نویسنده: دوپویی ترور نویت
ترجمه: پیروز ایزدی
ترجمه: پیروز ایزدی
جنگ سیسیل: 421-413ق.م
کلیه مشکلات و منازعات سیاسی که شهرهای یونان را دچار تفرقه کرده بود، طی این دوره همچنان لاینحل باقی مانده بود و این در حالی بود که همگی سعی در بازیافتن توان خود داشتند. در سال 420، اتحاد جدیدی از آتن، آگروس، مانتینئا (1) و الیس (2) با اتحاد اسپارت - بوتئیا رویارو شد. آتن اینک دارای یک رهبر دموکرات جدید به نام آلسیبیادس (3) بود.مشخصه ی دیگر جنگ عبارت از مبارزه سیاسی داخلی سخت بین طرف جنگ دموکرات به رهبری آلسیبیادس و عناصر آریستوکرات (ایگارشیک) به رهبری نیسیاس و دیگران بود؛ این مبارزه منجر به خیانت آشکار، تصفیه های داخلی پلید و انهدام نهایی امپراتوری، اقتدار و حتی استقلال آتن شد.
سومین استراتژی تهاجمی آتن، بلندپروازانه ترین استراتژی آن محسوب می شد، اما نهایتاً توسط مخالفت داخلی مخالفان سیاسی آلسیبیادس نفی شد. آتن با متحدین جدید خود در پلوپونز، اسپارت را در خانه خود مجبور به درگیر شدن نمود. اسپارت با وارد میدان کردن یک رهبر نظامی بزرگ، دیگر یعنی کینگ آجیس (4) به این بحران پاسخ داد که با بکارگیری کل ارتش اسپارت، در اوت 418، در بزرگ ترین نبرد زمینی جنگ یعنی مانتینئا به پیروزی رسید. این پیروزی نه تنها اعتماد به نفس و شخصیت را به اسپارتی ها بازگرداند، بلکه همچنین به متحدین تن ضربه سنگینی نیز وارد کرد.
امیدهای آتن برای قطع تدارک رسانی به اسپارتی ها و کورنیثی ها از سیسیل اینک متکی به تهاجمی شجاعانه تر بود. در سال 416ق.م، آلسیبیادس برای فتح سیراکیوز، کنترل تمام سیسیل، شکست دادن کارتاژ و سپس بازگشت با نیروهای بسیار تقویت شده برای شکست نهایی پلوپونز - محاصره شده؛ نقشه ی استراتژیک بلندپروازانه ای مطرح ساخته بود. مفهوم این استراتژی درخشان بود، اما مستلزم حمایت بی چون و چرای کل جامعه سیاسی آتن بود؛ دموکرات ها، با شور و شوق از آن استقبال کردند.
اما طبق معمول، نیسیاس مخالفت کرد و ادامه عملیات سنتی در چالسیدیس را توجیه نمود. نیروی اعزامی به سیراکیوز در ژوئن 415، به میدان فرستاده شد. فرماندهی آن که در دست آلسیبیادس، نیسیاس و یک نظامی حرفه ای به نام لاماچوس (5) بود، به نحو مهلکی دچار تفرقه بود. هنگامی که آلسیبیادس، برای تحت محاکمه قرارگرفتن (به دلیل اتهاماتی که توسط مخالفانش به او وارد آمده بود)، فراخوانده شد، عملیات نظامی تازه شروع شده بود و امیدهای آتن به مخالف عمده نقشه استراتژیک بسته شده بود. آلسیبیادس، به جای آن که با حکم اعدام (که قطعی به نظر می رسید) مواجه شود، به اسپارت فرار کرد.
سیراکیوز آنچنان که باید و شاید از زمین و دریا مورد محاصره قرار گرفت، اما تلاش های نه چندان از روی میل نیسیاس، به جایی نرسید. لاماپوس در طی نبرد درگذشت و دموستن درخواست عقب نشینی عمومی به آتن را ارائه داد، اما نیسیاس نه پیشروی کرد و نه به عقب نشست. ناوگان آن شکست خورد. نیسیاس سعی کرد تا ارتش را به سرزمین های داخلی ببرد، اما ارتش قتل عام شد. هر دو ژنرال اعدام شدند و تعداد معدودی آتنی که جان به در برده بودند، به بردگی کشانده شدند.
جنگ ایوانی یا دسلی
مرحله «1»: 412-408 ق.م.اسپارت در اوت 414،به طور رسمی جنگ را با ناوگانی قدرتمند و نیروهای تقویتی دیگر، از غرب دوباره آغاز کرد. آتن بهترین دریانوردان خود را از دست داده بود و خزانه اش تهی شده بود. در مارس 413، کینگ آجیس، دسلا را اشغال کرد تا آتن را در محاصره دائم نگه دارد. امپراتوری آتن شروع به فروپاشی نمود و با شورش های شهری پی در پی، در طول سال های 411 و 412، سرانجام ایران با اجازه دادن به ساتراپ خود در ساردیس یعنی تیسافرنس (6)، جهت حمایت از اسپارت وارد مناقشه شد. نیروی دریایی آتن آلسیبیادس را فراخواند تا فرماندهی را به دست آورده و عملیات را از سر بگیرد.
با توجه به این که عرضه غله از سیسیل به طور کامل در کنترل اسپارت قرار گرفته بود و جلوی غله ای که از مصر می رسید نیز توسط همین نیرو گرفته شده بود، آتن اینک برای تأمین مواد غذایی، کاملاً وابسته به غله بود که از طریق هلسپونت، از کریمه وارد می شد. آتنی ها اسپارتی ها را در سینوسما (7) در سپتامبر 411 شکست دادند. در مارس 410، آلسیبیادس در مواجهه با نیروی دریایی دشمن و ارتش ایران (که از آن پشتیبانی می کرد) در سیزیکوس (8) واقع در دریای مرمره، پیروزی بزرگی به دست آورد و تفوق دریایی آتن را باز گرداند و راه عرضه غله را مجدداً امن ساخت. اسپارت بار دیگر پیشنهاد صلح داد؛ اما آتنی ها از گوش فرادادن به این پیشنهاد امتناع کردند.
مرحله «2»: 407-404ق.م
در پاییز 408، یک آدمیرال جدید اسپارتی به نام لیساندر (9) رسیده و با کمک نامحدود ساتراپ جدید ایران، سیروس، شروع به ایجاد یک ناوگان جدید نمود. سرانجام آلسیبیادس مجبور شد تا ناوگان خود را به خاطر کمبود تدارکات تقسیم کند. آلسیبیادس، با به جا گذاشتن یک نیرو در نوتیوم (10) تحت فرماندهی آنتیوچوس (11) برای دیده بانی و با دستور اکید مبنی بر امتناع از وارد شدن در نبرد، برای دریافت مجدد تدارکات به سمت شمال حرکت کرد. لیساندر، به سرعت در دریا حرکت کرد و نیروهای آنیتوچوس را منهدم ساخت. آلیسیبیادس بازگشت تا محاصره را تجدید کند، اما صدمه قبلاً وارد آمده بود و او عقب رانده شد.در سال بعد، کالیکراتیداس (12) جانشین لیساندر شد و ناوگان کونون آتن را در بندر میتیلن محاصره کرد. ناوگان دیگری از آتن حرکت کرد و در نبرد آرگینوزا (13) در اوت 406 (بزرگ ترین ناوگان هایی که تاکنون در جنگ دیده شده بود)، وارد نبرد شدند. کالیکراتیداس در حال شکست خوردن، غرق شد و اسپارت بار دیگر پیشنهاد صلح داد. بار دیگر دموکرات های آتنی، به رهبری کلئوفون (14) این پیشنهاد را در کردند. آدمیرال های جدید آتنی، اینک کل ناوگان را تا ساحل آزاد در آگوسپوتامی (15) در سمت آسیایی هلسپونت انتقال دادند. لیساندر در بندری مساعد، در آبیدوس (16)، روبه روی آنها قرار داشت. آلسیبیادس بیهوده به اهالی شهر نسبت به خطر آنها هشدار داد اما مخالفانش گوش ندادند. در سپتامبر 405، لیساندر عملاً کل ناوگان آتن را به اسارت گرفت، بدون آنکه ضربه ای به آن وارد آورد؛ و بدین ترتیب به یک باره جنگ به پایان رسید.
حال که لیساندر راه تدارک غله را بسته بود، می توانست خود به طرف آتن حرکت کند تا آن را از راه دریا محاصره کند؛ در حالی که ارتش اسپارت به رهبری کینگ پوزانیوس (17) جناح زمینی را در کنترل داشت. پس از شش ماه قحطی و بدون آن که هیچ گونه چشم داشتی برای کمک وجود داشته باشد، آتن تحت شرایط سخاوتمندانه ای که توسط اسپارت پیشنهاد شده بود، تسلیم شد. کورینث و تبس اعتراض کردند و خواهان نابودی کامل آتن شدند، اما اسپارت نمی خواست که خلاء قدرت بزرگی به وجود آورد، سرانجام، دیوارهای شهر و دیوارهایی که آتن را به پیرائوس متصل کرد، شکافته شدند و امپراتوری آتن مضمحل شد.
پی نوشت ها :
1- Mantinea
2- Elis
3- Alcibiades
4- king Agis
5- Lamachus
6- Tissa phernes
7- cynossema
8- cyzicus
9- Lysander
10- Notium
11- Antiochus
12- cullicratidas
13- Battle of Arginusae
14- cleophon
15- Aegospotami
16- Abydos
17- king pausanius
