در میان اسناد موجود گزارشی است از مدیرکل امنیت داخلی به ریاست ساواک به تاریخ 29/5/1346 ، یعنی زمانی که ناصر مقدم هدایت اداره کل سوم ساواک را برعهده داشت. این سند پیرامون ارتباط شاپور بختیار و دکتر منوچهر آزمون نماینده ساواک در اروپا و وزیر بعدی کابینه های هویدا و شریف امامی است:
« به موجب اظهارات آقای دکتر منوچهر آزمون در اواخر 1957 یا اوائل 1958 هنگامی که نامبرده نماینده ساواک در آلمان بود دکتر شاپور بختیار با معرفی نامه سپهبد بختیار به وی معرفی می‌شود تا از او به عنوان نماینده جبهه ملی جهت ملاقات با رهبران حزب منحله توده استفاده نماید. در اجرای این تصمیم دکتر بختیار به عنوان نماینده جبهه ملی ایران در ژنو با سران حزب توده ملاقات کرده و آنان در این ملاقات برنامه حزب خود را تشریح کرده اند. نامبرده مذاکرات را که به وسیله ضبط صوت ضبط شده بود در اختیار نماینده ساواک قرار داده است » (1)
این ارتباط و فعالیت اطلاعاتی شاپور بختیار پیرامون حزب توده به مدت 3 سال به طول انجامید. چرا که دکتر شمس الدین امیر علایی از وزیران کابینه دکتر مصدق در ذیل خاطرات 25 فوریه 1960 به آن اشاره کرده است. امیر علایی بر این اعتقاد بود که علاوه بر منوچهر آزمون، سرهنگ زیبایی شکنجه گر معروف فرمانداری نظامی و ساواک در ایام پس از کودتای 28 مرداد که در آن زمان وابسته نظامی ایران در بلژیک بود در جریان این امر قرار داشته است.
امیر علایی نسبت به بختیار بی اعتماد بود و او را مامور و عامل رژیم پهلوی و آمریکا می‌دانست و این را با صراحت در همه جا و در همه نوشته هایش ابراز می‌کرد:
« ... روزی ایشان ( دکتر کریم سنجابی ) از من خواستند که وارد شورای جبهه شوم. من جواب منفی دادم و استدلال کردم که چون بین اعضای شورا نامحرم وجود دارد و آن شاپور بختیار است، عذر می‌خواهم زیرا به خوبی او را می‌شناسم ...» (2)
دکتر کریم سنجابی یکی دیگر از کسانی است که وجود ارتباط بین دکتر شاپور بختیار و ساواک را تایید می‌کند (3)
شاپور بختیار در زمان مدیر عاملی کارخانه پارچه بافی وطن ظاهرا ژست مخالف داشت. اما در باطن از دوستان رژیم به حساب می‌آمد و در صدد گسترش روابط دوستانه خود با کارگزاران رژیم پهلوی بود و می‌کوشید تا به انحاء مختلف مراتب وفاداری خود به رژیم را اثبات کند. او برای رسیدن به این هدف دست به هر اقدامی که احتمال می‌داد مساله وفاداری وی را به گوش شاه برساند می زد. از جمله اقدامات او در این زمینه اهداء سه دستگاه ماشین آلات نساجی به مهندس حبیب الله مودب نفیسی ، رئیس « موسسه عالی تکنیکوم نفیسی » بود.
مهندس حبیب الله مودب نفیسی از سال 1332 تا 1350 سرپرست اداره امور دانشجویان ایرانی در آمریکا و وزیر مختار سفارت ایران در واشنگتن بود. یکی از مهمترین وظایف مهندس نفیسی در دوران ماموریت آمریکا ، شناسایی دانشجویان مبارز و مخالف رژیم پهلوی و معرفی آنان به ساواک بود. وی با نهایت خشونت در این عرصه رفتار می‌کرد و دولت آمریکا را به این دلیل که اجازه فعالیت سیاسی به دانشجویان ایرانی داده است مورد ملامت و اعتراض رسمی قرار می‌داد. او بر اساس پاره ای از اسناد موجود ماموریت نابودی عده ای از دانشجویان را نیز بر عهده داشت. به موجب یکی از این اسناد سپهبد کمال رئیس رکن دوم ارتش شاهنشاهی ایران بر اساس نامه مورخ 17/10/1332 دستور محمدرضاپهلوی را که طی آن فرمان نابودی عده ای از دانشجویان را به مهندس نفیسی داده بود به وی ابلاغ می‌کند.
مهندس نفیسی در سال 1350 به ایران بازگشت و به عنوان معاون وزیر آموزش و پرورش در کابینه هویدا به فعالیت پرداخت. او امتیاز یک هنرستان عالی را گرفت و آن را به نام « موسسه عالی تکنیکوم نفیسی » تاسیس کرد. او به مدد نفوذ و نزدیکی با دربار به اخاذی از مقامات و مدیران واحدهای بزرگ اقتصادی مشغول شد.
بر اساس سندی که پس از پیروزی انقلاب توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انتشار یافت (4) شاپور بختیار ارتباط صمیمانه ای با مهندس نفیسی داشته است. بختیار با آگاهی از نقش مهندس نفیسی در سرکوب و نابودی دانشجویان مبارز این روابط دوستانه را ادامه می‌داده است. او در زمان مدیر عاملی کارخانه پارچه بافی وطن سه دستگاه ماشین آلات نساجی به او هدیه کرده است. باهم گفته های سخنگوی سپاه پاسداران در این مورد را بخوانیم:
« ... سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توضیح داد: این سند نامه ای است که مهندس نفیسی در سال 1353 برای شاپور بختیار که در آن زمان رئیس هیات مدیره و مدیر عامل کارخانه پارچه بافی وطن بوده است می‌نویسد و در آن تقاضای سه دستگاه ماشین شش لایی پنبه و کلاف کشی می‌کند و شاپور بختیار در جواب نامه وی اظهار می دارد که این سه دستگاه هدیه ای است از طرف مدیر عامل کارخانه پارچه بافی وطن به دوست بسیار عزیزم مهندس نفیسی که سعی دارد مبارزان انقلابی را منکوب کند و از بین ببرد ... » (5)
« به موجب اظهارات آقای دکتر منوچهر آزمون در اواخر 1957 یا اوائل 1958 هنگامی که نامبرده نماینده ساواک در آلمان بود دکتر شاپور بختیار با معرفی نامه سپهبد بختیار به وی معرفی می‌شود تا از او به عنوان نماینده جبهه ملی جهت ملاقات با رهبران حزب منحله توده استفاده نماید. در اجرای این تصمیم دکتر بختیار به عنوان نماینده جبهه ملی ایران در ژنو با سران حزب توده ملاقات کرده و آنان در این ملاقات برنامه حزب خود را تشریح کرده اند. نامبرده مذاکرات را که به وسیله ضبط صوت ضبط شده بود در اختیار نماینده ساواک قرار داده است » (1)
این ارتباط و فعالیت اطلاعاتی شاپور بختیار پیرامون حزب توده به مدت 3 سال به طول انجامید. چرا که دکتر شمس الدین امیر علایی از وزیران کابینه دکتر مصدق در ذیل خاطرات 25 فوریه 1960 به آن اشاره کرده است. امیر علایی بر این اعتقاد بود که علاوه بر منوچهر آزمون، سرهنگ زیبایی شکنجه گر معروف فرمانداری نظامی و ساواک در ایام پس از کودتای 28 مرداد که در آن زمان وابسته نظامی ایران در بلژیک بود در جریان این امر قرار داشته است.
« ... روزی ایشان ( دکتر کریم سنجابی ) از من خواستند که وارد شورای جبهه شوم. من جواب منفی دادم و استدلال کردم که چون بین اعضای شورا نامحرم وجود دارد و آن شاپور بختیار است، عذر می‌خواهم زیرا به خوبی او را می‌شناسم ...» (2)
دکتر کریم سنجابی یکی دیگر از کسانی است که وجود ارتباط بین دکتر شاپور بختیار و ساواک را تایید می‌کند (3)
شاپور بختیار در زمان مدیر عاملی کارخانه پارچه بافی وطن ظاهرا ژست مخالف داشت. اما در باطن از دوستان رژیم به حساب می‌آمد و در صدد گسترش روابط دوستانه خود با کارگزاران رژیم پهلوی بود و می‌کوشید تا به انحاء مختلف مراتب وفاداری خود به رژیم را اثبات کند. او برای رسیدن به این هدف دست به هر اقدامی که احتمال می‌داد مساله وفاداری وی را به گوش شاه برساند می زد. از جمله اقدامات او در این زمینه اهداء سه دستگاه ماشین آلات نساجی به مهندس حبیب الله مودب نفیسی ، رئیس « موسسه عالی تکنیکوم نفیسی » بود.
مهندس حبیب الله مودب نفیسی از سال 1332 تا 1350 سرپرست اداره امور دانشجویان ایرانی در آمریکا و وزیر مختار سفارت ایران در واشنگتن بود. یکی از مهمترین وظایف مهندس نفیسی در دوران ماموریت آمریکا ، شناسایی دانشجویان مبارز و مخالف رژیم پهلوی و معرفی آنان به ساواک بود. وی با نهایت خشونت در این عرصه رفتار می‌کرد و دولت آمریکا را به این دلیل که اجازه فعالیت سیاسی به دانشجویان ایرانی داده است مورد ملامت و اعتراض رسمی قرار می‌داد. او بر اساس پاره ای از اسناد موجود ماموریت نابودی عده ای از دانشجویان را نیز بر عهده داشت. به موجب یکی از این اسناد سپهبد کمال رئیس رکن دوم ارتش شاهنشاهی ایران بر اساس نامه مورخ 17/10/1332 دستور محمدرضاپهلوی را که طی آن فرمان نابودی عده ای از دانشجویان را به مهندس نفیسی داده بود به وی ابلاغ می‌کند.
مهندس نفیسی در سال 1350 به ایران بازگشت و به عنوان معاون وزیر آموزش و پرورش در کابینه هویدا به فعالیت پرداخت. او امتیاز یک هنرستان عالی را گرفت و آن را به نام « موسسه عالی تکنیکوم نفیسی » تاسیس کرد. او به مدد نفوذ و نزدیکی با دربار به اخاذی از مقامات و مدیران واحدهای بزرگ اقتصادی مشغول شد.
بر اساس سندی که پس از پیروزی انقلاب توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انتشار یافت (4) شاپور بختیار ارتباط صمیمانه ای با مهندس نفیسی داشته است. بختیار با آگاهی از نقش مهندس نفیسی در سرکوب و نابودی دانشجویان مبارز این روابط دوستانه را ادامه می‌داده است. او در زمان مدیر عاملی کارخانه پارچه بافی وطن سه دستگاه ماشین آلات نساجی به او هدیه کرده است. باهم گفته های سخنگوی سپاه پاسداران در این مورد را بخوانیم:
« ... سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توضیح داد: این سند نامه ای است که مهندس نفیسی در سال 1353 برای شاپور بختیار که در آن زمان رئیس هیات مدیره و مدیر عامل کارخانه پارچه بافی وطن بوده است می‌نویسد و در آن تقاضای سه دستگاه ماشین شش لایی پنبه و کلاف کشی می‌کند و شاپور بختیار در جواب نامه وی اظهار می دارد که این سه دستگاه هدیه ای است از طرف مدیر عامل کارخانه پارچه بافی وطن به دوست بسیار عزیزم مهندس نفیسی که سعی دارد مبارزان انقلابی را منکوب کند و از بین ببرد ... » (5)
پی‌نوشت‌ها:
1 – فصلنامه مطالعات سیاسی ، دفتر اول ص 183
2 - امیر علایی ، شمس الدین ، در راه انقلاب و دشواریهای ماموریت من در فرانسه ، نشر دهخدا ، چاپ اول ، ص 67
3 - سنجابی ، کریم ، امیدها و ناامیدی ها (خاطرات) چاپ لندن ، انتشارات جبهه ملیون ، ص 161
4 - در سالهای اول انقلاب به دلیل نبود وزارت اطلاعات ماموریت مقابله با فعالیت‌های ضد انقلابی بر عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود .
5 - روزنامه اطلاعات مورخ 16/12/1358
/ج
