بخش اطلاعات و ارتباطات به صورتی چشمگیر در کشورهای پیشرفته رشد یافته است و بخش تولید تجهیزات رایانه ای، پیکان رشد آن را تشکیل می دهند؛(1) آن چنان که در سال 1992 علی رغم رشد اقتصادی اندک کشورهای توسعه یافته در سطح یک تا دو درصد، رشد بخش اطلاعات و ارتباطات با رقم 10 درصد، در صدر تمامی فعالیت های جهان قرار داشته است. (2) به طور نمونه از 243 میلیارد دلار صادرات خدمات امریکا در سال 1996، 100 میلیارد دلار آن(41درصد) مربوط به خدمات مخابراتی، کامپیوتر، اطلاع رسانی و... بوده که از فناوری بالایی برخوردار بوده اند. این رقم برای ژاپن 37/5، آلمان 41/3 و انگلیس 32/5 میلیارد دلار بوده است. (3) از سوی دیگر آمارها حکایت از آن دارند که تنها در سال 1998، تجارت الکترونیک بین شرکتی(4) در امریکا 671 میلیارد دلار بوده که 92 میلیارد دلار آن معاملات اینترنتی و 579میلیارد دلار آن معاملات تبادل داده ها به صورت الکترونیک به روی شبکه خصوصی بوده است. همین آمار پیش بینی می کند که تا دو سال دیگر(2003) تجارت الکترونیک بین شرکت ها در این کشور به حدود 2000 میلیارد دلار برسد. (5)
فناوری اطلاعات یک نمونه واضح از پدیده ای است که به موجب آن امروز فناوری های پیشرفته به سرعت وارد بازار می شوند و رشد می یابند. همان طور که اشاره شد، بازار فناوری اطلاعات طی دهه 95-1985 به طور متوسط سالانه بیش از 14 درصد رشد داشته و این در حالی اتفاق افتاده که رشد اقتصاد جهانی طی آن دهه بسیار کمتر از این مقدار بوده است. (6) همچنین رشد بسیار بالای سایت های اینترنت؛ در دوره 97-1996 امریکا 41درصد، ژاپن 91درصد، آلمان 59درصد، چین33 درصد، اندونزی 100درصد و مصر 21درصد) و همچنین کامپیوترهای شخصی (در دوره 1996-97، امریکا 16 درصد، آلمان 10 درصد، فرانسه 41درصد، چین36درصد، اندونزی29درصد و مصر 70درصد)(7) به عنوان نمونه هایی از محصولاتی که در عصر اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد، حاکی از آن است که کشورهای صنعتی در تولید محصولاتی تمرکز یافته اند که از یک طرف نیاز بازار برای آن بسیار شدید است و همچنان رو به رشد می باشد و از طرف دیگر خود آنان سهم بالایی در مصرف این تکنولوژی ها دارند. برای نمونه در سال 1997 در امریکا به ازای هر ده هزار نفر، 422سایت اینترنت وجود داشته است. این رقم برای ژاپن 75، انگلستان 149، آلمان 106، هند 0/05، کره جنوبی 28، ترکیه 3/6، عربستان 0/15 و ایران تقریباً صفر بوده است. (8) در این زمینه آمار روزآمدتری نیز وجود دارد. تعداد کاربران اینترنت در امریکا 53/3 درصد جمعیت آن کشور، در سنگاپور 50 درصد، در کویت 5 درصد، در عربستان و امارات 1/4 درصد بوده است. در حالی که در ایران تنها حدود یکصدهزار نفر کاربر یعنی 0/15 درصد جمعیت کشور از اینترنت استفاده می کنند. (9)
پیش بینی مالزی در زمینه درآمد بخش فناوری اطلاعات در سال 2020، 200 میلیارد دلار است، در حالی که در سال 2000، فقط 5 میلیارد دلار از فناوری اطلاعات درآمد داشته است.
پی نوشت ها :
1. اختتامیه همایش علم و فناوری، پژوهشگران و میهمانان مدعو، وزارت کار و امور اجتماعی، تهران، 21/ 10/ 1379.
2. گزارش یونیدو از اوضاع اقتصادی جهان در سال 1992، انتشارات وزارت صنایع، 1371.
3. World Development Indicator, 1998
4. B2B E-Commerce
5. Michael Pastore, "Higher Growth Rates Predicted for B2B E-Commerce", E-Commerce News, Dec. 1999
6. میانگین رشد سالانه بازار فنّاوری اطلاعات در مناطق مختلف جهان (امریکای شمالی9/4%، امریکای لاتین 15/6%، اروپای غربی15/6%، اروپای شرقی، خاورمیانه و افریقا 10/6% و آسیا و پاسیفیک18/9%) در سال های 95-1985 برابر با 14 درصد می باشد.
Mansel R. and When, U. , Knowledge Societies Information Technologies for Sustainable Development, NewYork: Oxford University Press, 1998, p. 20
7. Pastore, Ibid
8. همان.
9. Worldwide Country Data, www. nua. net/surveys, (July2000)
روحانی، حسن؛ (1388)، اندیشه های سیاسی اسلام (جلد سوم: مسائل فرهنگی و اجتماعی)، تهران، کمیل، چاپ سوم.
