نویسنده: ابراهیم امینی
ازدواج براى انسان یک نیاز طبیعى است و فوائد مهمى را در بردارد که اهم آنها عبارت است از:
1- نجات از سرگردانى و بى پناهى و تشکیل خانواده.دختر وپسرى که ازدواج نکرده اند بمنزله کبوترانى بى آشیانه هستند،که بوسیله ازدواج خانه و آشیانه و پناهگاه مى یابند.شریک در زندگى و مونس ومحرم راز و غمخوار و مدافع و کمک بدست مى آورند.
2- ارضاى غریزه جنسى،غریزه جنسى در وجود انسان غریزه بسیار نیرومند و ارزنده اى است. و بهمین جهت نیاز دارد به وجود همسرى که در یک محیط امن و آرامش،در مواقع احتیاج،از وجودش بهره بگیردو لذت ببرد.تامین صحیح خواسته هاى غریزه جنسى یک نیاز طبیعى است که باید اجابت شود و الا ممکن است پى آمدهاى بد روانى و جسمانى واجتماعى داشته باشد.کسانیکه از ازدواج امتناع مى ورزند غالبا به بیماریهاى روانى و جسمانى مبتلا مى گردند.
3- تولید و تکثیر نسل،بوسیله ازدواج انسان فرزند پیدا میکند.
وجود فرزند ثمره ازدواج و باعث تحکیم بنیاد خانواده و آرامش و دلگرمى زن و شوهر میباشد. و بهمین جهت در قرآن و احادیث نسبت به ازدواج تاکیدات فراوانى بعمل آمده است.از باب نمونه:خدا در قرآن مى فرماید:و از آیات خدا اینست که براى شما همسرانى را آفرید تا با آنها انس بگیرید (1) رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:در اسلام بنائى بر پا نشده که بهتر از تزویج باشد. (2)
امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:تزویج کنید که سنت رسول خداست.پیامبر صلى الله علیه و آله مى فرمود:هر کسى مى خواهد از سنت من پیروى کند باید ازدواج نماید.بوسیله ازدواج فرزند بیاورید (و تعدادمسلمانها را زیاده گردانید) که من در قیامت با کثرت شما به امتهاى دیگرمباهات و افتخار مى کنم. (3)
امام رضا علیه السلام فرمود:هیچکس فائده اى بدست نیاورد که بهتر از همسر شایسته باشد. همسرى که وقتى به او نگاه مى کند شادمانش میگرداند و در غیاب او نفس خودش و مال او را نگهدارى مینماید. (4)
مطالب مذکور آثار و منافع دنیوى و حیوانى ازدواج بود،که حیوانات نیز برخى از آنها را دارند این قبیل امور را نمى توان هدف اصلى ازدواج انسان باعتبار اینکه انسان است،محسوب داشت. انسان در این جهان نیامده تا مدتى بخورد و بیاشامد و بخوابد و شهوترانى و لذتجوئى کند آنگاه بمیرد و نابود شود.مقام انسان عالى تر از اینهاست.انسان آمده تا با علم و عمل و اخلاق نیک نفس خویش را پرورش دهد و در راه کمال وصراط مستقیم انسانیت سیر و صعود کند تا به مقام خوب پروردگار جهان نائل گردد.انسان موجودى است عالى که با تهذیب و تزکیه نفس و اجتناب از بدیها و پرورش فضائل و مکارم اخلاق و انجام کارهاى نیک،مى تواندبه مقام شامخى نائل گردد که فرشتگان بدان مقام راه ندارند.انسان موجودى است جاودانه و در این جهان آمده تا با راهنمائیهاى پیامبران وبکار بستن قوانین و برنامه هاى دین،سعادت دنیا و آخرت خویش را تامین کند و در جهان آخرت،در جوار حق،در خوشى و آسایش تا ابد زندگى کند.
بنابراین هدف اصلى ازدواج انسان را در این برنامه باید جستجوکرد.هدف ازدواج یک انسان دیندار باید این باشد که با تعاون و همکارى همسرش بتواند نفس خویش را از گناهان و بدیها و اخلاق زشت تهذیب نماید و با عمل صالح و اخلاق نیک پرورش دهد تا به مقام شامخ انسانیت و تقرب به خدا نائل گردد.و همسر شایسته و خوب و موافق براى رسیدن به چنین هدف مهمى ضرورت دارد.
دو انسان مؤمن که با ازدواج تشکیل خانواده میدهند،از انس ومحبت و آرامش و کامیابیهاى مشروع جنسى برخوردار میشوند،و درنتیجه از انحراف و تمتعات غیر مشروع و راه یافتن به مراکز فساد واعتیادهاى خطرناک و ولگردیها و شب نشینیهاى خانمانسوز محفوظ و درامان خواهند بود.و بهمین جهت پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهم السلام نسبت به ازدواج بسیار تاکید نموده اند.رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:هر کس که ازدواج کند نصف دینش را حفظ نموده است. (5)
امام صادق علیه السلام فرمود:دو رکعت نمازى را که افراد متاهل بخوانند،از هفتاد رکعت نمازى که افراد غیر متاهل بخوانند افضل میباشد. (6)
وجود همسر دیندار و موافق (چه زن چه مرد) در امکان انجام وظیفه و عمل به واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات،وتخلق به اخلاق نیک و اجتناب از اخلاق زشت،نقش بسیار مهمى را ایفامیکند.اگر زن و شوهر هر دو دیندار و در طریق پرورش و تزکیه نفس باشند،در پیمودن این راه دشوار نه تنها مانع نخواهند بود بلکه تعاون وتشویق خواهند داشت.مگر یک نفر مجاهد فى سبیل الله بدون تایید وتوافق همسرش مى تواند در میدان جهاد خوب بجنگد و حماسه آفرینى کند؟
مگر انسان،بدون توافق همسرش مى تواند در کسب و کار و تحصیل اموال همه جهات شرعى و اخلاقى را رعایت کند،حقوق واجب مالى را بپردازد،از اسراف و تبذیر اجتناب نماید،و مازاد مخارج ضرورى خویش را درامور خیریه انفاق کند؟
همسر دیندار و مؤمن همسرش را بخوبى و صلاح دعوت میکند وهمسر لاابالى و بد اخلاق همسرش را به فساد و بد اخلاقى میکشد و ازهدف مقدس انسانیت دور میگرداند.و بهمین جهت به مرد و زن سفارش شده که بهنگام ازدواج موضوع ایمان و دیندارى و اخلاق را شرط اساسى محسوب بدارند.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:خداوند عز و جل فرموده است وقتى اراده کنم که تمام خوبیهاى دنیا و آخرت را براى شخص مسلمانى جمع کنم به او قلبى خاشع و زبانى ذاکر و بدنى که بر بلاها صابرباشد عطا میکنم.و همسر مؤمنى به او میدهم که هر گاه باو نگاه کندخوشنودش سازد و در غیاب،حافظ نفس خویش و مال او باشد. (7)
شخصى خدمت رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد:
همسرى دارم که بهنگام ورود به خانه باستقبالم مى آید و بهنگام خروج بدرقه ام میکند. هنگامى که مرا اندوهناک یافت در تسلیت من میگوید:اگردرباره رزق و روزى مى اندیشى غصه نخور که خدا ضامن روزى است.واگر در امور آخرت مى اندیشى خدا اندیشه و اهتمام ترا زیاده گرداند.پس رسول خدا فرمود:خداى را در این جهان عمال و کارگزارانى است و این زن از عمال خدا میباشد.چنین همسرى نصف اجر یک شهید را خواهدداشت. (8)
امیر المؤمنین علیه السلام نیز چنین هدف بزرگى را در نظر داشته که درباره حضرت زهرا علیها السلام فرمود:بهترین کمک است در راه اطاعت خدا.در تاریخ چنین آمده که رسول خدا صلى الله علیه و آله روزبعد از عروسى حضرت على و حضرت زهرا براى تبریک و احوالپرسى، به منزل آنها تشریف فرما شد.از حضرت على علیه السلام پرسید:همسرت را چگونه یافتى؟ گفت:زهرا را بهترین کمک براى اطاعت خدا یافتم.
آنگاه از حضرت زهرا پرسید:شوهرت را چگونه یافتى؟گفت:بهترین شوهر است. (9)
امیر المؤمنین علیه السلام در این جمله کوتاه هم بانوى شایسته ونمونه اسلام را معرفى نمود،هم هدف اساسى و اصلى ازدواج را بیان کرد.
1- نجات از سرگردانى و بى پناهى و تشکیل خانواده.دختر وپسرى که ازدواج نکرده اند بمنزله کبوترانى بى آشیانه هستند،که بوسیله ازدواج خانه و آشیانه و پناهگاه مى یابند.شریک در زندگى و مونس ومحرم راز و غمخوار و مدافع و کمک بدست مى آورند.
2- ارضاى غریزه جنسى،غریزه جنسى در وجود انسان غریزه بسیار نیرومند و ارزنده اى است. و بهمین جهت نیاز دارد به وجود همسرى که در یک محیط امن و آرامش،در مواقع احتیاج،از وجودش بهره بگیردو لذت ببرد.تامین صحیح خواسته هاى غریزه جنسى یک نیاز طبیعى است که باید اجابت شود و الا ممکن است پى آمدهاى بد روانى و جسمانى واجتماعى داشته باشد.کسانیکه از ازدواج امتناع مى ورزند غالبا به بیماریهاى روانى و جسمانى مبتلا مى گردند.
3- تولید و تکثیر نسل،بوسیله ازدواج انسان فرزند پیدا میکند.
وجود فرزند ثمره ازدواج و باعث تحکیم بنیاد خانواده و آرامش و دلگرمى زن و شوهر میباشد. و بهمین جهت در قرآن و احادیث نسبت به ازدواج تاکیدات فراوانى بعمل آمده است.از باب نمونه:خدا در قرآن مى فرماید:و از آیات خدا اینست که براى شما همسرانى را آفرید تا با آنها انس بگیرید (1) رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:در اسلام بنائى بر پا نشده که بهتر از تزویج باشد. (2)
امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:تزویج کنید که سنت رسول خداست.پیامبر صلى الله علیه و آله مى فرمود:هر کسى مى خواهد از سنت من پیروى کند باید ازدواج نماید.بوسیله ازدواج فرزند بیاورید (و تعدادمسلمانها را زیاده گردانید) که من در قیامت با کثرت شما به امتهاى دیگرمباهات و افتخار مى کنم. (3)
امام رضا علیه السلام فرمود:هیچکس فائده اى بدست نیاورد که بهتر از همسر شایسته باشد. همسرى که وقتى به او نگاه مى کند شادمانش میگرداند و در غیاب او نفس خودش و مال او را نگهدارى مینماید. (4)
مطالب مذکور آثار و منافع دنیوى و حیوانى ازدواج بود،که حیوانات نیز برخى از آنها را دارند این قبیل امور را نمى توان هدف اصلى ازدواج انسان باعتبار اینکه انسان است،محسوب داشت. انسان در این جهان نیامده تا مدتى بخورد و بیاشامد و بخوابد و شهوترانى و لذتجوئى کند آنگاه بمیرد و نابود شود.مقام انسان عالى تر از اینهاست.انسان آمده تا با علم و عمل و اخلاق نیک نفس خویش را پرورش دهد و در راه کمال وصراط مستقیم انسانیت سیر و صعود کند تا به مقام خوب پروردگار جهان نائل گردد.انسان موجودى است عالى که با تهذیب و تزکیه نفس و اجتناب از بدیها و پرورش فضائل و مکارم اخلاق و انجام کارهاى نیک،مى تواندبه مقام شامخى نائل گردد که فرشتگان بدان مقام راه ندارند.انسان موجودى است جاودانه و در این جهان آمده تا با راهنمائیهاى پیامبران وبکار بستن قوانین و برنامه هاى دین،سعادت دنیا و آخرت خویش را تامین کند و در جهان آخرت،در جوار حق،در خوشى و آسایش تا ابد زندگى کند.
بنابراین هدف اصلى ازدواج انسان را در این برنامه باید جستجوکرد.هدف ازدواج یک انسان دیندار باید این باشد که با تعاون و همکارى همسرش بتواند نفس خویش را از گناهان و بدیها و اخلاق زشت تهذیب نماید و با عمل صالح و اخلاق نیک پرورش دهد تا به مقام شامخ انسانیت و تقرب به خدا نائل گردد.و همسر شایسته و خوب و موافق براى رسیدن به چنین هدف مهمى ضرورت دارد.
دو انسان مؤمن که با ازدواج تشکیل خانواده میدهند،از انس ومحبت و آرامش و کامیابیهاى مشروع جنسى برخوردار میشوند،و درنتیجه از انحراف و تمتعات غیر مشروع و راه یافتن به مراکز فساد واعتیادهاى خطرناک و ولگردیها و شب نشینیهاى خانمانسوز محفوظ و درامان خواهند بود.و بهمین جهت پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهم السلام نسبت به ازدواج بسیار تاکید نموده اند.رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:هر کس که ازدواج کند نصف دینش را حفظ نموده است. (5)
امام صادق علیه السلام فرمود:دو رکعت نمازى را که افراد متاهل بخوانند،از هفتاد رکعت نمازى که افراد غیر متاهل بخوانند افضل میباشد. (6)
وجود همسر دیندار و موافق (چه زن چه مرد) در امکان انجام وظیفه و عمل به واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات،وتخلق به اخلاق نیک و اجتناب از اخلاق زشت،نقش بسیار مهمى را ایفامیکند.اگر زن و شوهر هر دو دیندار و در طریق پرورش و تزکیه نفس باشند،در پیمودن این راه دشوار نه تنها مانع نخواهند بود بلکه تعاون وتشویق خواهند داشت.مگر یک نفر مجاهد فى سبیل الله بدون تایید وتوافق همسرش مى تواند در میدان جهاد خوب بجنگد و حماسه آفرینى کند؟
مگر انسان،بدون توافق همسرش مى تواند در کسب و کار و تحصیل اموال همه جهات شرعى و اخلاقى را رعایت کند،حقوق واجب مالى را بپردازد،از اسراف و تبذیر اجتناب نماید،و مازاد مخارج ضرورى خویش را درامور خیریه انفاق کند؟
همسر دیندار و مؤمن همسرش را بخوبى و صلاح دعوت میکند وهمسر لاابالى و بد اخلاق همسرش را به فساد و بد اخلاقى میکشد و ازهدف مقدس انسانیت دور میگرداند.و بهمین جهت به مرد و زن سفارش شده که بهنگام ازدواج موضوع ایمان و دیندارى و اخلاق را شرط اساسى محسوب بدارند.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:خداوند عز و جل فرموده است وقتى اراده کنم که تمام خوبیهاى دنیا و آخرت را براى شخص مسلمانى جمع کنم به او قلبى خاشع و زبانى ذاکر و بدنى که بر بلاها صابرباشد عطا میکنم.و همسر مؤمنى به او میدهم که هر گاه باو نگاه کندخوشنودش سازد و در غیاب،حافظ نفس خویش و مال او باشد. (7)
شخصى خدمت رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد:
همسرى دارم که بهنگام ورود به خانه باستقبالم مى آید و بهنگام خروج بدرقه ام میکند. هنگامى که مرا اندوهناک یافت در تسلیت من میگوید:اگردرباره رزق و روزى مى اندیشى غصه نخور که خدا ضامن روزى است.واگر در امور آخرت مى اندیشى خدا اندیشه و اهتمام ترا زیاده گرداند.پس رسول خدا فرمود:خداى را در این جهان عمال و کارگزارانى است و این زن از عمال خدا میباشد.چنین همسرى نصف اجر یک شهید را خواهدداشت. (8)
امیر المؤمنین علیه السلام نیز چنین هدف بزرگى را در نظر داشته که درباره حضرت زهرا علیها السلام فرمود:بهترین کمک است در راه اطاعت خدا.در تاریخ چنین آمده که رسول خدا صلى الله علیه و آله روزبعد از عروسى حضرت على و حضرت زهرا براى تبریک و احوالپرسى، به منزل آنها تشریف فرما شد.از حضرت على علیه السلام پرسید:همسرت را چگونه یافتى؟ گفت:زهرا را بهترین کمک براى اطاعت خدا یافتم.
آنگاه از حضرت زهرا پرسید:شوهرت را چگونه یافتى؟گفت:بهترین شوهر است. (9)
امیر المؤمنین علیه السلام در این جمله کوتاه هم بانوى شایسته ونمونه اسلام را معرفى نمود،هم هدف اساسى و اصلى ازدواج را بیان کرد.
پی‌نوشت‌ها:
1-سوره روم آیه 21.
2-وسائل الشیعه ج 14 ص 3.
3-وسائل الشیعه ج 14 ص 3.
4-وسائل الشیعه ج 14 ص 23
5-وسائل الشیعة ج 14 ص 5
6-وسائل الشیعة ج 14 ص 6
7-وسائل الشیعة ج 14 ص 23
8-وسائل الشیعة ج 14 ص 17
9-بحار الانوار ج 43 ص 117
/ج
