11 نکته برای خلاق تر بودن.

ممکن است مشکل شما در نوشتن فیلمنامه مشکل انگیزه نباشد. شاید در ایده هایتان باشد که خیلی الهام بخش نیستند. یک یا دو ایده به ذهنتان می آید، هیجان زده می شوید، آنها را به یک طرح بسط می دهید، اما همین که شروع به نوشتن می کنید، متوجه می شوید که آن ایده ها خیلی اصالت ندارند. همه چیز با یک ایده آغاز می شود. آن چه در پی آن می آید- شخصیت پردازی، طرح داستان، چهارچوب مشق اول- جزئیات هستند.
آیا جالب نبود اگر می توانستید دگمه صفحه کلید را فشار دهید و یک ایده عالی روی صفحه نمایش ظاهر شود؟ یا خلاقیتتان ناگهان به کار بیفتد؟ متأسفانه هر چه بیشتر و بیشتر از دستتان می گریزد. به زور هم که نمی شود. اما راه هایی برای خلاق تر بودن وجود دارد. در واقع، همه ما خلاقیم. مسئله دست یابی به ذهن ناخودآگاهتان است، و این کار زمانی ساده تر است که آرامش بیشتری داشته باشید و به آن فکر نکنید.

1- مناسک صبحگاهی برای خود تدارک ببینید تا شما را وارد حیطه خلاقیت کند

با توجه به این نظریه که انجام کارهای بی تفکر، ذهنتان را برای خلاق تر بودن رها می سازد، اگر این شیوه را هر صبح ادامه دهید، به یک عادت بدل می شود. و شما قادر خواهید بود به طور خودکار خلاقانه کار کنید به طوری که خواهید توانست هنگام دوش گرفتن، اصلاح، رانندگی، باغبانی یا آشپزی ایده های نو بیابید. ذهنتان استراحتی می کند و فرصت می یابد درناخود آگاهتان جولان دهد. همان طور که لئو تولستوی گفته است: قاعده مندی شرط اول کار است.

2- کارهای جدید انجام دهید

شاید این نکته در تضاد با قبلی به نظر برسد، ما این درباره به مبارزه طلبیدن ذهنتان و ایجاد تداعی های تازه است. کاری را انجام دهید که تا حالا انجام نداده اید. سرگرمی جدیدی بیابید. بروید گردش کنید و چادر بزنید. از هنرهایی غیر از سینما و تلویزیون لذت ببرید. به گونه های جدید موسیقی گوش دهید. الله بختکی مجلاتی را مطالعه کنید که قبلا حتی از وجودشان بی خبر بودید.
به جای رفتن سر کار با اتومبیل خود در صورت امکان با اتوبوس یا با دوچرخه بروید. ناهار را بیرون با افراد جدیدی میل کنید. برای تعطیلات به جای جدیدی بروید. نواختن یک ساز موسیقی را یاد بگیرد. محیط نوشتن خود را تغییر دهید. مسئله خانه تکانی است. همان طور که آلن آلدا گفته: خلاقه مکانی است که هیچ کس قبلاً آنجا نبوده، باید دیار آشنا و راحت خود را ترک کنید و رهسپار برهوت حستان شوید. آن چه کشف می کنید شگفت آور خواهد بود. خودتان را کشف خواهید کرد.

3- ایده ها را ترکیب کنید

بر مبنای این نظریه که خلاقیت کنار هم قرار دادن دو مفهوم به ظاهر بی ارتباط است. سعی کنید ایده های قدیمی را ترکیب کنید. لازم نیست که حتماً ایده های فیلمی باشند، مثلاً فلان با بهمان روبه رو می شود، یا گونه ها یا آیکون های سینمایی را ترکیب کنید، گو این که این روزها کار مد شده است. نگاه کنید به کابوی ها و بیگانه ها، آبراهام لینکلن: شکارچی خون آشام، غرور و تعصب و مرده های متحرک و غیره. این کار می تواند ترکیب تیپ های شخصیتی با دوره های مختلف، ترکیب لوکیشن با طرح های داستانی یا ترکیب موقعیت با تم های مختلف باشد. هر چه این آیتم ها متفاوت تر باشند. بهتر است.

4- هدف روشنی تعریف کنید

پیش از آن که بتوانید چیز ارزشمندی خلق کنید، باید بدانید آن چیز چیست. آیا می خواهید به ایده اصیلی برای یک فیلم یا یک نمایش تلویزیونی، یا نمایشنامه، یا رمان یا داستان کوتاه دست پیدا کنید؟ اگر فیلم سینمایی است در چه ژانری است؟ وقتی کریستوفر نولان تلقین را می آفرید، می دانست که جزئیات زیادی خواهد داشت. برای همین لازم بود. نوع داستان مناسب را بیابد. وقتی فیلم های ژانر سرقت به ذهنش آمد، موتور محرکه به راه افتاد. وقتی با ژانر یا نوع فیلم کنار آمدید، فهرستی از 10فیلم برتر در این ژانر تهیه کنید و ببینید چگونه می توانید با وجود محدودیت هایی که در این ژانر موجود است چیز منحصر به فردی خلق کنید. مراقب باشید خیلی این محدودیت ها را برجسته نکنید. فقط باید به اندازه ای در این باره با خودتان کنار بیایید که مسیرتان را پیدا کنید. هر چه محدودیت ها بیشتر باشد اختیاراتتان کمتر خواهد بود.

5- باکتان را پر از بنزین کنید

باید داده های فراوان در اختیار داشته باشید. همه چیز بخوانید. به همه چیز گوش دهید. فیلم اتصال کوتاه را به یاد دارید که؛ ربات شماره پنج همه دایره المعارف ها، مجله ها، روزنامه ها و کانال های تلویزیونی را زیرورو می کرد و باز هم می گفت: اطلاعات، اطلاعات، باز هم اطلاعات. درست مثل ربات شماره پنج، شما و همه هنرمندان - نویسندگان و خوره های اطلاعات، باید مثل اسفنج خود را در دنیای بیرون غرق کنید و تا آنجا که می توانید اطلاعات جذب کنید. نه تنها برای این که بدانید پیشتر چه کارهایی در این باره انجام شده، بلکه برای این که زندگی تان را با مواد خام کافی پر کنید که بتوانید آخر کار آنها را بر صفحه کاغذ بیاورید. همان طور که سارک، مشاور خلاقیت، می گوید: در بحبوحه زندگی روزانه مان، باید آب میوه ای که برای تغذیه روح های خلاقه مان لازم است بیابیم.

6- استراحت های کوتاه فعال ساز به خود دهید

وقتی مسئله خلاقیت درمیان باشد، بعضی از شما دوست ندارید منتظر جرقه الهام بخش بمانید. بله باید فعال باشید. اما نمی توانید خلاقیت را به زور به دست بیاورید. چون ذهن شما مقاومت خواهد کرد. یکی از روش های فوق العاده فعال سازی ذهن داشتن استراحت های کوتاه فعال ساز در فواصل زمانی معین است. تکنیک پومودورو (Pomodoro) که می گوید: 25 دقیقه تمرکز بر یک موضوع و پنج دقیقه استراحت، برای این کار عالی است. در این پنج دقیقه می توانید حرکات کششی انجام دهید، بالا پایین بپرید، حرکت شنا انجام دهید، تا خون به مغزتان پمپاژ شود، جملات الهام بخش بخوانید، به موسیقی های انگیزه بخش گوش کنید، بازی کامپیوتری کوتاهی انجام دهید، یا معماهای ذهنی مثل سودوکو یا جدول حل کنید.

7- هر روز ورزش کنید

بدنتان را تکان دهید، به ویژه قبل از این که بخواهید دست به کار خلاقیت شوید. دلیل خاصی هست که بسیاری از نویسندگان پیاده روی را دوست دارند. این کار جریان خون را به مغز افزایش می دهد، ورزش الزاماً نباید به عرق ریختن یا به نفس نفس افتادن بینجامد. پیاده روی کافی است.

8- چرت بزنید

لئوناردو داوینچی، آلبرت انیشتین و توماس ادیسون در چه چیز مشترک بودند؟ همه آنها خدمات خلاقانه بزرگی به بشریت کردند و همه آنها به چرت زدن ارادت داشتند. این کار فقط مخصوص باباهای مدرسه نیست. اگر بخواهید در اوج خلاقیت باشید، چرت بزنید. باتری های تان را شارژ مجدد می کند و به ذهنتان اجازه می دهد در جاهایی که نیازمند الهام باشید، جولان دهد. اگر قبول ندارید، از برادران کوئن بپرسید که معروف اند به این که هنگام نوشتن فیلمنامه بیشتر روز را در حال چرت زدن هستید.

9- از سرعت خود بکاهید

ما تمایل داریم درخط سرعت سیر کنیم. فست فود می خوریم، با عجله از جایی به جای دیگر می رویم. مدام در رفت و آمدیم. برای سرعت ارزش قائلیم. با این همه، بیشتر الهامات خلاقانه با عجله اتفاق نمی افتند. معمولاً در ساعات آرامش ظاهر می شوند. برای همین سعی کنید از سرعت خود بکاهید و زمان های آرامی که در اختیار دارید، با تفکر آرام ارج بگذارید.

10- بنگاه ذهنی مخصوص خودتان را افتتاح کنید

کاری را انجام دهید که پیکسار ( Pixar) انجام می دهد. خود را با افراد خلاق دیگر برای جلسه های بارش ذهنی محصور کنید. لازم نیست همه آنها نویسنده باشند. در واقع بهتر است این افراد خلاق از حرفه های مختلف باشند، مثلاً آهنگ ساز، شاعر، هنرمند یا حتی تاجر.

11- بدانید قبلاً چه کارهایی انجام شده است

یادم نمی آید چند نفر به من گفته اند: این واقعاً یک ایده تازه است. قبلاً انجام نشده. اما بعد از گذشت چند ثانیه اسم دست کم سه فیلم یا رمان منتشر شده را دقیقاً با همان موضوع برایشان برشمرده ام. حکایت همان مثل قدیمی است که می گوید: اول باید قواعد را بشناسید. بعد آنها را بشکنید. برای رسیدن به چیزی که پیشتر انجام نشده، باید بدانید پیشتر چه چیزهایی انجام شده است. وظیفه شما این است که از آن چه خوب فروش کرده، در حال تهیه است، و غیره مطلع باشید. برای همین اگر به آن ایده محشر دست پیدا کردید و بعد متوجه شدید چهار طرح دقیقا شبیه آن در دست تهیه است، آن را کنار بگذارید و از نو آغاز کنید. خوبی اش در این است که به فکر کردن به ایده های نو ادامه خواهید داد.
امیدوارم این نکته ها سال جدیدتان را خلاق ترین سال زندگی تان کند. اما توجه کنید که این نکات را فقط نخوانید، به آنها عمل کنید. و فراموش نکنید که همه چیز را یادداشت کنید. چون در گوشتان زمزمه می کند.
منبع: مجله فیلم نگار شماره 104