی بیش از دو برابر پزشکانی است که در تمام طول دوره ی حاکمیت نظام مشروطه ی سلطنتی به مسائل بهداشت و درمان مردم رسیدگی می کردند. جدول زیر فرآیند این تحولات را از سال 1365 تا 1382 تا حدودی در بخش دولتی نشان می دهد:
پزشکان شاغل در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برحسب رشته و نوع تخصص (10)
|
سال و استان |
جمع کل |
پزشک عمومی |
پزشک متخصص |
|||||
|
جمع |
داخلی |
قلب و عروق |
عفونی |
کودکان |
اعصاب و روان |
|||
|
1365 |
10944 |
5309 |
3970 |
396 |
100 |
48 |
569 |
181 |
|
1370 |
17453 |
8754 |
5995 |
528 |
170 |
112 |
776 |
239 |
|
1375 |
19585 |
9057 |
7423 |
801 |
288 |
164 |
1008 |
226 |
|
1378 |
24770 |
10732 |
10119 |
1061 |
442 |
196 |
1381 |
302 |
|
1379 |
... |
... |
.. |
... |
... |
... |
... |
... |
|
1380 |
21175 |
8568 |
9066 |
1029 |
372 |
201 |
1193 |
312 |
|
1381 |
21496 |
8693 |
9282 |
933 |
390 |
222 |
1216 |
320 |
|
1382 |
22758 |
9814 |
9668 |
840 |
433 |
255 |
1555 |
370 |
|
آذربایجان شرقی |
656 |
214 |
350 |
31 |
18 |
7 |
69 |
8 |
|
آذربایجان غربی |
771 |
369 |
318 |
18 |
11 |
10 |
40 |
12 |
|
اردبیل |
302 |
171 |
107 |
12 |
4 |
4 |
14 |
3 |
|
اصفهان |
1844 |
841 |
708 |
64 |
33 |
24 |
106 |
41 |
|
ایلام |
257 |
172 |
48 |
6 |
2 |
3 |
7 |
2 |
|
بوشهر |
399 |
270 |
91 |
11 |
2 |
1 |
13 |
4 |
|
تهران |
5005 |
1546 |
2568 |
199 |
113 |
64 |
449 |
152 |
|
چهارمحال و بختیاری |
304 |
177 |
100 |
13 |
3 |
5 |
17 |
4 |
|
خراسان |
1832 |
724 |
822 |
67 |
38 |
27 |
113 |
35 |
|
خوزستان |
1137 |
586 |
435 |
38 |
18 |
7 |
77 |
11 |
|
زنجان |
354 |
176 |
136 |
11 |
7 |
4 |
28 |
4 |
|
سمنان |
376 |
174 |
157 |
22 |
7 |
3 |
21 |
5 |
|
سیستان و بلوچستان |
588 |
320 |
206 |
21 |
7 |
12 |
33 |
6 |
|
فارس |
1312 |
563 |
552 |
35 |
29 |
8 |
91 |
19 |
|
قزوین |
336 |
168 |
119 |
11 |
7 |
4 |
19 |
5 |
|
قم |
241 |
108 |
90 |
7 |
5 |
3 |
15 |
4 |
|
کردستان |
687 |
387 |
219 |
23 |
5 |
6 |
31 |
6 |
|
کرمان |
520 |
114 |
299 |
26 |
16 |
5 |
43 |
12 |
|
کرمانشاه |
561 |
284 |
217 |
26 |
13 |
7 |
32 |
5 |
|
کهگیلویه و بویراحمد |
190 |
102 |
64 |
4 |
1 |
0 |
9 |
3 |
|
گلستان |
277 |
158 |
90 |
12 |
3 |
1 |
15 |
2 |
|
گیلان |
996 |
423 |
438 |
36 |
23 |
7 |
68 |
12 |
|
لرستان |
446 |
236 |
169 |
16 |
6 |
2 |
22 |
2 |
|
مازندران |
1366 |
549 |
623 |
57 |
27 |
19 |
90 |
18 |
|
مرکزی |
475 |
241 |
191 |
20 |
15 |
7 |
25 |
6 |
|
هرمزگان |
413 |
239 |
130 |
14 |
3 |
3 |
21 |
5 |
|
همدان |
632 |
294 |
235 |
19 |
7 |
7 |
44 |
6 |
|
یزد |
481 |
208 |
186 |
21 |
10 |
5 |
43 |
5 |
به عنوان نمونه، استان چهارمحال و بختیاری در سال 1356 کلا دارای 97 پزشک بود که از این تعداد 95 پزشک عمومی و تنها 2 پزشک متخصص در سراسر استان در زمینه ی کودکان و رشته های جراحی وجود داشت. اما این استان در سال 1382 فقط در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی دارای 304 پزشک بود که از این تعداد 177 پزشک عمومی و بقیه پزشکان متخصص در زمینه های مختلف بودند. یعنی جمهوری اسلامی در ظرف دو دهه بیش از 5/2 برابر تمام دوران نظام شاهنشاهی پزشک برای استان مذکور آموزش داد. استان سیستان و بلوچستان که در سال 1356 فقط تعداد 138 پزشک داشت که از این تعداد 134 پزشک عمومی بودند، در سال 1382 تعداد 588 پزشک فقط در بخش وزارت بهداشت و درمان در این استان خدمت می کردند.
استان کردستان در سال 1356 تنها 139 پزشک داشت که 129 پزشک آن عمومی بودند. اما در سال 1382 این استان از خدمات 687 پزشک فقط در بخش وزارت بهداشت و درمان بهره می برد. استان ایلام و استان کهگیلویه و بویر احمد که به ترتیب از 36 و 38 پزشک در سال 1356 بهره مند بودند در سال 1382 تعداد پزشکان بخش دولتی این دو استان به 257 و 190 پزشک رسید.
اگر فرآیند این بررسی را متوجه تعداد مؤسسات درمانی شهری و روستایی در سطح کشور کنیم، خواهیم دید که رژیم مشروطه ی سلطنتی در طول 70 سال حاکمیت خود چه ضربات جبران ناپذیری را بر توسعه ی انسانی کشور وارد کرد.
برحسب آمارهای موجود در سال 1356 در کل کشور تعداد 547 بیمارستان و 56000 تخت بیمارستانی وجود داشت که از این تعداد 400 بیمارستان با ظرفیت 46036 تخت متعلق به بخش دولتی و تعداد 147 بیمارستان با 9964 تخت مربوط به بخش خصوصی بود.
از مراکز موجود، تهران و کرج با 127 بیمارستان بیشترین و ایلام و کهگیلویه و بویر احمد به ترتیب با 1 و 2 بیمارستان کمترین سهم را به خود اختصاص داده بودند:
بیمارستان های کشور برحسب استان ها به تفکیک بخش عمومی و خصوصی در سمال 1356(11)
|
استان |
کل کشور |
بخش عمومی |
بخش خصوصی |
|||
|
تعداد بیمارستان |
تعداد تخت |
تعداد بیمارستان |
تعداد تخت |
تعداد بیمارستان |
تعداد تخت |
|
|
کل کشور |
547 |
56000 |
400 |
46036 |
147 |
9964 |
|
تهران بزرگ و کرج |
127 |
20783 |
72 |
15835 |
55 |
4948 |
|
مرکزی |
27 |
2220 |
23 |
1685 |
4 |
535 |
|
گیلان |
23 |
1987 |
20 |
1954 |
3 |
33 |
|
مازندران |
32 |
2424 |
23 |
1965 |
9 |
459 |
|
آذربایجان شرقی |
37 |
4541 |
31 |
4221 |
6 |
320 |
|
آذربایجان غربی |
18 |
1133 |
15 |
1043 |
3 |
90 |
|
کرمانشاهان |
15 |
1119 |
12 |
999 |
3 |
120 |
|
خوزستان |
42 |
4242 |
29 |
3495 |
13 |
747 |
|
فارس |
38 |
2891 |
23 |
2244 |
15 |
647 |
|
کرمان |
17 |
1159 |
14 |
844 |
3 |
315 |
|
خراسان |
54 |
4931 |
43 |
4206 |
11 |
725 |
|
اصفهان |
43 |
3747 |
30 |
3194 |
13 |
553 |
|
سیستان و بلوچستان |
8 |
507 |
8 |
507 |
0 |
0 |
|
کردستان |
10 |
440 |
8 |
390 |
2 |
50 |
|
هرمزگان |
5 |
225 |
4 |
185 |
1 |
40 |
|
همدان |
11 |
977 |
9 |
852 |
2 |
125 |
|
لرستان |
7 |
477 |
5 |
400 |
2 |
77 |
|
یزد |
8 |
774 |
6 |
594 |
2 |
180 |
|
بوشهر |
3 |
190 |
3 |
190 |
0 |
0 |
|
چهارمحال و بختیاری |
3 |
258 |
3 |
258 |
0 |
0 |
|
زنجان |
4 |
235 |
4 |
235 |
0 |
0 |
|
ایلام |
1 |
60 |
1 |
60 |
0 |
0 |
|
سمنان |
12 |
595 |
12 |
595 |
0 |
0 |
|
بویراحمد و کهگیلویه |
2 |
85 |
2 |
85 |
0 |
0 |
در دهه ی اول انقلاب علی رغم فشارهای اقتصادی و شرایط جنگی تعداد بیمارستان های ایران در سال 1367 به 609 بیمارستان و 77804 تخت افزایش پیدا می کند و این رقم در سال 1381 به 730 بیمارستان و 110797 تخت می رسد. جمهوری اسلامی ظرف دو دهه به میزان تمام دوران رژیم شاهنشاهی تخت بیمارستانی برای مداوای بیماران به سیستم درمانی کشور می افزاید.
تعداد مؤسسات درمانی کشور و تعداد تخت بر حسب سازمان اداره کننده 67- 1364
سال جمع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
خصوصی
سایر
مؤسسه تخت مؤسسه تخت مؤسسه تخت مؤسسه تخت
1364 586 70184 425 55163 114 8755 47 6266
1365 592 72321 426 56811 117 8489 49 7021
1366 599 74365 436 58273 112 8254 51 7838
1367(12) 609 77804 445 61394 110 7912 54 8498
تعداد مؤسسات درمانی فعال و تخت های موجود در آنها بر حسب وضعیت حقوقی (13)
|
سال |
جمع |
وابسته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی |
||
|
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
|
|
1377 |
694 |
98669 |
480 |
70863 |
|
1378 |
705 |
103394 |
483 |
74506 |
|
1379 |
713 |
105716 |
484 |
75549 |
|
1380 |
717 |
109152 |
479 |
76167 |
|
1381 |
730 |
110797 |
488 |
77300 |
|
سال |
خصوصی |
سایر |
|||
|
|
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
|
|
1377 |
113 |
10073 |
101 |
17733 |
|
|
1378 |
120 |
10384 |
102 |
18504 |
|
|
1379 |
123 |
11338 |
106 |
18829 |
|
|
1380 |
119 |
11191 |
119 |
21794 |
|
|
1381 |
120 |
11301 |
122 |
22196 |
|
|
سال |
جمع |
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
|
خصوصی |
سایر |
|
||||
|
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
|
|
|
1364 |
586 |
70184 |
425 |
55163 |
114 |
8755 |
47 |
6266 |
|
|
1365 |
592 |
72321 |
426 |
56811 |
117 |
8489 |
49 |
7021 |
|
|
1366 |
599 |
74365 |
436 |
58273 |
112 |
8254 |
51 |
7838 |
|
|
1367(12) |
609 |
77804 |
445 |
61394 |
110 |
7912 |
54 |
8498 |
|
تعداد مؤسسات درمانی فعال برحسب وضعیت حقوقی و تخت های موجود در آن
|
سال و استان |
جمع |
وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی |
خصوصی |
سایر (14) |
|||||||
|
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
مؤسسه |
تخت |
||||
|
1365 |
592 |
72321 |
426 |
56811 |
117 |
8489 |
49 |
7021 |
|||
|
1370 |
639 |
85810 |
454 |
64024 |
118 |
9038 |
67 |
12748 |
|||
|
1375 |
685 |
98549 |
479 |
72089 |
113 |
9550 |
93 |
16910 |
|||
|
1378 |
705 |
103394 |
483 |
74506 |
120 |
10384 |
102 |
18504 |
|||
|
1379 |
713 |
105716 |
484 |
75549 |
123 |
11338 |
106 |
18829 |
|||
|
1380 |
717 |
109152 |
479 |
76167 |
119 |
11191 |
119 |
21794 |
|||
|
1381 |
730 |
110797 |
488 |
77300 |
120 |
11301 |
122 |
22196 |
|||
|
1382 |
733 |
111552 |
490 |
77776 |
120 |
11305 |
123 |
22471 |
|||
|
آذربایجان شرقی |
34 |
5569 |
27 |
4736 |
4 |
36 |
3 |
470 |
|
آذربایجان غربی |
24 |
3535 |
20 |
2954 |
3 |
325 |
1 |
256 |
|
اردبیل |
12 |
1357 |
8 |
947 |
1 |
100 |
3 |
310 |
|
اصفهان |
55 |
8227 |
40 |
5386 |
6 |
425 |
9 |
2416 |
|
ایلام |
7 |
581 |
6 |
549 |
1 |
32 |
0 |
0 |
|
بوشهر |
11 |
1349 |
7 |
973 |
0 |
0 |
4 |
376 |
|
تهران |
140 |
29258 |
58 |
15174 |
46 |
5588 |
36 |
8496 |
|
چهارمحال و بختیاری |
8 |
1324 |
7 |
1132 |
0 |
0 |
1 |
192 |
|
خراسان |
65 |
10205 |
42 |
7229 |
8 |
750 |
15 |
2226 |
|
خوزستان |
41 |
6889 |
26 |
4842 |
5 |
456 |
10 |
1591 |
|
زنجان |
7 |
1142 |
6 |
1042 |
0 |
0 |
1 |
100 |
|
سمنان |
11 |
1232 |
9 |
976 |
0 |
0 |
2 |
256 |
|
سیستان و بلوچستان |
15 |
2030 |
14 |
1806 |
0 |
0 |
1 |
224 |
|
فارس |
50 |
6054 |
36 |
4848 |
12 |
806 |
2 |
400 |
|
قزوین |
8 |
1289 |
4 |
840 |
2 |
97 |
2 |
352 |
|
قم |
9 |
1673 |
5 |
853 |
0 |
0 |
4 |
820 |
|
کردستان |
12 |
2045 |
10 |
1835 |
0 |
0 |
2 |
210 |
|
کرمان |
23 |
3545 |
17 |
2889 |
3 |
200 |
3 |
456 |
|
کرمانشاه |
23 |
2768 |
19 |
2288 |
2 |
200 |
2 |
280 |
|
کهگیلویه و بویراحمد |
6 |
573 |
5 |
543 |
0 |
0 |
1 |
30 |
|
گلستان |
17 |
1644 |
12 |
1171 |
4 |
273 |
1 |
200 |
|
گیلان |
27 |
3678 |
20 |
3008 |
6 |
470 |
1 |
200 |
|
لرستان |
19 |
1981 |
15 |
1583 |
2 |
110 |
2 |
288 |
|
مازندران |
39 |
4535 |
27 |
3688 |
9 |
496 |
3 |
351 |
|
مرکزی |
15 |
1900 |
11 |
1294 |
1 |
250 |
3 |
356 |
|
هرمزگان |
15 |
1635 |
9 |
1105 |
2 |
114 |
4 |
416 |
|
همدان |
18 |
2856 |
13 |
2112 |
1 |
100 |
4 |
644 |
|
یزد |
22 |
2678 |
17 |
1973 |
2 |
150 |
3 |
555 |
اگر به جمع مراکز بیمارستانی مذکور، مراکز بهداشتی و درمانی را نیز اضافه کنیم، میزان اهتمام نظام جمهوری اسلامی به امر بهداشت و درمان علی الخصوص در روستاها و نقاط محروم کشور مشخص خواهد شد.
تعداد و مشخصات مراکز بهداشتی و درمانی کشور 67- 1364 (15)
|
سال |
موقعیت جغرافیایی |
وضعیت حقوقی |
||||
|
جمع |
شهری |
روستایی |
وابسته به وزارت بهداشت و... |
خصوصی |
سایر |
|
|
1364 |
3764 |
1842 |
1922 |
3321 |
210 |
233 |
|
1365 |
3996 |
2047 |
1949 |
3570 |
193 |
233 |
|
1366 |
4153 |
2158 |
1995 |
3723 |
193 |
237 |
|
1367 |
4246 |
2301 |
1945 |
3853 |
159 |
234 |
تعداد و مشخصات مراکز بهداشتی و درمانی کشور به تفکیک استان 1367
|
استان |
موقعیت جغرافیایی |
وضعیت حقوقی |
||||
|
جمع |
شهری |
روستایی |
وابسته به وزارت بهداشت و.. |
خصوصی |
سایر |
|
|
کل کشور |
4246 |
2301 |
1945 |
3853 |
159 |
234 |
|
تهران |
521 |
447 |
74 |
344 |
115 |
62 |
|
مرکزی |
111 |
36 |
75 |
110 |
1 |
0 |
|
گیلان |
193 |
108 |
85 |
191 |
0 |
2 |
|
مازندران |
284 |
159 |
125 |
274 |
3 |
7 |
|
آذربایجان شرقی |
281 |
162 |
119 |
273 |
7 |
1 |
|
آذربایجان غربی |
169 |
69 |
100 |
169 |
0 |
0 |
|
باختران |
114 |
67 |
47 |
104 |
0 |
10 |
|
خوزستان |
178 |
113 |
65 |
155 |
2 |
21 |
|
فارس |
282 |
113 |
169 |
272 |
3 |
7 |
|
کرمان |
204 |
76 |
128 |
186 |
2 |
16 |
|
خراسان |
388 |
205 |
183 |
328 |
12 |
48 |
|
اصفهان |
352 |
222 |
130 |
327 |
8 |
17 |
|
سیستان و بلوچستان |
128 |
50 |
78 |
123 |
0 |
5 |
|
کردستان |
105 |
47 |
58 |
105 |
0 |
0 |
|
همدان |
133 |
63 |
70 |
126 |
1 |
6 |
|
چهارمحال و بختیاری |
83 |
34 |
49 |
83 |
0 |
0 |
|
لرستان |
105 |
57 |
48 |
103 |
1 |
1 |
|
ایلام |
69 |
29 |
40 |
69 |
0 |
0 |
|
کمهگیلویه و بویراحمد |
62 |
21 |
41 |
56 |
0 |
6 |
|
بوشهر |
64 |
33 |
31 |
64 |
0 |
0 |
|
زنجان |
115 |
46 |
69 |
115 |
0 |
0 |
|
سمنان |
64 |
34 |
30 |
61 |
0 |
3 |
|
یزد |
104 |
65 |
39 |
98 |
2 |
4 |
|
هرمزگان |
137 |
45 |
92 |
117 |
2 |
18 |
مراکز بهداشتی و درمانی برحسب وضعیت جغرافیایی، حقوقی و اداری (16)
|
سال |
وضعیت جغرافیایی |
وضعیت حقوقی |
||||
|
جمع |
شهری |
روستایی |
وابسته به وزارت بهداشت و درمان |
خصوصی |
سایر |
|
|
1377 |
6218 |
3928 |
2290 |
5254 |
248 |
716 |
|
1378 |
6389 |
4079 |
2310 |
5252 |
336 |
801 |
|
1379 |
6981 |
4584 |
2397 |
5627 |
401 |
953 |
|
1380 |
7089 |
4742 |
2337 |
5675 |
452 |
962 |
|
1381 |
7345 |
4957 |
2388 |
5823 |
546 |
976 |
|
سال |
نحوه ی اداره |
زمان کار |
||
|
مستقل |
غیرمستقل |
روزانه |
شبانه روزی |
|
|
1377 |
5379 |
839 |
4895 |
1323 |
|
1378 |
5621 |
768 |
5216 |
1173 |
|
1379 |
6042 |
939 |
5702 |
1279 |
|
1380 |
6066 |
1023 |
5725 |
1364 |
|
1381 |
6254 |
1091 |
5907 |
1438 |
آنچه گفته شد بخشی از تحولاتی بود که در حوزه ی توسعه ی انسانی در بخش بهداشت و افزایش امید به زندگی در جمهوری اسلامی به وقوع پیوست و ما تلاش کردیم که از چشم انداز آمارهای رسمی، تفاوت این دگرگونی ها را در دوران هفتاد ساله ی نظام مشروطه ی سلطنتی و دوران 25 ساله ی نظام جمهوری اسلامی نشان دهیم.
دستاوردهای انقلاب اسلامی برای ملت ایران در نسبت با کارهایی که در گذشته انجام شده است به مراتب بیش از آن چیزی است که بتوان در قالب آمار و ارقام نشان داد. نگارنده تلاش خواهد کرد در پاسخ به پرسش انقلاب اسلامی برای ایران چه کرد؟ به وجوه دیگری از توسعه ی انسانی در ایران بعد از انقلاب، در مقالات آتی بپردازد.
پی نوشت ها :
1. ابراهیم رزاقی، آشنایی با اقتصاد ایران، نشر نی، تهران: 1376. ص80.
2. سیاست های تشویقی صادرات غیرنفتی و تأثیر آن، تهیه کنندگان اکبر کمیجانی و بیژن بیدآباد، مجله ی اقتصادی، شماره ی 1، اردیبهشت 1372، سال هشتم. ص15.
3. اولین گزارش ملی توسعه ی انسانی در جمهوری اسلامی ایران، ص45.
4. رشد مذکور ناشی از رشد سرسام آور قیمت نفت در سال های مذکور می باشد و نرخ رشد فرآیند اقتصاد سالم نیست.
5. به نقل از سالنامه ی آماری سال 1380، برای مطالعه ی این سالنامه می توان به پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران در آدرس زیر مراجعه کرد:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=238969 & S=TP/7/27/2005
6. سالنامه ی آماری کشور در سال 1356 به نقل از پایگاه اینترنتی زیر:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=217933 & S=TP
7. محل کار 16 نفر از دندان پزشکان مشخص نشده ولی در این جمع منظور شده اند. مأخذ: سازمان نظام پزشکی، به نقل از پایگاه اینترنتی زیر:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=217936 & S=TP
8. مأخذ: سازمان نظام پزشکی، به نقل از پایگاه اینترنتی زیر
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=217931 & S=TP
9. سالنامه ی آماری کشور به نقل از پایگاه اینترنتی زیر
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=204300 & S=TP
10. سالنامه ی آمار رسمی کشور به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=225294 & S=TP
11. مأخذ: سازمان نظام پزشکی، به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=217939 & S=TP
12. مشخصات 6 بیمارستان در استان تهران از آمار سال 1366 استفاده شده است. مأخذ: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دفتر بررسی و تحلیل اطلاعات آماری. به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=214791 & S=TP
13. به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=204302 & S=TP
14. شامل مؤسسات درمانی وابسته به سازمان تأمین اجتماعی، امور خیریه، بانک ها و... می باشد. مأخذ - وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکمی. – (ر.پ). وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. دفتر توسعه و هماهنگی نظام آماری. به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=225296 & S=TP
15. به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=214793 & S=TP
16. به نقل از:
http://am ar.sciorg .ir/D etailaspx?Ln=F& no=204303 & S=TP
