نویسنده: دکتر فاطمه خالقی
این ماده یک محرک اعتیادآور بسیار قوی با تاثیر شدید سیستم عصبی است
مت‌آمفتامین ماده‌ای مخدر شیمیایی و مصنوعی و یک محرک قدرتمند و مخرب است. مت‌آمفتامین یا شیشه، یک محرک اعتیادآور بسیار قوی با تاثیر شدید سیستم عصبی است که به نام‌های «کریستال»، «شیشه» و «یخ» نیز شهرت دارد و به شکل دانه‌های کریستالی شفاف به صورت پودر یا تکه‌ای به فروش می‌رسد.شیشه با موادی ارزان‌قیمت و به سادگی در لابراتوارهای غیرقانونی و زیرزمینی به روشی فوق‌العاده خطرناک تولید می‌شود. این ماده به عنوان یک محرک قوی می‌تواند باعث افزایش سطح هوشیاری و فعالیت جسمانی شود و اشتها را کاهش دهد. مصرف‌کنندگان این ماده، پس از مصرف دچار غلیان شدید و زودگذر احساسات شده و در بعضی موارد با نوعی تجربه و کشف معنوی مواجه می‌شوند. شیشه را اغلب به صورت دودی با ابزاری به نام «پایپ» مصرف می‌کنند هرچند به صورت تزریقی نیز قابل‌مصرف است. از دیدگاه فیزیولوژی، این اثر شدید در نتیجه ترشح فراوان هورمون دوپامین (یک انتقال‌دهنده عصبی) در مناطقی از مغز که کنترل‌کننده احساس لذت است، به وجود می‌آید. در ابتدا، تاثیر شیشه با افزایش توانایی‌های جسمی و فکری همراه است اما برای رسیدن به این حال ظاهرا خوب، هر بار باید مقدار مصرف یا تعداد دفعات مصرف افزایش یابد. در چنین حالتی شخص مصرف‌کننده دچار زود رنجی، حمله‌های خشم، شک و تردید عصبی، افکار وهمی و توهمات شنیداری و دیداری می‌شود. قدرت تحمل نسبت به اثر شیشه با مصرف مداوم آن افزایش می‌یابد و مصرف‌کنندگان برای رسیدن به نتیجه مطلوب به مصرف مقدار بیشتر در دفعات بیشتر می‌پردازند. در بسیاری از موارد این افراد مدت‌ها بدون غذا و خواب به سر می‌برند. برخی تصور می‌کنند شیشه اعتیاد نمی‌آورد و بسیاری از مصرف‌کنندگان با این خیال واهی در این دام مرگبار افتاده‌اند. حالت و حس آرامشی که به دنبال مصرف در فرد ایجاد می‌شود، باعث خواهد شد شخص میل بیش از حدی برای استفاده بیشتر از این ماده پیدا کند اما پس از اتمام آثار مطلوب و به علت تخلیه شدید انرژی و با احساس خستگی مفرط، ناچار می‌شود به مصرف مجدد روی آورد و در چرخه‌ای ویران‌کننده می‌افتد که خروج از آن آسان نیست.
تخریب آغاز می‌شود
مقادیر بالای مصرف نه تنها می‌تواند به التهاب جداره داخلی قلب منجر شود، بلکه باعث تباهی روزافزون اجتماعی و شغلی می‌شود. علایم روان‌پریشی و مشکلات روحی گاهی تا ماه‌ها و سال‌ها بعد از مصرف به قوت خود باقی می‌مانند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد مصرف شیشه در دوران بارداری مشکلات عمده‌ای از قبیل زایمان زودرس، عکس‌العمل‌های غیرطبیعی در مادر و حساسیت روحی بسیار شدید به وجود می‌آورد. بروز نقص‌های مادرزادی در طفل نیز از جمله آثار سوءمصرف در دوران بارداری به شمار می‌رود. استفاده از دوز بالای کریستال، می‌تواند باعث آسیب به رگ‌های مغزی و در نهایت مرگ شود. خشکی دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهای طاقت‌فرسا، حالت تهوع، تعریق بیش از حد، سرگیجه، بالارفتن فشارخون، بالارفتن حرارت بدن ، تپش قلب، خشکی، سوزش و ترک لب‌ها، بزرگ شدن مردمک چشم، سیاهی رفتن چشم، لرزش دست‌ها و انگشتان از عوارض دیگر مصرف شیشه است. یک خطر بالقوه برای مصرف‌کنندگان، امکان مسمومیت با سرب است زیرا استات سرب به عنوان یک تجزیه‌گر شیمیایی در تولید غیرقانونی شیشه به کار برده می‌شود. متاسفانه در اینترنت نیز وب‌سایت‌هایی روش ساخت شیشه را در اختیار افراد می‌گذارند و در واقع آنها را به خرید و تولید سم تشویق می‌کنند. از جمله مواد تشکیل‌دهنده مت، می‌توان به اسید باتری و مواد لوله‌بازکن (مانند جوهر نمک) اشاره کرد.دلایل انتخاب شیشه
مصرف شیشه، برای تخلیه انرژی، ترک مخدرهای طبیعی و سبک‌تر و به عنوان روشی برای رسیدن به آزادی شخصی، خودیابی و پذیرفته‌شدن در میان جمع انجام می‌شود. صرف‌نظر از موقعیت اقتصادی، تجربه مصرف در میان افراد جوانی که از لحاظ اجتماعی فعال هستند هم بسیار معمول شده است. با مصرف شیشه در مدتی اندک به طور قابل‌ملاحظه‌ای می‌توان لاغر شد و دلیل آن هم بی‌اشتهایی ناشی از مصرف است اما این کار، روشی بسیار خطرناک برای کنترل وزن است. عدم توازن مواد شیمیایی در بدن و به هم خوردن چرخه تولید مواد شبه‌افیونی، باعث بروز حساسیت شدید و وابستگی روانی می‌شود، در نتیجه برای ایجاد احساس تعادل به مصرف بیشتر نیاز خواهد بود. پیامد این چرخه لذت، از دست دادن کنترل در مصرف و اعتیاد تمام و کمال به آن خواهد بود. معمولا کسی که به مصرف شیشه معتاد شده است، هرگز به اندازه اولین مرتبه احساس نشئگی نمی‌کند. با بالا رفتن میزان مقاومت بدن، برای رسیدن به احساس خوشی، میزان ماده مصرفی بالا و بالاتر می‌رود که مسمومیت و مرگ را در پی دارد. این اعتیاد نیز مانند هر اعتیاد دیگر با همان «بار اول» آغاز می‌شود و از آنجا که تحریک مصنوعی مغز اعتماد شخص را افزایش می‌دهد، مصرف‌کننده نه تنها به سادگی قادر به ترک آن نخواهد بود بلکه در صورت ترک هم، لذات زندگی عادی برایش بی‌معنا می‌شود و امکان ابتلا به افسردگی در او افزایش می‌یابد. اهداف او که داشتن دوست، مرتبه اجتماعی و پذیرفته شدن در میان جمع بودند، به مصرف بیشتر و بیشتر محدود می‌شود تا جایی که ناخودآگاه مصرف شیشه را دیگر برای ایجاد حس خوشی انجام نمی‌دهد، بلکه به یک ضرورت برای ادامه زندگی و گذراندن یک روز طاقت‌فرسای دیگر تبدیل خواهد شد. افرادی که به یک‌باره مصرف شیشه را قطع می‌کنند دچار علایم وحشتناکی نظیر افسردگی، خواب طولانی و آشفته، به‌هم‌ریختگی‌های روانی، کم‌آوردن انرژی، سراسیمگی، تیک‌های عصبی، اضطراب و عدم تعادل در رفتار می‌شوند. نوع افسردگی بعد از قطع مصرف این مخدر قابل مقایسه با دیگر مواد مخدر نیست تا جایی که توانایی انجام وظایف و کارهای روزمره فرد را مختل می‌کند و با تشدید روزافزون این علایم، تحمل فرد تمام می‌شود و با وجود نداشتن درد جسمی حاد، شیشه مصرف می‌کند. واقعیت این است که روش‌های رایج برای درمان اعتیاد به شیشه نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورها نیز توفیق چندانی نداشته است.منبع:هفته نامه سلامت
/ج
